3. YÖNTEM
3.2. ÇalıĢma Grubu
AraĢtırma 2013–2014 öğretim yılı II. döneminde, Kırıkkale il merkezinde yapılmıĢtır. ÇalıĢma grubunu il merkezindeki ortaokullarından rastgele yöntemi ile seçilen 8 ortaokulun 6-7 ve 8. sınıflarında öğrenim gören 554 öğrenci oluĢturmaktadır. Tüm öğrencilere dağıtılan formlardan metafor üretmesi istenmiĢtir.
554 öğrenci üzerinde yapılan çalıĢmada 72 öğrencinin metaforu geçersiz sayılmıĢ, 482 metafor çalıĢmaya uygun bulunup değerlendirmeye alınmıĢtır. AraĢtırmaya katılan öğrencilerin sınıflara ve cinsiyetlerine göre dağılımı Tablo.3.1. de görülmektedir.
Tablo.3.1. AraĢtırma Grubu
Sınıf Kız Erkek Toplam
6.Sınıf 80 80 160
7.Sınıf 80 78 158
8.Sınıf 82 82 164
Toplam 242 239 482
19 3.3. Verilerin Toplanması
AraĢtırmanın veri toplama aracı hazırlanırken, bireylerin sahip olduğu algıları ortaya çıkarmada metaforların bir araç olarak kullanıldığı çalıĢmalar incelenmiĢtir.
Ġlgili araĢtırmalara dayanarak, bu araĢtırmada da ortaokul 6-7 ve 8. sınıf öğrencilerine , “Beden Eğitimi ……… Gibidir. Çünkü …………..………..”
ifadenin yazılı olduğu bir kağıt verilmiĢtir.
Ortaokul 6-7 ve 8 sınıf öğrencileri bu ibareyi kullanarak ve sadece tek bir metafor üzerinde yoğunlaĢarak, düĢüncelerini dile getirmeleri istenmiĢtir.
Öğrencilere “Beden Eğitimi” kavramına iliĢkin kendi metaforlarını yazmaları için yaklaĢık 5 dakikalık bir süre verilmiĢtir.
3.4. Verilerin Analizi ve Yorumlanması
Öğrencilerin geliĢtirdikleri metaforların analiz edilmesi ve yorumlanması beĢ aĢamada gerçekleĢtirilmiĢtir. Bu aĢamalar Ģunlardır: (1) Adlandırma aĢaması, (2) Tasnif etme (Eleme ve arıtma) aĢaması, (3) Kategori geliĢtirme aĢaması, (4) Geçerlik ve güvenirliği sağlama aĢaması ve (5) Verileri bilgisayar ortamına aktarma aĢaması.
3.4.1. Adlandırma AĢaması: Bu aĢamada öncelikle araĢtırmaya katılan ortaokul 6-7 ve 8 sınıf öğrencileri tarafından üretilen metaforların alfabetik sıraya göre geçici bir listesi yapılmıĢtır. Bu amaç doğrultusunda adayların yazılarında, metaforların belirgin bir Ģekilde dile getirilip getirilmediğine bakılmıĢtır. Ortaokul 6-7 ve 8. sınıf öğrencilerinin dile getirdikleri metaforlar kodlanmıĢtır. (örneğin, sağlık, oyun, eğlence, hayat. vb). Herhangi bir metaforun yazılmadığı kâğıtlar belirlenmiĢtir.
20
3.4.2. Tasnif Etme (Eleme ve Arıtma) AĢaması: Bu aĢamada “metafor analizi” teknikleri kullanılarak her metafor, parçalara ayrıĢtırılmıĢ ve diğer metaforlarla olan benzerlikleri veya ortak özellikleri bakımından analiz edilmiĢtir.
Bu amaç için öğrencilerin yazdıkları metaforlar tekrar tek tek okunup gözden geçirilerek, her metafor (1) metaforun konusu, (2) metaforun kaynağı ve (3) metaforun konusu ile metaforun kaynağı arasındaki iliĢki bakımından analiz edilmiĢtir.
3.4.3. Kategori GeliĢtirme AĢaması: Bu aĢamada, ortaokul 6-7 ve 8. sınıf öğrencileri tarafından üretilen metaforlar, “Beden Eğitimi” kavramına iliĢkin sahip oldukları ortak özellikler bakımından irdelenmiĢtir ve temalar oluĢturulmuĢtur. Bu iĢlem esnasında 6. sınıflarda 60, 7. Sınıflarda 61 ve 8. Sınıflarda 79 metafor hakkında oluĢturulan “metafor listesi” dikkate alınarak her metaforun “Beden Eğitimi”
olgusunu nasıl kavramsallaĢtırdığına bakıldı. Bu amaç için, ortaokul 6-7 ve 8 sınıf öğrencileri tarafından üretilen her metafor ”Beden Eğitimi’ne” iliĢkin sahip olduğu bakıĢ açısına göre belli bir tema ile iliĢkilendirilerek, 6 ve 7. Sınıflarda 10‟ ar, 8.
sınıflarda 12 farklı kavramsal kategori oluĢturulmuĢtur.
3.4.4. Geçerlik ve Güvenirliği Sağlama AĢaması: AraĢtırmanın güvenirliğini sağlamak için, araĢtırmada oluĢturulan kavramsal kategoriler altında verilen metaforların, söz konusu bir kavramsal kategorileri temsil edip etmediğini teyit etmek amacıyla uzman görüşüne baĢvurulmuĢtur.
Bu amaç doğrultusunda, uzman kiĢiye iki liste verilmiĢtir. Bunlar; (a) adet örnek metaforun alfabetik sıraya göre dizili olduğu bir liste, (b) farklı kavramsal kategorilerin adlarını ve özelliklerini içeren bir liste. Uzmandan bu iki listeyi de kullanarak birinci listedeki örnek metafor listesini, ikinci listedeki kavramsal kategoriyle (hiçbir metafor dıĢarıda bırakmayacak Ģekilde) eĢleĢtirmesi istenmiĢtir.
Daha sonra, uzmanın yaptığı eĢleĢtirmeler araĢtırmacının kendi kategorileriyle karĢılaĢtırılmıĢtır. KarĢılaĢtırmalarda görüĢ birliği ve görüĢ ayrılığı sayıları tespit
21
edilerek araĢtırmanın güvenirliği, Miles ve Huberman‟ın formülü
(
Güvenirlik = görüş birliği / (görüş birliği + görüş ayrılığı))
kullanılarak hesaplanmıĢtır.Nitel çalıĢmalarda, uzman ve araĢtırmacı değerlendirmeleri arasındaki uyumun % 90 ve üzeri olduğu durumlarda istenilen düzeyde bir güvenilirlik sağlanmıĢ olmaktadır (Saban2008).
Güvenirlik çalıĢması kapsamında görüĢüne baĢvurulan uzman, çalıĢmasında 6. sınıflar için 4 metaforu, 7. sınıflar Ġçin 4 metaforu, 8. sınıflar için 5 metaforu araĢtırmacının yaptığından farklı bir kategoriye yerleĢtirerek iliĢkilendirmiĢtir. Bu durumda,
Güvenirlik;
6.Sınıf için Güvenirlilik = 56/(56+4)=0.93 7.Sınıf için Güvenirlilik = 58/(58+3)=0.95
8.Sınıf için Güvenirlilik = 79/(79+5)=0.94 oranında güvenirlik sağlanmıĢtır.
3.4.5. Verileri Bilgisayar Ortamına Aktarma AĢaması: Bütün veriler bilgisayar ortamına aktarıldıktan sonra katılımcı sayısı (f) ve yüzdesi (%) hesaplanmıĢtır.
22
4. BULGULAR
Tablo.4.1. Ortaokul 6. Sınıf Öğrencilerinin OluĢturdukları Metaforlar
OluĢturulan Metafor Frekans OluĢturulan Metafor Frekans
1) Spor 32 31)Top 1
23
Tablo.4.1. incelendiğinde yüz altmıĢ (160) Ortaokul 6. sınıf öğrencisinin ,
“Beden Eğitimi ……… Gibidir. Çünkü …………..………..” sorusuna altmıĢ (60) değiĢik Ģekilde metafor ürettikleri görülmektedir.
AraĢtırmaya katılan öğrenciler tarafından spor (32), oyun (16), eğlence (12), koĢu (9), hayat (7), sağlıklı yaĢam (6), su, sağlık (5)‟er, çiçek (4), müzik, ayakkabı, alıĢtırma (3)‟er, boĢ ders, canlı, doğa, Ģeker, lunapark, rahatlatıcı faaliyet, ağaç ve aksiyon (2)‟ Ģer, doğru, temizlik, ömür çizgisi, koĢan adam, ayaklar, hayatın anlamı, ısınma, dıĢarıda gezmek, futbol, maç, top, vücudu dinlendirmek, güvercin, jimnastik, yemek, serbest etkinlik, kendimizi geliĢtirmemiz, oyuncak, oyun kutusu, oyun parkı, faaliyet, asker, bitki, delilik, sokak, disiplin, okulun anlamı, bağımlılık, eğlence etkinlikleri, sosyal bilgiler, spor topluluğu, fiziksel eğitim, yapboz, odun, mutluluk, spor dalı, çita, leopar, vücudun geliĢmesi (1)‟er metafor ürettikleri gözükmektedir.
Spor, oyun, eğlence, koĢu, hayat, sağlıklı yaĢam, su, sağlık, çiçek cevapları en fazla frekansı (96), % 60‟ nı oluĢturan metaforlardır.
6. Sınıf öğrencilerinin beden eğitimi dersinde spor yaptıklarının bilincinde oldukları, eğitsel oyunlar ile eğlendikleri, sağlıklı yaĢam ve su cevaplarını vererek beden eğitimi ile bağdaĢtırdıklarını, koĢu cevapları ile atletizmi sevdiklerini, çiçek ve müzik cevapları ile beden eğitimini güzellik neĢe ve eğlence ile bütünleĢtirdikleri düĢünülmektedir.
Ayrıca, güvercin, delilik, disiplin, okulun anlamı, bağımlılık, eğlence etkinlikleri, fiziksel eğitim, yapboz, leopar metaforik tanımlamaları kendilerini en özgür hissettikleri anda disiplin altında olduklarını ve bu durumda eğlenebildikleri, yapboz tanımlaması ile eğlenerek öğrendikleri düĢünülmektedir.
Yüz altmıĢ (160) 6. sınıf öğrencisi beden eğitimine altmıĢ (60) farklı Ģekilde metaforik tanımlama vermiĢtir.
24
Tablo.4.2. Ortaokul 7. Sınıf Öğrencilerinin OluĢturdukları Metaforlar
OluĢturulan Metafor Frekans OluĢturulan Metafor Frekans
1) Spor 25 32) Sağlık Durumu 1
Tablo.4.2. incelendiğinde yüz elli sekiz (158) ortaokul 7. sınıf öğrencisinin ,
“Beden Eğitimi ……… Gibidir. Çünkü …………..………..” sorusuna altmıĢ bir (61) değiĢik Ģekilde metafor ürettikleri görülmektedir.
AraĢtırmaya katılan öğrenciler tarafından spor (25), hayat (21), oyun (12), boĢ ders (9), su (8), sağlık, eğlence, çocukluk (4)‟er, banyo, özgürlük, ağaç, kalp, uyku, çiçek (3)‟er, neĢe kaynağı, kan, hayal, kardeĢ, meyve, olimpiyat (2)‟ Ģer, çilek, roman okumak, dıĢarıda gezmek, kitap, Messi top, yazılı, sağlıklı insan, SBS, hayatta kalmak, çikolata, sağlık durumu, eĢofman, lastik, NBA, mantar, kalp, oyun parkı,
25
hava, deniz, Ģifa, sağlıklı yaĢam, deĢarj, nefes almak, rahatlık, serbest kalmak, rahatlama seansı, oyun alanı, çocukluk, yüzme, teneffüs, oyun türü, askeri kamp, yıldız, dere, spor merkezi, ev ve vücudu dinlendirmek (1)‟ er metafor ürettikleri gözükmektedir.
Spor, hayat, oyun, boĢ ders, sağlık, eğlence, banyo, özgürlük, ağaç, çocukluk, uyku, çiçek ve kalp çağrıĢımları en fazla frekansı (105), % 66,45‟ ni oluĢturan metaforlardır.
7. sınıf öğrencilerinin beden eğitimi dersinde spor yaptıklarının bilincinde olduklarını, eğitsel oyunlar ile eğlenerek öğrendiklerini, özgürlük cevabı ile derslerde kendilerini rahat hissettiklerini, banyo cevabı ile rahatladıkları düĢünülmektedir.
Ayrıca sevdikleri yiyecekler çilek, meyve, çikolata ile bütünleĢtirerek dersten hoĢlandıklarını, olimpiyat, Messi, NBA, yüzme cevapları ile çok yönlü takip ettiklerini, hava, deniz, Ģifa, sağlıklı yaĢam, deĢarj, nefes almak, rahatlık, serbest kalmak, rahatlama seansı, oyun alanı, çocukluk cevapları ile beden eğitimi sağlık-psikoloji iliĢkini ortaya koydukları düĢünülmektedir.
Yüz elli sekiz (158) 7. sınıf öğrencisi beden eğitimine altmıĢ (61) bir farklı Ģekilde metaforik tanımlama vermiĢtir.
26
Tablo.4.3. Ortaokul 8.Sınıf Öğrencilerinin OluĢturdukları Metaforlar
OluĢturulan Metafor Frekans OluĢturulan Metafor Frekans
1) Hayat 24 41) Sağlık Kurumu 1
27
Tablo.4.3. incelendiğinde yüz altmıĢ dört (164) ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin, “Beden Eğitimi ……… Gibidir. Çünkü …………..………..”
sorusuna YetmiĢ dokuz (79) değiĢik cevap verdikleri görülmektedir.
AraĢtırmaya katılan öğrenciler tarafından hayat (24), su (19), sağlık (10), ağaç (9), çiçek (6), bitki, oyun, boĢ ders (4)‟er, soluduğumuz hava, Ģeker (3)‟er, yarıĢ, özgürlük, ana, kalem, iĢkence, spor, besin, saat, doğa (2)‟ Ģer, futbol, lunapark, balıkları izlemek, araba kullanmak, rahatlama hissi, hareket etmek, büyüme, kalp, sağlık kurumu, elbise, küpe, fidan, beslenme, saniye, yeni açmıĢ bitki, kuĢ, barıĢ, harita, müzik, top oynamak, Ģifa, lastik, teknoloji, eczane, oyun alanı, canlı, dünyanın dili, eğlence, aĢk, dünyanın 8. Harikası, yeĢeren ağaç, kiĢisel geliĢim, spor salonu (1)‟ er metafor ürettikleri gözükmektedir.
Hayat, su, sağlık, ağaç, çiçek, bitki, oyun, boĢ ders, soluduğumuz hava ve Ģeker cevapları en fazla frekansı (86), % 52.43‟ nü oluĢturan metaforlardır.
8. sınıf öğrencilerinin beden eğitimi dersini yaĢam ile bağdaĢtırdıkları, beden eğitimi ve sağlık iliĢkisinin farkında oldukları, ağaç, çiçek, bitki cevapları ile beden eğitimini canlılık ile bütünleĢtirdikleri düĢünülmektedir.
Yeni açmıĢ bitki cevabı ile ders sonrası çok yönlü yenilenmeleri, harita cevabı beden eğitiminde keĢfedilecek daha çok Ģeyin olduğunu, dünyanın dili cevabı ile beden eğitiminin yeryüzündeki iletiĢimin, ülkeler arası iliĢkilerin ve etkileĢimin aracı olduğunun farkında oldukları düĢünülmektedir.
Yüz altmıĢ (160) 6. sınıf öğrencisi beden eğitimine altmıĢ (60) farklı Ģekilde metaforik tanımlama, yüz elli sekiz (158) 7. sınıf öğrencisinin beden eğitimine altmıĢ bir (61) farklı Ģekilde metaforik tanımlama, yüz altmıĢ dört (164) 8. sınıf öğrencinin beden eğitimine yetmiĢ dokuz (79) farklı Ģekilde metaforik tanımlama verdiği görülmektedir.
28
Bu da gösteriyor ki beden eğitiminde benzetme yöntemlerinin kullanılmasının yararlı olacağı düĢünülmektedir. Benzetme yöntemi öğrenciye bilgi yüklemede en etken faktörlerden birisidir.
Tablo.4.4. Ortaokul 6. Sınıf Öğrencilerinin “ Beden Eğitimi” Kavramına Yönelik GeliĢtirdikleri Metaforların Kategorileri
Kategoriler Metafor Adları Metafor
Sayısı Metafor Etkinlikleri (1),Gezmek (1),Sokak (1),
Delilik (1) 6 19
Sağlık ve Huzur Kaynağı Olarak Beden Eğitimi
Sağlıklı YaĢam (6), Sağlık (5), Rahatlatıcı Faaliyet (2), Vücudu Dinlendirmek (1), Sosyal Bilgiler (1), Kendimizi
GeliĢtirmemiz (1) 9 9
Beden Eğitimi Serbest Etkinlik*(1), BoĢ Ders (1)
2 2
29
*Serbest etkinlik metaforu kavramsal açıklamasındaki olumsuzluktan dolayı bu kategoride yer almıĢtır.
ÇalıĢmaya katılan 6. sınıf öğrencilerinin geliĢtirdikleri metaforlar ortak özellikleri bakımından on kavramsal kategori altında toplanmıĢtır.
Bu kategoriler; “Spor faaliyeti olarak beden eğitimi”, “tabiatla iliĢkilendirilen beden eğitimi”, “çocukluğu yaĢayıĢ olarak beden eğitimi”, “zevk olarak beden eğitimi”, “sağlık ve huzur kaynağı olarak beden eğitimi”, “değer ve duyguların ifadesi olarak beden eğitimi”, “besin kaynaklarıyla özdeĢleĢtirilen beden eğitimi”,
“hız ve özgürlükle iliĢkilendirilen beden eğitimi”, “kuralcı olarak görülen beden eğitimi”, “gereksiz olarak görülen beden eğitimi” Ģeklinde belirlenmiĢtir (Tablo.4.4).
Her metafor katılan 6. sınıf öğrencilerinin yaptıkları açıklamalar kapsamında metaforun kaynağından atfedilen düĢünce kapsamında gruplandırıldı.
Kategori 1: “Spor Faaliyeti Olarak Beden Eğitimi” kategorisinin toplam 15 metafordan oluĢtuğu görülmektedir. Bu kategoride bulunan metaforların frekans dağılımlarına bakıldığında en sık kullanılanlar sırası ile spor (32), koĢu (9), ayakkabı (3), alıĢtırma (3), futbol (1), jimnastik (1), maç (1), spor dalı (1), spor topluluğu (1), aksiyon (1), faaliyet (1), koĢan adam (1), ayak (1), top (1), ısınma(1) Ģeklindedir.
AĢağıda, bu kategoriyi oluĢturan bazı katılımcı ifadeleri verilmiĢtir.
“Beden eğitimi spor gibidir. Çünkü sağlıktır.”
“Beden eğitimi koşu gibidir. Çünkü hep hareketliyiz.”
Kategori 2: “Tabiatla ĠliĢkilendirilen Beden Eğitimi” kategorisinin toplam 7 metafordan oluĢtuğu görülmektedir. Bu kategoride bulunan metaforların frekans dağılımlarına bakıldığında en sık kullanılanlar sırası ile hayat (7), su (5), çiçek (4), doğa (2), canlı (2), ağaç (2), bitki (1) Ģeklindedir.
30
AĢağıda, bu kategoriyi oluĢturan bazı katılımcı ifadeleri verilmiĢtir.
“Beden eğitimi bitki gibidir. Çünkü insanın içini açıyor.”
“Beden eğitimi su gibidir. Çünkü insana sağlık katar.”
“Beden eğitimi ağaç gibidir. Çünkü ağacın dalları büyüdükçe bedenimiz gelişir.”
Kategori 3: “Çocukluğu YaĢayıĢ Olarak Beden Eğitimi” kategorisinin toplam 6 metafordan oluĢtuğu görülmektedir. Bu kategoride bulunan metaforların frekans dağılımlarına bakıldığında en sık kullanılanlar sırası ile oyun (16), oyun parkı (1), oyun kutusu (1), lunapark (1), oyuncak (1), yapboz (1) Ģeklindedir.
AĢağıda, bu kategoriyi oluĢturan bazı katılımcı ifadeleri verilmiĢtir.
“Beden eğitimi oyun gibidir. Çünkü oyunlar çok güzeldir.”
“Beden eğitimi yapboz gibidir. Çünkü yaptıkça zevk alırız.”
Kategori 4: “Zevk Olarak Beden Eğitimi” kategorisinin toplam 6 metafordan oluĢtuğu görülmektedir. Bu kategoride bulunan metaforların frekans dağılımlarına bakıldığında en sık kullanılanlar sırası ile eğlence (12), müzik (3), eğlence etkinlikleri (1), gezmek (1),sokak (1),delilik (1) Ģeklindedir.
AĢağıda, bu kategoriyi oluĢturan bazı katılımcı ifadeleri verilmiĢtir.
“Beden eğitimi eğlence gibidir. Çünkü oyun oynarız.”
“Beden eğitimi müzik gibidir. Çünkü mutlu eder.”
Kategori 5: “Sağlık ve Huzur Kaynağı Olarak Beden Eğitimi”
kategorisinin toplam 6 metafordan oluĢtuğu görülmektedir. Bu kategoride bulunan metaforların frekans dağılımlarına bakıldığında en sık kullanılanlar sırası ile sağlıklı yaĢam(6), sağlık (5), rahatlatıcı faaliyet (2), vücudu dinlendirmek (1), fiziksel eğitim (1), vücudun geliĢmesi(1) Ģeklindedir.
AĢağıda, bu kategoriyi oluĢturan bazı katılımcı ifadeleri verilmiĢtir.
31
“Beden eğitimi sağlıklı yaşam gibidir. Çünkü spor yaparak sağlığımızı koruruz.”
“Beden eğitimi rahatlatıcı faaliyet gibidir. Çünkü ruhu açar.”
“Beden eğitimi fiziksel eğitim gibidir. Çünkü büyümemize yardım eder.”
Kategori 6: “Değer ve Duyguların Ġfadesi Olarak Beden Eğitimi”
kategorisinin toplam 9 metafordan oluĢtuğu görülmektedir. Bu kategoride bulunan metaforların frekans dağılımlarına bakıldığında en sık kullanılanlar sırası ile ömür çizgisi (1), hayatın anlamı (1), okulun anlamı (1), bağımlılık (1), mutluluk (1), doğru (1), temizlik (1),sosyal bilgiler (1), kendimizi geliĢtirmemiz (1) Ģeklindedir.
AĢağıda, bu kategoriyi oluĢturan bazı katılımcı ifadeleri verilmiĢtir.
“Beden eğitimi hayatın anlamı gibidir. Çünkü beden ruhu taşır, ruhta hayattır.”
“Beden eğitimi ömür çizgisi gibidir. Çünkü sonu gelmez.”
“Beden eğitimi temizlik gibidir. Çünkü içimizi aydınlatır.”
Kategori 7: “Besin Kaynaklarıyla ÖzdeĢleĢtirilen Beden Eğitimi”
kategorisinin toplam 3 metafordan oluĢtuğu görülmektedir. Bu kategoride bulunan metaforların frekans dağılımlarına bakıldığında en sık kullanılanlar sırası ile ġeker (2), Yemek (1),Tatlı (1) Ģeklindedir.
AĢağıda, bu kategoriyi oluĢturan bazı katılımcı ifadeleri verilmiĢtir.
“Beden eğitimi yemek gibidir. Çünkü olmasa yaşayamayız.”
“Beden eğitimi bal gibidir. Çünkü tadı damağımızda kalır.”
Kategori 8: “Hız ve Özgürlükle ĠliĢkilendirilen Beden Eğitimi”
kategorisinin toplam 3 metafordan oluĢtuğu görülmektedir. Bu kategoride bulunan metaforların frekans dağılımlarına bakıldığında en sık kullanılanlar sırası ile güvercin (1), leopar (1), çita (1) Ģeklindedir.
AĢağıda, bu kategoriyi oluĢturan bazı katılımcı ifadeleri verilmiĢtir.
32
“Beden eğitimi leopar gibidir. Çünkü bedenimiz gelişir ise hızlı ve çevik oluruz.”
“Beden eğitimi çita gibidir. Çünkü koşarız.”
“Beden eğitimi güvercin gibidir. Çünkü derste özgürce davranabiliriz.”
Kategori 9: “Kuralcı Olarak Görülen Beden Eğitimi” kategorisinin toplam 3 metafordan oluĢtuğu görülmektedir. Bu kategoride bulunan metaforların frekans dağılımlarına bakıldığında en sık kullanılanlar sırası ile disiplin(1), asker (1), odun (1) Ģeklindedir.
AĢağıda, bu kategoriyi oluĢturan bazı katılımcı ifadeleri verilmiĢtir.
“Beden eğitimi disiplin gibidir. Çünkü disiplini öğretir.”
Kategori 10: “Gereksiz Olarak Görülen Beden Eğitimi” kategorisinin toplam 2 metafordan oluĢtuğu görülmektedir. Bu kategoride bulunan metaforların frekans dağılımlarına bakıldığında en sık kullanılanlar sırası ile Serbest Etkinlik (1), BoĢ Ders (1) Ģeklindedir.
AĢağıda, bu kategoriyi oluĢturan bazı katılımcı ifadeleri verilmiĢtir.
“Beden eğitimi serbest etkinlik gibidir. Çünkü hep serbest kalırız.”
“Beden eğitimi boş ders gibidir. Çünkü hep oynarız.”
33
Tablo.4.5. Ortaokul 7.Sınıf Öğrencilerinin “ Beden Eğitimi” Kavramına Yönelik GeliĢtirdikleri Metafor Kategorileri
Kategoriler Metafor Adları
Metafor
Spor (25), Olimpiyat (2), Messi (1),Top (1), Spor Merkezi (1), NBA (1), EĢofman Rahatlık (1), Sağlıklı YaĢam (1), Nefes Almak (1), DeĢarj (1), Sağlık Durumu (1), ġifa (1), Sağlık Kaynağı (1),
Rahatlama Seansı (1), Sağlıklı Ġnsan(1) 15 25
Zevk Olarak Beden Eğitimi
Eğlence (4), NeĢe Kaynağı (2), Hayal (2),KardeĢ (2), Roman Okumak (1), DıĢarıda Gezmek (1), Apaçi Dansı (1),
Facebook(1), 8 14
Çocukluğu YaĢayıĢ Olarak
Beden Eğitimi Oyun (12),Çocukluk (4) Oyun Parkı (1), Oyun Alanı (1), Oyun Türü (1)
Meyve (2), Çilek (1), Çikolata (1), Limon (1), Mantar (1)
ĠliĢkilendirilen Beden Eğitimi Yazılı (1), SBS (1), Askeri Kamp (1)
3 3
Nesnelerle ĠliĢkilendirilen
Beden Eğitimi Lastik (1), Kitap (1), Ev (1) 3 3
ÇalıĢmaya katılan 7.Sınıf öğrencilerinin geliĢtirdikleri metaforlar ortak özellikleri bakımından on kavramsal kategori altında toplanmıĢtır.
Bu kategoriler; “tabiatla iliĢkilendirilen beden eğitimi”, “Spor faaliyeti olarak beden eğitimi”, “sağlık ve huzur kaynağı olarak beden eğitimi”, “zevk olarak beden
34
eğitimi”, “çocukluğu yaĢayıĢ olarak beden eğitimi”, “gereksiz olarak görülen beden eğitimi”, “besin kaynaklarıyla özdeĢleĢtirilen beden eğitimi”, “değer ve duyguların ifadesi olarak beden eğitimi”, “sınavlar ve kurallarla iliĢkilendirilen beden eğitimi ”,
“nesnelerle iliĢkilendirilen beden eğitimi” Ģeklinde belirlenmiĢtir (Tablo.4.5).
Her metafor katılan 7. sınıf öğrencilerinin yaptıkları açıklamalar kapsamında metaforun kaynağından atfedilen düĢünce kapsamında gruplandırıldı.
Kategori 1: “Tabiatla ĠliĢkilendirilen Beden Eğitimi” kategorisinin toplam 8 metafordan oluĢtuğu görülmektedir. Bu kategoride bulunan metaforların frekans dağılımlarına bakıldığında en sık kullanılanlar sırası ile hayat (21), su (8), ağaç (3), çiçek (3), dere (1), hava (1), deniz (1), yıldız (1) Ģeklindedir.
AĢağıda, bu kategoriyi oluĢturan bazı katılımcı ifadeleri verilmiĢtir.
“Beden eğitimi hayat gibidir. Çünkü her zaman vardır.”
“Beden eğitimi deniz gibidir. Çünkü sakinleştirir, huzur verir.”
“Beden eğitimi ağaç gibidir. Çünkü spor dalları ağacın dalı gibidir.”
Kategori 2: “Spor Faaliyeti Olarak Beden Eğitimi” kategorisinin toplam 8 metafordan oluĢtuğu görülmektedir. Bu kategoride bulunan metaforların frekans dağılımlarına bakıldığında en sık kullanılanlar sırası ile spor (25), olimpiyatlar (2), Messi (1),top (1), spor merkezi (1), NBA (1), eĢofman (1), yüzme (1) Ģeklindedir.
AĢağıda, bu kategoriyi oluĢturan bazı katılımcı ifadeleri verilmiĢtir.
“Beden eğitimi spor gibidir. Çünkü insanlar spor ile ilgilenir.”
“Beden eğitimi olimpiyat gibidir. Çünkü ilkesi spordur.”
“Beden eğitimi NBA gibidir. Çünkü en yükseğe ulaşmaktır.”
Kategori 3: “Sağlık ve Huzur Kaynağı Olarak Beden Eğitimi”
kategorisinin toplam 15 metafordan oluĢtuğu görülmektedir. Bu kategoride bulunan metaforların frekans dağılımlarına bakıldığında en sık kullanılanlar sırası ile sağlık (4), uyku (3), banyo (3), kalp (3), kan (2), vücudu dinlendirmek (1), rahatlık (1),
35
sağlıklı yaĢam (1), nefes almak (1), deĢarj (1), sağlık durumu (1), Ģifa (1), sağlık kaynağı (1), rahatlama seansı (1), sağlıklı insan (1) Ģeklindedir.
AĢağıda, bu kategoriyi oluĢturan bazı katılımcı ifadeleri verilmiĢtir.
“Beden eğitimi sağlıklı yaşam gibidir. Çünkü hayatın tümüdür.”
“Beden eğitimi nefes almak gibidir. Çünkü hayata spor ile tutunabiliriz.”
“Beden eğitimi rahatlama seansı gibidir. Çünkü ders rahatlatır.”
Kategori 4: “Zevk Olarak Beden Eğitimi” kategorisinin toplam 8 metafordan oluĢtuğu görülmektedir. Bu kategoride bulunan metaforların frekans dağılımlarına bakıldığında en sık kullanılanlar sırası ile eğlence (4), neĢe kaynağı (2), hayal (2), kardeĢ (2), roman okumak (1), dıĢarıda gezmek (1), apaçi dansı (1), facebook (1) Ģeklindedir.
AĢağıda, bu kategoriyi oluĢturan bazı katılımcı ifadeleri verilmiĢtir.
“Beden eğitimi eğlence gibidir. Çünkü arkadaşlarımızla eğleniriz.”
“Beden eğitimi hayal gibidir. Çünkü hayal gibi eğlencelidir.”
“Beden eğitimi facebook gibidir. Çünkü zaman geçirme yeridir.”
Kategori 5: “Çocukluğu YaĢayıĢ Olarak Beden Eğitimi” kategorisinin toplam 5 metafordan oluĢtuğu görülmektedir. Bu kategoride bulunan metaforların frekans dağılımlarına bakıldığında en sık kullanılanlar sırası ile oyun (12), çocukluk (4), oyun parkı (1), oyun alanı (1), oyun türü (1) Ģeklindedir.
AĢağıda, bu kategoriyi oluĢturan bazı katılımcı ifadeleri verilmiĢtir.
“Beden eğitimi oyun alanı gibidir. Çünkü serbest oluruz.”
“Beden eğitimi oyun parkı gibidir. Çünkü çok eğlendirir.”
Kategori 6: “Gereksiz Olarak Görülen Beden Eğitimi” kategorisinin toplam 3 metafordan oluĢtuğu görülmektedir. Bu kategoride bulunan metaforların
36
frekans dağılımlarına bakıldığında en sık kullanılanlar sırası ile boĢ ders (9), serbest kalmak (1), teneffüs (1) Ģeklindedir.
AĢağıda, bu kategoriyi oluĢturan bazı katılımcı ifadeleri verilmiĢtir.
“Beden eğitimi teneffüs gibidir. Çünkü oynarız.”
“Beden eğitimi serbest kalma gibidir. Çünkü önemsizdir.”
“Beden eğitimi boş ders gibidir. Çünkü sadece mutlu eder.”
Kategori 7: “Besin Kaynaklarıyla ÖzdeĢleĢtirilen Beden Eğitimi”
kategorisinin toplam 5 metafordan oluĢtuğu görülmektedir. Bu kategoride bulunan metaforların frekans dağılımlarına bakıldığında en sık kullanılanlar sırası ile meyve(2), çilek (1), çikolata (1), limon (1), mantar (1) Ģeklindedir.
AĢağıda, bu kategoriyi oluĢturan bazı katılımcı ifadeleri verilmiĢtir.
“Beden eğitimi meyve gibidir. Çünkü zamanla olgunlaşır.”
“Beden eğitimi limon gibidir. Çünkü insanın ağzı sulanır.”
“Beden eğitimi çilek gibidir. Çünkü tadına doyulmaz.”
Kategori 8: “Değer ve Duyguların Ġfadesi Olarak Beden Eğitimi”
kategorisinin toplam 3 metafordan oluĢtuğu görülmektedir. Bu kategoride bulunan metaforların frekans dağılımlarına bakıldığında en sık kullanılanlar sırası ile özgürlük (3), dejavu (1), hayatta kalmak (1) Ģeklindedir.
AĢağıda, bu kategoriyi oluĢturan bazı katılımcı ifadeleri verilmiĢtir.
“Beden eğitimi özgürlük gibidir. Çünkü rahatlık ve huzur verir.”
“Beden eğitimi dejavu gibidir. Çünkü tekrarlanır.”
Kategori 9: “Sınavlar ve Kurallarla ĠliĢkilendirilen Beden Eğitimi ” kategorisinin toplam 3 metafordan oluĢtuğu görülmektedir. Bu kategoride bulunan metaforların frekans dağılımlarına bakıldığında en sık kullanılanlar sırası ile yazılı (1), SBS (1), askeri kamp (1) Ģeklindedir.
37
AĢağıda, bu kategoriyi oluĢturan bazı katılımcı ifadeleri verilmiĢtir.
“Beden eğitimi askeri kamp gibidir. Çünkü disiplinli bir derstir.”
“Beden eğitimi SBS gibidir. Çünkü geleceğimizi belirler. ”
“Beden eğitimi yazılı gibidir. Çünkü insanı uğraştırır.”
Kategori 10: “Nesnelerle ĠliĢkilendirilen Beden Eğitimi” kategorisinin toplam 3 metafordan oluĢtuğu görülmektedir. Bu kategoride bulunan metaforların frekans dağılımlarına bakıldığında en sık kullanılanlar sırası ile lastik (1), kitap (1), ev (1) Ģeklindedir.
AĢağıda, bu kategoriyi oluĢturan bazı katılımcı ifadeleri verilmiĢtir.
“Beden eğitimi ev gibidir. Çünkü bölümleri vardır.”
“Beden eğitimi kitap gibidir. Çünkü bilgili bir derstir.”
“Beden eğitimi lastik gibidir. Çünkü derste her şekle girilir.”