Çöktürücü tikineri çamuru ile ikinci aşama pres filtre deneyleri

Testler normal presleme, membranlı presleme ve kek yıkamalı olarak yapılmştır. Çizelge 6.38 ve Çizelge 6.39’da da elde edilen bulgular gösterilmiştir. Sonulara göre;

 Kek yıkamalı olarak yapılan testlerdeki filtrasyon çevrim süresi 38 dakikadır.

 Elde edilen filtratın AKM değeri 6 mg/l’dir.

 %29.8 nem değeri elde edilmiştir.

 Keklerin filtre plakalarından ayrılma özelliği iyi derecededir.

 Yıkama yapıldıktan sonra kekte kalan yıkanabilir kostik miktarı % 0.18-0.19 arasında olmuştur.

Çizelge 6.38. Farklı şartlar altında Çöktürücü tikineri alt akım çamuruna yapılan pres filtre test sonuçları Birim Test No 1 Filtrasyon alanı m2 2,04 Plaka derinliği mm 32 Plaka düzeneği

Tipi mixed pack

Plaka adeti 6

Besleme çamuru

Alındığı yer Çöktürücü alt akımı

Sıcaklık °C 86

Katı konsantrsayonu g/l 390

Na2Ok konsantrasyonu g/l 135

Çamur besleme süresi dakika 8

Maksimum basınç bar 4

Ön sıkıştırma

Ön sıkıştırma süresi dakika 2

Ön sıkıştırma basıncı bar 2

Kek ön yıkama

Kullanılan su

Suyun sıcaklığı °C

Ön yıkama süresi dakika

Ön yıkama basıncı bar

Son kek yıkama

Kullanılan su sıcak kondensat

Sıcaklık °C 70

Son yıkama süresi dakika 31

Son yıkama basıncı bar 6

Filtrat

Filtrat miktarı(yıkama dahil) l 84

Filtrat akış hızı l/dakika 2,7

Filtrat AKM mg/l 6

Filtrat Bulanıklık NTU 21

Son sıkıştırma

Son sıkıştırma süresi dakika 8

Son sıkıştırma basıncı bar 16

Hava ile sıkıştırma Var/ Yok var

Toplam çevrim süresi dakika 49

Filtre keki

Ortalama kek kalınlığı mm 18-20

Toplam nemli kek ağırlığı kg 38

Kek kalınlığı (1) 18 Kek kalınlığı (2) 20 Kek nemi (1) 29,8 Kek nemi (2) 29,8 Yıkanabilir Na2Ok (1) 0,18 Yıkanabilir Na2Ok (2) 0,19

Ortalama kek nemi % 29,8

Toplam kuru kek ağırlığı kg 26,7

Spesifik filtrasyon hızı kg/m2/h 16

Kek yıkama suyu miktarı l/kg 3,1

Eti Alüminyum Kırmızı Çamurunun Pres Filtre Testleri ( Çöktürücü )

Çizelge 6.39. Çöktürücü tikineri alt akım çamuru pres filtre test sonuçları değerlendirme özet tablosu

Toplam filtrasyon çevrim süresi, dakika 49

Kek kalınlığı, mm 18 - 20

Nemli kek ağırlığı, kg 38

Kek nemi, % 29.8

Kekin ayrılma özelliği iyi

Filtrat askıda katı miktarı oldukça temiz

Yıkanabilir kostik içeriği, % 0.18 – 0.19

Kek yıkama suyu miktarı, m3

/ton 3.1

Spesifik filtrasyon hızı, kg/m2

Farklı tikiner çamurları ile yapılan ikinci aşama pres filtre testlerinden elde edilen sonuçlar:

Kırmızı çamuru daha fazla susuzlandırmak ve sıvı fazdaki kostik ve alümina kayıplarını azaltmak amacıyla yapılan ikinci aşama pres filtre testlerinden elde dilen sonuçlar değerlendirilmiş ve testlerin yapıldığı tikiner alt akım çamurlarına karşılık gelen filtrasyon hızları (kapasite) Şekil 6.43’te gösterilmiştir. Şekil 6.43’te görüldüğü gibi, farklı şartlarda yapılan testlerde 27 kg/m2/h ile 16 kg/m2/h arasında değişen filtrasyon hızları elde edilmiştir. Kek yıkamalı ve kek yıkamasız yapma arasındaki fark yine Şekil 6.43’te açıkça gözlemlenmektedir.

Şekil 6.43. Farklı alt akım çamurlarının filtrasyon hızları

Şekil 6.44’te farklı noktaların çamurları ile yapılan kek yıkama suyu miktarları gösterilmiştir. Baraja atılacak olan çamurun içerisindeki sıvı faz kostik ve alümina kayıplarını minimum seviyede tutmak için yapılan kek yıkama testlerinde mevcut tikiner yıkama sisteminde 5-6 m3_{/ton su kullanılması gerekirken pres filtre kek yıkama}

Şekil 6.44. Tikiner altı çamur yıkama suyu miktarları

% 100 kapasitede ortalama atılan çamur miktarı 32 ton/h tir. Bu tonajdaki çamurun preslenmesi için kullanılacak olan ve kaç adet pres filtreye ihtiyaç duyulacağının belirleyecek olan filtrasyon çevrim süreleri ise Şekil 6.45’te gösterilmiştir. 6.yıkayıcı tikiner alt akım çamuruna yıkamasız olarak pres filtre uygulandığı taktirde ortalama 20 dakikalık bir filtrasyon çevrim süresinin gerçekleştiği belirlenmiştir.

Şekil 6.45. Tikinerlere göre filtrasyon çevrim süreleri

Şekil 6.46’da ise susuzlandırma performansı gösterilmiştir. Mevcut durumda ortalama %70 nem ile baraja veya bir sonraki tikinere gönderilen kırmızı çamurun nem değeri ikinci aşama pres filtre uygulaması ile %30’lara düşürülebilmiştir. Yıkamalı

olarak preslenen kırmızı çamurdan kalan sıvı faz kostik miktarı değerleri Şekil 6.47’de verilmiştir. Buna göre, ortalama %30 nemli olan kek içerisindeki yıkanabilir kostik miktarı %0.09 ile 0.019 arasında değişiklik göstermektedir. Şekil 6.48 ve 6.49’da ise yapılan kırmızı çamur presleme çalışmaları ile ilgili görüntüler yer almaktadır.

Şekil 6.46. Preslenen çamurların nem değerleri

Şekil 6.48. Test esnasında elde edilen kek görüntüleri

Şekil 6.49. Elde edilen keklerden genel bir görüntü Yapılan çalışmalar özetlenecek olursa:

 Kırmızı çamurun pres filtre ile mevcut sisteme oranla daha fazla susuzlandırılarak baraja gönderilmesi böylelikle kostik ve alümina kayıplarının da azaltılması amacıyla yapılan pilot pres filtre ile yapılan testlerde olumlu sonuçlar elde edilmiştir.

 6.yıkayıcı tikineri alt akım çamuru ile yapılan testlerde ortalama %32 nem elde edilmiştir. Kek yıkamasız preslemede yıkanabilir kostik miktarı %0.14 iken, 2 m3/ton su kullanılarak yapılan preslemede yıkanabilir kostik miktarı % 0.03’e kadar düşürülebilmiştir.

 Filtreleme işlemi esnasında keklerin plakalardan ayrılması kolay olmuştur. Plakaların açılması esnasında içeride hapsolmuş sıvının çevreye sıçraması gözlemlenmemiştir. Bu durum, filtrasyon sırasında etkin bir basınç drenajının yapıldığını göstermektedir.

 Yapılan testlerde kek yıkamasız yaklaşık 27 kg/m2

/h, kek yıkamalı ise 25 kg/m2/h filtrasyon hızları elde edilmiştir.

 2.yıkayıcı tikineri alt akım kırmızı çamuru ile yapılan pres filtre testlerinde %28- 30 arasında nem değerleri elde edilmiştir. Filtrasyon kapasitesi 23 kg/m2/h olarak gerçekleşirken çevrim süresi ise 34 dakika olmuştur. Yıkanabilir kostik değeri ise % 0.16-0.22 arasında değişiklik göstermiştir.

 1.yıkayıcı tikineri alt akım kırmızı çamuru ile yapılan ikinci aşama pres filtre testlerinde %29-30 arasında nem değerleri elde edilmiştir. Filtrasyon kapasitesi 20 kg/m2/h olarak gerçekleşirken çevrim süresi ise 38 dakika olmuştur. Yıkanabilir kostik değeri ise % 0.18 olarak ede edilmiştir.

 Çöktürücü tikineri alt akım çamuru ile yapılan testte ise % 29.8 nem değeri elde edilmiştir. 3.1 m3_{/ton su kullanılarak elde edilen yıkanabilir kostik miktarı %}

0.19 olmuştur. Filtrasyon kapasitesinin 16 kg/m2

/h, çevrim süresinin ise 49 dakika olduğu belirlenmiştir.

6.4.5. Birinci ve ikini aşama pres filtre testlerinin performanslarının