İNGİLİZCE ÖZET: Bu çalışmanın amacı, 18-24 yaş arası öğrencilerde sosyal medya bağımlılığı ile beğenilme isteği arasındaki ilişkiyi incelemektir. Ayrıca çalışmanın amacı, sosyal ağlara bağımlılık ve beğenilme isteği değişkenleri ile cinsiyet, yaş ve telefon kullanım sıklığı değişkenleri arasında bir ilişki olup olmadığını ve cinsiyet, yaş, telefon kullanım sıklığı farklılık göstermektedir. Amaç: Bu çalışmanın temel amacı, 18-24 yaş arası üniversite öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığı ile beğenilme isteği arasındaki ilişkiyi incelemektir.
Araştırmanın diğer amaçları ise sosyal medya bağımlılığı değişkenleri ile beğenilme isteği, cinsiyet, yaş ve telefon kullanım sıklığı değişkenleri arasında bir ilişki olup olmadığını ve cinsiyet, yaş ve telefon kullanım sıklığının olup olmadığını test etmektir. değişkene göre değişir. Araştırma katılımcılarına kişisel bilgi formu, Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği – Yetişkin Formu (SMDS) ve Beğenilme Arzusu Ölçeği (BAÖ) kullanılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre öğrencilerin sosyal medya bağımlılıklarının beğenilme istekleri ile pozitif yönde ilişkili olduğu tespit edilmiştir.
Sosyal medya bağımlılığı için bu ilişkinin cinsiyet ve telefon kullanım sıklığı değişkenlerine göre farklılaştığı, ancak araştırmaya katılan yaş grubu için farklı olmadığı sonucuna varılmıştır. Telefon kullanım sıklığı ile sosyal medya bağımlılığı arasındaki ilişki incelendiğinde, telefon kullanım süresinin farklı sonuçlara sahip olduğu görülmüştür. Çalışmada ele alınacak olan 'sosyal medya bağımlılığı' değişkeni, üniversite öğrencilerinin gün içinde sosyal medyada geçirdikleri zamanı içermektedir.
Bu çalışmanın amacı, sosyal medyayı kullanan 18-24 yaş arası üniversite öğrencilerinin sosyal medya bağımlılıkları ile beğenilme istekleri arasındaki ilişkiyi incelemektir.
Araştırmanın Problemi
Araştırmanın Alt Problemleri
18-24 yaş arası üniversite öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığı ve beğenilme isteği cinsiyete göre farklılık gösteriyor mu? 18-24 yaş arası üniversite öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığı ve beğenilme isteği telefon kullanım sıklığına göre farklılık göstermekte midir?
Araştırmanın Hipotezleri
Araştırmanın Önemi
Ayrıca sosyal medya kullanımının bireylerin sosyalleşmesine ve ihtiyaçlarının karşılanmasına olumlu veya olumsuz etkisinin bilinmesi sosyal medyanın nasıl kullanılması gerektiği konusunda günümüz teknoloji dünyasına yardımcı olabilir ve sosyal medya bağımlılığı ile ilgili literatüre katkı sağlayabilir.
Varsayımlar
Sınırlılıklar
Tanımlar
Genç Yetişkinlik Döneminde Psikososyal Gelişim
Çocuk bu dönemde çevresi tarafından çokça eleştirilirse inisiyatif karşılığında suçluluk duygusuyla yüzleşmek zorunda kalacaktır. Kimlik ve Rol Karmaşası (ergenlik): Bu kimlik kazanımı döneminde, beğendiği kişilerden edindiği özellikler ve taklitler kişiliğine eklenir. İzolasyona Karşı Yakınlık (17-30 yaş): Çevresini genişletmeye başladığı bu dönemde kişi başkalarıyla arkadaşlık kurmakta zorlanırsa, kendini yalnızlık duygularıyla uğraşırken bulur.
Erikson'a göre bu aşamada genç yetişkinler, bir kişiyle bağlantı kurmaya ve ortak ihtiyaçlar için bir ilişki kurmaya çalışırlar (Woolfolk, 2010). Son zamanlarda internet ortamında benzerliğin de sorgulandığını ve yüz yüze ilişki kurmaktan çekinen kişiler için internet ortamının bireysel ilişki kurmaya öncelik verdiğini söyleyebiliriz (aktaran Santrock, 2012). Genç yetişkinler sosyal hayatlarında önemli adımlar atarken, internet ortamının da bu gelişimi desteklediği söylenebilir.
Erikson'un bu yaşları kapsayan döneminde Erikson, bireyin başkalarıyla anlamlı bir ilişki kuramamışsa, kendisini yalnız hissedeceğini belirtmektedir. Temel ihtiyaçlarımız; fiziksel ihtiyaçlar ve güvenlik ihtiyacı, psikolojik ihtiyaçlarımız; ait olma, sevilme ve değer verilme ihtiyacı ve son olarak kendini gerçekleştirme ihtiyacı bu hiyerarşiyi oluşturmaktadır (Mcleod, 2018). Maslow'un psikolojik ihtiyaçlar kapsamına aldığı ait olma, sevilme, sevilme, değer verilme ve takdir edilme, bireylerin sosyal ihtiyaçlarını karşılamaktadır.
Sosyal Medya
Sosyal Medya Bağımlılığı
Teknolojinin gelişmesiyle birlikte interneti tablet, akıllı telefon gibi araçlarla kullanmak her an ulaşılabilir hale geldi. Günümüzde tablet, telefon gibi cihazların varlığı ve yaş sınırının olmaması gibi etkenler sosyal ağların daha fazla kullanılmasının önünü açmıştır (Arslan, 2020). Sosyal ağlar kişinin günlük işlerini yapmasına engel oluyorsa, akademik hayatta başarısızlığa neden oluyorsa, hesaplarını kontrol etmediğinde birey kaygılı hissediyorsa ve sürekli sosyal ağlarda bulunmak bireyin gerçeklik algısını zedeliyorsa.
Ayrıca interneti daha fazla kullanmak için internette daha az vakit geçirdiklerini bildirmeye çalıştıklarını söylediler ve yalan söylediler. Aktan'ın (2018) üniversite öğrencileriyle yaptığı ankette, katılımcıların çoğunun günde beş saatten fazla internet kullandığı ve sosyal medyada aktif olduğu görüldü. Ancak bu çoğunluğu oluşturan katılımcılar sosyal medya kullanım sürelerinin beş yıl ve üzeri olduğunu belirtmişlerdir.
Gazi Üniversitesi'nde yapılan bir çalışmada sosyal medya bağımlılık profili araştırmasında deneklerin %91,9'unun sosyal medyayı kullandığı tespit edilmiştir. Sosyal medyayı kullanım amacı sorulan deneklerin büyük çoğunluğu bilgi edinme amaçlı kullandıklarını belirtmişlerdir. Ceyhan ve Yelpaze (2017) tarafından yapılan araştırmada bireyler kullandıkları sosyal ağın zaman kaybı olduğunu düşündüklerini ve bu düşünce doğrultusunda bağımlılığa dönüştüğünü belirtmişlerdir.
Işık ve Kaptangil (2018) tarafından yapılan çalışmada sorumlu kişilik tipi yüksek olan kişilerin akıllı telefonlara daha fazla bağımlı oldukları belirlenmiştir. İnternet bağımlılığı, genç erişkinlik döneminde yakınlık kurma arzusuna rağmen kimliğini kaybetme korkusu yaşayan bireylerin yalnızlığını gidermeye yönelik bir başvuru aracı olarak görülebilir (Ümmet ve Ekşi, 2016). Savcı ve Aysan (2017) tarafından yapılan çalışmada internet bağımlılığı, sosyal medya bağımlılığı, akıllı telefon bağımlılığı ve dijital oyun bağımlılığının sosyal bağlılığın yordamasına katkı sağladığı tespit edilmiştir.
Ayrıca verilen açıklamalara bakıldığında sosyal kaygısı olan bireylerin diğer bireylerle tanışma olasılıklarının daha düşük olması nedeniyle sosyal medya iletişimini daha çok tercih ettikleri söylenmektedir (Aktan, 2018).
Beğenilme Arzusu
Bir sosyal paylaşım sitesi olan Facebook'ta üniversite öğrencilerinin daha ilginç fotoğraflar paylaştığı gözlemlendi. Gündüz ve ark. (2018) üniversite öğrencilerinin Instagram'da kendilerini tanıtmalarına ilişkin yaptıkları çalışmada bazı uygulayıcıların beğeni almak için gönderi paylaştığını, hatta takip etmekten çok beğeni almayı sevdiklerini ve beğeni almanın iyi hissettirdiğini belirtmişlerdir. . Özal'ın (2019) araştırmasında insanlar Instagram'da farklı yerlerde fotoğraflarını çektiklerini, fotoğraflarına efektler uyguladıklarını ve belirli zamanlarda daha çok beğeni almak için fotoğraflarını paylaştıklarını, burada benlik sunumlarını iyi yansıttıklarını belirtmişlerdir.
Bu çalışma, 18-24 yaş arası üniversite öğrencilerinin sosyal medya bağımlılığı ile beğenilme isteği arasındaki ilişkiyi incelemektedir. Aynı zamanda yaş, cinsiyet faktörleri ve telefon kullanım sıklığı arasında değişkenler üzerinde bir ilişki olup olmadığı incelenmiştir. 18-24 yaş arası üniversite öğrencilerini iki değişken (sosyal medya bağımlılığı ve beğenilme isteği) üzerinden ölçecek olan bu çalışma bir korelasyon çalışmasıdır.
Bu çalışmada veriler toplandıktan sonra değişkenler arasındaki ilişki belirlenecek, değişkenler arasında bir farklılaşma olup olmadığı belirlenecek ve elde edilen veriler literatür ile karşılaştırılacaktır.
Evren ve Örneklem
Veri Toplama Araçları
Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği-Yetişkin Formu
Beğenilme Arzusu Ölçeği
Kişisel Bilgi Formu
Verilerin Toplanması
Verilerin Analizi
- Üniversite
- Cinsiyet
- Yaş
- Telefon Kullanım Sıklığı
Bu bölümde öncelikle örneklemin üniversite, yaş, cinsiyet ve telefon kullanım sıklığı değişkenlerinin betimsel istatistiklerine ilişkin bulgular sunulacaktır. Ardından sırasıyla; Ölçekler cinsiyet, yaş aralığı ve telefon kullanım derecesine göre karşılaştırılacak ve ölçekler arasındaki ilişki incelenecektir. Katılımcıların üniversitelere göre dağılımı Bursa Uludağ Üniversitesi'nden 302 (%76,8) ve İstanbul Gelişim Üniversitesi'nden 91 (%23,2) öğrenci olarak görülmektedir (Tablo 1).
Araştırmaya katılan öğrenci sayısı ve üniversite dağılımı Üniversite katılımcı sayısı (n) Yüzde (%) Bursa Uludağ Üniversitesi 302 76,8 İstanbul Gelişim Üniversitesi 91 23,2.
Betimleyici İstatistiksel Analizler
Ölçekler, Yaş ve Telefon Kullanma Sıklığı Arasındaki İlişki
Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği-Yetişkin ölçeği puanlarının ve cinsiyete göre takdir edilme arzusunun analizi için bağımsız gruplar t-testi sonuçları. Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği-Yetişkin Formu ve Takdir Edilme Arzusu Ölçeği puanlarını telefon kullanım sıklığı değişkenine göre inceleyen tek yönlü ANOVA sonuçları. Tablo 11'de Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği toplam puanları, SMDS alt boyutları toplam puanları ve öğrencilerin beğenilme arzusu görülmektedir.
Sosyal Medya Bağımlılığı ve alt boyutlarından elde edilen sonuçlardaki farklılıkların kaynağını test etmek için Post Hoc testlerinden biri olan Hochberg testi kullanılmıştır. Araştırmanın aksine Sarıgül'ün (2019) çalışmasında sosyal medya kullanım sıklığı ile beğenilme isteği arasında bir ilişki olmadığı tespit edilmiştir. Diğer bir sonuç olarak üniversite öğrencilerinin sosyal medya bağımlılık puanlarının cinsiyete göre anlamlı farklılık gösterdiğini söyleyebiliriz.
Bazı araştırmalarda kız ve erkek öğrencilerin sosyal medya tutumları ve sosyal medya bağımlılık puanlarında anlamlı bir fark bulunmamıştır (Ilğaz (2019); Demir ve Kumcağız (2019). Telefonu 1-2 saat kullanan üniversite öğrencileri, 2- 3 saat ve 3 saatten fazla.Kuss ve ark.(2018), Kuss ve ark. (2018) tarafından yapılan çalışmada akıllı telefon bağımlılığı ile sosyal medya bağımlılığı arasında güçlü bir ilişki bulmuştur.
Katılımcıların sosyal medya kullanımı arttıkça bağımlılık düzeylerinin de arttığı tespit edilmiştir (Kocaman (2020); Demir ve Kumcağız (2019)). İstatistiksel analiz sonucunda sosyal medya bağımlılığının beğenilme isteği ile pozitif yönde bir ilişkisi olduğu sonucuna varılmıştır. Telefonu kullanma sıklığı beğenilme isteği ve sosyal medya bağımlılığı ile ilişkilidir; Ancak telefon kullanım süresinin beğenilme isteğine göre değil, sosyal medya bağımlılığına göre farklılaştığı sonucuna ulaşılmıştır.
İleride yapılacak çalışmalarda telefon kullanım amaçları ve sosyal medya kullanımı ile sosyal medya bağımlılığı arasındaki ilişkinin araştırılması literatüre katkı sağlayabilir. Gençlerin sosyal medya kullanım amaçları ile sosyal medya bağımlılığı arasındaki ilişkinin incelenmesi, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Üniversite öğrencilerinin sosyal medya bağımlılıklarının farklı değişkenler açısından incelenmesi, Türkiye Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Dergisi.
T., (2018), Üniversite Öğrencilerinin Bir Sosyalleşme Alanı Olarak Sosyal Medyaya Bakışları, Mersin Üniversitesi Pedagoji Fakültesi Dergisi. Lise Öğrencilerinde İnternet Bağımlılığı İle Sosyal Medya Kullanım Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi (AKEF.
Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği Ve Beğenilme Arzusu Ölçeği Puanlarının
Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği-Yetişkin Formunun ve Beğenilme Arzusu
