Türkiye’de Birey/Kamu İlişkisi
Sorunlar ve Çözüm Önerileri
Fikret Adaman (Boğaziçi Üniversitesi) Ali Çarkoğlu (Sabancı Üniversitesi)
Burhan Şenatalar (İstanbul Bilgi Üniversitesi)
Şubat,2009
KONYA
VAN SIVAS
ICEL ANKARA
ERZURUM
ANTALYA
AGRI
IZMIR
AFYON KAYSERI
ADANA
MUS
MUGLA
YOZGAT
SANLIURFA CORUM
KARS
MANISA
DENIZLI
BURSA BOLU TOKAT
BITLIS BALIKESIR
AYDIN
ESKISEHIR KUTAHYA
MALATYA ELAZIG
DIYARBAKIR NIGDE
ERZINCAN
MARDIN SAMSUN
SIIRT BINGOL
ISPARTA
KASTAMONU
ORDU
ARTVIN
SIRNAK USAK
SINOP
HATAY CANKIRI
TUNCELI
RIZE
KARAMAN BURDUR
AKSARAY
HAKKARI GIRESUN
ADIYAMAN KIRSEHIR
AMASYA CANAKKALE
IGDIR ISTANBUL
EDIRNE
KAHRAMANMARAS
GAZIANTEP
ARDAHAN
BATMAN TERKIRDAG
BILECIK
NEVSEHIR KIRKLARELI
SAKARYA
GUMUSHANE TRABZON
KIRIKKALE KARABUK
BAYBURT DUZCE
KOCAELI
KILIS BARTIN
ZONGULDAK
CANAKKALE YALOVA
109 189
60 43
119
56
46
25
51 67
493
149
84 16
60 60
78
38 36
35 70 54
27 21
40
Cinsiyet Oran
Erkek 49.5%
Kadın 50.5%
Çalışma durumu Oran
Çalışmıyor 57.5%
Ücretli/maaşlı ve tam zamanlı (haftada 30 saatten fazla çalışıyor) 29.7%
Kendi işinin sahibi 10.2%
Ücretli/maaşlı ve yarı zamanlı (haftada 30 saatten az çalışıyor) 2.0%
Ücretsiz aile işçisi 0.6%
Eğitim durumu Oran
Okur yazar değil 5.0%
Okur yazar 2.5%
İlkokul 37.4%
Ortaokul 12.7%
Lise 29.1%
Üniversite ve üstü 13.4%
Çalıştığı sektör Oran
Özel sektörde memur 5.2%
Kamu sektöründe memur 10.8%
Özel sektörde işçi 46.0%
Kamu sektöründe işçi 4.1%
Kendi hesabına çalışan-Uzmanlık gerektiren meslekler (doktor, mühendis, avukat vb.) 3.4%
Maaş karşılığını çalışan-Uzmanlık gerektiren meslekler (doktor, mühendis, avukat vb.) 1.7%
Kendi hesabına çalışan-Uzmanlık gerektirmeyen meslekler : küçük/orta ticaret, serbest meslek (bakkal, esnaf) 21.6%
Kendi hesabına çalışan-Büyük ölçekli ticaret (ithalat/ihracat, fabrika sahipleri) 1.0%
Özel sektörde üst düzey yönetici 0.5%
Kamu sektöründe üst düzey yönetici 0.0%
Özel sektörde orta düzey yönetici 1.4%
Kamu sektöründe orta düzey yönetici 0.0%
Sporcu, sanatçı vb. 0.5%
Tarımla/hayvancılıkla uğraşıyor 3.9%
Çalışmıyorsa Oran
Emekli 25.5%
Ev kadını 51.9%
Öğrenci 9.8%
İş arıyor, bulursa çalışmak istiyor 11.1%
Bir işte çalışmıyor, kira-faiz benzeri gelirle geçiniyor 1.7%
39%
20%
20%
5%
5%
3%
2%
2%
1%
1%
0%
0%
37%
10%
21%
9%
1%
10%
2%
4%
4%
2%
1%
26%
34%
8%
0%
14%
5%
3%
3%
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45%
İşsizlik Ekonomik istikrarsızlık/kriz Enflasyon/hayat pahalılığı Eğitim Diğer Rüşvet ve yolsuzluk Demokrasi/fikir özgürlüğünün olmaması Ahlaki yozlaşma Sağlık/sosyal güvenlik Irak'taki karışıklıklar Avrupa Birliği ile ilişkiler Kıbrıstaki gelişmeler
Türkiye'nin Çözülmesi Gereken En Önemli Sorunu
2008 2004 2000
2,1
4 4,5 3,9
4,4 3,2
5,3 5,6 5
5 5,4
7,7
3,4 3,8
4,7 4,8 4,8
6,2 5,2
6,1 5,7
6,5 6,6 6,4 6,1
6,8
8,2
2,9 3,2
3,8 3,8
4,3 4,9
5,1 5,4
5,5 6,0
6,2 6,2
6,4 6,5
8,3
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Politikacılar Siyasi partiler Tv kanalları Gazeteler Sendikacılar Merkezi yönetim/hükümet Belediyeler/yerel yönetimler TBMM Muhtarlar Valiler Üniversiteler Mahkemeler-hukuk sistemi Polis İlk ve orta öğretim kurumları Silahlı kuvvetler
Güven
(Kurumlara Duyulan Güven)
2008 2004 2000 Güvenmiyor
Güveniyor
16,3%
18,4%
23,3%
23,6%
31,1%
42,4%
44,6%
49,7%
50,5%
57,6%
58,2%
61,6%
62,7%
64,1%
85,8%
15,4%
17,3%
21,4%
21,2%
23,3%
15,7%
18,5%
17,0%
19,7%
19,2%
20,7%
15,1%
13,5%
17,9%
5,5%
68,3%
64,3%
55,3%
55,1%
45,6%
42,0%
36,9%
33,3%
29,8%
23,2%
21,1%
23,4%
23,9%
18,0%
8,7%
Politikacılar Siyasi partiler Tv kanalları Gazeteler Sendikacılar Merkezi yönetim/hükümet Belediyeler/yerel yönetimler TBMM Muhtarlar Valiler Üniversiteler Mahkemeler-hukuk sistemi Polis İlk ve orta öğretim kurumları Silahlı kuvvetler
Güven
(Kurumlara Güvenenler-Güvenmeyenler)
Güvenenler=6-10 puan arası verenler Orta=5 puan verenler Güvenmeyenler=0-4 puan arası verenler
GÜVENİN KURUMLAR NEZDİNDE AYRIŞIMININ FAKTÖR ANALİZİ
1 2 3 4
Silahlı Kuvvetler 0.78 -0.11 0.08 0.09
Polis 0.64 0.44 0.07 0.09
Valiler 0.64 0.33 0.21 0.19
Mahkemeler-Hukuk SistemI 0.60 0.14 0.10 0.40
İlk ve Orta Öğretim kurumları 0.54 0.10 0.10 0.49
Türkiye Büyük Millet Meclisi 0.53 0.48 0.36 -0.02
Merkezi yönetim/Hükümet 0.31 0.79 0.14 -0.01
Belediyeler/Yerel yönetimler 0.03 0.68 0.04 0.40
Politikacılar -0.01 0.64 0.48 0.17
Gazeteler 0.19 0.09 0.79 0.24
Tv kanalları 0.18 0.13 0.78 0.20
Siyasi Partiler 0.07 0.55 0.62 0.10
Sendikalar 0.05 0.12 0.37 0.68
Üniversiteler 0.35 0.01 0.24 0.57
Muhtarlar 0.19 0.41 0.06 0.53
% of Variance 17.9 17.1 15.1 12.1 Extraction Method: Principal Component Analysis.
Rotation Method: Varimax with Kaiser Normalization.
5,0
5,8
6,6 5,8
5,1
6,3 6,4
6,6
0 2 4 6 8 10
Belediyeler Mahkemeler-hukuk sistemi İlk ve orta öğretim kurumları Polis
Güven
(İşi Düşenlerle Düşmeyenlerin Karşılaştırılması)
İşi düşmeyen İşi düşen
Avrupa Birliği karşısında tutum Oran
Destekler yönde oy kullanırım 65.4%
Karşı yönde oy kullanırım 34.6%
Bilgi talep etme hakkı Oran
Evet hakkım var 41.2%
Hayır hakkım yok 10.8%
Bilmiyorum 48.0%
Bilgi talep etme hakkınızı kullanma gereği duydunuz mu Oran
Evet, duydum 30.8%
Hayır, duymadım 69.2%
Bilgi hakkınızı kullanma yoluna gittiniz mi Oran
Evet 66.4%
Hayır 33.6%
2,8
5,1
5,8 5,3
4,9 5,5
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Merkezi yönetim Yerel yönetim
Genel Memnuniyet
2008 2004 1999
3,4 4
4,6 4,1
5,2 4,8 4,2
5,8
7,5
5,1 5,4 5,4
5,6
6,4 5,7
5,4
6,8
8
4,4 4,8
5,0 5,1
5,1 5,7
5,8 5,9
5,9 6,0 6,0
6,5
7,9
0 2 4 6 8 10
Gümrük Vergi daireleri/maliyeciler Tapu daireleri Belediye imar işleri Belediye zabıtası Trafik polisi Belediyenin sular idaresi Mahkeme hukuk sistemi Trafik dışındaki polisler Devlet hastaneleri Valilik İlk ve orta öğretim kurumları Silahlı kuvvetler
Hizmetlerden Memnuniyet
(Merkezi Hizmetler)
2008 2004 2000 Memnunum
HİZMETLERDE BİLGİxMEMNUNİYET SKALASI
1 2 3
Sokakların temizliği 0.81 0.06 0.15
Cop toplama 0.78 -0.02 0.26
Sokakların aydınlatılması 0.78 0.07 0.26
Kaldırımlar 0.76 0.22 0.15
Toplu taşıma hizmet 0.70 0.13 0.18
Kent içi Asfaltlama 0.65 0.46 0.09
Belediye su hizmetleri 0.65 0.34 0.16
Pazar yerleri 0.65 0.11 0.21
Kanalizasyon sebekesi 0.63 0.43 0.13
Itfaiye 0.61 0.19 0.32
Park ve oyun alanları 0.59 0.20 0.10
Sehir içi trafik düzenlemesi 0.56 0.40 0.18
Belediye Imar isleri 0.20 0.70 0.36
İnsaatların sağlamlık denetimi 0.45 0.70 0.01
Imar planlaması ve kat izni 0.44 0.69 0.10
Belediye zabıtası 0.23 0.66 0.38
Gumruk -0.02 0.64 0.34
Vergi daireleri 0.09 0.63 0.48
Zabıta denetimi 0.53 0.62 0.08
Tapu daireleri 0.08 0.50 0.45
Trafik dısı polis 0.16 0.27 0.75
Ilk ogretim kurumları 0.30 0.08 0.71
Trafik POlisi 0.17 0.31 0.71
Sliahlı Kuvvetler 0.27 0.02 0.68
Mahkemeler hukuk sistemi 0.11 0.41 0.66
Devlet hastaneler 0.25 0.13 0.62
Valilik 0.17 0.47 0.58
Belediye sular idaresi 0.35 0.41 0.42
% of Variance 24.5 17.5 16.6 Extraction Method: Principal Component Analysis.
Rotation Method: Varimax with Kaiser Normalization.
35,1%
59,0%
51,3%
56,6%
55,8%
65,2%
28,0%
35,1%
80,3%
39,0%
38,9%
56,6%
51,4%
33,1%
16,9%
21,9%
20,0%
22,0%
20,1%
33,2%
27,6%
8,7%
27,0%
29,0%
23,5%
24,1%
31,7%
24,1%
26,8%
23,3%
22,2%
14,7%
38,8%
37,2%
11,0%
34,1%
32,1%
19,9%
24,5%
Tapu daireleri Devlet hastaneleri Trafik polisi Trafik dışındaki polisler Mahkeme hukuk sistemi İlk ve orta öğretim kurumları Gümrük Vergi daireleri/maliyeciler Silahlı kuvvetler Belediye imar işleri Belediye zabıtası Valilik Belediyenin sular idaresi
Memnuniyet
(Merkezi Hizmetlerden Memnun Olanlar/Olmayanlar)
Memnun olanlar=6-10 puan arası verenler Orta=5 puan verenler Memnun olmayanlar=0-4 puan arası verenler
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
İlk ve orta öğretim kurumları
Devlet hastaneleri
Trafik dışı polis
Mahkemeler-Hukuk sistemi
Trafik polisi
Vergi daireleri/Maliyeciler
Tapu daireleri
Memnuniyet
(Merkezi Hizmetlerde İşi Düşenlerle Düşmeyenlerin Karşılaştırılması)
İşi Düşen İşi Düşmeyen
2,8
4,3 4,5
4,9 4,8
6,1 5,3
6,2 6,3
6,5
4,3
5,4 5,5 5,3 5,3 4,8
6,2 5,2
5,7
6,8 5,9
4,8 5,0
5,3 5,5
5,7 5,7
5,8 6,0
6,2 6,3
6,3 6,4
6,6 7,0 7,0
0 2 4 6 8 10
İnşaatların sağlamlık denetimi İmar planlaması ve kat izni Zabıta denetimi Şehir içi trafik düzenlemesi Kent içi asfaltlama Kanalizasyon şebekesi Park ve oyun alanları Kaldırımlar Toplu taşıma hizmeti Belediyenin su hizmetleri Pazar yerleri Sokakların temizliği Sokakların aydınlatılması İtfaiye Çöp toplama
Hizmetlerden Memnuniyet
(Yerel Hizmetler)
2008 2004 1999
35,7%
38,6%
42,8%
51,5%
52,4%
55,6%
57,2%
58,0%
61,5%
63,1%
64,7%
66,5%
68,0%
70,0%
73,6%
26,0%
25,7%
26,9%
18,8%
19,1%
16,0%
15,0%
16,5%
14,9%
14,6%
14,7%
11,9%
14,7%
16,8%
10,7%
38,3%
35,7%
30,4%
29,7%
28,5%
28,4%
27,8%
25,5%
23,5%
22,3%
20,6%
21,7%
17,3%
13,2%
15,6%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
İnşaatların sağlamlık denetimi İmar planlaması ve kat izni Zabıta denetimi Şehir içi trafik düzenlemesi Kent içi asfaltlama Kanalizasyon şebekesi Park ve oyun alanları Kaldırımlar Belediyenin su hizmetleri Toplu taşıma hizmeti Pazar yerleri Sokakların temizliği Sokakların aydınlatılması İtfaiye Çöp toplama
Memnuniyet
(Belediye Hizmetlerinden Memnun Olanlar/Olmayanlar)
Memnun olanlar=6-10 puan arası verenler Orta=5 puan verenler Memnun olmayanlar=0-4 puan arası verenler
5,1 5,4
5,9
5,1 5,1
5,7
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
İmar işleri Zabıta Su işleri
Memnuniyet
(Belediyelerde İşi Düşenlerle Düşmeyenlerin Karşılaştırılması)
İşi Düşmeyen İşi Düşen
5,2 5 5,1
5,4 4,4
2,9
0 2 4 6 8 10
Belediyeler Merkezi Yönetim
Hizmetlerden Memnuniyet
(Gayret)
2008 2004 1999
4,8 4,6 4,7
5,2
3,8
2,6
0 2 4 6 8 10
Belediyeler Merkezi Yönetim
Hizmetlerden Memnuniyet
(Hizmette Adalet)
2008 2004 1999
4,7 4,6 5,1
4,6
3
4,4
0 2 4 6 8 10
Merkezi Yönetim Belediyeler
Hizmetlerden Memnuniyet
(Verim)
2008 2004 1999
4,7 4,7 4,6
5,1 4
2,8
0 2 4 6 8 10
Belediyeler Merkezi Yönetim
Hizmetlerden Memnuniyet
(Vatandaşların Çıkarı)
2008 2004 1999
5,0 4,9
0 2 4 6 8 10
Belediyeler Merkezi Yönetim
Hizmetlerden Memnuniyet (Dikkat/Özen)
19,6%
22,5%
26,3%
31,6%
11,0%
19,8%
25,5%
43,7%
5,9%
12,2%
24,8%
57,1%
Çok iyi tanıyorum Adını bile duymadım Adını biliyor ve biraz tanıyorum Adını biliyorum ancak hakkında başka bir bilgiye sahip değilim
Yerel Yöneticiler
(Tanınma oranı)
Büyükşehir Belediye Başkanı İlçe Belediye Başkanı Muhtar
2%
1%
6%
42%
22%
23%
1%
2%
5%
18%
22%
40%
0,3%
0,8%
1,0%
1,2%
1,3%
1,7%
3,6%
7,1%
11,3%
26,1%
45,7%
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50%
Diğer İl Genel Meclisi Din Büyükleri İlimin Milletvekili Belediye Meclisi Valiye Bağlı Kuruluşlar Sivil Toplum Kuruluşları Vali Hiçbiri Muhtarlar Belediye Başkanı
Temsil Oranları
2008 2004 1999
8,7 8,6 8,6 8,6 8,4 8,2 6,1
4,9 3,0
8,9 8,6 8,4
8,6 8,1 7,7 6,1
4,9 3,1
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Eğitimli olması Mahallenin/Kentin sorunlarını ilgili makamlara iletebilmesi Gerektiğinde ulaşılır olması Güler yüzlü olması Merkezi hükümet yöneticileriyle iyi ilişkide olması Mahalle/Kent sakinlerini iyi tanıması Dini bütün olması Benim doğduğum bölgeden olması Adayın kadın değil erkek olması
Yerel Yöneticiler
(Yerel Yöneticilerde Aranan Özellikler)
Muhtar Belediye Başkanı
Hiç önemi yok Çok önemli
2,6 2,6 2,2
3,7
4,5 4,7 4,6
4,9
4,2 4,2
4,3
5,2
0 2 4 6 8 10
İhale Ekonomi Vergi Polis
Kayırmacılık
(Merkezi Yönetimde Algılanan Kayırma)
2008 2004 1999
Tamamen kayırıyor Tamamen eşit davranıyor
3,7 3,5
4,4
5,8
4,4 4,5
4,7 5,2
4,5 4,7
5,0
6,1
0 2 4 6 8 10
İhale İmar Zabıta Çöp
Kayırmacılık
(Yerel Yönetimlerde Algılanan Kayırma)
2008 2004 1999
32%
56%
37%
14%
16%
19%
54%
28%
44%
Belediyeler Özel şirketler Devlet sektörü
Kayırmacılık
(Kurumlarda İşe Girmek İsteyenlerin Başvurularının Nasıl Değerlendirildiği)
Bilgi ve tecrübeye dayalı Ortalama Torpil ve kayırmaya dayalı
5,9
5,8
4,1
3,5
3,1
2,8
4,4
5,3
4,3
3,4
3,4
2,8
3,8
5,1
3,5
2,8
2,8
2,3
0,0 2,0 4,0 6,0 8,0 10,0
İşi yapmakla yükümlü kişinin kendisi
İlgili birimdeki hemşehri, akraba, arkadaş
Muhtar
Belediye başkanı
Bir siyasi partinin çevrenizdeki temsilcisi
Milletvekili
Kayırmacılık
(Merkezi Yönetimde İş Yaptırmak İçin Alınacak Yardım Algılaması)
2008 2004 1999
Hiç yardımcı olmaz Çok yardımcı olur
6,2
6,1
4,7
3,8
3,1
2,7
4,7
5,7
4,9
3,7
3,5
2,5
4,5
5,8
5,1
3,9
3,9
2,3
0,0 2,0 4,0 6,0 8,0 10,0
İşi yapmakla yükümlü kişinin kendisi
İlgili birimdeki hemşehri, akraba, arkadaş
Muhtar
Belediye başkanı
Bir siyasi partinin çevrenizdeki temsilcisi
Milletvekili
Kayırmacılık
(Belediyelerde İş Yaptırmak İçin Alınacak Yardım Algısı)
2008 2004 1999
66,8%
22,1%
5,8%
1,7%
3,6%
64%
20%
4%
1%
9%
27%
26%
14%
6%
26%
0,0% 20,0% 40,0% 60,0% 80,0% 100,0%
İlgiliye işinizi yapmak için gerekli tüm bilgileri vermek
İlgiliyle arkadaşlık ya da hemşehrilik ilişkisine girmeye çalışmak
Gazete ya da televizyon kanallarına şikayet etmek
Toplu gösteri ya da protesto organize etmek
İlgiliye uygun bir hediye almak ve yapabileceğiniz birşey olup olmadığını sormak
Kayırmacılık
(Merkezi Yönetimde İş Yaptırmak İçin Geçerli Yollar)
2008 2004 1999
67,8%
23,3%
4,9%
1,0%
3,0%
63%
21%
4%
1%
9%
36%
31%
6%
4%
21%
0,0% 20,0% 40,0% 60,0% 80,0% 100,0%
İlgiliye işinizi yapmak için gerekli tüm bilgileri vermek
İlgiliyle arkadaşlık ya da hemşehrilik ilişkisine girmeye çalışmak
Gazete ya da televizyon kanallarına şikayet etmek
Toplu gösteri ya da protesto organize etmek
İlgiliye uygun bir hediye almak ve yapabileceğiniz birşey olup olmadığını sormak
Kayırmacılık
(Yerel Yönetimlerde İş Yaptırmak İçin Geçerli Yollar)
2008 2004 1999
9,1%
2,3%
2,9%
1,3%
0,9%
0,8%
İlgili birimde işi yapmakla sorumlu olan kişi
İlgili birimdeki tanıdık
Muhtar
Belediye başkanı
Bir siyasi partinin çevrenizdeki temsilcisi
İlinizin Milletvekili
Yardım isteme oranı
(Merkezi Yönetim)
88,7%
73,8%
87,0%
70,8%
73,3%
57,1%
İlgili birimde işi yapmakla sorumlu olan kişi
İlgili birimdeki tanıdık
Muhtar
Belediye başkanı
Bir siyasi partinin çevrenizdeki temsilcisi
İlinizin Milletvekili
İşin hallolma oranı
(Merkezi Yönetim)
13,6%
5,6%
12,9%
4,1%
1,4%
1,0%
İlgili birimde işi yapmakla sorumlu olan kişi
İlgili birimdeki tanıdık
Muhtar
Belediye başkanı
Bir siyasi partinin çevrenizdeki temsilcisi
İlinizin Milletvekili
Yardım isteme oranı
(Belediyeler)
80,8%
79,2%
80,6%
65,8%
55,6%
41,2%
İlgili birimde işi yapmakla sorumlu olan kişi
İlgili birimdeki tanıdık
Muhtar
Belediye başkanı
Bir siyasi partinin çevrenizdeki temsilcisi
İlinizin Milletvekili
İşin hallolma oranı
(Belediyeler)
4,9 4,6
5,6 6,1
7,1 6,8
7,6 7
4,8 4,6
4,8 5,3
6 6
6,3 6,2
6,4 6,2
6,7
7,6
3,9 4,1
4,2 4,3
5,2 5,5
6,0 6,0 6,1
6,4 6,4
6,5
0 2 4 6 8 10
Mahkeme-Hukuk sistemi İlk ve orta öğretim kurumları Belediyenin su hizmetleri Devlet hastaneleri Trafik dışındaki polisler Belediye zabıtası Vergi daireleri/Maliyeciler Belediye imar işleri Belediye ihaleleri Tapu daireleri Gümrük Trafik polisi
Rüşvet
(Kurumlarda Algılanan Rüşvet Düzeyi)
2008 2004 2000 Hiç yaygın değil
Çok yaygın
23,8%
24,8%
25,2%
25,2%
25,3%
28,2%
28,4%
30,1%
33,5%
41,8%
43,0%
40,7%
42,0%
41,2%
38,1%
45,2%
37,5%
36,4%
34,3%
33,6%
25,9%
25,8%
35,5%
33,2%
33,7%
36,7%
29,5%
34,2%
35,2%
35,6%
32,9%
32,3%
31,3%
Belediye ihaleleri Trafik dışındaki polisler Belediye zabıtası Belediye imar işleri Trafik polisi Vergi daireleri/Maliyeciler Mahkeme-Hukuk sistemi Belediyenin su hizmetleri İlk ve orta öğretim kurumları Tapu daireleri Devlet hastaneleri
Rüşvet
(Kurumlarda Birinci ve İkinci Tür Rüşvet)
Birinci tip rüşvet İkinci tip rüşvet Eşit
RÜŞVET YAYGINLIĞININ KURUMLAR NEZDİNDE AYRIŞIMININ FAKTÖR ANALİZİ
1 2 3
Trafik polisi 0.76 0.37 0.19
Tapu daireleri 0.74 0.19 0.25
Gümrük 0.73 0.06 0.35
Vergi daireleri/Maliyeciler 0.56 0.27 0.54
Mahkeme/Hukuk sistemi 0.13 0.76 0.18
Devlet hastaneleri 0.25 0.73 0.11
İlk ve ortaöğretim kurumları 0.08 0.73 0.28
Trafik dışındaki polisler 0.51 0.66 0.12
Belediye zabıtası 0.37 0.30 0.74
Belediye ihaleleri 0.50 0.10 0.73
Belediye imar işleri 0.52 0.16 0.71
Belediyenin su hizmetleri 0.02 0.50 0.68
% of Variance 24.9 22.5 22.5 Extraction Method: Principal Component Analysis.
Rotation Method: Varimax with Kaiser Normalization.
Evet bu teklifi yapıp ceza ödemekten kurtulmaya
çalışırım 10% (15)
Hayır bu teklifi yapmam, cezamı öderim
74% (71) Ben teklif edemem ama polis
isterse para verip cezadan kurtulurum
8% (9)
Karar veremiyorum 8% (4)
Senaryo 1:Trafik Polisi
2008 (2004)
Evet bu teklifi yapıp bir an önce dosyamı almaya çalışırım
11% (14)
Hayır bu teklifi yapmam, sıramı bekler, gelecek hafta gider
belgemi alırım 72% (71) Ben teklif edemem ama
görevli isterse para verip dosyamı alırım
9% (8)
Karar veremiyorum 8% (6)
Senaryo 2: Tapu Dairesi
2008 (2004)
Evet bu yola başvurup bir kat daha çıkma iznini almaya
çalışırım 8% (12)
Hayır bu yola başvurmam, mevcut durumla
yetinirim 77% (76) Ben bu yola başvurmam ama
görevli bizzat veya aracı kanalıyla bir ödeme isterse o
zaman öderim 7% (7)
Karar veremiyorum 8% (5)
Senaryo 3:Belediye İmar
2008 (2004)
Üç senaryodan üçünde de rüşvet vermeden işini halletmeyi seçenlerden son iki
yıl içinde rüşvet vermemiş olduğunu beyan edenler
67% (58)
Üç senaryodan ikisinde rüşvet vermeden işini halletmeyi
seçenler 15% (8)
Üç senaryodan birinde rüşvet vermeden işini halletmeyi
seçenler 7% (15)
Rüşvet vermeden işini halletmeyi hiç seçmeyenler
8% (16)
Üç senaryodan üçünde de rüşvet vermeden işini halletmeyi seçip de son iki yıl
içinde rüşvet vermiş olanlar 3% (3)
Rüşvet Karşısındaki Tutumlar
2008 (2004)
86,0%
49,3%
31,2%
26,9%
20,0%
17,4%
13,8%
12,6%
11,1%
10,6%
51,0%
23,0%
21,0%
21,0%
15,0%
20,0%
11,0%
9,0%
11,0%
7,0%
68,0%
44,0%
38,0%
34,0%
30,0%
19,0%
17,0%
0,0% 20,0% 40,0% 60,0% 80,0% 100,0%
Devlet hastaneleri
İlk ve orta öğretim kurumları
Belediyenin su hizmetleri
Vergi daireleri/Maliyeciler
Trafik polisi
Tapu daireleri
Mahkeme-Hukuk sistemi
Trafik dışındaki polisler
Belediye imar işleri
Belediye zabıtası
İşi Düşme Oranı
2008 2004 2000
8,8%
6,8%
6,3%
4,7%
2,2%
1,8%
1,7%
1,3%
1,1%
0,7%
20,0%
12,0%
10,0%
7,0%
7,0%
5,0%
4,0%
5,0%
5,0%
6,0%
23,0%
10,0%
12,0%
13,0%
7,0%
7,0%
6,0%
0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0%
Devlet hastaneleri
İlk ve orta öğretim kurumları
Belediyenin su hizmetleri
Vergi daireleri/Maliyeciler
Trafik polisi
Tapu daireleri
Mahkeme-Hukuk sistemi
Trafik dışındaki polisler
Belediye imar işleri
Belediye zabıtası
Rüşvet Verme Oranı
2008 2004 2000
58,1
156,0 29,8
15,5 37,9
77,6 59,1
40,4 56,9
118,9 177,3
210,5 228,8
788,3
0,0 100,0 200,0 300,0 400,0 500,0 600,0 700,0 800,0 900,0
Devlet hastaneleri Mahkeme/hukuk sistemi İlk ve orta öğretim kurumları Trafik polisi Vergi daireleri/maliyeciler Trafik dışındaki polisler Tapu daireleri
Ortalama Rüşvet Miktarı (YTL)
2008 yılı verilen ortalama rüşvet miktarı (ytl cinsinden) 2000 yılı verilen ortalama rüşvet miktarı (ytl cinsinden)
15,9%
16,0%
20,2%
22,2%
22,6%
24,1%
28,5%
31,9%
32,1%
49,0%
51,9%
53,7%
55,6%
63,4%
66,8%
55,8%
47,9%
46,6%
42,1%
30,8%
31,1%
42,2%
32,0%
31,2%
14,1%
13,9%
14,2%
16,5%
11,6%
9,2%
28,4%
36,2%
33,1%
35,7%
46,6%
44,8%
29,3%
36,1%
36,7%
36,8%
34,3%
32,1%
27,9%
25,0%
24,0%
İçme suyu Çevre koruması Bir arsaya kaç katlı bina yapılacağının belirlenmesi İnşaatların sağlamlığının denetlenmesi Yoksullara gıda, yakacak, parasal yardım yapılması Çocuklar, yaşlılar ve engelliler için bakım evleri Elektrik hizmetleri Müzeler ve ören yerleri Gençlik ve spor işleri Üniversite hastaneleri dışındaki tüm sağlık birimleri İnsan hakları ihlalleri iddialarının soruşturulması Trafik polisi İlk-orta eğitim hizmetleri Polis Adalet
Yetki Paylaşımı Reform Önerisi
Merkezi yönetim Yerel yönetim Eşit paylaşım
16%
67%
17%
Reform Önerisi
(Büyükşehir Belediyelerine Vergi Koyma Yetkisi)
evet hayır cevap yok
3,5
5,4
7,4 8
4,5
5,7 6,4
6,9
4,0 4,9 4,9
6,0 6,4
0 2 4 6 8 10
Muhtarlar mahallelerinde imar izni verme yetkisine sahip olmalıdır Muhtarlar mahallelerinde imar düzenlemelerini kontrol etme yetkisine
sahip olmalıdır
Muhtarlar mahallelerinde imar izni verme kararlarına katkı sağlama yetkisine sahip olmalıdır
Muhtarlar belediye meclisi kararlarında oy hakkına sahip olmalıdır.
Muhtarlar belediye meclisi toplantılarına düzenli olarak katılıp fikirerini oy hakkı olmadan dile getirebilmelidir
Reform
(Muhtarlık Yetkileri)
2008 2004 1999
15%
26%
29%
24%
22%
34%
5%
9%
14%
6%
10%
15%
12%
11%
17%
23%
28%
32%
6%
10%
13%
19,0%
8,0%
9,1%
18,0%
9,0%
12,6%
25,0%
15,0%
15,8%
24,0%
15,0%
15,0%
13,0%
7,0%
8,5%
24,0%
11,0%
16,2%
13%
7%
9,8%
9,0%
8,0%
9,1%
8,0%
12,0%
11,7%
4,0%
7,0%
9,4%
5,0%
6,0%
8,2%
11,0%
13,0%
17,6%
4,0%
5,0%
8,5%
7%
12%
14,1%
27,0%
28,0%
27,9%
30,0%
37,0%
27,3%
42,0%
48,0%
42,4%
41,0%
48,0%
41,9%
30,0%
40,0%
30,6%
27,0%
36,0%
29,1%
50%
49%
44,6%
21,0%
25,0%
20,3%
15,0%
18,0%
11,9%
17,0%
17,0%
15,3%
17,0%
17,0%
16,5%
19,0%
18,0%
14,7%
17,0%
15,0%
11,1%
16%
18%
16,1%
7,0%
5,0%
4,8%
4,0%
2,0%
2,8%
5,0%
2,0%
3,0%
7,0%
3,0%
3,6%
15,0%
8,0%
11,2%
5,0%
3,0%
2,9%
6%
3%
2,8%
0% 20% 40% 60% 80% 100% 120%
Belediyeler/Yerel yönetimler(2000) Belediyeler/Yerel yönetimler(2004) Belediyeler/Yerel yönetimler(2008) Devlet hastaneleri (2000) Devlet hastaneleri (2004) Devlet hastaneleri (2008) Trafik polisleri(2000) Trafik polisleri(2004) Trafik polisleri(2008) Trafik dışındaki polisler(2000) Trafik dışındaki polisler(2004) Trafik dışındaki polisler(2008) Mahkeme-Hukuk sistemi(2000) Mahkeme-Hukuk sistemi(2004) Mahkeme-Hukuk sistemi(2008) İlk ve orta öğretim kurumları (2000) İlk ve orta öğretim kurumları (2004) İlk ve orta öğretim kurumları (2008) Vergi daireleri (2000) Vergi daireleri (2004) Vergi daireleri (2008)
Reform Önerileri
Kaynaklar ve hizmet kapasitesi artırılmalı (2008) Personelin maaşı yükseltilmeli Bürokratik formaliteler azaltılmalı Devletin denetimi artırılmalı
Halkın hesap sorabileceği düzenlemelere gidilmeli Siyasetçilerin müdahaleleri önlenmeli