Varanta Giriş
Eğitimin Amacı:
Varant hakkında bilgisi bulunmayan, daha önce varant işlemi yapmamış yatırımcılar
Kimler İçin Uygundur:
Varantın tanımı, ana konsept ve günlük hayattan varanta örnekler
Eğitimin Konusu: Varant Nedir?
VARANT AKADEMİ
İÇERİK
I. Varant Nedir?
II. Varantlar Nasıl İsimlendirilir?
III. Varant Türleri
IV. Varantlar Nasıl Çalışır?
VARANT AKADEMİ
Bu ürün sadece Nitelikli Yatırımcılar içindir.
• Araba sahibi biri, kaza riskine karşı arabasını belli bir prim ödeyerek sigortalatır.
• Araba kaza yaptığı durumda, kaza masraflarını araba sahibi
kendisi öder ve bu kişiye zarar olarak yansır. Fakat sigorta yaptırmış kişi, kaza masrafından çok daha düşük bir tutar ödeyerek, zararını engelleyebilir.
• Tatil tarihi belli olmayan ve uçak bileti almak isteyen bir kişi, bilet fiyatının artışından kendini korumak ister ve bilet fiyatından çok daha az bir tutar ödeyerek bilet fiyatını sabitleyebilir.
Varant Nedir?
VARANT AKADEMİ
Bu ürün sadece Nitelikli Yatırımcılar içindir.
• Araba ve uçak bileti gibi, varantlar da dayanak varlıkta oluşacak düşüş veya yükselişe karşı bir sigortadır.
• Varantları ele alalım, varantın dayanak varlığını, örneğin GARAN pay senedini, ileri bir tarihte almak istiyorsunuz, fakat GARAN fiyatının yükselmesinden çekiniyorsunuz. Bu durumda GARAN dayanak varlıklı bir alım varantı alıp GARAN pay senedinin belli fiyatın (kullanım fiyatı) üzerinde olma riskinden korunabilirsiniz.
Varant Nedir?
VARANT AKADEMİ
Bu ürün sadece Nitelikli Yatırımcılar içindir.
• Varantlar yatırımcıya, dayanak varlığı önceden belirlenen bir fiyattan belirli bir tarihte alma ya da satma hakkı veren menkul kıymet niteliğindeki sermaye araçlarıdır.
• Varantlar pay senedi gibi işlem görür.
• Teminata gerek yoktur.
• Varantlar yatırımcıya hak verirken yükümlülük getirmez.
• Varant almak için, varantın dayanak varlığını, (örneğin GARAN) yatırımcının elinde bulundurma zorunluluğu yoktur.
• Her varantın kullanım fiyatı vardır, kullanım fiyatı o varantın hangi fiyat seviyesinden alma ya da satma hakkının verdiğini gösterir.
Varant Nedir?
VARANT AKADEMİ
Varantlar Nasıl İsimlendirilir?
VARANT AKADEMİ
BIST’te işlem gören varantların bir kısa (beş haneli), bir de uzun (32 haneli) olmak üzere iki tane işlem kodu bulunur.
Dayanak varlık Varant türü*
Varant uzantısı İhraçcı
* Tür haneleri ‘AA’ ile ‘OO’ arasında : alım varantı Tür haneleri ‘PP’ ile ‘ZZ’ arasında : satım varantı
Varantlarda Kısa Kod :
VARANT AKADEMİ
Borsa İstanbul’da işlem gören İş Yatırım’ın ihraç ettiği varantların dayanakları ve kısa kodlarının ilk 3 harfi aşağıdaki gibidir.
DAYANAK VARLIK
KISA KOD (İLK 3 HARF)
DAYANAK VARLIK
KISA KOD (İLK 3 HARF)
BIST 30ENDEKSİ OZI SAHOL SAI
ISCTR ISI THYAO THI
GARAN GAI TUPRS TUI
AKBNK AKI EREGL ERI
YKBNK YKI ONS ALTIN AQI(QUANTO)
HALKB HAI DOLAR/TL USI
EKGYO EKI EURO/DOLAR FXI
KCHOL KCI DUELLO DUI
VAKBN VAI PETROL PXI
VARANT AKADEMİ
Varant Türleri
VARANT AKADEMİ
VARANT AKADEMİ
ALIM varantı, yatırımcısına belirli bir tarihte ilgili dayanak varlığı belirli bir fiyattan ALMA hakkı verir. Yatırımcının alım yükümlülüğü yoktur.
• Örnek: Garanti Bankası (GARAN) üzerine bir ALIM varantı
Vade= 2 ay vadeli(vade sonu 29.Nisan.2016) Kullanım Fiyatı= 7,00TL
Çarpan=1:1 (1 varantın 1 GARAN hissesi alma hakkı var)
• Bu varantın bugün 0,30TL olduğunu varsayalım.
• Varant sahibinin 29.Nisan tarihinde 7,00TL’den 1 GARAN hissesi alma hakkı vardır
• Vade sonunda GARAN spot fiyatı 7,00TL’nin
üzerindeyse, ihraççı varant sahibine spot ve kullanım fiyatı arasındaki farkı öder
• Eğer 29.Nisan’da GARAN 7,70TL ise, ihraççı varant başına 0,70TL öder.
• Yatırımcının net kazancı = 0,70-0,30=0,40TL olur.
ALIM VARANTI
• Eğer vade sonunda GARAN spot fiyatı 7,00TL ve altında ise, varant değersiz olarak son bulur
• Yatırımcının sermaye riski 0,30TL’lik varant primiyle sınırlıdır.
• Yatırımcının başabaş noktası 7,30TL’dir. GARAN spot fiyatı 7,30TL’nin üzerine çıktığında yatırımcı kara geçmeye başlar.
VARANT AKADEMİ
SATIM varantı, yatırımcısına belirli bir tarihte ilgili dayanak varlığı belirli bir fiyattan SATMA hakkı verir. Yatırımcının satım yükümlülüğü yoktur
• Örnek: Garanti Bankası (GARAN) üzerine bir SATIM varantı,
Vade= 2 ay vadeli(vade sonu 29.Nisan.2016) Kullanım Fiyatı= 7,00TL
Çarpan=1:1(1 varantın 1 GARAN hissesi alma hakkı var)
• Bu varantın bugün 0.20TL olduğunu varsayalım
• Varant sahibinin 29.Nisan tarihinde 7.00TL’den 1 GARAN hissesi satma hakkı vardır
• Vade sonunda GARAN spot fiyatı 7.00TL’nin altındaysa, ihraççı varant sahibine spot ve kullanım fiyatı arasındaki farkı öder.
• Eğer 29.Nisan’da GARAN 6,60TL ise, ihraççı varant başına 0,40TL öder.
• Yatırımcının net kazancı = 0,40-0,20=0,20TL olur.
SATIM VARANTI
• Eğer vade sonunda GARAN spot fiyatı 7,00TL ve üstünde ise, varant değersiz olarak son bulur.
• Yatırımcının sermaye riski 0.20TL’lik varant primiyle sınırlıdır
• Yatırımcının başabaş noktası 6.80TL’dir. GARAN spot fiyatı 6,80TL’nin altına indiğinde yatırımcı kara geçmeye başlar.
Varantlar Nasıl Çalışır?
VARANT AKADEMİ
Bu ürün sadece Nitelikli Yatırımcılar içindir.
Alım varantı nasıl çalışır?
Örnekte varant fiyatı mavi çizgi ile, dayanak varlık fiyatı ise turuncu çizgi ile gösterilmiştir. Grafikte görüldüğü üzere, alım varantları fiyatı dayanak varlık fiyatı arttıkça artar, tersinde ise azaldıkça azalır.
XU030 (BIST 30 ENDEKS) ALIM VARANTI
24 NİSAN 102,500 0,20 TL
29 NİSAN 105,000 0,28 TL
KAR +2,4% +40,00%
Kaldıraç varantların sunduğu en önemli avantajlardan biridir.
Soldaki tabloda kaldıracın nasıl çalıştığını görüyoruz.
VARANT AKADEMİ
13 14 15 16 17 18 19 20
0,00 0,60 1,20 1,80
VARANT FİYATI
DAYANAK VARLIK FİYATI
ALIM VARANTI
Bu ürün sadece Nitelikli Yatırımcılar içindir.
Satım varantı nasıl çalışır?
Örnekte varant fiyatı mavi çizgi ile, dayanak varlık fiyatı ise turuncu çizgi ile gösterilmiştir. Grafikte görüldüğü üzere, satım varantları fiyatı dayanak varlık fiyatı düştükçe artar, arttıkça düşer.
XU030 (BIST 30 ENDEKS) SATIM VARANTI
29 NİSAN 105,000 0,17 TL
05 MAYIS 102,000 0,24 TL
KAR -2,85% +41,17%
Satım varantları yatırımcılara düşüş yönünde pozisyon alma olanağı sağlayarak
portföylerini koruma fırsatı verir.
VARANT AKADEMİ
13 14 15 16 17 18 19 20
0 0,6 1,2 1,8 2,4 3
VARANT FİYATI
DAYANAK VARLIK FİYATI
SATIM VARANTI
