“Tıbbi uygulama hataları ve sorumluluk”
kitabı için kaleme aldığı Önsöz
“Tıbbi uygulama hataları, komplikasyon ve sorumluluk” konusu, sağlık hukukunun en önemli ve her zaman en güncel konusu olmuştur. Prof. Dr. Yener Ünver’in de belirttiği gibi “Son yıllarda gerek ceza hukuku alanında gerek özel hukuk alanında yapılan kanuni değişiklikler ve bunlara paralel olarak yakın tarihte yürürlüğe sokulan sağlık alanındaki tüzük ve yönetmelikler konuyu sürekli güncel kıldığı gibi, hak arama konusundaki bilincin gelişmesi ve özellikle tıbbi uygulama hatalarından kaynaklanan sorumluluk için özel bir kanun tasarısının kanunlaşmak üzere olması ve bu düzenlemenin bu hatalardan kaynaklanan tazminat sorumluluğu için sigorta sistemini öngörmesi, bu alandaki hukuksal reform çabalarına, ihtilafların adli merciler önüne taşınmasına ve emsal içtihatların verilmesine neden olmuştur. Konu artık yalnızca etik ilke veya kurullar ya da disiplin uygulaması yapan meslek odalarının tasarrufları ile idare edilemeyecek boyuta ulaşmıştır.”
Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi son yıllarda bu alanda ciddi ulusal ve uluslararası sempozyumlar düzenlemekte ve sadece hukukçular için değil aynı zamanda tıp dünyası için de son derece yararlı olan kapsamlı bilimsel yayınlar yaparak bu alandaki hukukun oluşum ve gelişimine katkı sağlamaktadır. Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi söz konusu bilimsel çalışmaları yaparken bu konunun çok boyutlu bir multidisiplin alan olduğunu dikkate alarak hem sorunun hukuk, tıp, farmakoloji, etik boyutlarını temsil eden kişi ve kurumlarla işbirliği yapmakta hem de bu alandaki ciddi bilimsel kurum ve kuruluşlara etkin destek vermek ve bu alandaki üniversite, fakülte, firma ve sivil toplum örgütleriyle işbirliği yaparak güncel, çağdaş modern karşılaştırmalı hukuk çalışmalarıyla ülkemiz hukukuna katkı sağlamaktadır.
Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi, konuya ilişkin olarak sadece Türkiye’de değil yabancı ülkelerde de ilgiyle izlenen çalışmaları ile tanınan değerli öğretim üyemiz Prof. Dr.
Yener Ünver’in gerçekleştirdiği bu bilimsel çalışmalarda Üniversitemiz bünyesinde yer alan her biri kendi alanlarında önemli başarılara imza atan Tıp ve Eczacılık Fakülteleri ile de son derece verimli bir işbirliği olanağını sağlamış olmaktan büyük bir mutluluk duymaktadır.
Sağlık hukuku alanında yapılan ihmallerin ve bu ihmallerin ortaya çıkardığı ağır sonuçların sağlık mesleği mensuplarının hem hukuki, hem de cezai sorumluluğuna yol açtığı günümüzde, sağlık mesleği mensuplarının yapacakları müdahalelerin hangi sınırlar içinde hukuka uygun olacağının ve bu alandaki çağdaş hukuksal ölçütlerin neler olduğunun ve bu müdahaleleri yapanların hastalarına karşı yerine getirmesi gereken yükümlülüklerinin tespiti önemlidir. Sağlık mesleği mensuplarının gerçekleştirdikleri tıbbi müdahalelerin tıp bilimi ve uygulamasının gerektirdiği şekilde ve özenle gerçekleştirmedikleri durumlarda ortaya çıkacak olan olası olumsuz sonuçlara hukukun vereceği yanıtların tespiti, sağlık mesleği mensubu kişileri hareketlerinde daha dikkatli olmaya sevk edeceği gibi hastaların haklarının bilinci içinde hareket etmesine de hizmet edecektir. Hiç kuşkusuz tüm bu tespitler, bir taraftan bu alandaki meslek odalar ının disiplin yargılamaları ve kararları yanında konunun gelişip aydınlanmasına katkı sağlayacak ve diğer yandan ise olması gereken nitelikte kaliteli, çağdaş ve hukuk alanı içindeki bir sağlık hizmetinin var olması sonucunu doğuracaktır. Aynı çalışmalar diğer yandan ise, komplikasyon niteliğinde olan ve fiili neticesi ne olursa olsun sorumluluk gerektirmeyen tıbbi müdahale biçimlerinin ve buna ilişkin ölçütlerin netleşmesini sağlayarak, hekimlerin konumlarını ve hukuksal görev ve yetkilerini daha iyi anlayarak hukuksal sorunlar yaşamaları olasılıklarını azaltacak, yargı uygulamasına yardımcı olacaktır.
Fakültemiz Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku Anabilim Dalının geçmiş yıllarda yaptığı ve fakültemiz web sahifesinden (http://www.hukuk.yeditepe.edu.tr) öğrenilebilecek bilimsel çalışmaları yanında, son üç ay içinde doğrudan veya bilimsel çalışmalarıyla aktif destek vererek gerçekleştirdiği birkaç çalışmayı burada zikretmekte yarar bulunmaktadır :
1) Hukuka Felsefi ve Sosyolojik Bakış Sempozyumu;
2)Siber Suç Sözleşmesi, Türk Hukukuna Etkileri ve İnternet Hukuku Sempozyumu;
3) İlaç ve Tıp Alanında Ceza Hukuku, Etik ve Tıbbi Sorunlar Sempozyumu;
4) Birinci Dünya Adli Bilimler ve Spor Kongresi;
5) Tıbbi Uygulama Hataları, Komplikasyon ve Sorumluluk Sempozyumu.
Ayrıca bu bilimsel çalışmalardan 8 Ekim 2008 tarihinde Üniversitemiz Hukuk, Tıp ve Eczacılık Fakültelerinin ortaklaşa yaptıkları “İlaç ve Tıp Alanında Ceza Hukuku, Etik ve Tıbbi Sorunlar” konulu sempozyum bildirileri, kısa bir süre önce kitap olarak Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesinin bir yayını olarak yayınlanmıştır.
burada zikretmeden geçemeyeceğim:
1) Ceza Hukukunda İzin Verilen Risk; İstanbul 1998.
2) Die strafrechtliche Verantwortung des Arztes nach dem türkischen Recht., (Türk Hukukuna Göre Hekimin Ceza Hukuku Sorumluluğu) 10. 11. 2006 Augsburg/Deutschland., in: Der medizinische Behandlungsfehler – Beiträge des 3. Deutsch-Türkischen Symposiums zum Medizin- und Biorecht., Baden- Baden 2008, sh: 203-215.
3) Intramurale Medizin in der Türkei., (Türkiye’de Cezaevi Tıbbı) International Medizin im internationalen Vergleich, Heidelberg 2008, sh: 345-358.
4) Tıbbi Riskin Ceza Hukuku Görünümü., in: III. Uluslararası Katılımlı Ulusal Tıp Etiği Kongresi., Kongre Kitabı, Bursa 2003, c: I, sh: 120-137.
5) Karşılaştırmalı Hukuk Açısından Doping’den Kaynaklanan Ceza ve İlaç Hukuku Sorunları (Prof. Dr.
Hans-Georg KOCH’dan Çeviri)., in: Karşılaştırmalı Güncel Ceza Hukuku Serisi -Spor Ceza Hukuku., Ankara 2004, sh: 15-27.
6) İsviçre Ceza Hukukuna Göre “Doping”in Dolandırıcılık Olarak Cezalandırılabilirliği (Prof. Dr. Jörg REHBERG / Dr. Stefan FLACHSMANN’dan Çeviri)., in: Karşılaştırmalı Güncel Ceza Hukuku Serisi -Spor Ceza Hukuku., Ankara 2004, sh: 27-41.
7) Hukuksal ve Psikiyatrik Kategoriler Arasında Adli Rapor (Prof. Dr. Hans-Ludwig SCHREIBER’den Çeviri)., ., in: Karşılaştırmalı Güncel Ceza Hukuku Serisi - Tıp Ceza Hukuku., Ankara 2004, sh:7-11.
8) Psikiyatrik ve Hukuksal Kriterler Arasında Kusur Yeteneği Değerlendirilmesi (Prof. Dr. Hans-Ludwig SCHREIBER’den Çeviri) ., in: Karşılaştırmalı Güncel Ceza Hukuku Serisi - Tıp Ceza Hukuku., Ankara 2004, sh: 11-27.
9) Türkiye’de Ceza Hukuku Alanında Yapılan Yakın Tarihli Düzenlemelerde Tıp Hukukuna ilişkin Birkaç Sorun., Uluslararası Katılımlı I. Tıp Etiği ve Tıp Hukuku Sempozyumu., İstanbul 2005, sh: 39-42 (Türkçe ve İngilizce Tebliğ Özetleri) (Tebliğ Metinleri – Nobel tıp Kitabevi İstanbul 2005- Baskıda).
10) Avrupa Biyo-Hukuk Sözleşmesi’nin Türk Hukuku’na Etkileri., Kamu Hukuku Arşivi., Diyarbakır 2005., sh:
182-198.
11) Hekim ve Hasta Haklarının Ulusal ve Uluslararası Hukuk Açısından Konumlandırılması., CHD 2007, sy:
1, sh: 199-206.
12) Sağlık Mensubunun Tıbbi Müdahalesinden Kaynaklanan Ceza Sorumluluğu Açısından Endikasyonun Etkisi., İlaç Hukuku ve Etik Anlayışı, Sempozyum No: 2, (Roche-MÜ ortak yayını)., İstanbul 2007, sh: 55-81.
–
13) Psikiyatride Hasta Hakları., Sağlık Hakkı., 4. Türk-Alman Tıp Hukuku Sempozyumu,İstanbul 2007, sh: 20- 44.
14) İnsan Üzerinde Deney ve Deneme Suçları.,Sağlık Hukuku Semp No: 1, (Roche ve MÜHF ortak yayını)., İstanbul 2007, sh 150-183.—(SEMPOZYUM VCD’Sİ İLE BİRLİKTE)
15) Türk Ceza Kanunu’nda Tanımlanan Cinsel Suçlara Adli Tıbbi Yaklaşım., 12. ulusal Adli Tıp Günleri- Paneller ve Poster Sunumları, Antalya 28 Eylül-2 Ekim 2005, sh: 100-117.
16) Çocuk Düşürtme, Düşürme ve Kısırlaştırma Suçları., CHD ve GsÜHF ortak Yayını-Ceza Hukuku Şerhi (Baskıda).
17) Hekimin Cezai Sorumluluğu., Roche 7 Bölge 7 Nokta., C: 1, Tebliğler., İstanbul 2007, sh: 118-158.
18) Tartışmalar/Soru-Cevap (Hekimin Cezai Sorumluluğu)., Roche 7 Bölge 7 Nokta., C: 2, Soru ve Cevaplar., İstanbul 2007, sh: 162-199.
19) Türk Tıp Hukukunda Rıza., Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi., 2006, Özel Sayı, C: III, /2, sh:
227-288.
20) Tıp Ceza Hukukunda Özerklik, Rıza ve Etik (Brigitte Tag’dan çeviri)., Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi., 2006, Özel Sayı, C: III, /2, sh: 227-288.
21) Ceza Hukuku Açısından Sporda Şiddet, Doping, Hukuka Aykırı Teşvik ve Şike., Av. Dr. Şükrü Alpaslan’a Armağan., İstanbul 2007, sh: 530-536.
22) Tıp Ceza Hukukunda Güven İlkesi., Tıp Ceza Hukukunun Güncel Sorunları., V. Türk-Alman Tıp Hukuku Sempozyumu. Ankara 2008, sh: 881-916.
23) Organ Nakli Ve Hukuksal Boyutu (Konu Bağlamında 8 somut VAKA/SORUnun Türk, İsviçre ve Alman Hukukuna Göre Cevaplandırılması ve Ülkemizle İlgili Bazı Öneriler)., Transplantİst 2008 Sempozyumu’nda sunulan Tebliğ., İstanbul 2008 (ROCHE İlaç Müstahzarları A.Ş., Özel Baskı Kitapçık).
24) Sahte, Taklit İlaç İle Kullanım Süresi Dolmuş İlaçların Satışı Ve Kullandırılması., Bilim ve Uygulamada İlaç ve Hukuk sempozyum Kitabı., İstanbul 2008 (Baskıda)
25) Alman Federal Yüksek Mahkemesi’nin Sağlık Hukukuna İlişkin Yeni Tarihli Bazı Önemli Kararlar., Sağlık Dergisi, Ankara, Aralık 2008 (Baskıda).
26) Türkiye’de Ceza Hukuku Açısından Suni Döllenme., İlaç ve Tıp Alanında Ceza Hukuku, in: Etik ve Tıbbi Sorunlar., İstanbul 2008, sh:21-79.
27) Doping ve Ceza Hukuku., 1. Dünya Adli Tıp ve Spor Kongresi., 26-29 Kasım 2008’de sunulan tebliğ (Baskıda).
28) Sağlık Mensubunun Tıbbi Müdahalesinden Kaynaklanan Ceza Sorumluluğu Açısından Endikasyonun Etkisi., İlaç Hukuku Sempozyum No: 2 (MÜ ve Roche Ortak Yayını), İstanbul 2007, sh: 55-82.
Bu konuları ülkemizde ilk kez hukuki açıdan ele alan bilim adamlarımız arasında ön sıralarda yer alan değerli Hocam sayın Prof. Dr. Köksal Bayraktar’ın “Doğum Kontrolünün Ortaya Koyduğu Hukuki Problemler ve Çözüm Yolları” (Ali Rıza Okur ile müştereken yazılan ve İstanbul Barosu Bilim Ödülü 2. yarışmasında birincilik kazanan bu eser, İstanbul Barosu Dergisi 1969 Kasım-Aralık sayısının ekinde yayınlanmıştır) konulu çalışması ile “Hekimin Tedavi Nedeniyle Cezai Sorumluluğu (İÜHF Yayını)., İstanbul 1972”
isimli eserini de unutmamak gerekir.
Memnuniyetle ifade etmeliyim ki, Türk Ceza Hukuku’nun önde gelen isimlerinden değerli bilim adamı Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi önceki Dekanı sayın Prof. Dr. Köksal Bayraktar bu yıl Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde kadrolu olarak göreve başlamıştır. Değerli Hocam Profesör Dr. Köksal Bayraktar’ın da katılımı ile daha da güçlenen Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi bu çalışmalarını yoğun bir şekilde sürdürecektir.
Bu kitapta, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi ile Gaziantep-Kilis Tabipler Odası ve Sev Amerikan Hastanesi işbirliği ile 25 Ekim 2008 günü Gaziantep’de düzenlenen “Tıp Hukuku Sempozyumu’nda Prof. Dr. Yener Ünver tarafından sunulan “Tıbbi Malpraktis ve Ceza Hukuku” ve Prof. Dr. Hakan Hakeri tarafından sunulan “Tıbbi Müdahalenin Hukuka
kitap halinde basılı metinleri yer almaktadır.
Mütevelli Heyet Başkanı Sayın Bedrettin Dalan’a teşekkür
Yeditepe Üniversitesi'nde bize bu olanakları sağlayan, Türkiye'nin en güçlü Hukuk Kütüphanesini oluşturma çabalarımızda hiçbir fedakârlıktan kaçınmayan ve şimdiye kadar elinizde tuttuğunuz bu eserle birlikte sadece Hukuk Fakültesinde kısa sürede onaltı kitabın hızla basımını sağlayan, ayrıca düzenli olarak yılda iki kez yayınlanan ve tirajı dörtbin olan Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi' nin tüm meslek kuruluşlarına ve ilgili mercilere gönderilmesini destekleyen -ve şimdiye kadar bu yayınlarda kuru bir teşekkürü dahi akıl edemediğimiz- Mütevelli Heyetimiz Başkanı Sayın Bedrettin Dalan'a ülkemize dünya çapında bir bilim kuruluşu kazandırdığı için teşekkür ederiz
Diğer çalışmaları yanında bu eserin de yayına hazırlanmasını sağlayan sayın Prof.
Dr. Yener Ünver’e ve tashihleri yapma işini üstelenerek, bu işi ciddi bir titizlikle gerçekleştiren Hukuk Fakültesi Araştırma Görevlisi Onur Özcan’a teşekkür ederiz.
Kitabın, başta hukuk ve tıp mensupları olmak üzere tüm ilgililere yararlı olmasını umuyoruz (15. 12. 2008)
Prof. Dr. Halûk KABAALİOĞLU, LL.M. (Columbia); LL.M. (Brüksel) Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı
