Okan Üniversitesi Finansal Riskleri Araştırma ve Uygulama Merkezi Tuzla Kampüsü Tuzla / İstanbul Tel: 0 216 677 1630/1996
www.okfram.okan.edu.tr, okfram@okan.edu.tr
EKONOMİ BÜLTENİ 59 03 Şubat 2010
ENERJİ VE HAMMADDE FİYATLARINDAKİ ARTIŞLA ÜRETİCİNİN ENFLASYONUNU ÇİFT HANELİ
TÜİK’in son açıkladığı rakamlara göre, Ocak ayında enflasyon TÜFE’de %0.41, ÜFE’de %2.36 olurken, yıllık bazda artışlar TÜFE’de %4.9, ÜFE’de %10.8 olarak gerçekleşmiştir. Rakamlar incelendiğinde, ÜFE’deki artış trendi dikkat çekicidir. ÜFE’deki sert artışta enerji ve hammadde fiyatlarında yaşanan yükseliş etkili olmuştur.
Global ölçekte de enflasyonist baskı yaratan enerji ve hammadde fiyatlarının etkisi içeride çok sert hissedilmiştir.
Şimdilik TÜFE’de çok etkili olmayan bu unsur önümüzdeki dönemde TÜFE ayağında da hissedilecektir.
Emtia ve enerji fiyatlarındaki çıkış global ölçekte enflasyonist baskı yaratacak. . .
Emtia ve enerji fiyatları incelendiğinde 2010 yılında %10’dan
%97’ye varan artışlar olduğu gözlenmektedir. Bu ürünlerin fiyatlarında meydana gelen artışlar ilk aşamada ÜFE rakamını yukarı çekecek sonrasında tüketiciye yansıyacak zamlarla birlikte, TÜFE’de de hissedilecektir. Dolayısıyla 2011’in ilk yarısında enflasyonist baskılar gündeme gelebilecektir. Yani, 2011 yılında enflasyonist risklerin ana kaynağı emtia ve enerji fiyatları kaynaklı arz yönlü risklerdir. Merkez Bankalarının doğrudan dengeleyemeyeceği bu etkinin önlenebilmesi için tüketici talebini sınırlandırmaya yönelik araçlara yönelebilir ki bu durum büyümeleri zaten olumlu bir düzeyde olmayan gelişmiş ülkeleri olumsuz etkileyebilir.
Enflasyon global ölçekte artış eğiliminde. . .
Daha önceki raporlarımızda da dikkat çektiğimiz üzere enflasyon diğer ülkelere oranla Türkiye’de daha hızlı açıklanmaktadır. Dolayısıyla Türkiye’nin enflasyon verileri ile diğer ülkelerin bir önceki ayına ait rakamlar kıyaslanabilmektedir. Bununla birlikte yıllık bazdaki rakamlar ele alındığından bu önemli bir farklılık oluşturmamaktadır.
Bu rakamlar göz önünde bulundurulduğunda grafikte de görüldüğü üzere ülkelerin son açıklanan enflasyon rakamlarında bir önceki döneme oranla artış göstermiştir.
Burada Japonya, Güney Afrika ve Türkiye istisna olarak görünmektedir. Ancak bu istisna durumun önümüzdeki aylarda ortadan kalktığı görülebilecektir.
Üretici fiyatlarındaki artış ve yüksek kur ile tüketici fiyatlarında artış kaçınılmaz . . .
Merkez Bankası, sıcak paranın girişine engel olmak için attığı adımlarla, piyasada daha önce denenmemiş bir politika uygulamaktadır. Son dönemde yaptığı faiz indirimleriyle, artabilecek kredi hacmini, zorunlu karşılıkları yükselterek önlemeye çalışmaktadır. Faiz indirimleri ile dolar 1.60 seviyelerini test etmiştir. 2011 yılının ilk çeyreğinde baz etkisiyle enflasyon düşüşü zaten öngörülen bir seyir olarak kabul edilmekte. Merkez Bankası’da bu baz etkisinden faydalanarak, sıcak para girişini engellemeye çalışmaktadır. Ancak hem artan petrol fiyatlarının iç tüketimde önemli bir girdi olması hem de yüksek kur seviyelerinin ithalat maliyetlerini arttırması beklenmelidir. İç tüketimdeki artış hızı 2011 yılında devam edecek bu da ithalatta yükselen bir trende neden olacaktır. Yüksek kur seviyesinin ithal malın fiyatlarına yansıması, bu yılki enflasyon hedeflerini zorlayabilir. Bununla birlikte, her ne kadar baz etkisiyle Ocak ayı enflasyon rakamları son 60 yılın en düşük seviyesinde açıklanmış olsa da, çift haneye yükselen üretici fiyatlarının etkisi 2011 yılının ikinci çeyreğinden itibaren tüketici fiyatlarına yansıyacaktır. Tüm bu gelişmeler, Merkez Bankası’nın önümüzdeki dönemde daha fazla zorlanabileceği ihtimalini güçlendirmektedir.
9.21 7.64 8.24 9.03 8.91 9.92 8.17 8.87 10.80
9.10 8.37 7.58 8.33 9.24 8.62 7.29 6.40 4.90
4 5 6 7 8 9 10 11 12
May.10 Haz.10 Tem.10 Ağu.10 Eyl.10 Eki.10 Kas.10 Ara.10 Oca.11
ÜFE TÜFE ENFLASYON (YILLIK)
Kaynak : TÜİK
10.6 32.2 20.3 82.8 96.9 20.6 29.6
0 20 40 60 80 100 120
Alüminyum Bakır Petrol Gümüş Paladyum Platin Altın
EMTİA VE ENERJİ FİYATLARI DEĞİŞİMİ (YILLIK, 2010)
Kaynak : Matriks
5.90 9.50 7.00 4.90 8.80 1.50 2.20 0.00 3.40
5.60 8.30 6.30 6.40 8.10 1.10 1.90 0.10 3.50
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Brezilya Hindistan Endonezya Türkiye Rusya ABD Euro Bölgesi Japonya Güney Afrika
Son Önceki ÜLKE BAZINDA ENFLASYON
Kaynak : OECD
