TURİZM EKONOMİSİ
• Kişisel etmenler: Yaş, iş, ekonomik güç, yaşam şekli, kişilik gibi etmenlerden oluşmaktadır. Yaş; tüketim alışkanlıklarını ve davranışlarını belirleyen önemli özelliktir. Kişilerin tüketim alışkanlıkları yaşa bağlı olarak değişir. İş, yarattığı gelir olanaklarının yanı sıra mal, statü, farklı kişilerle ilişki, boş zaman gibi kişiden kişiye değişen özellikler taşır. Öğrenci ile üst yönetim kademesinde çalışan bir yöneticinin aynı restoranda karşılaşmaları düşük bir ihtimaldir.
Ekonomik güç; kişilerin bütçeleri ile tüketimleri arasında önemli ilişkiler vardır.
Ekonomik kriz ortamında kişiler tatil planlarını erteleyebilir veya iptal
edebilirler. Yaşam şekli; bu durum ülkeden ülkeye, toplumdan topluma ve kişiden kişiye farklılık göstermektedir. Kişilerin eylem ve ilgi alanları,
düşünceleri, nüfus özelliklerinden kaynaklanan yaşam şekillerine ait farklılıklar turizmde tüketici davranışlarını etkilemektedir. Kişilik; bireyin sahip olduğu iç ve dış özelliklerinin toplamıdır. Her tüketici istekleri, hırsları, tutucu yönleri, dışa dönük ve serbest görüşlü olmalarıyla kendilerine özgü davranış içerisindedirler.
• Psikolojik etmenler: Güdü, algı, öğrenme, inanç ve
tutumlardan oluşmaktadır. Güdü; kişilerin tüketimlerini neden ve niçin yaptıkları sorularına karşılık olarak güdü verilebilir. Algı; tüketici açısından herhangi bir ürüne ait özellikleri kendi düşünce biçimine göre seçme, düzene
koyma ve yorumlama sürecidir. Otelin kirliliğinden rahatsız olan müşteri, otelin havuzunun büyüklüğüyle
ilgilenmeyebilir. Öğrenme; tüketici açısından ürünün denenmesidir. İnanç ve tutumlar; turizm uluslararası nitelik taşıdığından değişik ülkelere, tutum ve inançlara sahip insanlar farklı mal ve hizmetler talep ederler.
• Üretim Üretim; en genel tanımıyla fayda yaratma eylemidir.
Üretim; ihtiyaçları dolaylı olarak ve doğrudan doğruya
karşılayacak mal ve hizmetleri meydana getirme çabalarıdır.
Bir ekmeğin tüketiciye ulaştırılması için gerekli bütün işlemler örneğin tarlanın sürülmesi, tohum atılması, bakım, hasat,
buğdayın siloya ve değirmene, unun fırına taşınması, ekmeğin pişirilmesi ve tüketiciye ulaştırılması üretimdir. Buğday siloya taşınırken nasıl üretim eylemi gerçekleştiriliyorsa siloda
muhafaza edilmesi de üretimdir. Üretim işini planlayan,
düzenleyen, gerçekleştiren ve bunların satışı konusunda karar veren birime firma veya üretici denir.
• Üretici birimler veya firmalar değişik yapıda olabilirler kendi başına çalışan terzi, gazete bayii bir firmadır.
Ayrıca büyük alış-veriş merkezi, holding, anonim şirket de bir firmadır. Ürün; üretim faktörlerinin (emek,
sermaye, doğal kaynaklar) üretim sürecine
katılmasıyla elde edilir. Burada söz konusu olan sadece üretim faktörlerinin maddi anlamda şekil
değiştirmesi değildir, hammadde veya yarı mamullerin üretim süreci sonunda şeklini değiştirerek yeni mamul elde edilmesi imalat olarak adlandırılır.
• Üretim Fonksiyonu Firmalar üretim etmenlerini yani girdileri (inputları) satın alarak, bunları mal ve hizmet üretmek için birleştirirler. Kullanılan girdilerin miktarı belli bir dönemde elde edilecek ürünün yani çıktının (output) miktarını belirler. Belli bir teknoloji söz konusuyken, bir ürünün miktarının arttırılması, girdilerin arttırılmasına bağlıdır. Kullanılan girdilerle elde edilen ürün arasındaki bağlılık ilişkisine üretim fonksiyonuadı verilir. x harfi ekmeği, D doğal kaynakları, E emeği, S Sermayeyi, T teknolojiyi
göstermek için kullanıldığında üretim fonksiyonu; x = f (D, E, S, T) olarak yazılabilir. Üretim sürecine katılan ve üretimin gerçekleşmesine katkıda bulunan üretim faktörlerinden (girdiler) bir kısmı kısa sürede değişemez ya da değiştirilmesi mümkün değildir. Bunlar belli bir sürede ne azalırlar ne de artarlar. Bu girdiler sabit girdilerdir. Doğal çevre, binalar, büyük makine ve teçhizat örnek olarak verilebilir. Bazı girdilerin ise çok kısa dönemde bile üretime katılan miktarları değişebilir. Bu girdiler değişken girdilerdir.
• Değişken ve sabit girdi ayırımı yaparken, zaman çok önemli bir unsurdur. Örneğin ekmek üreten bir fabrika için bina sabit bir girdidir. Çünkü kısa sürede büyütmek mümkün değildir. Emek ve
hammadde (buğday, un, su, vb.) değişken girdidir.
Fakat uzun bir zaman dilimi göz önüne alındığında bina genişletilebilir, ilave bölüm yapılabilir; hatta yeni bina inşa edilebilir. Uzun dönemde sabit
girdiler de değişken girdi olarak kabul edilir.
• Kısa Dönemde Üretim ve Azalan Verimler Kanunu Kısa dönem, bazı şeylerin değiştirilebilmesi için yeterli ama her şeyin
değiştirilmesi için yetersiz uzunlukta bir zaman parçasıdır.
Dolayısıyla kısa dönem üretim etmenlerinden sadece bir tanesinin değiştirilmesine olanak veren süredir. Bu sürede üretim fonksiyonundaki girdilerden sadece bir tanesinin değişebileceği, diğer girdilerin ise sabit kalacağı kabul edilir.
Toplam Ürün Belli bir dönemde üretime katılan değişken
girdinin bu dönem sonunda sağladığı toplam ürün bu girdinin toplam ürünü veya toplam fiziki ürünüdür. Değişken girdi
miktarının arttırılmasına bağlı olarak elde edilen çıktıya toplam fiziki ürün veya toplam ürün denir.
• Marjinal Ürün Belli bir dönemde üretime katılan girdilerden biri sabitken, değişken girdi bir birim
arttırıldığında toplam üründe meydana gelen değişmeye marjinal fiziki ürün veya marjinal üründenir. Ortalama
Ürün Ele edilen toplam ürünün, bu ürünü elde etmek için kullanılan girdi miktarına oranlanmasıyla bulunur. Emeğin ortalama fiziki ürünü veya ortalama ürünü,emek birimi başına elde edilen ürün miktarıdır. Emeğin verimliliği ile anlatılmak istenen ortalama fiziki üründür. Bir firmanın verim artışından kastedilen emeğin birimi başına
üretimin arttığıdır.
