ÖĞRETİM YÖNTEM ve TEKNİKLERİ. (Herkes için/her seviyeye uygun) KADİR TANRIKULU

(1)

ÖĞRETİM YÖNTEM ve

TEKNİKLERİ

(Herkes için/Her seviyeye uygun)

KADİR TANRIKULU

2022

(2)

KADİR TANRIKULU 2

2022

İÇİNDEKİLER

-Öğretim ilkeleri: Hedefe görelik/Öğrenciye görelik/Hayatilik……….…….5

Anlamlılık/Bilinenden bilinmeyene/Basitten karmaşığa/Yakından uzağa……….6

İş ilkesi/Bütünlük………....7

Güncellik/Somuttan Soyuta………....8

Ekonomiklik/Sosyallik(otoriteye itaat)/ Bilginin güvence altına alınması//Tümdengelim………....9

-Stratejiler: Sunuş ve buluş yoluyla öğretim………...10/11 Araştırma ve inceleme stratejisi………...…11/12 Yaklaşım-Model ve Kuramlar: Yapılandırmacılık………..………...…12/13 5E ve 3E modelleri………..……….14

7E modeli ve Çoklu Zeka modeli………...…..15

Proje Tabanlı Öğrenme Modeli……….…...16

Probleme Dayalı Öğrenme Modeli/Aktif ve Okulda Öğrenme Modelleri………...………...16/17 Tam Öğrenme Modeli………...………..18/19 Etkili Öğrenme/Farklılaştırılmış Eğitim Modeli………...19

Temel Öğretim Modeli/ İşbirlikli Öğrenme Modeli ve Teknikleri………...20/21 Öğretim Durumları Modeli(Gagne)………..……..…22/23 Basamaklı Öğretim Modeli………....………..24

Kuantum Öğrenme/Beyin Temelli Öğrenme/İnternet tabanlı öğrenme………..25

Harmanlanmış Eğitim Modeli/Uzaktan Eğitim modeli………..…….26

Tersyüz Öğrenme Modeli/Yaşam Boyu Öğrenme/Anlatım………27

-Yöntemler: Örnek Olay/Gösterip yaptırma………...28

Tartışma: Büyük-küçük grup/Vızıltı(fısıltı)/Zıt Panel………...29

Kollegyum/Münazara/Panel/Forum………...30

Sempozyum/Seminer/Sokrat Semineri/Sokratik Tartışma…………..………....31

Fikir taraması/Açık oturum/Çember………...32

Workshop(çalıştay)/Philips 66/Komite/Brifing/Konferans/Demeç/Nutuk……….…………....33

Grupla Öğretim Teknikleri: Beyin fırtınası……….………...34

Beyin eseri/Soru cevap yöntemi/Mikro öğretim……….35

Ekiple öğretim/Benzetim(Simülasyon)/Analoji………...36

Metafor………...37

Sinektik/Argümantasyon(dayanaklandırma)/Kartopu………...37

Altı ayakkabılı/Altı Şapkalı/Eğitsel oyunlar………..………....38

İstasyon/Gösteri/Görüş Geliştirme………39

Köşeleme/Konuşma halkası/……….………..………..40

Rol Oynama/Drama/Tahmin gözlem açıklama………...41

Tarihsel Empati/Akrostiş/Öykü oluşturma/Dedikodu/Pazaryeri/Akvaryum………....42

Top taşıma(rulman)/Programlı Öğretim………..………..………...…43

Bireysel öğretim teknikleri: Programlı öğretim……….………....…..43/44 Bilgisayar destekli öğretim………..……….44

Bireyselleştirilmiş öğretim(Keller planı) ve Grup çalışmaları……….45

Bilişsel çıraklık/Tutor/Akran eğitimi………....46

Sınıf Dışı Öğretim Teknikleri: Gezi/Gözlem/Görüşme/Sergi……….47

Kavram Öğretimi:Ev Ödevleri- Kavram Haritaları ve türleri…..………..……….48

Zihin haritaları……….…….49

V Diyagramı/Bilgi Haritaları/ I diyagramı………..……….50

Kavram Karikaütürü/Kavram karmaşası yaratma/Kavram ağı………....51

Balık Kılçığı/Anlam çözümleme tablosu/Yapılandırılmış grid……….………..52

Kavramsal Değişim/İki aşamalı teşhis testi/Kelime ilişkilendirme testi………..……….…….……..53

Serbest Çağrışım/Tanılayıcı dallanmış ağaç/İşbaşı eğitim ve çalışma yaprakları………...54

Öğrenme Stilleri: Öğrenme Stratejileri/ Yaşantısal Öğrenme Modeli(KOLB)………..….55

Dunn/Keefe/Gregorc/4MAT stili………..……….….56/57 Düşünme Becerileri: Eleştirel Düşünme/Yaratıcı Düşünme……….….58

Yaratıcı Düşünme/Yansıtıcı Düşünme………....59

Metabilişsel(üstbiliş) Düşünme/Yakınsak ve Iraksak………..….…..60

Lateral(yanal)/Hipotetik/Analitik/Global/Saçaklı düşünme becerileri………..…..61

Alternatif Model ve Yaklaşımlar : Tematik(disiplinler arası) Öğrenme/Dizgeli Öğrenme………....…62/63 Modüler öğretim/Dalton planı/Winnetka/Decroly/Okul temelli gelişim/Jena Planı/Deney………..…..63

Aktif Öğrenme Teknikleri:Güç alanı analizi/Müze/Düşün eşleş paylaş/Tereyağıekmek/Sandviç/Öğrenme Galerisi…….…...….64

Hızlı tur/Kart gösterme/Mahkeme/Doğru yanlış mı? Burda herkes öğretmen/Sıcak soğuk...65

Tombala/Dönüşümlü öğretme/Katılıyor katılmıyor/Soru Ağı/Bilgi Kese Kağıdı/Bunu Kim Yapar………...66

Soru turu/Hazineyi bul/Kart eşleştirme/Bil iste öğren(KWL)/Kum saati/Duvar Yazısı……….………..…...67

Arkası yarın/Mektup/Hikaye Haritası/At Nalı………...…...68

Pareto diyagramı/Buzkıran/MİM/A’dan Z’ye ……….…69

(3)

İLK, ÖN ve SON SÖZ

Piyasadaki kalıp, tekdüze ve birbirinin tıpatıp aynısı Öğretim Yöntem ve Teknikleri not ve sorularına bir alternatif olarak yazdığım bu materyali kopyalamak, fotokopi ile çoğaltmak, bir kısmının veya tamamının fotoğrafını çekmek serbesttir kardeşim(!) Siz fakirler için yazdığım bu (zira zengin olan kpss’ye çalışmasın bence) not için hiçbir yasal hak ve telif talep etmeyeceğimizi; yasal olarak sizi, Çakma Eğitim Bilimleri hocalarını, dershane baronlarını, kapitalist sektör oligarklarını, umut tacirliği yapan Youtube sayfalarını ve memleketimin kıymetli fotokopicilerini hiçbir yasal sorunla karşı karşıya getirmeyeceğimizi belirtmek isteriz. Memleketteki büyük hırsızların yanında sizinki devede kulak bile kalmaz. Bırçiler kazanacağına siz değerli emekçiler dostlarım kazansın :)

NOT: Bırçi kelimesi avcı ve toplayıcı kabilelerde hiçbir iş yapmadan yan

gelip yatan, emek vermeyen anlamında kullanılmaktaydı. Köken olarak da

bilinmeyen bir dil olan Amerikancadır ☺

(4)

KADİR AMCA UYARIYOR!

Bu ders notunda yer alan Öğretim Yöntem ve tekniklerine dair açıklama, uyarı ve yönergeler haricinde herhangi bir kaynağa gerek olmadan net sayınızın arttığını, adeta kendinizden geçtiğinizi(abartma sanatı) göreceksiniz☺ O yüzdendir ki “ben bu notu okudum ama way ben öğrenmedim, way kalıcı öğrenme olmadı” gibi cahilce fikirleri şimdiden kafanızdan atmanızı temenni ederim. Net sayısının artışı en önemli faktör olduğundan gerisi teferruattır halkım. Zira KPSS’de (ne yazık ki) sorunun doğruluğu yani net sayısı önemlidir. Şimdiden başarılar diliyorum. Selametle……

(5)

ÖĞRETİM İLKELERİ

Kadir Amca Uyarıyor!

Her sene bu konuyla ilgili en az bir soruyla muhakkak karşılaşırsınız. ÖABT dahil…

Hedefe Görelik:

-Öğretim ilkelerinden ilk uyulması gereken ilkedir.(bazı kaynaklarca da en önemlisi)

-Öğretmenin kullandığı strateji, yöntem, teknik veya araç-gerecin dersin kazanımlarına uygun olmasıdır.

-Bir Türkçe öğretmeni eğer empati yeteneği kazandırmak istiyorsa Konuşma Halkası tekniğini uygular.(duyuşşsal hedefe duyuşsal teknik daha uygun diye)

-Bir beden eğitimi öğretmeni turnike atma etkinliği için gösterip yaptırma yöntemini kullanır.(Devinişsel hedefe devinişsel yöntem) -Bir sınıf öğretmeni öğrencilerin özgün bir metin oluşturmasını amaçlıyorsa Öykü *Oluşturma tekniğini kullanmalıdır.(Sentez düzeyinde bir hedefte sentezle ilgili bir teknik olan öykü oluşturma kullanılmalıdır)

Öğrenciye Uygunluk:

-Diğer adı çocuğa göreliktir.( veya bireye görelik) -Öğrenme ve öğretme sürecinin planlanması ve uygulanmasında çocuğun İLGİ, yetenek, zekâ, fizyolojik özelliklerine ve GELİŞİMine dikkat edilmesidir.

-Eğitim ve öğretimin bireyselleştirilmesi ve kişiye göre yapılması anlayışıdır.(Programlı öğretim ve Keller planı gibi)

-Okul öncesi öğrencilerinin daha çok oyun ve drama etkinlikleriyle öğrenmesi buna örnektir.

-Görme engelli bir öğrenci için materyal olarak Braille alfabesi kullanma.

-Veya kekeme bir öğrencisi olan bir Türkçe öğretmeninin öğrenciyi sabırla dinlemesi gibi.

KPSS 2021-ÖSYM SORDU!

Bir öğretmen, öğrencilerin bir kısmında mantıksal diğerlerinde ise bedensel zekâ alanının daha baskın olduğunun farkındadır. Bu özellikleri öğrenme sürecine yansıtmak amacıyla derse hazırlık yapmaları için aşağıdaki iki seçeneği öğrencilerine sunar:

-Derste işlenecek konuda gili bir kavram haritası hazırlama

-Derste işlenecek kavramlara yönelik bir gösteri yapma

Buna göre öğretmen aşağıdaki öğrenme- Öğretme ilkelerinden hangisini temel almıştır?

A) Bilinenden bilinmeyene B) Somuttan soyuta C) Bireye görelik D) Kolaydan zora E) Açıklık

Cevap C seçeneğidir

Kadir Amca Uyarıyor! Düşmeyin!

Bu ilke ile ilgili soruların çoğunda “Gelişim ve öğrenme Psikolojisi” vurgusu bulunmaktadır.

Buna dikkat edip sorulara bu şekilde yaklaşmaya çalışalım.

Hayatilik:

-Bu ilkeye yaşama yakınlık, işlevsellik veya fonksiyonellik de denmektedir.

-Öğrenme-öğretme ortamı ve eğitim programı hazırlanırken gerçek hayatta karşılaşılabilecek durum ve problemlere yer verilmesidir.

-John Dewey ve onun geliştirdiği ‘okul hayata hazırlık değil, hayatın ta kendisidir’ anlayışıdır.

Öğrenme yaşantılarını

seçme ve düzenlemeye

yarayan

Doğruluğu yapılan araştırmalarla

kabul edilen Dersin değerlendiril

mesinde temel alınan

ilkelerdir

Ders kitap ve gereçlerinin hazırlanmasın a yön veren

(6)

KADİR TANRIKULU 6 -Günlük hayatta hiçbir karşılığı olmayan (işe

yaramayan) bilgilerin verilmemesidir. Örneğin Pi sayısının 3,14 olduğunu öğrendik de bu bizim ne işimize yaradı(!) diyen biri bu durumla ilgili bir eleştiri yapıyor.

*Bazı kaynaklarda anlamlılık ve ders planlama sürecinde güdüleme olarak geçmektedir.

-Türkçe öğretmenliği bölümünde Osmanlıca denilen ve ortaokullarda kullanılmayan(soru gelmeyen, konuşulmayan, puan getirmeyen) bir dersin okutulması bu ilkenin ihlalidir.

UYARI: ‘………konuyu iyi öğrenirseniz yönünüzü daha kolay bulabilirsiniz’ şeklindeki güdüleme çalışmasına anlamlılık denir.Hayatilik denmez!

Bilinenden Bilinmeyene:

-Bir konunun öğrenilebilmesi için önceden bilinmesi ve öğrenilmiş olması gereken eski bilgilerdir.

-Ausubel’in ‘Anlamlı Öğrenme’ anlayışıdır(yani eski bilgilere yeni bilgiler eklenerek öğrenme kalıcı olarak sağlanmalıdır fikridir.

-Öğrencilerin ‘Hazırbulunuşluk’ düzeylerinden hareketle eğitim yapılmasıdır.

-Tam öğrenme modelinde geçen “giriş davranışları” olarak bilinmektedir.

-Çarpma işlemini öğretecek bir öğretmenin öncelikle toplama işlemini öğretmesi buna örnektir.

-Bir konu başlamadan önce sorularla ilgili bilgi sahibi olunup olunmadığının yoklanmasıdır.

-Osmanlıda ordu adlı konuyu işleyecek bir tarih öğretmeninin bunu daha önceki Karahanlı ve Selçuklu devletlerindeki ordu anlayışıyla ilişkili sorular sorması buna örnektir.

Basitten Karmaşığa:

*Kolaydan zora da denmektedir

*Öğrencilerin haklarından basitçe gelebileceği etkinliklerle başlamadır.

*İşlemlerin küçük adımlarla yapılmasıdır.

*Küçük adımlar ilkesinin eğitimde uygulanışıdır

Yakından Uzağa:

-Bu öğretim ilkesi 2 şekilde karşımıza çıkmaktadır

-Etkinlik, örnek, konu, araç veya sorunların ya mekan ya da zaman açısından öğrenciye en yakın olandan başlatılmasıdır. Yani çocuğun yakın ilgisinden uzağa doğru gitmedir.

-Çevremiz konusunu anlatan bir öğretmenin (köyde görev yapan) önce köy, sonra kasaba, sonra ilçe ve en son ili anlatmasıdır.(Mekan açısından) -Ritim konusu ile ilgili çalışmalara örnek veren bir müzik öğretmeninin önce bileğini, sonra kalbini, sonra adımlarını ve en sonunda düşen yağmur damlalarını örnek vermesi.(yer açısından)

-Salgın hastalıklarla ilgili bilgi veren bir öğretmenin sırasıyla Covid, Mers, Ebola Domuz gribi, Sars, İspanyol gribi örneklerini sunması.

-Urfa’ya atanmış bir coğrafya öğretmeninin sınır kapıları konusunda “Ceylanpınar” diye örnek verip derse başlaması.

Kadir Amca Kazıkları(orta düzey)

Tarih öğretmeni olan Seyfi Bey Osmanlı Devleti’nde

“Şehir Hatları” konusunda şu açıklamayı yapmıştır:

Çocuklar, 1888 yılında Avrupa’yı İstanbul’a bağlayan Orient Express oldukça yaygın bir şekilde kullanılmaktaydı. Zaten 1856 yılında Aydın -İzmir arası demir yolunun yapımına da başlanmıştı. 1851 yılında hizmet vermeye başlayan “Şirketi Hayriye” ise 1822 de İstanbul’da kullanılmaya başlanan Swift adlı buharlı İngiliz gemisinden çok sonraları hizmet vermeye başlamıştır. Seyfi Bey’in benimsediği program tasarım yaklaşımına göre hangi öğretim ilkesinden yararlandığı söylenebilir?

A) İşlevsellik B) Açıklık

C) İş İlkesi D) Yakından Uzağa E) Ekonomiklik

Cevap D seçeneğidir.

Yer olarak

(mekan-konum) Zaman olarak (bugünden geçmişe)

(7)

İş İlkesi:

-Aktif katılım, yaparak yaşayarak öğrenme ve etkin öğrenme gibi isimleri de bulunmaktadır.

-Çocuğun öğrenme ve öğretme sürecine bizzat kendisinin katılmasıdır. (Alış, anlatım veya ezber yasak)

-Çocuğun pasif alıcıdan aktif katılımcılığa geçtiği ilkedir.

-Bir müzik öğretmeninin ritim duygusu için çocuklara masalarını bir darbuka gibi kullanmaya sevk etmesi gibi.

-İnce motor becerileri gelişsin diye çocuklara oyun hamuru dağıtıp şekiller yapmasını istemek.

-‘Bana her gün bir balık vermektense balık tutmayı öğretin’ diyen Çinli atasözündeki mesajdır.

-İstasyon tekniğinde öğrencilerin resim yapması, şiir yazması, poster çizmesi buna örnektir.

Kadir Amca Kazıkları(zor düzey)

Fen ve teknoloji öğretmeni Bengisu Hanım, yedinci sınıf hareket ve kuvvet ünitesinde ‘Uygulanan kuvvete karşı her yayın tepkisi aynı mı ’adlı etkinliğinde şu açıklamayı yapmıştır: ‘Bir boneyi belli şiddette kuvvet uygulayıp germeden giymek mümkün değildir.

Uygulanan kuvvet ortadan kalktığında ise eski hâline dönmeye çalışmasını başımızda hissettiğimiz baskıdan anlarız.’ Bu açıklamalardan sonra sınıftaki bazı öğrenciler evden getirdikleri kazak ve çorapları belli oranda gererek giyerken, bazı öğrenciler de avuçlarında bir süngeri sıkarak eski haline getirmiştir.

Bengisu Hanım’ın yaptığı açıklamalardan sonra öğrencilerin konuyla ilgili yaptığı çalışmalar hangi öğretim ilkesi kapsamındadır?

A)Açıklık B)Etkin katılım

C)Bütünlük D)Ekonomiklik

E)Hayatilik

Cevap B Seçeneğidir

Bütünlük:

-Çocukların bilişsel, duyuşsal ve psikomotor olarak aynı anda (bir bütün olarak) geliştirilmesidir.

-Eğitimin disiplinler arası anlayışa göre yapılmasıdır. Yani dersleri fizik, kimya, biyoloji gibi ayrı ayrı anlatmaktansa ‘Fen ve Teknoloji’

gibi bir ders altında bütünleştirip ilişkilendirerek uygulama yöntemidir.(geniş alan tasarımı denir buna)

-Proje tabanlı öğrenmeye uygun eğitsel ortamlarda daha çok ön plana çıkar.

-Kuraklık ile ilgili matematik öğretmeni bir grafik oluşturmuş, resim öğretmeni bir resim yaptırmış, bir Türkçe öğretmeni konuyla ilgili şiirler yazdırmıştır.(Çoklu zekaya da uygundur)

Kadir Amca Kazıkları(kolay düzey)

Batman Gültepe-Karatay hattında şoförlük yapan bireylere yapılan en büyük eleştiri çok iyi araba kullanmalarına rağmen kibar olmamaları veya para ile ilgili gelişmiş bir matematikleri olmasına rağmen, arabayı tehlikeli bir şekilde kullanmalarıdır.

Yukarıdaki eleştiriler doğru kabul edilirse şoförlerde hangi öğretim ilkesi gerçekleşmemiştir?

A)Açıklık B)Ekonomiklik

C)Bütünlük D)Hayatilik

E)Somuttan soyuta

CEVAP C seçeneğidir

Kadir Amca Kazıkları(fazla zor düzey)

Dokuzuncu sınıf Biyoloji dersinde Virüsler ve Virütik hastalıklar konusunu işleyen bir öğretmen öğrencilerine öncelikle daha önce bu konuyu duyup duymadıklarını, başlarından herhangi bir hastalığın geçip geçmediğini sormuştur. Daha sonra tüm dünyada paniğe neden olan Corona virüs ile ilgili bilgiler vermiş, bu bilgilendirmeyi de planlı bir şekilde gerçekleştirmiştir.

Çocukları hem bilişsel hem duyuşsal hem de devinişsel anlamda geliştirdiği bu ders sayesinde gözle görünmeyen minimal boyuttaki virüslerle ilgili bilgiler vererek bu bilgileri günlük yaşamlarında da kullanmalarını sağlamıştır.

Verilen paragrafta kullanılmayan öğretim ilkesi(leri) aşağıdakilerden hangisidir

A) Somuttan soyuta-Ekonomiklik B) Bütünlük-Güncellik

C) Açıklık-Yakından uzağa

D) Ekonomiklik-Bilinenden bilinmeyene E) Bütünlük-Bilinenden bilinmeyene

Cevap C Seçeneğidir

(8)

Somuttan Soyuta ve Açıklık:

Somuttan Soyuta Açıklık

*Beş duyu ile algılanamayan

kavramlara yoğunlaşır.

*SOYUT durumların daha anlaşılır hale gelmesi için etkinlik, yaşantı veya araç gereç kullanmadır.

*Bir çok öğrencide kavram karmaşasına neden olabilecek bir isimle (neden Soyuttan somuta

değil gibi)

nitelendirilir. Oysa ilkin somut etkinlik yapılır daha sonra soyut

eyleme(tanımlama, yorumlama, analiz…) geçilir.

-Bir sınıf

öğretmeninin 1.sınıf çocuklarına sayma işlemini boncuk ve abaküslerle

yapması.(Toplama işlemi soyut/abaküs bir araçtır)

-Özgürlük kavramını

anlatan bir

vatandaşlık hocasının sınıfa kafesteki

kanarya ile

gelmesi.(Özgürlük soyut/kafes araç) -İletişim konusunu anlatan bir Türkçe hocasının çocukları postaneye

götürmesi(İletişim soyut/gezi yaşantı)

*Beş duyu organı ile algılanabilen

kavramlara yoğunlaşır.

*SOMUT durumların daha anlaşılır hale gelmesi için etkinlik, yaşantı veya araç gereç kullanmadır.

*Ayanilik, alenilik

gibi değişik

kavramlarla da nitelendirilmektedir.

*Diğer anlamı da mesajın net ve anlaşılır

olmasıdır(Akademik ve aksanlı bir dille konuşmamak gibi)

*İletilerin birden çok duyu organına hitap etmesidir(hem göz, hem kulak…)

*Eğitim araçları, CD’ler, yazılımlar, bitki ve hayvan türleriyle daha anlaşılır olmadır.

-Suyun kaynaması ile ilgili bir deney yapan öğretmenin

laboratuvar Ortamında araç ve gereçler kullanması

-Dağlar konusunu anlatan bir coğrafya öğretmeninin bu konuyu episkop ile anlatması gibi.

UYARI:

İkisi de çok karışmakta, dikkatli olun! ( Çok satan…

yayınları bile karıştırmış hesap ve dikkat edin)

Somuttan soyuta ilkesi özellikle somut işlemler döneminde(7-12 yaş) kullanılır. Bu dönemdeki çocuklar soyut düşünemediğinden (özellikle dokunsal) etkinliklerle veya araç kullanarak konu daha anlaşılır hale getirilir.

Örnek: “Her canlının özgürce yaşam hakkı(kazanım soyuttur dikkat edin) vardır”

kazanımı kapsamında okul bahçesindeki karınca yuvalarını “gözlemletmek (bu da etkinliktir)” gibi.

Örnek: Ormanların bir ülkenin geleceği olduğunun farkında olup bunu takdir eder.’

kazanımı için öğrencilere projeksiyon veya videodan ormanlar ile ilgili bazı görsellerin gösterilmesi somuttan soyutadır. Çünkü ‘takdir etmek, değer vermek, farkındalık’ gibi kavramlar soyutken; projeksiyon, video ve görseller de birer araçtır. Yani soyut bir durum araçlarla anlatılmaya çalışılmıştır

Açıklık ilkesine örnek vermek gerekirse

‘Diyarbakırlı eğitim bilimleri hocası olan Kadir Bey’in, yalan olduğunu düşündüğü konuşmalardan hemen sonra ‘Préze yapma Qardaşım!” şeklinde çıkışması☺). Yani öğrencinin anladığı bir iletişim kullanma gayretidir.(bilimsel, teknik, karışık kavramları kullanmamadır)

Güncellik:

-Çevre, ülke ve dünyada meydana gelen son gelişmelere göre dersini işlemedir.

Örnek:Dersinde Zorbalık konusunu işleyen bir öğretmen son günlerde yaygınlaşan siber zorbalık konusuna değinmiştir.

-Aktüalite de denilen bu ilke işlenecek konuların günlük yaşamdan alınmasıdır. Örneğin temel yaşam hakkını anlatırken sürekli medyada yer alan eziyet edilmiş sokak kedi ve köpeklerinin de yaşam hakkına değinmek.

-Öğrenme ortamına ‘son günlerde, son zamanlarda, kamuoyunun konuştuğu’ kavramları taşımadır.

-Belirli gün ve haftalar(mahalli ve kurtuluş günleri dahil) ile resmi bayramlar bu kapsamdadır.

-Sınıfa elinde bir gazete haberi ile gelme veya TV’lerde halkın konuştuğu bir konuyu açma

(9)

Ekonomiklik:

-Eğitimin maliyet, para, emek ve araç yönüyle minimum düzeyde harcamayla en nitelikli sonuçları vermesidir.

-Bir taşla iki kuş vurma veya verimli eğitsel sonuçlardır.

-Kaynakları yeri ve zamanında kullanmadır.

-Bu ilke ile ilgili soruların çoğunda korsan çözüm yolu olarak PLAN kelimesi aranmalıdır. Yani plan yapıldığı için zamanın ve paranın boşa gitmemesi anlamındadır.

-Deney yapacak bir kimya öğretmeninin deneyi önceden planlaması veya bu deney sayesinde hiç hesapta olmayan laboratuar güvenliği bilinci edindirmesi bu kapsamdadır.

Not: Bu ilke ile ilgili sorularda genellikle ‘hem, hem de, yanı sıra, bunun yanında, ayrıca, bir de, ek olarak…gibi sözcük veya ekler kullanılmaktadır.

Sağlık Bakanlığı yaptığı basın açıklamasında Corona Virüsten korunmak için alınması gereken tedbirlerle ilgili “Maske ve sosyal mesafe” kuralının yaşanılan meskenler, sokaklar ve işyerlerinde de geçerli olması gerektiğini bildirdi. Bu açıklama üzerine soru soran gazeteciler böyle bir uygulamanın zaman ve emek açısından faydalı olup olmayacağına dair başka bir soruyu bakana iletmiştir. Yukarıdaki paragrafta sırasıyla gazeteciler ve sağlık bakanının ifadelerinden hareketle hangi öğretim ilkesine dikkat çekilmiştir?

A) Etkin katılım-Ekonomiklik B) Somutta soyuta-yakından uzağa C) Ekonomilik-Yakından uzağa D) Bütünlük-Somuttan soyuta

E) Fonksiyonellik-Bilinenden bilinmeyene

Sosyallik(Otoriteye İtaat ve özgürlük)

-Çocukların kendiyle ilgili kararları alıp sorumluluk sahibi bir kişilikle mutlu olurken(özgürlük), aynı zamanda bu karar ve girişimlerin de toplumun inanç, din ve kültür gibi değerleriyle uyuşması(otoriteye itaat) gerekliliğidir.

*Bireyin sosyalleşmesi önemli görülür.

*Mevcut yasa, yönetmelik, töre ve geleneklere uyulması gerekliliğidir (Bayramda ille de büyüklerin eli öpülmeli gibi)

*Öğrencinin özgür iradesiyle kurallara uymasıdır.(sınıf kurallarına uyma gibi)

UYARI: Bu ilkelerin dışında ilerlemeci eğitim anlayışımıza uymadığı için kullanılmayan bir ilke olan Bilginin güvence altına alınması ve çokça yayın tarafından verilmeyen Tümdengelim bulunmaktadır.

Bilgi ve Belgenin Güvence Altına Alınması:

-Eğitimde daimici felsefeye dayalı değişmeyen klasik eğitimin sürdürülmesidir(Ki bu çağdaş eğitimde kabul edilmemektedir)/Ezbercidir.

Pragmatizmin zıddı olan ve idealizmin eğitime yansıması olarak kabul edilen Prennializme (değişmezlik) göre eğitim “değişeni değil; değişmeden kalanı öğretmelidir. Önemli olan insan ve onun en yüksek özelliği olan akıldır. Kültürel, fiziksel, ruhsal farklılıklar önemli değildir. Eğitimin görevi bilgi aktarmaktır ve bilgi de her türlü değişmenin özünde değişmeden kalan tabiat kanunları, mantık ve ahlâktır.”

Yukarıdaki açıklamalarda verilen, geleneksel eğitim anlayışında yaygın olarak kullanılan bu sistem hangi öğretim ilkesini kullanmaktadır?

A) İş İlkesi B) Güncellik

C) Otoriteye itaat ve Özgürlük D) Kolaydan Zora

E) Bilginin güvence altına alınması

Cevap E seçeneğidir

Tümdengelim

: Önce bütünü sonra parçayı ele alma anlayışıdır. Yani genelden özele inmedir.

Sosyal Bilgiler dersi 7. Sınıf Medyanın Hayatımızdaki Yeri konusunda açıklamalar yapan bir öğretmen öncelikle medya, daha sonra sosyal medya ve en sonunda da İnstagram ile Twitter uygulamalarından söz etmiştir. Verilen açıklamalarda sosyal bilgiler öğretmeninin kullandığı öğretim ilkesi veya düşünmeyi geliştirme becerisi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Tümevarım B) Tümdengelim

C) Yakından Uzağa D) Bilinenden bilinmeyene E) Basitten karmaşığa

Cevap B Seçeneği

(10)

ÖĞRETİM STRATEJİLERİ

Sunuş Yoluyla Öğretim

--Ausubel tarafından geliştirilen bu yaklaşım, “alış yoluyla öğrenme veya anlamlı öğrenme”

biçimlerinde de adlandırılmaktadır.

--Öğretim mantıklı ve aşamalı bir sıra izler.

--Tümdengelimci anlayışı kabul eder.(öğretmen önce genel kavramları daha sonra ayrıntıları verir) --Öğrenciler zihinsel olarak yoğun bir etkin katılım gösterirler.(öğrenci ve öğretmen arasında yoğun bir etkileşim vardır)

--Bilişsel öğrenme kuramına dayalı olarak geliştirilmiştir. (Yani davranışçı değildir)

--Bu yaklaşımda bilgilerin çocuklara sunularak kazandırılması esastır. (ama ezbere karşıdır) --Sunuş yoluyla öğretimde bilgilerin çok iyi bir biçimde düzenlenmiş, sıralanmış olması ve çocuk tarafından alınmaya hazır bir duruma getirilmesi gerekmektedir.

--Bu yaklaşımın, buluş yoluyla öğretimden farkı ilk önce genel ilke ve genellemelerin verilmesi daha sonra ayrıntılı bilgilerin kazandırılmaya çalışılmasıdır.

--Daha çok bilgi düzeyinde hedefler için kullanılır --Dersin girişinde dikkat çekme, önbilgi ortaya çıkarmak için; sonuç kısmında ise özet amacıyla kullanılır.

--Amaç kısa sürede birçok bilgiyi aktarmaktır --Kalabalık gruplara yoğun bilgi aktarmak için kullanılmaktadır.

-Dersin başında öğretmenin önörgütleyici sunmasıyla başlar.

--Soru cevap, tartışma ve anlatım yöntemlerini kullanır(bu yüzden az da olsa kavrama düzeyini de kazandırabilir)

--Zaman az, konu çok, ön öğrenme az, konu soyut ise kullanılabilir.(bu nedenle 5.sınıfa kadar kullanılmasa daha iyi olur)

--Araç gereçlerle desteklenmelidir.

--Öğrencilerin önbilgisi zayıfsa elverişlidir.

--Olabildiği kadar kısa tutulmalıdır.

Sunuşun Aşamaları:

Önörgütleyici: Yeni bilgi ile öğrenilen eski bilgiyi ilişkilendiren ve dersin başında öğretmenin sunduğu tablo, grafik, şema, kavram haritası gibi araçlardır. Bu araçlar kavramların tanımlarını yapan açıklamalı ve benzerlik/farklılıkları ortaya koyan karşılaştırıcı şeklinde iki türü bulunur.

Uyarı 1: Yeni öğrenilecek konular genelden özele örneklendirilerek verilir.

Uyarı 2: Bilişsel yapının güçlendirilmesi demek, yeni ve eski bilgi arasında ilişki kurup anlamlandırıp sorularla eksikleri belirleyip öğrenmenin transfer edilmesinin sağlanmasıdır.

--Sunuş Yolunda Kavram Öğretimi adımları şöyledir:

KPSS 2020

Bir öğretmen sunuş yoluyla öğretim stratejisini kullanırken dersin başlangıcında derste işlenecek olan temel kavramla ilgili ön bilgileri hatırlatmış ve bu kavramın ne olduğunu öğrencilere açıklamıştır.

Ardından bu kavramın en belirgin özelliklerini ifade etmiştir.

Buna göre öğretmenin aşağıdakilerden hangisiyle derse devam etmesi gerekmektedir?

A)Öğrencilere ön organize edicileri sunması

B)Öğrencilere kavramla ilgili çeşitli örnekler vermesi C)Öğrencilerden kavramın hayatlarındaki uygulama alanlarına örnek vermeyi isteme

D)Öğrencilere kavramla ilgili örnek olmayan durumlar sunma

E)Örnek olan ve olmayan durumları verip bunları karşılaştırmalarını isteme

Cevap B seçeneğidir 1.Ön örgütleyici

sunma 2.Konunun

sunumu 3.Bilişsel Yapıyı

Güçlendirme

(11)

KADİR TANRIKULU 11 KADİR AMCA UYARIYOR!

Arkadaşlar, bu konuyla(sunuş yolu) ilgili çıkan soruların çoğunda ya Kavram haritalarından(genelde öğretmen bunu dersin başında kullanmıştır demekte) söz edilmekte yada kavram haritalarının en önemli görevi olan Kavramlar Arası İLİŞKİ ifade edilmektedir. Eğer soru materyal geliştirmeden gelirse de Bütünlük denen kavramla da aynı seçenek işaretlenebilir.

Örnek kavram haritası: Önce genel kavram verilir sonra ayrıntıya inilir(sunuş yolu gibi).

Buluş Yoluyla Öğretim

-Bruner tarafından geliştirilen bu yaklaşım keşfetme (sorular ve ipuçlarıyla) yoluyla öğrenme yaklaşımı olarak da adlandırılmaktadır.

-Belli bir problemle ilgili verileri analiz ederek bir bütüne veya genellemeye ulaşma çabasıdır.

-Buluş yoluyla öğrenme, çocukların kendi etkinlikleri ve gözlemlerine dayalı olarak yargıya varmasını teşvik eden, çocuk merkezli bir yaklaşımdır.(Hem öğretmen hem öğrenci aktiftir) -Bilişsel yaklaşıma dayanır

-Bu nedenle çocukta keşfetme isteğinin harekete geçirilmesi ve merak duygusunun yaratılması ve birlikte çalışma anlayışı öğrenmeyi gerçekleştirmede önemli etkinliklerdir.

-Eğitim bir keşfetme sürecidir(yani öğrenciler GENELLEME veya sonuca kendi ulaşmalıdır)

*Genellemeler dersin başında verilmez.

-Öğrenmede iç pekiştireçlerle öğrenme sağlanırken SEZGİSEL düşünme geliştirilir.

-Tümevarımcı anlayışı kabul eder(Öğrenci önce ayrıntıları daha sonra geneli öğrenir)

-Kavrama, analiz ve değerlendirme kazanımlarını kazandırmaktadır.

-Olguların öğretiminde kullanılmaz ama kavram ve genellemelerin öğretiminde kullanılır.

-Bu stratejide tartışma, soru cevap, deney ve gözlem gibi yöntem/teknikler kullanılır.

-Aşağıdaki sıralamayı kullanmaktadır:

1)Öğretmen örnek verir 2)öğrenci örneği açıklar 3)Öğretmen ek örnek verir 4)Öğrenci ek örneği açıklar

5)Öğretmen örnek olanlarla beraber örnek olmayanları verir

6)Öğrenci bunları karşılaştırarak ayırt eder 7)Öğretmen ilkeler ve ilişkileri vurgular 8)Öğrenci genellemelere varır

9)Öğrenciler ek örnekler verir.

KPSS-2019-ÇIKMIŞ SORU I-Olgu

II-Kavram III-Genellemeler

Buluş yoluyla öğretim stratejisi yukarıdakilerden hangisinin öğretimine uygun değildir?

A)I B)II C)I-II D)I-III E)II-III Cevap A seçeneğidir

Uyarı: Doğruluğu kanıtlanmış objektif ve somut olaylara OLGU denir ve sunus yoluna daha uygundur. Örneğin güneş batıdan batar, Türkiye’nin üç tarafı denizlerle çevrilidir gibi.

Araştırma ve İnceleme Stratejisi

-John Dewey tarafından geliştirildi.

-Hem tümevarımı hem de tümdengelimi kullanmaktadır(hipotetik dedüksiyon)

-Araştırma-inceleme yoluyla öğrenme yaklaşımı, bir sorun (problem) çözme yaklaşımıdır.

-Çocuklar konuyla ilgili belli bir sorunu çözmek için bilimsel araştırma süreçlerini kullanarak sonuca ulaşmaya çalışırlar.

-Çocukların sorun çözme yönteminin aşamalarına uygun olarak, sorunu tanımlar, sorunun çözümü için denenceler kurar, denencelerin sınanması için veri toplar ve verileri değerlendirerek sonuca ulaşmaya çalışır.

-Çocuk bu yaklaşımdan yararlanarak araştırma ve inceleme yoluyla bir PROBLEMİN nasıl çözümlenebileceğini öğrenir.

(12)

KADİR TANRIKULU 12 -Daha çok sınıf dışı bir stratejidir.

-Öğrencilerde bilimsel düşünme ve rapor yazma becerisi sağlamaktadır.

-Araştırma-inceleme yoluyla öğrenme yaklaşımı bir sorunun çözümünde genelleme ve sentez yapmada kullanılır.

-Bilimsel düşünme becerileri kullanılarak sorunları çözme ve hayatilik ilkesinin gerçekleştirilmesidir.

-Daha çok zihinsel öğrenmelerin oluşturduğu bilişsel alanın uygulama düzeyindeki davranışların kazandırılmasında ve yine aynı alanın analiz ve sentez özelliklerini geliştirmede kullanılır

-Bu stratejide proje, probleme dayalı öğrenme, gezi, deney, sergi, gezi gözlem gibi teknikler kullanılır.

KPSS 2021

Hareketli cisimlerin günlük yaşamda sebep olabileceği tehlikeleri ortadan kaldırmak için bir proje tasarlar

*İtme ve çekmenin birer kuvvet olduğunu deneylerle ortaya koyar.

*Kuvvetin tanımına ulaşabilmek için itme ve çekme kuvvetlerinin hareket eden ve duran cisimler üzerindeki etkisini inceler.

Bu kazanımlara öğrencilerin ulaşabilmeleri için kullanılması gereken en uygun stratejiler aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla verilmiştir?

A) Araştırma ve inceleme - Buluş - Sunuş B) Araştırma ve inceleme - Sunuş - Buluş C) Buluş - Buluş - Araştırma ve inceleme D) Araştırma ve inceleme - Buluş - Buluş E) Buluş - Araştırma ve inceleme – Sunuş Cevap D seçeneği

*Aşamaları:

1-Problemi hisset/farkına varma 2-Problemi sınırlama/tanımlama 3-Problemle ilgili kaynak tarama/bilgi

toplama

4-Problemle ilgili denence(hipotez)

geliştirme

5-Uygun araçları hazırlama/veri toplama 6-Deneceyi test etme ve uygulama 7-Problem çözme/sonuca

ulaşma/değerlendirme

Selim Öğretmen Trafik dersinin ‘Trafikte Yaya güvenliği ve Emniyet’ konusu kapsamında, ‘Yolculuk sırasında yapılan yanlış davranışların kendisinin ve başkasının hayatlarını tehlikeye atacağının farkına varır’

hedefini gerçekleştirmeyi planlamaktadır. Mahalleleri, semtleri, ilçeleri ve illerinde gördüğü trafik güvenliği ile ilgili sorunların farkına varan öğrenciler; bu sorunlara orijinal çözümler yaratmaya çalışmışlardır. Bu süreçte öğrencilerinin kaynaklara ulaşma, yardımlaşma ve dayanışma, etkin katılımda bulunma ve problem çözme becerilerinin gelişmesi beklenmektedir.

Öğrencilerinde yukarıda beklenen becerilerin geliştirilmesi için hangi öğretim strateji, yöntem veya tekniği kullanılmalıdır?

A)Programlı öğretim B)Buluş yoluyla öğretim C)Araştırma ve inceleme D)Çoklu zeka

E)Anlamlı öğrenme

Cevap C seçeneğidir.

ÖĞRETİM MODEL, YAKLAŞIM ve KURAMLARI

Yapılandırmacılık

-Diğer adı oluşturmacılık (Öğrenmeyi öğrenme) olup Dewey-Piaget-Vygotsky-Bruner-Glasserfeld tarafından geliştirdi

-İlerlemeci eğitim felsefesini savunur

-Kişin bilgiyi nasıl algıladığı ve yorumladığının önemli olduğu anlayıştır(bu nedenle öğreten değil öğrenen önemlidir)

-Öğrenci yeni bir bilgiyle karşılaştığında önceden edindiği bilgileri kullanır(Demek ki deneyim ve hazır bulunuşluk olmazsa olmazdır)

*Bilgi sorgulanır ve herkes kendi bilgisini oluşturur, bu yüzden de Nesnel bilgi yoktur(bilgi özneldir; bu da göstermektedir ki değerlendirmede çağdaş yaklaşımlar kullanılmakta ve ders kitabına bağlılık yoktur)

*Bilgi bireyden bağımsız değildir, insanın içindedir(yani öğrenci bilgiyi içselleştirip yaşamıyla bağ kurmazsa öğrenemez)

*Tümdengelimcidir(Bütünü öğrenci öğrenir daha sonra ayrıntıyı yine öğrenci öğrenir)

*Ezber yasaktır, Birincil bilgi kaynaklarını kullanır(Dergi, kitap, ansiklopedi değil yaparak yaşayarak öğrenme ortamları)

(13)

*Değerlendirmede süreç ve ürün birlikte puanlanır

* “Ne öğrendik” değil “nasıl öğrendik” yani öğrenme yolları önem kazanmıştır(içerik değil)

*Sarmal içerik yaklaşımını kullanır(içerik hep tekrar ederken kolaydan zora, giderek zorlaşan, aşamalı bir şekilde ele alınır)

*Öğrenme eylemi bilişsel ve fizyolojiktir

*Anlamlı öğrenmeyi savunur (Bir bilgi birimi başka bir bilginin üzerine yerleştirilip öğrenilir)

*Öğrenmeler temel kavramlar etrafında döner(yani kavramı öğretmen ortaya atar, öğrenci o kavrama kendi anlamını yükler)

*Herkes aynı bilgiyi almaz(öznellik esastır)

*Öğrenme yaşam boyu devam eder.

*Öğrenciler deneyimleri üzerinde düşünürler

*Süreç(yani gayret, azim, girişim) elde edilen üründen daha değerlidir. Bu yüzden sunum ve geleneksel yollar yasaktır.

*Bireysel farkları bir zenginlik olarak görür ve buna göre eğitim yapar.

-Problem çözme, işbirliği, proje ve drama gibi çağdaş metotlar kullanılır.(anlatım, bilgi aktarma ve ezber yasaktır)

-3 tür yapılandırmacılık vardır:

Sosyal Yapılandırma cılık

Bilişsel Yapılandırma cılık

Radikal yapılandırma cılık

*Vygotsky geliştirdi

*Yakınsak gelişim alanını savunur

*Dil ve kültürün birlikte

geliştiğini ifade eder.

*Sosyal etkileşim ve çevre önemlidir der.

*Piaget geliştirdi

*Öğrenmede denge, dengesizlik ve yeniden denge kavramları üzerinde durur.

-İnsanların zihinsel olarak bilgili

özümseyip düzenlediğini söyler.

*Glasserfield geliştirdi

*Köklü kavramlar radikal olarak değişmelidir der.

*Yaparak yaşayarak öğrenme şarttır

*Öğrenmede birey yaşantısı kesin olmalı der -Dıştan denetim yasaklanmalı UYARI

Bilgiler insan zihninde yapılandırılırken :

1-Önceki bilgiyi harekete geçir 2-Yeni bilgiyi edin

3-Bilgiyi anlayıp uygula 4-Bilgilerinin farkında ol

Kadir Amca Kazıkları(zor düzey)

Mustafa Kemal Atatürk’ün “İki bin sene evvelki bilim, fen ve dilin çizdiği kuralları şu kadar bin sene sonra bugün aynı şekilde uygulamaya çalışmak bilim ve fennin içinde olmamaktır.” Sözüne bakarak altı çizili bölüm ile hangi eğitim felsefesine karşı çıkılırken hangi öğrenme öğretme modeli veya yaklaşımının savunulduğu söylenebilir?

A)Esasicilik-Aktif öğrenme B)Daimicilik-Yapılandırmacılık

C)Yeniden kurmacılık-Basamaklı öğretim D)Daimicilik-Etkili öğretim

E)Daimicilik-Okulda öğrenme

Cevap B seçeneğidir

UYARI: Yapılandırmacı yaklaşımdan yoğun şekilde sorular gelmesine rağmen son yıllarda yapılandırmacılığı temel kabul eden modellerden daha fazla soru sorulmaktadır. Bunlardan en önemlisi aynı zamanda bir ÖABT konusu olan 5E, 3E ve 7E modellerini inceleyelim.

UYARI2: Bu modelde bilginin Tekrarı değil, içselleştirilmesi ve yeniden ortaya konması söz konusu olduğu için her öğrenci kendince bilgiyi(öznel bilgi) yaratır. Bu da değerlendirme yollarının çağdaş olmasına neden olmaktadır(öz değerlendirme, proje, portfolyo, akran eğitimi…)

Yapılan dır m ac ılık

Radikal

Sosyal

Bilişsel

(14)

5E Modeli

*Bybee geliştirdi ve Yapılandırmacılığa dayanır

*Kavramların derinlemesine öğrenilmesidir

*Öğrencilerin kendi deneyimleri ile bilimsel bilgileri sorgulamasıdır.

*Amaç bilginin derinliğine araştırılmasıdır

*Problem çözme temellidir

*Yeni bir kuramın öğrenilmesine veya bilinen bir kuramın daha iyi kullanılmasına yarar.

5 aşamadan oluşur:

GİRİŞ(Ön bilgilerin yoklandığı ve merak uyandırıldığı aşamadır-Neden? Sorusu sorulur ve motivasyon artırılır)

KEŞFETME(Öğrencinin en aktif olduğu aşamadır, öğrenci veri toplar, denence geliştirir, deney planı yapar. Laboratuvar etkinlikleri yapılır.Öğrenciler kendi kararlarını kendi verirken, bir problem durumuna karşı düşünceler üretirler.)

AÇIKLAMA(Öğretmenin en aktif olduğu aşamadır, öğrenciler öğretmen rehberliğinde tartışarak keşfeder, öğretmen açıklamalar yapar)

DERİNLEŞTİRME/Genişletme(Öğrenciler eski bilgilerini transfer ederler, öğrenciler öğrendikleri kavramları başka alanlarda kullanır, yansıtıcı düşünme gerçekleşir.)

DEĞERLENDİRME(Öğrencilere sözlü olarak ne yaptıkları sorulur, süreç ve ürün birlikte değerlendirilir, akran ve öz değerlendirme yapılır.

Bu da göstermektedir ki modern değerlendirmelere başvurulur.)

KPSS 2021

Sosyal bilgiler dersinde "Çevre Kirliliği" konusunu işleyecek bir öğretmen sınıfa çeşitli posterler, resimler ile gazete kupürleri getirmiş ve konuyla ilgili ilginç sorular sorarak öğrencilerin konu hakkında neler bildiklerini tespit etmeye çalışmıştır. Ardından, konuyla ilgili bilgi toplamaları ve ortak deneyimlerde bulunup yeni fikirler keşfetmeleri için öğrencilere okulun bulunduğu çevrede inceleme yapmalarını söylemiştir. Bu uygulama bittikten sonra öğrencilerden deneyimlerini sınıfta paylaşmalarını, açıklamalarda bulunmalarını ve genellemelere ulaşmalarini istemiştir. Oğrencilerin paylaşımlarını bilimsel açıklamalarla desteklemiştir. Sonra öğrencilerden çevre kirliliğine ilişkin bilgilerini günlük yaşamda başka problem durumlarına uyarlayarak konuyla ilgili daha kapsamlı bir araştırma planlamalarını istemiştir. Bütün bu aşamalardan sonra öğrencilerin sürecin başından sonuna kadar yaptığı çalışmaları değerlendirmiştir.

Buna göre öğretmenin kullandığı öğrenme- öğretme model veya yaklaşımı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Proje tabanlı öğrenme B) Senaryo temelli öğrenme C) 5E

D) Beyin temelli öğrenme E) Basamakli öğretim

3E Modeli(veya Öğrenme Halkası)

*Karplus geliştirdi.

*Öğrencilerin kavramları kendilerinin oluşturmasına dayanan bir modeldir

*Kavramsal değişimi anlamlı öğrenme ile sağlayan bir modeldir

*Somut işlemler döneminde soyut kavramlar öğretilirken kullanılır

*Piaget’in denge-dengesizlik-yeniden denge kavramları üzerine kurulmuştur

*İnceleme(öğrenci kavramı kendi çaba ve deneyimleri ile öğrenir. Öğrenci öğrenmeye hazır duruma gelir) , kavram tanımı(Öğrenciye kavram ve ilkeler verilir, tanım aşaması inceleme ve veri toplama ile devam eder, öğrenci bundan yola çıkarak bilgi ve deneyimlerini yorumlar) ve kavramın uygulanması(Öğrenilen kavramlar yeni durumlarda kullanılır, transfer eder) aşamalarından oluşur.

(15)

KADİR TANRIKULU 15 Uyarı: Bu modelden şuana kadar soru sorulmamasına

(sorulması da beklenmiyor açıkçası) rağmen yayınevleri inadına denemelerinde buna yer vermektedir. Örneğin yargı ve benimhocam(ego ve inatları içinde patlıyor her yıl).

7E Modeli

-5E modelinin geliştirilmiş halidir Aşamaları:

Giriş: Önbilgi yoklama, merak yaratma, kavram yanılgısı ile ilgili sorular sorma.

Keşfetme: Öğrencilerin en aktif olduğu, sorular sorduğu, işbirliği yaptığı ve etkinlikler gerçekleştirdiği aşamadır.

Açıklama: Öğrenciler ne öğrendiklerini açıklarken öğretmen bunların eksik yönlerini tamamlar.

Öğrencilerin kavramları açıklamaları ve tanımlamalarına rehberlik edilir.

Derinleştirme/Genişletme: Öğrenciler bilgilerini transfer eder, yeni durumlarda kullanır, günlük hayattan örnekler verir.

İlişkilendirme: Öğrenciler öğrendiği mevcut kavramları diğer kavramlarla ilişkilendirir. Diğer konu ve alanlarla bağ kurulacak sorular sorulur.

Fikir Alışverişi: Öğrenciler fikirleri ile ilgili diğer öğrencileri dinledikten sonra onlarla tartışır.

Değerlendirme: Alternatif(modern) ölçme araçlarıyla değerlendirmenin yapıldığı aşamadır.

Uyarı: Bu modelden KPSS tarihinde hiç soru sorulmadı, sorulması da beklenmemektedir. Fakat özellikle yediiklim yayınevi bu modeli 5E modeliyle kıyaslayan sorular sorabilmekteyse de çıkmıyor kardeşim, zor mu yani(!) bunu anlamak. Yine de çalışın.

(5E ve 7E kıyas tablosu)

Çoklu Zeka Kuramı

*Gardner tarafından geliştirilip zekanın sadece sayısal veya sözel olmadığını savunur.

*Zeka gerçek hayattan soyutlanamaz ve problem çözmek için kullanılır.

*Herkes bir veya birden çok zekaya sahiptir(zekada bireysel farklar bulunduğundan öğretmen dersi farklı yöntem ve tekniklerle işlemelidir) ve bu zekalar geliştirilebilir

*Zeka sayısal olarak ölçülemez(zeka puanı yasak)

*Zeka problem çözme veya bir ürün sergilemedir

*Zeka kültür ve dinden etkilenir(Afrikalılar iyi koşar;bedensel zeka)

*Zeka değişmez ve sayısal olarak ölçülemez

*Zeka öğretilebilir(marangoz çırağına mobilya işini öğretir mesela)

*Zekalar arası ilişki vardır(sözel zekası iyi olan birinin sosyal zekası da gelişmiştir)

*Öğrencinin baskın olan(güçlü olan) zekasıyla değil, diğer zekalarıyla etkinlikler yapılmalıdır.

*Zeka kalıtımla gelip çevreyle şekillenir

*Zeka türleri şunlardır:

Sözel-dilsel: Konuşma ve şiir-yazı yazma yeteneği,

Mantıksal: sayılarla işlem-neden sonuç ilişkisi- muhakeme, problem çözme.

Görsel: Renk ve çizim-tasarı, yön ve iz bulma- 3D düşünme,

Bedensel: Kas zekasıdır-zihin ve beden koordinasyonudur-hareketli yapılardır,

Müzikal:Şarkı söyleme-enstr.çalma-müzik kulağı-nota bilme, ritim duygusu.

Sosyal:İşbirliği ve yardımlaşma-Empati-ikna becerisi,

İçsel:Kendini eleştirme-günlük yazma- yalnızlık,

Doğacı: Bitki ve canlıya ilgidir-çevreci olmadır Varoluş Zekası: Son yıllarda kaynaklara girmiştir. Biz kimiz? Niye yaratıldık? Başka bir Dünya var mı gibi sorular sormadır.

(16)

KADİR TANRIKULU 16 KPSS 2021

Bir anaokulu müdürü çocukların bilişsel gelişimlerini desteklemede onlara zengin bir uyarıcı çevre düzenlenmesinin önemli olduğunu düşünmektedir. Öğretmenlerden de öğrencilere zengin yaşantılar hazırlamalarını istemektedir.

Buna göre aşağıdaki etkinliklerden hangisi bilişsel gelişimi desteklemede diğerlerine göre daha az katkı sağlar?

A)Ogrencileri markete, pastaneye, müzeye ve hayvanatbahçesine götürmek

B)Öğrencilerden farklı renkteki kâğıtlara sinif panosundaki resmi çizmelerini istemek

C)Okul bahçesinin bir bölümünde öğrencilerle birlikte çeşitli bitkiler yetiştirmek

D)Öğrencilerden atik materyallerden yararlanarak robotyapmalarını istemek

E)Öğrencilerden farklı deliklere sahip boncuklardan takı yapmalarını istemek

Proje Tabanlı Öğrenme Modeli (Proje Yöntemi)

-Gerçek yaşam konuları ve uygulamalarına yer vererek öğrencinin kendi öğrenme stratejisini keşfetmesine yarar.

-Hayattan alınan bir problemin bireysel veya grupla çalışılması sonucu bir ürün veya eserin ortaya konmasıdır.

-Öğretmenin rehberliğinde disiplinler arası(dersler arası bağlantılar) bağlantılarla öğrenme yoludur.

-Bilişsel, duyuşsal ve devinişsel gelişim alanlarının tümünü sağlayıcı niteliğe sahiptir.(bütünlük) -Yaşam boyu öğrenme ile birlikte üst düzey düşünme becerileri sağlamaktadır.

-İlerlemeci felsefeye dayanır(okul ile gerçek yaşam arasında bağ kurar)

-Proje konularını öğretmen ve öğrenci birlikte belirler

-Üst düzey düşünmeler, yaratıcılık ve sorgulama becerisi edindirir.

-Projeler öncelikle hedefe göre olmalıdır

-Projeler değerlendirilirken süreç ve ürün birlikte değerlendirilirken bu amaçla rubrikler kullanılır -Belli bir ders saati yerine her zaman/her yerde eğitim ilkesini kabul eder.

-Farklı zeka alanlarına hitap etmektedir

-Öğrenciler bireysel veya grupla ürünler(her senaryonun sonunda) elde eder ve bunları sunarlar

*Elde edilen ürünler okul gazeteleri sergi ve panolarda sergilenir.

*Okulun ilgi merkezleri oluşturularak cazibe merkezi haline getirilmesidir

-Çocuklarda rapor yazma, kaynak gösterme ve bilimsel düşünme sağlar

-Bütün kampanyalar(ağaç dikme, okul boyama, kitap toplama) proje olarak kabul edilmektedir

*Proje konularının birden çok çözümü olmalı, proje konuları gerçek hayattan alınmalıdır

“Bu konunun korsan çözüm yolu özellikle ÜRÜN, SUNUM ve DİSİPLİNLERARASI yaklaşımdır.”

Probleme Dayalı Öğrenme Modeli (veya problem çözme yöntemi)

-Hem bir model hem de bir yöntem olarak kabul edilmektedir.

-Uzmanlar tarafından(öğretmenler) yazılan senaryolar öğrencilere verilerek onların bunları çözmeleri istenir.

-Kullanılan senaryolar öncelikle hedeflere ve öğrenci gelişimine uygun olup kesinlikle yapılandırılmamış olmalıdır.

-Gerçek yaşamdan alınan bir problemin öğretmenin rehberliğinde çözülmesidir(Oysa örnek olay yönteminde çözüm önerileri vardır)

*Bilimsel düşünmenin basamakları kullanılır

*John Dewey geliştirdi

*Araştırma ve buluş stratejilerinde kullanılır

*Uygulama ve üzeri kazanımlara hitap eder

(17)

*Sınıf içi ve dışı olabilir

*Hem tümevarım hem de tümdengelimcidir

*Öğrencilerde araştırma, sorgulama, gerçek yaşam sorunlarıyla yüz yüze gelme, bilimsel düşünme, akıl yürütme yolları, hipotez kurma, çıkarımda bulunma ve gözlem yapma becerilerini geliştirir

*Analiz, sentez, diyalektik, anoloji ve retrodüktif gibi akıl yürütme yollarını kullanır

*Sınama yanılma ve içgörüsel öğrenme ve akıl yürütme taraftarıdır.

*Hem ürün hem de sürece yönelik çoklu değerlendirmeler kullanılır.

Aşamaları şunlardır:

-Problemi hisset

-Problemi tanımla ve sınırla -Problemle ilgili bilgi topla -Hipotezler kur

-Çözüm için veri topla -Verileri analiz et -Hipotezleri test e -Çözümler

*5N1K, DUPE(belirleme-anlama-planlama- değerlendirme), PUKO(planla, uygula, kontrol et, önlem al), Güç Alanı Analizi tekniklerini kullanır.(Örn:Nüfus artışının dünyadaki açlık ve krizlere etkisini azaltmak için veri toplayıp, çözüm yolları geliştirip bilimsel yollarla bu sorunu çözme)---Verilen bu özellikler sınavda sorulmamıştır ama denemelerde görürsünüz.

Örneğin:

*Lokantaya gittim ama yemeğin tadını alamadım- Bir sorun var/problemi hisset

*Koku alamıyorum. Burun sorunu mu, grip mi oldum, corona mı?-problemi tanımla sınırla

*Yemeği başkasına da tattırdım ayrıca gidip corona testi yaptırdım-bilgi topla

*Bu durumdan nasıl kurtulurum?-Tedavi, ilaçlar, dinlenme?...Hipotezler kur

*….Bu örnekteki gibi probleme dayalı anlayış belli bir aşama ile ilerlemeye dayanmaktadır.

UYARI:

Proje tabanlı öğrenme anlayışı disiplinler arası yaklaşıma dayanırken, probeleme dayalı öğrenme ise bir disiplindeki bir sorunun çözümüne dayanır.

Aktif Öğrenme Modeli

*Yaparak yaşayarak öğrenmedir

*Bireysel veya grupça yapılır

*Öğrenci öğrenme sorumluluğunu kendisi alır

*Öğrenciler kendileri ile ilgili kararlar alırlar

*Öğrenci öğrenme sürecine katılır, soru sorar, tartışır, eleştirir. Sınıflar hareketlidir

*Öğrenciler öz değerlendirme ve öz düzenleme yaparlar

*Öğrenciler merak ve motivasyon sahibidir

*Öğrenciler enerjilerini en uygun işlerde harcarlar

*Öğrenciler planlama, uygulama ve değerlendirme aşamasında görev alırlar

*Öğrencilere görev ve sorumluluk vermedir.

*Öğretmen rehberliğinde deneyimler yaşamaktır Dikkat:Altı çizili bölümler korsan çözüm yollarıdır. Ama yine de ezber yapmadan içselleştirmeniz sizin faydanıza olacaktır.

KPSS 2021

Fen bilimleri dersinde kütle ve ağırlık kavramlarını işlemek isteyen bir öğretmen, ders planını öğrencilerin ihtiyaç ve özelliklerini göz önünde bulundurarak yapmıştır. Derse geldiğinde öğrencilerinin bu kavramlarla ilgili ön bilgilerini ve kavram yanilgilarini belirlemiş, konuyla ilgili deneyler yaptırmıştır.

Buna göre öğretmen ögrenme-Öğretme sürecinde,

I. Derse hazırlıklı girmiştir.

II. Öğrencilerin aktif katılımını sağlamıştır.

III. Öğrencilere geri bildirim vermiştir uygulamalarından hangilerini yapmıştır?

A) Yalnız B) I ve II C) I ve III D) Il ve III E) I, II ve III

Okulda Öğrenme Modeli

*Carroll’un geliştirdiği bu modelin temelini

‘HIZLI ve YAVAŞ öğrenen öğrenciler vardır’

görüşü oluşturur.

*Öğrencilere ihtiyaç duyduğu zaman ile ek öğrenme imkanları sunulursa tüm öğrenciler öğrenebilir anlayışıdır.

*Modelin en önemli kavramı ZAMANDIR.

*Öğrenmeye ayrılan zaman ile ayrılması gereken zamanın oranı eğitimdeki kaliteyi gösterir

*Öğrenmeye ayrılan zaman nitelikli geçirilmelidir

*Değişkenler şunlardır:

(18)

KADİR TANRIKULU 18 Sebat(öğrencinin bilerek ve isteyerek zaman

ayırmasıdır),

Fırsat(Öğretmenin verdiği zamandır),

Yetenek(Öğrencinin bireysel hıza göre istediği zamandır),

Öğretimin niteliği(Eğitimde ekstra zaman harcamamadır)

Öğretimden Yararlanma Yeteneği(Konuyu öğrenebilmek için hazır bulunuşluğa sahip olma ve zamanı ona göre tüketme)

Bloom’um Tam öğrenme, Keller’ın Bireyselleştirilmiş Öğretim, Slavin’in Etkili Öğretim modelleri Okulda Öğrenme Modelinden türetilmiştir.

Dedektif: Resimdeki kadını tanıyor musun, üç gündür kayıp?

Barmen: Tanımıyorum ama bir haftaya kadar bulabilirim adamım.

Dedektif: Sana iki gün veriyorum zenci, o kadını bul!

(AYNASIZLAR Filmi-1997)

Carroll’un okulda öğrenme modeline göre sırasıyla altı çizilmiş olan Barmen ve Dedektif replikleri için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A)Sebat-Yetenek B)Yetenek-Fırsat C)Fırsat-Sebat D)Yetenek-Sebat E)Fırsat-Yetenek

Cevap B seçeneğidi

Tam Öğrenme Modeli

*Bloom geliştirdi/Öğrenemeyen öğrenci yoktur öğretemeyen öğretmen vardır anlayışına dayanır.

*Öğretim hizmetinin niteliği(pekiştireç, ipucu, dönüt ve etkin katılım) yükseltilirse öğrenmenin sağlanabileceğini savunur.

*Öğrencilere yeteri kadar zaman, uygun şartlar ve hazır bulunuşluk sağlanırsa öğrenciler her şeyi öğrenebilir anlayışına dayanır.

*Carrol’dan etkilendi(okulda öğrenme modeli yani)

*Normal dağılım eğrisini (yani sınıfın % 51’i öğrendiyse diğer konuya geç) reddeder.

*Bireyler arası farklar doğuştan değil çevreseldir düsüncesini kabul eder.

*Hazır bulunuşluğa uygun eğitim yapılmalıdır(bilişsel ve duyuşsal giriş davranışları)

*Öğrenmeye etki eden faktörler vardır ve Öğretmen bu faktörlerden değişenlerle ilgilenmelidir.(önemli olan değişendir)

*Tam Öğrenmeye etki eden faktörler:

DEĞİŞmeyen DEĞİŞen

Zeka Ortam/Zaman

Kişilik Bilişsel özellikler Sosyoekonomi Öğrenme hızı

Yetenek Duyuşsal özellikler *Dersin başında tanıma testi(kim ne biliyor sınavı) yapılır. Sınıflar deve kervanına benzer yani sınıfın tamamı % 100 öğrenmeyene kadar bir sonraki konuya geçilmez.

*Her üniteden sonra izleme testi(biçimlendirici) yapılır, bu testle öğrenme eksikliği belirtilir

*Tam öğrenme ölçütüne ulaşan öğrencilere zenginleştirilmiş, ulaşamayan(% 70) öğrencilere ise ek öğretim yapılır(Yani Ev-okulda eğitim, Oyun ve kaynaklarla öğretim, Bilgisayarlı- programlı öğretim, farklı yöntemle öğretim, küçük homojen grupla öğretim..)

*Ek öğretimde işbirliği yasaktır(akran eğitimi de yasaktır)