Nükleer silahlarin yayilmasina yönelik mücadele önümüzdeki yillarin en önemli güvenlik sorunlarindan biri. Bu konudaki kaygi yeni degil. Hem kendi önceliklerini elde tutabilmek, hem de bombaya sahip olan ülkelerin sayisinin artmasiyla ortaya çikacak çatismalari önlemek amaciyla, bes nükleer güç olan ABD, Ingiltere, Fransa, Cin ve Rusya, 1960'li yillarin sonundan itibaren nükleer silahlarin yayilmasina karsi bir anlasma düzenlediler. Bu anlasma Hindistan, Pakistan, Israil...gibi yeni nükleer devletlerin türemesini engellemedi. Brezilya ve Güney Afrika gibi birtakim ülkeler ise nükleer programlarina son verdi.
Bes "Büyük", Amerikalilar tarafindan "çete" olarak hedef gösterilen devletlerin atom bombasina sahip olmasindan endise duyuyor. Yillardir Kuzey Kore ve Iran'i, bir sag bir sol göstererek bundan caydirmaya çalisiyor. Sonuç, esi benzeri olmayan bir basari. 13 subat sali günü, Pyongyang'in, ülkesinin güvenligi ve enerji tedarigi konularinda Washington'un garantiler vermesi sartiyla askeri nükleer programini "etkisiz" hale getirecegi duyuruldu. Diplomatik baskilar ve yaptirimlar, gezegen üzerinde hala mevcut bulunan son Stalin rejiminin üzerinde etkisini göstermise benziyor. Tahran için ise su anda ödün verilmesi soz konusu degil. Molla rejimi, BM güvenlik konseyinin talebine ragmen, nükleer silah yapimi için vazgeçilmez bir asama olan uranyumun zenginlestirilmesi faaliyetini askiya almayi reddediyor. Iran'la yaklasik dört yildir bu konuda pazarliklar yapan Avrupa, henüz hiçbir sonuç elde edemedi.
Avrupa'nin dis siyaset ve güvenliginden üst düzeyde sorumlu Javier Solana, bu gerçegi, AB'ye üye yirmi yedi ülkenin diplomatlarina ilettigi bir dökümanda teblig etti.
Amerikalilarin baskisiyla Avrupalilar, Rusya'yla iliskilerini bozmak pahasina ekonomik ve mali yaptirimlari daha da sertlestirmeyi kabul edecekler mi? Nükleer silahlarla donanmis bir Iran'in önüne geçmek -ki bu resmi politikalari geregidir- ve Amerikalilarin Iran nükleer sahalarina yönelik, Irak'ta kaosu daha da artiracak bir bombalama eylemi gerçeklestirmesini önlemek istiyorlarsa, baska çareleri yok. Washington diplomatik çözüme öncelik verdigini bildiriyor ama askeri seçenegi de açik birakiyor.
Kuzey Kore örnegi çeliskili derslerle dolu. Pyongyang, basariyla sonuçlandigi tartismali bir nükleer denemenin ardindan, nükleer programini, aradigi uluslarasi prestiji elde etmek için kullandi. Iran da, Amerikalilarin henüz buna niyeti olmasa da, bölgedeki rolunun taninmasini arzu ediyor. "Büyük pazarligin" baslamasi için Iran'in kendini nükleer güç ilan etmesini beklemek mi gerekiyor? Gerginlik Kore yarimadasinda azalmaktaysa da, Orta-Dogu'da tehlikeli bir biçimde artiyor.
Fransizca'dan çeviren: Sezin Topçu Le Monde - Baş yazı - 14 subat 2007
