SAĞLIK HİZMETİNDEN
KAYNAKLANAN SUÇLARDA
YARGI SÜRECİ
Hasan Tahsin Gökcan
Yargıtay Üyesi
Sağlık Hizmetinden Kaynaklanan Suçlar
A) Manevi unsura göre
1- Kasten işlenen suçlar 2- Taksirle işlenen suçlar
3- Neticesi sebebiyle ağırlaşan suçlar B) Fiilin İşleniş Biçimine göre
1- Sağlık hizmeti yapılmasından doğan suçlar (icrai hareketle işlenen suçlar)
2- Gerekli hizmetin verilmemesinden doğan suçlar (ihmali hareketle işlenen suçlar)
Tıbbi Uygulamalar Nedeniyle
Taksirle İşlenen Suçlar
1) Taksirle ölüme neden olma suçu (TCK Md. 85)
2) Taksirle yaralama suçu (TCK Md. 89)
Tıbbi Uygulamalar Dolayısıyla
Kasten İşlenen Başlıca Suçlar
1) Kasten öldürmenin ihmali davranışla işlenmesi (TCK Md. 83)
2) Kasten yaralamanın ihmali davranışla işlenmesi (TCK Md. 88)
3) İnsan üzerinde deney suçu (TCK Md. 90)
.
4) Organ ve doku ticareti suçu (TCK Md. 91) 5) Çocuk düşürtme suçu (TCK Md. 99)
6) Kısırlaştırma suçu (TCK Md. 101)
7) Kişisel verileri hukuka aykırı olarak başkasına verme, yayma, ele geçirme
suçu (TCK Md.136)
.
8 ) Sağlığı tehlikeye sokacak biçimde ilaç yapma veya satma suçu (TCK Md.187)
9) Sağlık Mesleği Mensuplarının sahte belge düzenleme suçu
a- Kamu görevlisi ise; TCK Md. 204/2 b- Diğerleri ; TCK Md. 210/2
10) Sağlık mesleği mensuplarının suçu bildirmemesi (TCK Md. 280)
11) Genital muayene suçu (TCK Md.287)
Tıbbi Girişim Nedeniyle
Ceza Sorumluluğunun Koşulları
1- Tıbbi girişimde bulunulması,
2- Kast veya taksir biçiminde kusurun varlığı, 3- Hastanın sağlığının zarar görmesi veya
yaşamının sona ermesi, (Netice)
4- Netice ile hekimin kusuru arasında illiyet bağının varlığı
(hekimin hareketi ile ölüm arasında nedensellik bağı kurulamadığından beraat kararı verilmelidir; Y.4.CD.
21.2.2001, 94/2276)
Tıbbi Kusur-Hata
Tıbbi girişimde bulunanın;
- bilgi veya beceri eksikliği,
- özensiz veya dikkatsiz davranma, gibi nedenlerle, tıp bilimi veya
mesleğinin kural ve gereklerine
uymayarak, hastanın sağlığının zarar
görmesine ya da yaşamının son bulmasına yol açmasıdır.
Tıp bilimine uygun yöntemler izlendiği halde hastalığa doğru tanı konulamamış olması
sorumluluk gerektirir mi?
Hekimin doğru tanı koymak için tıbben yapılması gereken tüm tetkikleri yaptırmasına karşın,
(ortaya çıkan tıbbi sonuçların yorumunda bir
hata yapmaması kaydıyla) tanı koymada yanılmış olması ceza sorumluluğuna yol açmaz;
“Doktorun tıbbi yanılgısı görevi ihmal suçunu oluşturmaz” Yrg.4.CD. 27.6.1984, 4885/5416
KOMPLİKASYONLAR VE CEZAİ SORUMLULUK
Olayın komplikasyon tanımına girmesi ve tıbbi hatadan ayırdedilmesi
Hastadaki zararlı neticenin komplikasyon olduğunun tıbben saptanması
Yargıtay kararlarında komplikasyon
«…ortaya çıkan sonucun ameliyat
komplikasyonu olması nedeniyle (hekimin) kusurlu sayılamayacağının belirlenmesi
durumunda beraat kararı verilmesi, …
gerektiği gözetilmelidir.»
Y.4.CD. 5.6.2012, 2010/28606 E.“
Tıbbın gerek ve kurallarına uygun
davranılmakla birlikte sonuç değişmemiş ise doktor (tazminatla) sorumlu tutulmamalıdır
.”Y.13.HD. 21.5.2007, 1662/7041
Yeni TCK Hükümlerinde Tıbbi Yardımın Yapılmaması veya Geciktirilmesi
(TCK Madde 83, 88)
1) Tıbbi yardımda bulunma görev veya yükümlülüğünün varlığı;
- Kanun
- Sözleşme
- Hayati tehlikeye neden olan önceki davranıştan doğan yükümlülük,
2) Yardımda bulunmama veya gecikme
nedeniyle hastanın sağlığının bozulması veya ölmesi
Kamu görevlisi hekimlerin sorumlulukları
Hekimin hastayı muayene etmemesi veya tıbbi yardımda bulunmaması eylemlerinden dolayı hastanın bir zarar görmediği olaylarda ,
ihmali veya icrai davranışla görevi kötüye kullanma suçu oluşabilir ;
.
Görevi Kötüye Kullanma Suçu
TCK MADDE 257 (1) Kanunda ayrıca suç olarak
tanımlanan hâller dışında, görevinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle, kişilerin mağduriyetine veya kamunun zararına neden olan ya da kişilere haksız bir menfaat sağlayan kamu görevlisi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Kanunda ayrıca suç olarak tanımlanan hâller dışında, görevinin gereklerini yapmakta ihmal veya gecikme göstererek, kişilerin mağduriyetine veya
kamunun zararına neden olan ya da kişilere haksız bir menfaat sağlayan kamu görevlisi, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Hekimin yükümlü olduğu davranışı yapmaması
“Sağlık ocağında ebe olan sanığın, kendisine başvuran hastaya spiral
takmaması biçiminde pasif nitelikteki eyleminin görevi savsama suçunu
oluşturduğu gözetilmelidir.” Yrg. 4.CD.
15.1.2007, 12333/133
Kamu görevlisi hekimin taksiri nedeniyle hastanın ölmesi veya sağlığının bozulması
durumunda eylem görev suçu olmaktan çıkar; taksirle yaralama veya
ölüme yol açma suçu oluşur
“Sanık hemşire Ayşe, katılanın doğumu nedeniyle görevi olmadığı halde epizyo dikim işini yapmak ve sanık hekimin de epizyo dikimi işlemini
kendisi yapmayıp, hemşire sanığa yaptırmak suretiyle katılanın doğum yarasının enfekte olmasına yol açma eylemlerinin 5237 sayılı TCY.nın 89. maddesinde öngörülen taksirle yaralama suçuna uyacağı…”
Yrg. 4.CD. 13.6.2006, 7665/12374
Kamu Görevlisi Hekimin Hastadan Çıkar Sağlama Eylemleri
I) Hekim, hastanede ameliyat yapacağı hasta veya yakınından para almışsa;
- 2.7.2012 tarih ve 6352 sayılı Kanun
değişikliğinden önce; irtikap veya koşulları oluşmamışsa, TCK 257/3. madde,
- 6352 sayılı Kanun değişikliğinden sonra;
cebri irtikap (TCK 250/1) veya rüşvet (TCK M. 252) hükümleri uygulanır.
II) Hekim; sosyal güvencesi olmayan hastayı, başkasının belgesiyle kamu hastanesinde ameliyat etmişse;
- Resmi belgede sahtecilik (TCK Md. 204/2) Ve
- Kamu kurumunu dolandırma (TCK Md.
158/1-e)
Suçlarından dolayı sorumlu tutulur.
Sahtecilik Fiilleri
1- Kamu görevlisi hekimin sahte sağlık-
hastalık raporu vermesi vb. eylemler; TCK 204/2 madde ile,
2- Özel kurumda veya muayenehanesinde çalışan hekimin sahte sağlık – hastalık
raporu vermesi vb. eylemleri; TCK m. 210/2 ile (ancak belgenin kişiye haksız menfaat
sağlaması veya kişi veya kamunun zararına neden olması durumunda 204/2. md. İle)
Cezalandırılır.
