949
Bursa Đli Dağ Yöresinde Kırsal Turizmi Geliştirme Olanakları
Pınar AYDIN1 Özlem TURAN2 Đ.Bülent GÜRBÜZ3
ÖZET
Sürdürülebilir kırsal kalkınmanın sağlanabilmesi için kırsal bölgelerde yaşayan insanların maddi ve manevi açıdan gelişimlerini sağlamak, kentsel bölgelerle aralarındaki farkı azaltmak ve sürdürülebilir geçim kaynaklarını belirlemek gerekmektedir. Tüm bunlar yapılırken yaşanılan çevrenin ekonomik, sosyal ve çevresel faktörleri göz önünde bulundurulmalıdır.
Bu açılardan bakıldığında Türkiye kırsal alanlarda sürdürülebilir, çevre ve doğal kaynaklara duyarlı bir kalkınma gerçekleştirmek için kırsal turizm olanaklarını göz önünde bulundurma şansına sahip bir ülkedir. Bu çalışmanın kapsamında yer alan Bursa ilinin %40’ında tarımsal faaliyet yapılmaktadır. Bursa tarımsal gelir açısından da ülkemizin önde gelen illerindedir. Ancak, Bursa ilinin dağ yöresi olarak adlandırılan Büyükorhan, Harmancık, Keles ve Orhaneli ilçeleri ile dağ köyleri fiziki özellikleri nedeniyle Bursa’nın gelişmiş yapısından gerekli payı alamamakta ve geçim kaynakları tarım ve hayvancılıkla sınırlı kalmaktadır. Bu bölgede yaşayanların kalkınmasını sağlama açısından önemli bir araç olma potansiyeli bulunan kırsal turizm olanaklarının saptanması oldukça önemlidir. Bu nedenle bu çalışmada Bursa ili dağ bölgesinde hayat ve çevre şartlarını geliştirebilmek ve kırsal kesimin kalkınmasına katkıda bulunmak için kırsal turizm potansiyeli incelenmiş ve değerlendirilmiştir.
Anahtar kelimeler: Ekoturizm, Kırsal Kalkınma, Bursa, Dağ Yöresi
Rural Tourism Developpment Opportunities In Bursa Province Mountain District ABSTRACT
In order to achieve sustainable rural development of the people living in rural areas, it is needed to provide financial and moral development, to reduce their difference between urban areas and to determine sustainable livelihoods for them. While achieving all these, the economic, social and environmental factors of the area that is lived in should be considered.
Viewed from this perspective, Turkey, has the chance to consider rural tourism, to reach a development that is sustainable and sensitive to environment and natural resources, in rural areas.
Bursa province which is in the scope of this study, has agricultural activities in %40 of its lands.
Bursa is one of the leading provinces in Turkey, in terms of agricultural income. However, Büyükorhan, Harmancık, Keles and Orhaneli districts and mountain villages which are called mountain region of Bursa, cannot receive their needed share of the city’s developed structure because of their physical characteristics, and their livelihood is limited to agriculture and animal husbandry. It is important to determine the rural tourism possibilities which have the potential to provide the development of the people of this area. Therefore, in this study, in order to improve living standards and environmental conditions and contribute the development of the rural areas of the Bursa mountain district, potential of rural tourism is examined and reassessed.
Key Words: Ecotourism, Rural Development, Bursa, Mountain District
1. GĐRĐŞ
Son yıllarda değişen ve gelişen ekonomik, teknolojik ve siyasal gelişmelere paralel olarak turizm aktivitelerinde de önemli değişiklikler meydana gelmiştir. Kişilerde çevre bilincinin oluşması, tüketim alışkanlıklarının değişmesi sağlıklı yaşamın ön plana çıkması ve macera tutkusu alternatif turizmin türlerinin ortaya çıkmasına ve beraberinde farklı yörelerin turizm açısından önemli çekim merkezleri olmasına yol açmıştır. Günümüzde turistler, doğal çevrenin tahrip edilmediği ve sürekli korunduğu alanlara yönelmekte, tatillerini, hobilerini ve ilgi alanları açısından tatmin olabilecekleri yöreleri tercih etmeye çalışan, insanları ve kültürleri tanımaya gayret eden, çevreye duyarlı saygılı kişiler olarak karşımıza çıkmaktadırlar.
1Öğr.Gör.,Uludağ Üniversitesi Harmancık Meslek Yüksekokulu, Harmancık/Bursa. aydnpnar@uludag.edu.tr
2Araş.Gör.,Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Bursa
3Yrd.Doç.Dr., Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Bursa
950
Yirminci yüzyılın son çeyreğinde dünyada meydana gelen ekonomik, siyasal, kültürel, teknolojik ve ekolojik gelişmelerle kırsal alanların kalkındırılmasında, tarımsal kalkınma yanında kırsal sanayi ve kırsal turizm gibi sektörler de önemini artırmıştır (Akça ve ark. 1999). Son yıllarda kırsal turizm yoluyla bu alanların ekonomisinin güçlenmesine yönelik çalışmalar tüm dünyada hız kazanmıştır. Kırsal kesimde yaşayan halkın gelirlerinin artırılması ve kır-kent arasındaki gelir farkının azaltılması, bu alandaki insanların yaşam koşullarının iyileştirilmesi için kırsal turizm yeni bir yaklaşım olarak düşünülmektedir.
Bu çalışma ile yörenin sahip olduğu mevcut turistik aktivitelerin belirlenmesi ve tanıtılması ile potansiyel turizm olanaklarının değerlendirilmesi sağlanmaya çalışılacaktır.
Sürdürülebilir bir kalkınma ve turizm planlama yaklaşımı ile mevcut doğal, kültürel, sosyal özellik ve zenginliklerin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Yöre ve yakın çevresinde uygulanacak ekoturizm çalışmalarında mevcut turizm faaliyetlerinin yanında potansiyel olacak turizm çeşitleri ve kaynaklarının varlığının ortaya çıkarılması ekoturizm etkinlikleri açısından yeni başlayan kullanım ve aktivitelerin bilinçli olarak gerçekleştirilmesini sağlayacaktır.
2. KIRSAL TURĐZM
Günümüzde turizmin en hızlı büyüyen sektörü haline gelen kırsal turizm, çevresel uyum ve çevreyi anlamaya yönelik ekolojik ve sosyal açıdan sorumlu, doğaya dayalı turizmdir. Kırsal turizm doğal ve kültürel kaynakları korurken yerel topluluklara da ekonomik katkı sağlamayı hedeflemektedir.
Dünya turizm literatürü incelendiği zaman uzmanlar tarafından kırsal turizmin doğa temelli turizm, köy turizmi, yayla turizmi, ekolojik turizm (ekoturizm), tarımsal turizm (agro-tourizm), ve alternatif turizm gibi farklı isimlerle ifade edildiği görülmektedir. Genel anlamda kırsal turizm, kırsal alanlarda yapılan bütün turizm faaliyetlerini kapsamaktadır.
Ekoturizm Derneği (The Ecotourism Society)’nin tanımına göre ise ekoturizm, doğayı koruyan, yerel halkın refahına katkıda bulunan ve bir sorumluluk duygusu içinde doğal alanlara yapılan seyahat türüdür. Uluslararası Ekoturizm Topluluğu (The International Ecotourism Society)’na göre ekoturizm, "Çevrenin doğal tarihini ve kültürünü anlamak için yerel halka doğal kaynakların korunması konusunda ekonomik fırsatlar yaratırken, ekosistem bütünlüğünü değiştirmeyen doğal alanlara yönelik olarak özel amaçlı seyahatlerdir" biçiminde tanımlamıştır.
Kırsal turizm özellikle üçüncü dünya ülkeleri için giderek büyüyen bir turizm kolu olmuştur. Dünya Yaban Hayatı Derneği (WWF)’ne göre 1988’de gelişmekte olan ülkeler 55 milyar dolar turizmden gelir elde etmiş, bunun 12 milyar doları ekoturizmden sağlanmıştır. EIU dünya ekoturizm pazarını 1989’da 10 milyar dolar olarak belirlemiş, 1990’da ise Kanada Yaban Hayatı Birimi bu rakamın 200 milyar dolara ulaştığını öne sürmüştür (Cater ve Lowman 1994). 1993’de Dünya Turizm Örgütü (WTO) tahminlerine göre doğa turizmi uluslararası turizm harcamalarının % 7’sini oluşturmaktadır. Yıllık toplam turizmden elde edilen gelir 3 trilyon dolar ve istihdam edilen kişi sayısı ise 212 milyon’dur (Banerjee ve ark. 2003).
Ekoturizm kaynakların korunarak tüketilmeden kullanılmasını öngören bir turizm yaklaşımıdır. Böylelikle yerel halkı kapsayıp gelir oluşturması, çevresel eğitimi teşvik etmesiyle doğal alanları da korumaktadır. Ekoturizm, çevreye zarar vermeden yararlanma yöntemlerinin geliştirilmesi ve tüm yerli halkların değerlerini yok etmeden onların turizm faaliyetlerinden yararlanmalarının sağlanması şeklinde özetlenebilir.
Ekoturizmin tur rehberliği, güvenlik, pansiyonculuk, el sanatları, yeme içme ve ulaşım hizmetleri gibi yeni iş olanakları yaratması gibi faydaları bulunmaktadır. Đş olanakları yöre halkı için ekonomik fayda sağlamaktadır. Yeni istihdam olanakları diğer ekonomik faaliyetlere göre daha kârlı, çevre koruma açısından ise kırsal kullanımlara göre daha fazla sürdürülebilir niteliktedir.
951
Kültür ve Turizm Bakanlığı'nca Türkiye Turizm Stratejisi (2023) ve Türkiye Turizm Stratejisi Eylem Planı'nda (2007–2013) doğal, kültürel, tarihi ve coğrafi değerlerin koruma–kullanma dengesi içinde kullanılması ve turizm alternatiflerinin geliştirilerek ülkenin turizmden alacağı payın arttırılmasına yönelik hedefler belirlenmiş ve bu hedeflere yönelik planlar hazırlanmaya başlanmıştır (kultur.gov.tr., 2010). 2007–
2023 yılları arasını hedefleyen 16 yıl içerisinde Türkiye`nin dört mevsim turizmi için mağaracılık, yamaç paraşütü, rafting, bungee jumping vb. doğa sporlarına yönelik hedefler de söz konusu plan içerisinde yer almaktadır (Altınok 2008).
3. TÜRKĐYE’ DE KIRSAL TURĐZM
Türkiye dört mevsimi aynı anda yasayabilen, üç tarafı denizlerle çevrili, yüz ölçümünün %26’sı ormanlarla kaplı, farklı kültürlerin ve inançların bir arada yüzyıllardır yaşandığı bir coğrafyaya sahip olup, ekoturizm açısından büyük bir potansiyel taşımaktadır.
Türkiye’nin henüz gelişmekte olan bir ülke olması, doğal ve kırsal kültürel değerlerinin ve mirasının büyük bölümünün varlığını canlı biçimde sürdürüyor olması, Türkiye’nin birçok yöresinde sürdürülebilir ekoturizm için büyük bir potansiyeli göstermektedir (gelecekturizmde.com.tr., 2010).
Türkiye, gerek dağları, ormanları, yaylaları, kıyıları, gölleri, termal kaynakları, akarsuları gibi doğal varlıkları; gerek flora ve faunası ve gerekse mağaraları ve kanyonları gibi ilginç jeolojik oluşumları açısından diğer ülkelerle kıyaslanamayacak düzeyde bir zenginliğe sahiptir ve bu zenginlikler ülkemizi gündemde olan ekoturizm için oldukça ilgi çekici bir ülke konumuna getirmektedir (Yürik 2003).
Ülkemizde son yıllarda doğaya ve yerel halka öncelik tanıyan ve çevre dostu turizm hareketi olarak da adlandırılan ekoturizm ön plana çıkmaya başlamıştır. Erdoğan ve Barış tarafından Türkiye’deki seyahat acentelerinin ekoturizm etkinliklerine ilişkin 2005 yılında yapmış oldukları araştırmaya göre 3364 seyahat acentesinin kapsadığı ekoturizm etkinliklerinin değerlendirilmesi sonucunda elde edilen bulgulara göre en çok yapılan ekoturizm etkinlikleri trekking (234), rafting (206), sualtı dalış (195), dağcılık (124), flora/fauna (81), atlı doğa yürüyüşü (80) ve kuş gözlemciliği (71) olarak belirlenmiştir (Erdoğan ve Barış 2005).
Türkiye’ de kırsal turizm denildiği zaman; çoğunlukla doğa yürüyüşleri ve doğa sporlarını içine alan açık hava ve rekreasyon etkinlikleri, alışveriş ve yeme içmeyi kapsayan günübirlik köy ziyaretleri anlaşılmaktadır. Đstanbul ve Đzmir gibi büyük kentlerin çevresinde, Muğla ve Antalya gibi turistik illerde, Bursa ve Kastamonu (Safranbolu) gibi tarihi ve kültürel zenginliklere sahip yerleşim yerlerinin çevresinde, antik kentlerin yakınlarındaki köylerde bu yönlü bir kırsal turizmin geliştiği görülmektedir.
Ekoturizm kapsamında yapılan baslıca ekoturizm etkinlikleri şu şekilde sıralanabilir (Erdoğan 2003):
• Yayla Turizmi
• Kuş Gözlemciliği (Ornitoloji)
• Foto safari
• Yaban Hayatı Gözlemciliği
• Sportif Olta Balıkçılığı
• Bisiklet Turizmi
• Balon Turizmi
• Sualtı Dalış
• Tarım ve Çiftlik Turizmi
• Av Turizmi
• Botanik Turizmi
• Kamp Karavan Turizmi
• Mağara Turizmi
• Trekking
• Dağcılık
• Akarsu Turizmi
• Yamaç Paraşütü
• Atlı-Doğa Yürüyüşü
Ülkemizde en önemli ekoturizme yönelik kaynaklarını başlıca Milli Parklar, Tabiat Anıtları, Tabiatı Koruma Alanları, Tabiat Alanları, Özel Çevre Koruma Bölgeleri ve Sulak Alanlar oluşturmaktadır. Bu alanlar sahip oldukları zengin jeolojik, tarihi, doğal ve
952
kültürel değerleriyle ülkemiz ekoturizmi açısından büyük bir öneme sahiptir. Türkiye’nin ekoturizm açısından önemli bir kaynağı olan uluslararası öneme sahip Sulak Alanları 1.295.546 hektarlık yüz ölçümüne sahiptir. 76 adet sulak alanın 72’si su kuşları, 4’ü balıklar ve 16’sı ise hem su kuşları hem de balıklar bakımından uluslararası öneme sahiptir. Bu alanlar ekosisteme birçok fayda sağlamakla birlikte, zengin biyolojik çeşitliliği ve özellikle de barındırdığı kus türleri ile önemli bir çekicilik yaratmaktadır (Demir ve Çevirgen 2006).
4. BURSA ĐLĐ DAĞ YÖRESĐNĐN TURĐZM POTANSĐYELĐ 4.1. Bursa Đli Dağ Yöresinin Genel Tanıtımı
Bursa ili, turistik nitelikteki doğal kaynaklar bakımından oldukça zengindir.
Bunları kaplıca türü jeotermal şifalı su kaynakları ve doğal güzelliği olan gezi ve mesire yerleri, deniz kıyısındaki plajları ile turistik yerler açısından zengindir. Turizm potansiyeli açısından Đstanbul' dan sonra en önemli merkezlerden olan Bursa, tarihi eserlerinin zenginliği ile gözleri kamaştırmaktadır.
Bursa Dağ Yöresi denilince ilk akla 4 Dağ Đlçesi olan Orhaneli, Keles, Büyükorhan ve Harmancık gelmektedir.
Dağ Yöresi’nin merkezi konumundaki Orhaneli’ nin 1325 yılında Orhan Bey tarafından fethedilmesinden sonra yöre tamamen Türk hakimiyetine girmiştir. Yöre toprakları Doğu Roma Đmparatorluğu döneminde imparatorların avlanma sahası olmuş ve yörenin birçok yerine ılıca ve hamamlar yapılmıştır. Dağ Yöresi’nin Osmanlı dönemindeki konumu da çok önem arz etmektedir.
Osmanlı Devleti’nde Dağ Yöresi ile en fazla ilgilenen padişah I.Murad olmuştur.
Yöre, diğer Osmanlı padişahlarının da ilgisini çekmiştir. Osmanlı saray mutfağı olan
“matbah-ı amire’ nin tavuk, hindi ve yumurta ihtiyacı ile devletin kereste ve saman ihtiyacı da Dağ Yöresi köylerinden sağlanmıştır.
Dünyada ilk krom bulunan yer Harmancık’ tır. 1848 yılında burada Lawrence Smith adında bir Amerikalı jeolog tarafından bulunmuştur. Özellikle Osmanlı’nın son yıllarından Cumhuriyet dönemine kadar devlet, yöredeki bu madeni Avrupa’ya ihraç etmiş ve önemli bir gelir sağlamıştır. Aynı şekilde Karagöz’ün Orhaneli’ de Karakeçili Aşiretinden Karaoğuz adında bir köylü olduğunu kayıt altına alınmıştır.
Dağ Yöresinde Adranos’ un (yani Orhaneli’nin) 1325 yılında Orhan Gazi tarafından fethinden çok daha öncelerden beri Yörük ve Türkmenler bu alanda yaşaya gelmiştir.
Çizelge 1. Dağ Yöresi Đlçelerinin Fiziki Durumları
Đlçenin Adı Yüzölçümü (km²) Đl Yüzölçümüne Oranı (%)
Rakım (m)
Büyükorhan 522 4.7 850
Harmancık 365 3.3 650
Keles 640 5.7 1000
Orhaneli 844 7.6 487
Kaynak: Anonim, 2008.
Çizelge 2. Dağ Yöresi Đlçelerinin Bursa’ya Olan Uzaklıkları Đlçeler Mesafe
Orhaneli 58 km.
Keles 61 km.
Büyükorhan 87 km.
Harmancık 96 km.
Kaynak: Anonim, 2008.
953
Keles: Uludağ'ın güney eteklerinde kurulu olan Keles ilçesi, Bithynia, Roma, Bizans kalıntılarına sahiptir. XIV. yüzyılda Osmanlı egemenliğine girmiştir. Đlçenin en önemli tarihi yapısı Sultan Yıldırım Bayezid'in Yakup Çelebi tarafından yaptırılan cami, hamam ve medreseden oluşan Yakup Çelebi Külliyesidir. Kelesin Kocayayla mevkii kampçılık ve trekking için eşsiz bir doğa parçasıdır. Kocasu ırmağı rafting sporu için elverişli şartlara sahiptir.
Büyükorhan: Bursa’ nın 86 km. güneyindedir. 1987 yılında ilçe olmuştur. Đlçenin yarısı ormanlık alana sahip olup tabii güzelliklerinden Görecik yaylası ilçeye 6 km.
uzaklıktadır. Bizans döneminde Adranos tekfurluğunun toprakları içinde yer alan bir bölgeydir. 1321'de Orhan Gazi tarafından Osmanlı hakimiyetine girmiştir. Fatihi Orhan Bey'e atfen üç obadan oluşan yerleşime Orhan-ı Kebir adı verilmiştir. Cumhuriyet döneminde Büyükorhan ismini almıştır.
Orhaneli: Bursa’nın güneyinde ve Uludağ eteklerindedir. Eski adı Adrianos ( Adranos)’ dur. Orhaneli yakınlarındaki Çınarcık günübirlik bir turistik alandır ve tabii güzellikleri ile ünlüdür.
Harmancık: Uludağ’ ın güneyinde, yüksek yaylarlar arasında yer alır. Harmancık merkez daha önceleri köy iken adı Çardı olarak anılmaktaydı. Đlçe Bursa, Kütahya ve Balıkesir il sınırlarının birleştiği yerdedir.
4.2. Yörenin Turistik Değerleri
Bölgede 5 tanesi Orhaneli’ de, 1tanesi Keles ve 2 tanesi Büyükorhan’ da olmak üzere 8 yer arkeolojik sit alanı olarak kabul edilmiştir. 6 tanesi Keles’ te ve 1 tanesi Harmancık’ ta olmak üzere 7 adet gölet bulunmaktadır.
4.2.1. Termal Turizm
Bursa şehri Türkiye’ nin en önemli kaplıca şehirlerinden biridir. Bursa’ nın şifalı su kaynakları şehir merkezinde ve ilin çeşitli alanlarında rastlamak mümkündür.
Bursa termal su kaynakları Marmara Denizinin güneyinde ve Türkiye’nin batısında en yüksek dağ olan Uludağ’ ın kuzey eteklerinde geniş bir traverten kompleksi üzerinde yer almaktadır. Termal sular 46-820 C sıcaklıklarda ve Bursa şehir merkezinin batı ucunda Çekirge ve Kükürtlü bölgelerinde boşalmaktadırlar. Ülkemizde birçok termal kaynakta olduğu gibi Bursa termal suları da bir kırık zonu ile yakın ilişki içindedirler.
Araştırma alanımızda 3 adet jeotermal kaynak bulunmaktadır.
Ilıca Kaplıcası
Roma döneminden kalma Ilıca Kaplıcaları Harmancık Đlçe merkezine 10 km uzaklıkta bulunmaktadır. Romatizma, egzama, kireçlenme, yara ve çıban, kadın hastalıkları ve göz hastalıklarına iyi gelmektedir. Yamaç paraşütüne de müsait olan ılıca kaplıcaları, yeşilin her tonunu barındıran oksijen deposu olma özelliğini elinde bulundurmaktadır. Ilıca Kaplıcaları, Ilıcaksu Köyü girişinde bulunmakta ve köylüler tarafında çalıştırılmaktadır.
Sadağ Kaplıcası
Orhaneli’ ne bağlı Sadağ köyündedir. Banyo uygulaması ile ağrılı hastalıklara iyi gelmektedir.
Ağaçhisar Kaplıcası
Orhaneli’ ne bağlı Ağaçhisar köyündedir. Hafif kükürt kokulu olan kaynak suları banyo olarak ağrılı hastalıklara, çamur uygulamalarında da uyuz ve deri hastalıklarına iyi gelmektedir.
Adı Sıcaklık (ºC) Debi (lt/sn)
Ilıca Kaplıcası 37-45,5 3
Sadağ Kaplıcası 64,5 1
Ağaçhisar Kaplıcası 40 2 l
Kaynak: Anonim, 2008
954 4.2.2. Akarsu Turizmi (Rafting)
Bursa ili alternatif turizm imkanlarının en çok yer aldığı illerin başında gelmektedir. Dağ-Yayla-Termal-Deniz-Doğa-Tarih-Mağara gibi alternatif turizm imkanlarını sunan Bursa ilinde Đl Turizm Müdürlüğünün Rafting turizmi araştırmaları sonucu Kütahya ili Tunçbilek ilçesi civarında doğarak Bursa ili Keles, Orhaneli ilçelerinden geçerek Uluabat Gölü’ ne dökülen Kocasu üzerinde Rafting sporunun yapılabileceği görülmüştür.
D.S.Đ. Bölge Müdürlüğü ile yapılan yazışmalarda Mart-Nisan aylarında 40 m3/sn.
su taşıdığı tespit edilen Kocasu üzerinde Rafting geçişi denemeleri yapılmış ve son derece uygun bulunmuştur.
Ülkemizin en batısında böyle bir alternatif turizm türünün kullanılması Đstanbul gibi büyük bir turizm tüketicisi metropol kente yakın olan Bursa Turizmi için son derece önemlidir.
Kocasu Çayı Parkurları :
1- Çayören-Denizler Beton Köprü (18 km)
2- Denizler Beton Köprü-Kemaliye Tahtaköprü (16 km)
3- Kemaliye Tahtaköprü-Orhaneli Kabaklaraltı Tahtaköprü (18 km) Emet Çayı Parkurları :
1- Düğüncüler-Deveci Konağı (32 km) 2- Deveci Konağı-Mustafakemalpaşa (24 km)
4.2.3. Dağ Doğa Yürüyüşü (Trekking)
Milli Parklar Genel Müdürlüğü ile yapılan görüşmeler sonucunda kış turizminin ve kayak sporunun beşiği Uludağ on iki ay boyunca turizme açılmış ve bu amaçla 6 parkur belirlenmiş olup, parkurlar işaretlenmiş ve Uludağ kayak öğretmenleri rehberliğinde 1996 Haziran’ında turlara başlanmıştır.
Dağ Yöresinde bulunan doğa yürüyüşü parkurları; Keles- Kocayayla-Kendir Yayla-Alaçam Yayla Parkuru ve Keles-Gölet-Kocayayla Parkuru olarak sayılabilir.
4.2.4. Fuarlar ve Festivaller, Belirli Günler
Dağ Yöresi ilçelerinde yaz ayların çeşitli şenlikler ve kutlamalar yapılmaktadır.
Çeşitli konserler, oyunlar ve yöreye özgü etkinliklerle zenginleştirilen şenlikler, her yıl çevre il ve ilçelerden yerli turistlerin de katılımıyla gerçekleşmektedir. Haziran ayında Kocayayla Şöleni, Yağcılar Köyü Şenliği, Kocakavacık Köyü Şenliği, Belenören Köyü Şenliği Keles’ de gerçekleşmektedir. Orhaneli’ nde Göynükbelen Çilek- Kiraz Şenliği ve Karagöz Kültür Şenliği yapılmaktadır. Ağustos ayında ise Harmancık’ da Harmancık Panayırı ve Yağlı Pehlivan Güreşleri yapılmaktadır.
5. SONUÇ VE ÖNERĐLER
Turizm potansiyeli açısından Đstanbul’ dan sonra Marmara’ nın en önemli merkezi olan Bursa, tarihi ve doğa güzellikleri ile göz kamaştırmaktadır.
Bursa konumu itibari ile Đstanbul’ a yakın olması, Đstanbul’un ise Türkiye’ nin her yerinden almış olduğu güç ile esasında kırsala en fazla özlem duyan ve memleketlerini her fırsatta ziyaret etmek isteyen bir potansiyelle doludur. Kendilerine en yakın alanda bu hissi tatmin edebilecekleri bölge Bursa ve onun dağ yöresidir. Bölgenin bu açığı iyi değerlendirerek, bu büyük tüketici topluluğuna alternatiflerin sunulması gerekmektedir.
Bu çerçeveden bakıldığında:
Yerel yönetimler, gönüllü kuruluşlar, dernek ve vakıflar tarafından çevre özellikleri de dikkate alınarak Dağ Yöresinin kırsal turizm merkezlerinin öncelik sırası belirlenerek gerekli veriler değerlendirilmeli ve planlar yapılarak uygulamaya geçilmelidir.
955
Doğa amaçlı turizmin yapılacağı yörelerde belli, senaryolar çerçevesinde, ana tur güzergahları, varış noktaları ve ara istasyon noktaları belirlenerek Dağ Yöresinde gezi turları düzenlenmelidir.
Doğa turizm amaçlı olarak seçilen alanlarda güzergah üzerinde yer alan mağara, şelale, ilginç ağaç ve kaya oluşumu, sportif alanlar, kamping alanları vb. çekicilikler için yapılması gereken çevre düzenlemeleri belirlenmelidir. Bu alanlarda, çeşme, wc, barınak, mesafe ve yön levhalarının tamamlanması, trekking rotalarının belirlenmesi gerekmektedir.
Kültürel ve sanatsal gösterilerin sergileneceği tesisler ve mekanlar yapılmalıdır.
Örneğin etnografik ve ekolojik özelliklerinin sergilendiği müze evlerin açılması teşvik edilebilir. Turistik ürün-hediyelik eşya, özgün el sanatları satış alanlarının oluşturulmalıdır.
Tarihi, kültürel ve mimari özelliği olan yapıların ve ören yerlerinin restorasyonuna önem verilmelidir. Jeotermal kaynakların bulunduğu bölgeler dikkate alınarak tüm kaynakların değerlendirilmesine yönelik çalışmalar yapılmalıdır.
Son yıllarda özellikle çok popüler olan ekolojik turizmin Dağ Yöresinde canlandırılması hem Bursa ekonomisine hem de yöredeki Keles, Orhaneli, Büyükorhan, Harmancık ilçelerinin gelişmesini doğrudan etkileyecek bir faktördür. Bu yörede geliştirilecek kısal turizm olanakları Dağ yöresi ilçelerinin sosyo-kültürel, ekonomik ve çevresel yönden kalkınmasına yardımcı olabilecektir.
KAYNAKLAR
Akça, H., Sayılı, M., Esengün, K., 1999, “Rural Develeopment, Rural Tourism and Environment, 1st International Symposium on Protection of Natural Environment and Ehrami Karaçam, 23-25 September 1999, Kütahya.
Altınok, E.B., 2008. Türkiye Turizm Stratejisi (2023) ve Turizm Stratejisi Eylem Planı’nın (2007–
2013) Mağaraların Korunması, Mağara Turizmi, Mağaracılık ve Mağaracılar Açısından Değerlendirilmesi. IV. Ulusal Speleoloji Sempozyumu, Ankara.
Anonim, 2008. 2008 Yılı Đl Çevre Durum Raporu, T.C. Bursa Valiliği Đl Çevre ve Orman Müdürlüğü.
Banerjee, U.K., Kumari, S., Paul, S.K., Sudhakar S., 2003. Remote Sensing And GIS Based Ecotourism Planning: A Case Study For Western Midnapore, West Bengal, India.
Cater, E. and Lowman G., 1994. Ecotourism: A Sustainable Opinion, John Wiley and Sons, England.
Demir, C., Çevirgen, A., 2006. Ekoturizm Yönetimi. Nobel yayın no:859, Đktisat ve Đşletme Yayınları Dizisi:113, 222s. Ankara.
Erdogan, N., 2003. Çevre ve Ekoturizm, Erk Yayınları, Ankara.
Erdoğan, N. ve Barış, E., 2005. Türkiye’de Seyahat Acentelerinin Ekoturizm Etkinliklerinin Değerlendirilmesi, Çevre ve Orman Şurası, Ankara.
http://www.kultur.gov.tr., Erişim tarihi: 25.05.2010
http://www.gelecekturizmde.com/, Erişim tarihi: 12.04.2010
Yürik, Ö., 2003. Turizmin Geleceği: Ekoturizm. Türkiye’ nin Alternatif Turizm Potansiyeli ve Güncel Sorunları Konferansı, Çankırı.
