Psikolojik Danışmada Amaç Oluşturma
Dr. Öğr. Üyesi Gökhan Atik
Video
• 0:06:28 Hedef Oluşturma
Psikolojik Danışmada Amaçlar
• Amaçlar, terapötik sürece yön verir;
psikolojik danışman ve danışanın belirli bir yönde ilerlemelerine yardımcı olur.
• Amaçlar, psikolojik danışma sonunda danışanın ulaşmayı istediği sonuçları gösterir.
• Amaçlar, psikolojik danışma sürecinde neyin gerçekleştirilip neyin
gerçekleştirilmediği konusunda bir
değerlendirme yapma imkanı sağlar.
Psikolojik Danışmada Amaçların İşlevi
• Amaçlar güdüleyici bir etkiye sahiptir.
• Amaçların danışma sürecinde eğitsel işlevi bulunmaktadır.
• Amaçlar danışmada değerlendirici bir işlev görür.
▫Amaçlara ulaşma derecesini değerlendirme
▫Müdahale planlarına karar verme
Psikolojik Danışmada Amaç Çeşitleri
• Psikolojik danışmada iki çeşit amaç söz konusudur:
▫Süreç Amaçları
▫Sonuç Amaçları
Süreç Amaçları
• Süreç amaçları, danışanın değişimi için gerekli olan terapötik koşulların sağlanmasıyla
ilişkilidir. Bunlar;
▫Terapötik yakınlık
▫Güvenli bir ortam oluşturma
▫Doğru empati
▫Olumlu kabul geliştirme ve iletme
• Süreç amaçları tüm danışanlara uygulanabilir ve evrensel amaçlar olarak düşünülebilir. Bu amaçlar daha çok psikolojik danışmanın
sorumluluğu altındadır.
Sonuç Amaçları
• Sonuç amaçları her danışan için ayrı olmalıdır.
• Sonuç amaçları, danışanınızın danışma yoluyla hayatında yapmayı umduğu değişikliklerle
doğrudan bağlantılı amaçlardır.
• Sonuç amaçları hem danışanın hem de
danışmanın başarmak için üzerinde çalışmak konusunda anlaştıkları ortak amaçlardır.
▫Bu süreç esnektir, yani yeri geldiğinde amaçlar revize edilebilir ya da değiştirilebilir.
▫Bu amaçlar ayrıca gözlenebilir ve ulaşılabilir amaçlardır.
Sonuç Amaçlarının Sağlıklı Bir Şekilde Belirlenmesinin Faydaları
• Danışan ve danışman neyin başarılacağını daha iyi anlar.
• Daha iyi anlama sorunlarla doğrudan çalışma imkanı sağlar.
• Danışanla bir işbirliğinin sağlanması konusunda zemin sağlar.
• Uygun müdahale ve stratejilerin seçimini kolaylaştırır.
• Süreçte ilerlemenin gerçekçi olup olmadığını
değerlendirme konusunda bir imkan sağlar.
Etkili Sonuç Amacının Üç Öğesi
• İyi ifade edilmiş sonuç amacı
▫değiştirilecek davranışı,
▫değiştirilmiş davranışın meydana geleceği koşulları ve
▫değişimin miktarını veya düzeyini içerir.
Amaç Oluşturmada Karşılaşılan Engeller
• Belirsiz ve davranışlara değinmeyen amaçlar: Danışanın “Sinirlenmeden
öğretmenlerimle konuşabilmeyi isterim”
demek yerine “Utangancım” demesi.
Amaç Oluşturmada Kullanılan Beceriler- I
•Sözel amaç oluşturma becerileri
▫Sözel katılım, yansıtmalar, özetlemeler, cesaretlendirme ifadeleri, sorular
▫Gözünde canlandırma tepkisi: Danışanın nasıl bir farklı dünyası olabileceğini düşünmeye davet eder. Örneğin,
“Gelecek yıl okulu bitirdiğinde, girebileceğin ideal iş ne olabilir?”
▫Sözel yüzleştirme: Tutarsız ya da çelişkili durumların danışana sunulması. Yüzleştirme suçlama,
değerlendirme ya da problem çözme anlamına gelmez.
▫Olumlayıcı tepki: “Senin bunu yapabileceğini biliyorum.”, “Yapabilirsin.”
Amaç Oluşturmada Kullanılan Beceriler- II
•Amaç oluşturma becerilerini yapılandırma
▫Amaç oluşturma haritası: Öncelikle ana amacın belirlenmesi, daha sonrasında ise bu ana amacın gerçekleşmesi için yapılması gereken en az üç değişiklik (alt amaçlar) ve son olarak her bir alt
amacın gerçekleşmesi için yapılması gereken iki ya da üç konunun belirlenmesi
▫Zaman çizelgesi: Psikolojik danışman ve danışan bir şeyin ne zaman meydana geleceğini tartışabilir ve gerçeğe uygunluğunu denetleyebilir.
▫Ardışık tahmin merdiveni: Kolayca başarılabilir adımlardan oluşan mantıksal bir sıralama
