PARENTERAL VE ENTERAL BESLENME

(1)

PARENTERAL VE ENTERAL BESLENME

Nütrisyon = beslenme Klinik Nütrisyon

Bir tedavi şekli

Multidisipliner ve interdisipliner bir yapısı var.

(hekim, eczacı, diyetisyen, hemşire)

Eczacının bu ekipteki görevi

Nutrisyon formülasyonunun yazılmasına asiste etmek, Hastanın metabolik komplikasyonlarını değerlendirmek, Besinlerdeki kompatibilite ve ilaç-besin

interaksiyonlarını takip etmek

1

(2)

Malnütrisyon

Malnutrisyon klinik açıdan mortalite riski taşır ve kişinin besin desteği alması gerekir

Besin desteğinin amacı:

Kilo kaybını önlemek, yağsız dokuyu korumak için enerji sağlamak, negatif N dengesini ve immün

sistemin baskılanmasını önlemek, dokuların tamirini, renal, kardiovasküler ve solunum sistemlerinin normal fonksiyonunu sağlamak, sıvı dengesini kurmaktır

Ciddi malnutrisyon durumlarında oral veya enteral beslenme bunun yetersiz kalması halinde veya

enteral beslenme olanaksız ise Parenteral beslenme yapılır

2

(3)

MALNTRİSYON ve ÖNEMİ

Dünya Sağlık Örgütüne göre malnütrisyon;

Vücudun büyümek, idame etmek ve spesifik fonksiyonlarını yerine getirmek için ihtiyaç duyduğu enerji ile besinlerden kazandığı enerji arasındaki dengesizliktir.

Malnutrisyon iki ana başlık altında incelenebilir;

1- Yetersiz Beslenme (undernutrition): protein-enerji malnutrisyonu, protein malnutrisyonu ve mikronutrient

malnutrisyonu bu grubun en yaygın formlarıdır.

2- Aşırı Beslenme (overnutrition): aşırı beslenme sonucu ortaya çıkan obezite ve metabolik sendrom, daha az sıklıkla da vitamin ve mineral toksisiteleridir.

3

(4)

Kişinin malnütrisyonda olması farklı nedenlerle olabilir

• Kişi yaşına, cinsiyetine ve ortam ısısına uygun miktarda ve nitelikte besin alamamaktadır (kısmi açlık).

• Hasta, stres nedeniyle (multiple organ travması, sepsis, yaralanma, ameliyat vb.) normal bir bireye göre daha fazla besin ihtiyacı duyar (ağır

katabolizma) Günümüzde, kliniklerde en sık görülen malnutrisyon nedenidir.

• Bazı makro ve mikro nutrientlerin yetersiz alımı (yetersiz selenyum, D vitamini gibi).

• Gereğinden fazla kalori alarak morbid obeziteye kadar varan bir konumda olmak.

4

(5)

Protein-Enerji Malnütrisyonu (PEM)

Hospitalize edilen hastalarda, kronik hastalıklarda, çocuk ölümlerinde birincil nedendir

Etiyolojisi;

yetersiz besin alımı: Anoreksi, bulantı, duyusal bozukluk, oral kavite, farinks ve özafagus hastalıkları, medikal tedavi, sınırlı diyetler ve yaşlılıkta

alınan besinlerin kaybedilmesi: Kısa barsak sendromu, malabsorbsiyon, intestinal fistüller, proteinüri, drene

yaralar, kusma ve diyare gibi nedenler

metabolizmada artış: Ateş, cerrahi müdahale, kanser, geniş yanıklar, sepsis, travma ve endokrin hastalıklar

5

(6)

PEM’in derecelendirilmesi

Vücut kitle indeksi (body mass index-BMI) değerine bakılır.

BMI = ağırlık (kg) formülüne göre;

boy²(m )

BMI > 18,5 ……… normal

17 < BMI < 18,5 ….. hafif PEM

16 < BMI < 17 …… orta derecede PEM

BMI < 16 ……….. ileri derecede PEM olarak adlandırılır.

6

(7)

Malnütrisyon durumunda gelişebilecek sorunlar;

• Yara iyileşmesinde bozulma

• İmmun sistemin olumsuz etkilenmesi

• Çizgili kas kitlesinde azalma

• Öksürerek sekresyonları dışarı atmada zorlanma, akciğer komplikasyonları,

• İmmobilite ve buna bağlı anabolizmada azalma, tromboflebit

• Barsak mukozasında atrofi

• Buna bağlı malabsorbsiyonun ilerlemesi

• Barsak duvarından bakteri translokasyonu, sepsis gelişme olasılığı

7

(8)

Malnütrisyon durumunda gelişebilecek sorunlar (devamı);

• Ödem gelişmesi;

Akciğerlerin, Kalbin ve böbreklerin iş yükünün artması

Barsak hareketlerinin azalması,

• Bilinçsel fonksiyonların gerilemesi;

• Santral sinir sisteminde sorunlar, depresyona eğilim, hasta uyuncunda azalma,

• Çocuklarda büyüme ve gelişme geriliği

8

(9)

Mikronütrient alımına bağlı hastalıklar :

Vitamin A eksikliği:

Gece körlüğü, korneal ülserasyon ve keratomalazi (korneanın yumuşaması ve opaklaşması )

İnfeksiyonlara karşı direnç azalması İyot Eksikliği:

Fetus ve infantta tedaviyle önlenebilir beyin hasarı.

Çocuklarda psikomotor gelişim geriliği.

Gebelerde ölü doğum ve çocukta konjenital anomaliler.

Çocuk ve erişkinlerde guatr ve kretinizm Demir Eksikliği:

Anemi

Maternal ve yeni doğan mortalitesinde artış İmmun fonksiyonda azalma ve fiziksel gelişim anormallikleri

9

(10)

Vitamin D eksikliği,

Çocuklarda rikets (raşitizm) ve erişkinlerde osteomalazi Folat eksikliği,

Gebelerde düşük, prematüre ve düşük doğum ağırlıklı doğum, anemi, Spina bifida

Çinko eksikliği

Gelişme geriliği ve infeksiyonlara dirençsizlik

10

(11)

HASTANEDE MALNUTRİSYON GELİŞMESİ

Sağlık personelinin eğitim eksikliği.

Anamnez alınırken hastanın besinsel değerlendirmesinin göz ardı edilmesi

Sürekli kusma veya tetkikler nedeniyle uzun süre aç kalınması, stres nedeniyle iştahın azalması Postoperatif yara iyileşmesi sırasında hastaların

katabolik hızlarının artması ve normal yaşamlarında aldıkları besin miktarının, yara iyileşmesi ve

enfeksiyonlardan korunmak için yeterli olmaması

11

(12)

Beslenmenin yapılabilmesi için değerlendirilecek konular:

• Ne zamandan beri diyet suboptimal düzeydedir.

• Normal beslenmeye ne zaman dönülecektir.

• Beslenme değerlendirmesi neyi endike etmektedir.

• Hastanın kalorik ve protein hedefi nedir.

• Hastaya agresif bir destek yapılmalımıdır.

12

(13)

Hastanın beslenme yönünden değerlendirilmesi 4 aşamada gerçekleştirilir:

1- Hastanın fiziksel muayenesi ve hasta hikayesi 2- Antropometrik ölçümler

3- Serum proteinlerinin biyokimyasal testlerle ölçülmesi

4- İmmün durumun değerlendirilmesi

13