Düşün, düşün…
Haftalık Düşünce Özgürlüğü Bülteni
(Sayı 2/17, 13 Ocak 2017)
Geçen hafta neler oldu?
*** OHAL’in üçüncü kez uzatılmasının ardından Hükümet, üç yeni KHK daha yayınladı.
(Ayrıntılı bilgi aşağıda)
*** Başkanlık sistemini içeren anayasa değişikliği teklifi TBMM Genel Kurulu’nda görüşülmeye başlandı. Tartışmaların ve gerilim düşmediği görüşmelerde teklifin maddeleri AKP ve MHP’li vekillerin oylarıyla birer birer kabul edilmeye başlandı. AKP'li vekillerin gizli oy usulüne uymadığına dair itirazlar Meclis başkanı tarafından işleme alınmadı. Teklifin içeriği ile ilgili ayrıntılara erişim için tıklayınız
*** Cumhurbaşkanı Erdoğan; “Ne yaparsanız yapın, bu anayasa er ya da geç parlamentodan çıkıp milletin önüne gidecektir” dedi. Erdoğan, "Bu ülkede herkes istediği gibi dolaşmış, istediği gibi giyinmiş, düşündüğünü düşündüğü gibi yazmıştır, çizmiştir, konuşmuştur. Her türlü özgürlük Batı'da olmadığı kadar vardır" görüşünü savundu.
*** Daha önce OHAL şartlarında referandum yapılmayacağını söyleyen Başbakan Yıldırım, "OHAL koşullarında pekala referandum yapılabilir" diye konuştu.
*** Kaymakamlarla bir araya gelen Cumhurbaşkanı Erdoğan olağanüstü bir dönemden geçildiğini söyledi, kaymakamların “milli seferberliğin” en önemli uygulayıcıları olduğunu, kendisi için el, göz, kulak, ayak kadar önemli olduğunu ifade etti.
*** Türk Lirasının değer kaybı sürüyor. Hafta içinde Euro 4 Lira’yı aşarken, dolar 3.90 TL’yi gördü. Dövizdeki dalgalanma sürerken Cumhurbaşkanı Erdoğan "Elinde silahı olan teröristle; elinde Doları, Euro’su olan terörist arasında fark yoktur" ifadelerini kullandı.
*** 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Gününe Türkiye, basına yönelik ağır hak ihlalleriyle girerken Cumhurbaşkanı Erdoğan, yayımladığı mesajında "Basın mensuplarımızın, terörle mücadeleye, birlik ve beraberliğimizin korunmasına önemli bir katkı sağlayabileceklerine inanıyorum" dedi.
*** Türkiye’de belirli bir miktarın üstünde yatırım yapan ve istihdam oluşturan veya mevduat bulunduran yabancılara vatandaşlık imkanı getirildi.
*** Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Mehmet Müezzinoğlu darbe girişiminin ardından kamuda yürütülen soruşturmalara ilgili olarak "135 bin 356 kişi ihraç edildi" dedi.
*** Ankara Valiliği, kentte her türlü basın açıklamasının 30 gün süre ile yasaklandığını açıkladı.
*** Bu hafta üç DBP’li belediyeye daha kayyum atandı. Kayyum yönetimindeki belediye sayısı 57’ye yükselirken, 76 belediye eş başkanı cezaevinde.
---
Üç yeni KHK yayımlandı
OHAL’in üçüncü kez uzatılmasının ardından Hükümet, üç yeni KHK daha yayınladı.
Kararnamelerle milli güvenliğe karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen 83 dernek kapatıldı. 42’si Barış için Akademisyenler Bildirisine imza atan 631 akademisyenin işine son verildi, Son KHK ile ihraç edilen akademisyen sayısı 4 bin 481'e, ihraç edilen imzacı sayısı 125'e yükseldi. Binlerce kamu çalışanı daha görevden atıldı.
Yapılan düzenlemeyle hakkında soruşturma veya kovuşturma yürütülen ve yabancı ülkede bulunan kişiler “yurda dön” ilanına uymamaları halinde vatandaşlıktan çıkarılacak. Getirilen yayın yasaklarına aykırı olarak yayın yapılması halinde, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), medya hizmet sağlayıcı kuruluşun programlarının yayınını durdurabilecek. 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun'a medya hizmet sağlayıcıları için "Terör eylemini, faillerini ve mağdurlarını terörün amaçlarına hizmet edecek sonuçlar doğuracak şekilde sunamaz"
ibaresi eklendi. Polise, sanal ortamda işlenen suçlarda internet abonelerine ait kimlik bilgilerine ulaşma, sanal ortamda araştırma yapma yetkisi verildi.
İnsan Hakları Ortak Platformu’ndan Feray Salman ve Aysel Ergün, OHAL döneminde yapılan düzenlemeleri ve uygulamaları “Olağanüstü Hal ve Tedbirleri” başlıklı bir çalışmada derledi. Erişim için tıklayınız
HRW: “Darbe girişimi, baskı aracı olarak kullanıldı”
İnsan Hakları İzleme Örgütü (Human Rights Watch/HRW), 90'dan fazla ülkenin insan hakları alanındaki uygulamalarını incelediği 2017 Dünya Raporu'nu yayınladı.
Raporun Türkiye bölümünde “15 Temmuz darbe girişiminin insan haklarını baskılamak ve temel demokratik güvenceleri ortadan kaldırmak amacıyla bir araç olarak kullanıldığı”
belirtildi. Örgüt, Türkiye'de insan hakları alanında geçen yıl yaşanan gelişmeleri
"ürkütücü kötüleşme" başlığıyla duyururken, "Türkiye son bir neslin en ağır krizine girdi"
ifadelerini kullandı, gazetecilerin kitlesel olarak gözaltına alındığını, çok sayıda medya organının kapatıldığını ve siyasetçilerin tutuklandığını hatırlattı.
Raporun tam metnine erişim için tıklayınız
Yurttaş Girişimi'nden Anayasa ve HDP çağrısı
Yurttaş Girişimi ve çeşitli partilerden eski milletvekillerinden oluşan Diyalog Grubu, Anayasa değişikliği teklifine dair Meclis’teki 26. Dönem milletvekillerine hitaben mektup yayınladı. Teklifin yasalaşması halinde parlamenter sistemin fiilen askıya alınacağının belirtildiği mektupta Meclis’in yetkisiz, işlevsiz, göstermelik bir kuruluşa dönüştürülmesine izin verilmemesi istendi.
Ayrıca bir bildiri yayınlayan Girişim, HDP’ye yönelik operasyonların, tutuklamaların ve anayasa değişikliğinin oylanacağı günlerde TBMM’nin üçüncü partisinin devre dışı bırakılmaya çalışılmasının demokrasi adına vahim gelişmeler olduğunu belirterek, HDP’ye sahip çıkılması çağırısı yaptı.
Gazeteciler 10 Ocak’ı baskı, sansür, işsizlikle karşıladı
10 Ocak Çalışan Gazeteciler Gününe Türkiye, basına yönelik ağır hak ihlalleriyle girdi.
Son bir yıl içinde 358 gazeteci gözaltına alındı, bunların 109’u gazetecilik faaliyetleri nedeniyle tutuklandı. Cezaevinde bulunan gazeteci sayısı 146 oldu. Basına yönelik baskı
OHAL döneminde daha da arttı. OHAL ilanından sonra çıkarılan KHK’lerle 177 basın kuruluşu kapatıldı. 2 bin 500’e yakın gazeteci ve medya çalışanı işsiz kaldı. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nin açıkladığı son rakamlara göre, 780 gazetecinin basın kartı iptal edildi, 189 gazeteci sözlü ve fiziksel saldırıya uğradı.
Basın örgütleri yaptıkları açıklamalarla 56 yıl önce 212 sayılı yasanın kabulüyle gazetecilere önemli haklar sağlanan bu günün (10 Ocak) cezaevlerindeki gazetecilerin serbest bırakıldığı, gazetecilerin adliye koridorlarında yargılanmak için değil haber yapmak için bulunduğu, sansürün oto-sansürün olmadığı zaman yani ancak gazetecilik özgürken kutlanabileceğini vurguladı.
Bakan Türkiye’de tutuklu gazeteci olmadığını savundu
Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, "Türkiye cezaevlerinde salt gazetecilik yaptı diye tutuklu hiçbir kimse yoktur" dedi.
Ancak ulusal ve uluslararası basın örgütleri tarafından yayımlanan raporlar, Bozdağ’ın iddiasının tam aksi bir tabloyu ortaya koyuyor. Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü (RSF) 100 aşkın gazetecinin Türkiye’de cezaevinde olduğunu ve bu sayının 2016 yılında bir önceki yıla oranla 4 kat arttığını belirtiyor. Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ) 2016 yılı raporuna göre dünya çapında en az 257 gazeteci cezaevine girerken, rekor ise 81 gazeteciyi cezaevine koyan Türkiye’de. Ayrıca Freedom House Türkiye’nin 2016 yılında basın özgürlüğü açısından "özgür olmayan ülke" konumuna düşürüldüğünü açıklamıştı.
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti ve Türkiye Gazeteciler Sendikası’nın verilerine göre Türkiye cezaevlerinde 150’ye yakın basın çalışanı bulunuyor.
Basın davaları: Şanar Yurdatapan'a hapis cezası
Bu hafta beş basın davası görüldü. Özgür Gündem'in Nöbetçi Yayın Yönetmenliği kampanyası nedeniyle yargılanan Girişimimizin sözcüsü Şanar Yurdatapan 1 yıl 3 ay hapis ve 6000 TL adli para cezasına mahkum oldu. İstanbul 22. Ağır Ceza Mahkemesi hapis cezasının ertelenmesine karar verdi.
MİT TIR’ları haberine ilişkin açılan davada savcılık Can Dündar, Erdem Gül ve Enis Berberoğlu hakkında 10’ar yıla kadar hapis cezası talep etti. Berberoğlu için ayrıca gizli kalması gereken bilgileri açıklama suçundan müebbet hapis cezası istendi. Duruşma ertelendi.
Nöbetçi Yayın Yönetmenliği kampanyası nedeniyle yargılanan Şebnem Korur Fincancı, Erol Önderoğlu ve Ahmet Nesin; "Fehman Hüseyin" başlıklı yazısı nedeniyle yargılanan Hasan Cemal ve tweetleri nedeniyle yargılanan kapatılan İMC TV haber müdürü Hamza Aktan’ın davaları da ertelendi. 3 dava da “terör örgütü propagandası” suçlamasıyla açılmıştı.
Kapatılan Hayatın Sesi TV’nin program koordinatörü Arif Koşar ve gazeteci Faruk Arhan hakkında Twitter paylaşımları nedeniyle iki ayrı soruşturma açıldı. Koşar’ın “Sınıf tartışmaları kapsamında Antonio Negri’nin çokluk kavramı” başlıklı doktora tezinin kapağı da suç delili olarak dosyada yer aldı.
Redhack’ın sızdırdığı Enerji Bakanı Berat Albayrak’ın mailleriyle ilgili haberler nedeniyle 25 Aralık 2016 tarihinde gözaltına alınan 6 gazeteci halen karakolda tutuluyor.
Yrd. Doç. Dr. Kerem Altıparmak hakkında soruşturma
Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde OHAL gerekçesiyle yasaklanan etkinliği İdare Hukuku ek dersi olarak işleten Yrd. Doç. Dr. Kerem Altıparmak hakkında idari soruşturma açıldı.
26 Ekim 2016’daki derse OHAL ve kanun hükmünde kararnamelerin anayasaya uygunluğu tartışmasını anlatmak üzere profesörler Baskın Oran, Metin Günday ve Selin Esen'i davet eden Altıparmak, üniversite yönetiminden “izin almadan” panel yapmakla suçlanıyor.
HDP Eş Genel Başkanı Yüksekdağ hakkında dava
Van Cumhuriyet Başsavcılığı, dokunulmazlığı kaldırılan ve Kandıra F Tipi Cezaevi'nde tutuklu bulunan HDP Eş Genel Başkanı Yüksekdağ'ın 11 Nisan 2015, 30 Aralık 2015 ve 5 Mart 2016 tarihlerinde yaptığı konuşmalarla ilgili yürüttüğü soruşturmayı tamamladı.
Savcılık, Yüksekdağ hakkında, "devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozmak" ve "örgüt propagandasını yapmak" suçlarından ağırlaştırılmış müebbet ve 7,5 yıla kadar hapis cezası istedi. Hazırlanan iddianame, Van 2. Ağır Ceza Mahkemesince kabul edildi.
Pankart asan CHP’lilere ‘huzuru bozmak’tan soruşturma
Sakarya’da bir alıveriş merkezinde “Türkiye laiktir, laik kalacak – Ankara, İstanbul, Antep, İzmir, Reina” yazılı pankart asan CHP’li üç kişi hakkında “huzuru bozmak”
iddiasıyla soruşturma başlatıldı. 3 isim açtıkları pankart nedeniyle saldırıya uğramış, özel güvenliğin kendilerini polise teslim etmesinin ardından da gözaltına alınmıştı.
Sakarya Cumhuriyet Başsavcılığı konuyla ilgili bir açıklama yaparak saldırıyla ilgili de 3 kişi hakkında “kasten yaralama” suçlamasıyla soruşturma başlatıldığını duyurdu.
Katliamı protesto edenlere dava
Ankara Güven Park’ta 2016’nın Mart ayındaki bombalı saldırıyı protesto için Adana’da düzenlenen yürüyüşe katılan 63 kişi hakkında dava açıldı. Adana 11. Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davada sanıklar “kanuna aykırı toplantı ve yürüyüşe katılmak” ile suçlanıyorlar.
Suçlu Ethem Sarısülük oldu
Aksaray 1. Ağır Ceza Mahkemesi, Gezi eylemleri sırasında Ethem Sarısülük’ü vurarak öldüren polis Ahmet Şahbaz’a verdiği 10 bin 100 TL adli para cezasının gerekçesini açıkladı.
Şahbaz’ın havaya ateş ettiği, eyleminin meşru müdafaa sınırları içerisinde olduğu savunulurken, öldürülen Sarısülük ve Gezi eylemleri suçlandı. Kararda Gezi eylemlerinin
“hükümeti devirmeyi amaçlayan organize saldırı” olduğu değerlendirmesi yapıldı, Ethem Sarısülük "taşlı saldırıya iştirak etti, olaydan bir süre önce yerden taş topladı" denilerek suçlandı, polislerin silah kullanma yetkisi olmasına rağmen kullanmadıkları savunuldu.
Suruç katliamıyla ilgili dönemin emniyet müdürüne açılan dava
Suruç’ta 33 gencin katledilmesiyle ilgili açılan tek davada dönemin ilçe emniyet müdürü Mehmet Yapalıal’a “görevi ihmal ve kötü kullanma" suçundan 7 bin 500 TL para cezası verildi. Suruç Asliye Ceza Mahkemesi’nde görülen davada söz alan mağdur avukatlarından Ömer Şerif Yaşar patlamanın üzerinden 18 ay geçmesine rağmen sadece bir sanık hakkında dava açıldığına dikkat çekti.
DÜŞÜNCE SUÇLARI MÜZESİ’NDE BU HAFTA
Gündemden uzak kalmayın
Düzenli olarak güncellenen müzemizden gündemi en eğlenceli biçimde takip edin.
OHAL’de siyaset
Meclis'te anayasa değişikliği teklifinin maddelerinin görüşülmesine 338 evet oyuyla geçildi. AKP'li vekillerin gizli oy usulüne uymadığına ait itirazlar Meclis başkanı tarafından işleme alınmadı. HDP Sözcüsü Ayhan Bilgen, HDP olarak oylamayı boykot edeceklerini duyurdu, bazı CHP üyeleri ise olası yayın kesintilerine karşı kendi imkanlarıyla canlı yayın gerçekleştirdi. Anayasanın ilk beş maddesindeki değişiklik teklifleri oylandı ve oy çoğunluğuyla geçti. Beşinci madde oylamasını CHP üyeleri boykot etti. Oylamalara kavga, dövüş ve gizli oylama kuralının ihlali hakim oldu.
Yurttaş Girişimi ve Diyalog Grubu’ndan Çağrı
Yurttaş Girişimi ve Diyalog Grubu Anayasa değişikliğine dair Meclis'teki vekillere mektup yazdı. Mektupta “Adımıza kullandığınız yetkilerin, kim olursa olsun kişiye devredilmesi millî iradeye darbe ve parlamenter sistemin sonudur” dediler.
Tutuklu Gazeteciler ve İfade Özgürlüğü
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü dolayısıyla bir mesaj yayınladı. Cumhurbaşkanlığı'nın internet sitesinden yapılan açıklamada işsiz ve tutuklu gazetecilerden bahsedilmedi, gazetecilerin “terörle mücadeleye katkısı”
vurgulandı.
“Fırat Kalkanı” Operasyonu ve Suriye
TSK, Suriye’deki Fırat Kalkanı Harekatı sırasında yaklaşık 1,5 ay önce irtibatın kesildiği astsubaylar Kaşıkçı ile Keskin’in öldüğünü, cenazelerinin Türkiye’ye getirildiğini açıkladı. Astsubayların nerede ve nasıl öldükleri açıklanmadı.
GIRGIR
DÜŞÜNCE SUÇU DURUŞMALARI
• 11 Ocak 2017'de İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülen Erol Önderoğlu/Şebnem Korur Fincancı/Ahmet Nesin Özgür Gündemle Dayanışma Davası 21 Mart 2017 tarihine ertelendi.
• 13 Ocak tarihinde İstanbul 22. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülen Şanar Yurdatapan/Özgür Gündemle Dayanışma Davası sonuçlandı. Yurdatapan'ın 1 yıl 6 ay olan hapis cezası 6000 liraya çevrilirken 1 yıl 3 ay olan hapis cezası da ertelendi.
GELECEK HAFTANIN DURUŞMALARI
• Sosyal medya paylaşımında Cumhurbaşkanı Erdoğan’a hakaret ettiği iddiasıyla tutuklanan Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi mesleki denetim görevlisi Ayhan Erdoğan'ın ikinci duruşması 16 Ocak 2017 tarihinde Ankara 31. Asliye Ceza Mahkemesi'nde görülecek.
• Aydın/ Söke'de 'Bu Suça Ortak Olmayacağız' metnini imzalamaları sebebiyle haklarında dava açılan Barış İçin Akademisyenlere destek çıkmak üzere sivil itaatsizlik eylemi olarak 'onlar suçluysa biz de suçluyuz' diyerek kendilerini ihbar eden 46 kişi hakkında 'terör örgütü propagandası' yaptıkları iddiasıyla açılan davanın bir sonraki duruşması 18 Ocak saat 13:30'da Söke 2. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülecek.
• Dağın Kadın Hali' kitabının yazarı gazeteci Arzu Demir ile kitabı yayınlayan Ceylan Yayınları yayınevi sorumlusu Tuncay Mat'ın 'Örgüt propagandası' suçlamasıyla yargılandığı davanın bir sonraki duruşması 19 Ocak tarihinde İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülecek.
Bültenin pdf formatına .... adresinden erişebilirsiniz
