YASAL SORUMLULUKLAR VE SĠGORTA DERS NOTU:
DERSĠN AMACI:
YaĢamımız süresince bir takım faaliyetlerde bulunuruz. Bu faaliyetler de bazı tehlikeleri içerir. Bu tehlikelerin içinde kazaya uğrama ihtimali, yangın ihtimali, deprem, fırtına, sel gibi doğal afetlere maruz kalma ihtimali mevcuttur. Dolayısıyla herkes yaĢamı boyunca pek çok kayıp ihtimaliyle karĢılaĢabilir.
Bu tehlikeler sonucu kiĢilerin kendi mallarında veya bedenlerinde kayıplar olabileceği gibi, baĢkalarının can ve mallarına da kayıp yaĢatabilir.
Yaptırılacak bir sigorta sizi birçok yönden güvence altına alacaktır.
Sigorta neden mutlaka yapılmalıdır? Sigorta poliçesinde neler olmalı, poliçe neleri kapsamalıdır. Hangi durumlarda sigorta geçerli veya geçersizdir. Bu konularda bilgi vermek, Maddi ve manevi kayıpları en aza indirmek, hangi tür sigorta hangi tür zararları, hangi oranda karĢılar, bunları sürücülere öğretmek.
1. SĠGORTA NEDĠR
Sigorta, belli bir ücret karĢılığında kiĢilerin can ve mal varlıklarına bağlı menfaatlerinin veya faaliyetleri sonucu doğabilecek mali sorumluluklarının, sigorta kanunu, genel Ģartları ve mevzuatı çerçevesinde ve ölçülebilir değerler üzerinden güvence altına alındığı çağdaĢ bir sistemdir.
YaĢam süreci, bir takım faaliyetleri ve bunlara bağlı olarak da bazı tehlikeleri içerir.
Örneğin, kazaya uğrama ihtimali, yangın ihtimali, deprem, fırtına ve benzeri doğal afetlere maruz kalma ihtimali ve pek çok farklı tehlike yaĢamın içinde mevcuttur.
Dolayısıyla herkes yaĢamı boyunca pek çok kayıp ihtimalleri ile karĢı karĢıyadır.
Söz konusu tehlikeler sonucu, kiĢilerin kendi bedenlerinde veya doğrudan doğruya mal varlıklarında kayıplar meydana gelebileceği gibi, bu varlıkların kullanılması sonucu baĢkalarının kayba uğramasına da yol açılabilir.
SĠGORTACI TANIMI
Belirli bir prim karĢılığında gerçekleĢmesi olası bir riske karĢı sigorta sözleĢmesi Ģartları çerçevesinde güvence veren, tazminat ödemesi taahhüdünde bulunan Ģirketlere sigortacı denilmektedir.
SĠGORTALI TANIMI
Sigorta güvencesinden fayda uman, muhtemel tehlikelere karĢı güvence satın almıĢ olan, bu güvencelerden satın almıĢ olan, bu güvencelerden yararlanacak kiĢi/ Ģirket sigortalı olarak tanımlamaktadır.
Örneğin, bir sürücünün ailesinden bir kiĢiye hayat sigortası yaptırması mümkündür.
SĠGORTALANABĠLĠR ÇIKAR/ MENFAAT
Bir ‘’Ģey’’ in sigortalanabilmesi için öncelikle sigortayı yaptıranın o ‘’Ģey’’ üzerinde yasal olarak ispat edilebilir bir çıkarının olması gerekir.
Bu açıdan bakıldığında bir kiĢinin hiçbir yasal hakkı olmadığı olamayacağı bir ‘’Ģey’’ (mal can veya baĢka bir menfaat/ çıkar olabilir) için sigorta yaptırmasında YASAL BAĞ kurulamayacağından geçersiz bir sigorta yaptırmıĢ olacaktır.
Bu belgelerde yazılı olan rakamlar, teminatlar, Ģartlar örnek olup sigortacı bazında, dönmesel olarak değiĢiklikler olabilir.
SĠGORTALININ YÜKÜMLÜLÜKLERĠ
Sigorta sözleĢmeleri hem sigortacıya hem sigortalıya bazı yükümlülükler getirir.
SĠGORTALI ĠYĠNĠYETLE HAREKET ETMELĠDĠR,
Sigortalı ya da sigorta ettiren eksiksiz ve doğru bilgileri sigortacısına bildirmelidir, Sigortalı primini ödemelidir,
Herhangi bir hasar/ olayla ilgili ihbarını zamanında yapmalı, Koruma önlemlerini almalı,
Hasar öncesi/ sonrasında sigortalı değerin gözetimi/ incelenmesi için sigortacıya izin verilmelidir.
SĠGORTACININ YÜKÜMLÜLÜKLERĠ
Sigortacı poliçeyi düzenlemekle ve verdiği güvenceyi ( muhtemelen tazminatı ödemek ) yerine getirmekle yükümlüdür.
SĠGORTA ĠġLEMLERĠNDE KULLANILACAK BELGELER
Her biri farklı aĢamalarda ihtiyaç duyulan ve düzenlenmesi yasal olarak gerekli olan eksiklikleri halinde tarafların hak ve borçlarını ispatta sıkıntı yaĢayabilecekleri belgeleri aĢağıdaki gibi sıralamak mümkün.
TEKLĠFNAME
Sigortacıya verilen bir bilgi notudur. Sigortanın yapıldığı anlamına gelmez.
POLĠÇE
Sigortanın hangi Ģartlarda yapıldığını ve sigortanın yapıldığını belirleyen ispatlayan belgedir. Sigorta, poliçede, baĢlama ve sona erme tarihleri olarak yazılan günlerde, aksi kararlaĢtırılmadıkça, Türkiye saati ile öğleyin 12.00'de baĢlar ve öğleyin saat 12.00'de sona erer.
KLOZLAR
Sigorta poliçesinde belirtilen; sigortanın GENEL ve ÖZEL ġARTLARIDIR.
TEMDĠTNAME ( TECDĠTNAME)
Poliçenin yenilenmesi, aynı Ģartlarla yeni bir poliçe düzenlenmesi iĢlemidir.
ZEYĠLNAME
Poliçenin yürürlük süresi içinde sözleĢmelerde yapılan her türlü değiĢiklik için düzenlenen ve poliçeye eklenen belgelerdir.
SĠGORTALARI ÜÇ ANA BÖLÜMDE ĠNCELEYEBĠLĠRĠZ A. Can Sigortaları:
“KiĢilerin canının veya bedeninin bir bölümünün kayba uğraması ihtimaline karĢı baĢvurulan bir sigorta türüdür. ( FERDĠ KAZA SĠGORTASI- SAĞLIK SĠGORTASI- HAYAT SĠGORTASI)
Ülkemizde, bu tür sigortalar, sadece "Hayat ve Bireysel Emeklilik" sigorta ruhsatı almıĢ olan bağımsız Ģirketler tarafından yürütülmektedir.
B. Mal Sigortaları:
KiĢilerin mal varlıklarında belli tehlikeler sonucu meydana gelebilecek fiziksel ve para ile ölçülebilir kayıpların söz konusu edildiği sigorta türleridir. Yaygın kullanımı ile araç kasko sigortaları, konut ve eĢya sigortaları, deprem sigortaları, nakliyat sigortaları, nakliyeci sorumluluk sigortaları ( CMR: TaĢıma iĢleri komisyoncuları – LSS: Lojistik servis sağlayıcıları – FF: Freigt Forwarder: taĢıma aracısı) bu tür sigortalardır.
C.Sorumluluk Sigortaları (ZORUNLU):
Mal varlığının kullanılmasından doğan ve mal sahibi veya kullananın iĢletimi altında iken, baĢkalarının maddi veya bedeni kayba uğramalarına yol açılması durumunda devreye giren sigorta türleridir. BelirlenmiĢ meblağlar üzerinden, kanunen mali sorumluluk halinin meydana gelmesi durumunda, tazminat ödeme esasına dayanır.
Özelliği gereği, bu tür sigortalardan bazıları zorunludur
* Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk (TRAFĠK) Sigortası
* zorunlu kara yolu taĢımacılık (KOLTUK) sigortası
*Tehlikeli madde taĢıma zorunlu sorumluluk sigortası
KARAYOLLARI MOTORLU ARAÇLAR ZORUNLU MALĠ SORUMLULUK SĠGORTASI (TRAFĠK SĠGORTASI)
AĢağıda, poliçenin güvence kapsamı ve hasar anında yapılacak iĢlemler anlatılmıĢtır.
1. Güvence kapsamı
Sigortacı, poliçede tanımlanan motorlu aracın iĢletilmesi sırasında, bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına veya bir Ģeyin zarara uğramasına sebebiyet vermiĢ olmasından dolayı, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'na göre iĢletene düĢen hukuki sorumluluğu, zorunlu sigorta limitlerine kadar temin eder.
2. Teminat dıĢında kalan haller
a)ĠĢletilme halinde olmayan araçların sebep olacağı zararlar, b) ĠĢleten tarafından ileri sürülecek tazminat talepleri,
c) ĠĢletenin eĢinin, usul ve fürunun, kendisine evlat edinme iliĢkisi ile bağlı olanların, ve birlikte yaĢadığı kardeĢlerinin mallarına gelen zararlar nedeniyle ileri sürebilecekleri talepler,
d) Zarar görenlerin beraberinde bulunan bagaj ve benzeri eĢya dıĢında araçta veya römorkta taĢınan eĢyanın uğrayacağı zararlardan dolayı, iĢletene karĢı ileri sürülecek talepler,
e) Manevi tazminat talepleri,
f) ĠĢletenin Karayolları Trafik Kanunu uyarınca eylemlerinden sorumlu tutulduğu kiĢilere karĢı yöneltebileceği talepler,
g) ĠĢletenin aracına veya bu araç vasıtasıyla çekilen römorklara ve yarı römorklara veya çekilen araçlara gelecek zararlar nedeniyle ileri sürülecek talepler,
h) Motorlu araçlarla ilgili meslek iĢ faaliyetlerde bulunan teĢebbüslere, gözetim, onarım, bakım, alım-satım, araçta değiĢiklik yapılması amacı ile veya benzeri bir amaçla bırakılan aracın sebep olacağı zararlara iliĢkin her türlü talepler,
i) Aracın yetkili makamların izni ile tertip olunan yarıĢlara katılması veya yarıĢlara katılan araçlara eĢlik etmesi ile gösteride kullanılması sonucunda meydana gelecek zararlar.
j) Çalınan veya gasp edilen araçların sebep oldukları ve Karayolları Trafik Kanununa göre iĢletenin sorumlu olmadığı zararlar ile, aracın çalındığını veya gasp edildiğini bilerek binen kiĢilerin zarara uğramaları nedeniyle ileri sürülecek talepleri ile çalan ve gasp eden
kiĢilerin talepleri,
k) Motorlu bisikletlerin kullanılmasında ileri gelen zararlar,
l) Ġnsan taĢımada kullanılan römorklar, bunlar için poliçede Ģartları belirtilecek ek bir sorumluluk sigortası sağlanmamıĢsa, bunların yol açacağı zararlar.
m) Araba vapurunda araçlar çarpıĢırsa, araç hareket halindeyse trafik sigortası ödeme yapar. Ancak park ettikten sonra olacak hasarlar araba vapurunun sorumluluğundadır.
n) Zarar gören aracın kaza sonrası çalıĢamamaktan kaynaklanan gelir kaybı trafik sigortası kapsamında ödenir.
3. Kaza anında derlenecek evraklar
AĢağıda sıralanan evraklar standart olup, kazanın durumuna bağlı olarak ek evraklar talep edilebilir.
a)
Trafik Zaptı veya kazaya karışan maddi hasarlı araç sürücülerinin tutacağı tutanak
b) Ġfade ve görgü tespit tutanağı veya sürücü beyanları,
c) Alkol Raporu (Sigortalıya ait alkol raporunun mutlaka alınması), d) Sürücülerin ehliyet fotokopileri,
e) Kazaya karıĢan tüm araçların ruhsat fotokopileri, f) Onarım sırasında çekilen hasarlı araçların fotoğrafları, g) Tüm araçların poliçe bilgileri,
h) Sigortalı araç kamyon ise, sevk irsaliyesi veya kantar fiĢi,
i) Çekicilerde ise, Nisan 1997 öncesinde alınan ehliyetlerde "E" sınıfı, bu tarihten sonrakilerde ise ayrıca "D" sınıfı ehliyette çekici kullanabilir notu aranır.
2918 SAYILI KARAYOLLARI TRAFĠK KANUNUNUN 81 NCĠ MADDESĠ GEREĞĠ 01 NĠSAN 2008 TARĠHĠNDEN ĠTĠBAREN SADECE MADDĠ HASARLI TRAFĠK
KAZALARINDA KAZAYA KARIġAN SÜRÜCÜLER KAZA TUTANAĞINI KENDĠ ARALARINDA TUTACAKLARDIR. ANCAK; AġAĞIDAKĠ DURUMLARDA MUTLAKA GÖREVLĠ ÇAĞIRMAK ZORUNLUDUR.
DĠKKAT!!!!
TRAFĠK KAZASI ÖLÜM VE/VEYA YARALANMA ĠLE SONUÇLANMIġSA SÜRÜCÜ BELGESĠZ MOTORLU ARAÇ KULLANILIYORSA
YETERSĠZ SÜRÜCÜ BELGESĠ ĠLE MOTORLU ARAÇ KULLANILIYORSA SÜRÜCÜDE YAġ KÜÇÜKLÜĞÜ VARSA
SÜRÜCÜDE ALKOL VEYA AKIL SAĞLIĞI ġÜPHESĠ VARSA
KAZAYA KARIġAN ARAÇLARDAN BĠRĠ VEYA DAHA FAZLASI KAMU KURUMLARINA AĠT ĠSE KAMU KURUMLARINA AĠT EġYADA ZARAR MEYDANA GELĠRSE
TRAFĠK KAZASINDA SADECE 3NCÜ KĠġĠLERE AĠT EġYALARA ZARAR GELĠRSE
KAZAYA KARIġAN ARAÇLARDAN BĠRĠNĠN VEYA BĠR KAÇININ TRAFĠK SĠGORTASI YOK ĠSE B.ZORUNLU KARAYOLU TAġIMACILIK MALĠ SORUMLULUK(KOLTUK) SĠGORTASI:
AĢağıda, poliçenin güvence kapsamı ve hasar anında yapılacak iĢlemler anlatılmıĢtır.
1. Güvence kapsamı
Bu sigorta ile sigortacı, poliçede belirtilen motorlu taĢıtta seyahat eden yolcuların, duraklamalar da dahil olmak üzere, kalkıĢ noktasından varıĢ noktasına kadar geçecek süre içinde meydana gelecek bir kaza sonucu bedeni zarara uğraması halinde, sigortalının 10/07/2003 tarih ve 4925 sayılı Karayolu TaĢıma Kanunundan doğan sorumluluğunu poliçede yazılı sigorta tutarlarına kadar temin eder.
Sigortalının taĢımayı, zaruri haller hariç, 10.07.2003 tarih ve 4925 sayılı Karayolu TaĢıma Kanunu ve ilgili yönetmelik hükümleri çerçevesinde yapması gerekir.
2. Teminat dıĢında kalan haller
a) Sigortalı tarafından ileri sürülecek tazminat talepleri.
b) Sürücü,Hizmetliler ve sigortalının eylemlerinden sorumlu tutulduğu diğer kiĢiler ile yolcu bileti olmayan kiĢilerin talepleri,
c) Yolcuların beraberinde veya taĢıtta veya römorkunda bulunan bagaj ile benzeri eĢya ve taĢınan diğer eĢyanın uğrayacağı zararlara iliĢkin talepleri dahil olmak üzere her türlü maddi zararlara iliĢkin talepleri ile manevi tazminat talepleri.
d) Çalınma veya gasp edilme olayında taĢıtın çalındığını veya gasp edildiğini bilerek taĢıta binen kiĢilerin zarara uğramaları nedeniyle ileri sürecekleri talepler, çalan veya gasp eden kiĢilerin talepleri,
e) SavaĢ, her türlü savaĢ olayları, istila, yabancı düĢman hareketleri, çarpıĢma (savaĢ ilan edilmiĢ olsun olmasın) iç savaĢ, ihtilal, isyan, ayaklanma ve bunların gerektirdiği inzibati ve askeri hareketler,
f) Nükleer, biyolojik ve kimyasal rizikoların ve bunların gerektirdiği askeri ve inzibati tedbirler,
g) Grevlere, lokavt edilmiĢ iĢçi hareketlerine, halk hareketlerine, kavgalara katılma, h) Terörist eylemler ve bu eylemlerden doğan sabotajlar,
i) Cürüm ve cinayet iĢlemek veya bunlara teĢebbüs,
j) Tehlikede bulunan Ģahıs ve malları kurtarmak hariç, yolcunun kendisini bile bile ağır tehlikeye maruz bırakacak hareketlerde bulunması,
k) Deprem, yanardağ püskürmesi, kar ağırlığı, sel ve Su baskını, yer kayması, fırtına gibi doğal afetler,
3. Kaza anında derlenecek evraklar
AĢağıda sıralanan evraklar standart olup, kazanın durumuna bağlı olarak ek evraklar talep edilebilir:
a) Kaza tespit tutanağı veya bilirkiĢi raporu, talep sahibinin beyanı.
b) Alkol raporu,
c) Olaya karıĢan baĢka araçlar varsa trafik tescil belgelerinin (ruhsat), sürücü belgelerinin (ehliyet) fotokopileri,
d) BaĢvuru ölüm nedeniyle yapılmıĢ ise ölüm raporu ile veraset ilamı ile ölenin mesleği ve gelir durumunu ve desteklik iliĢkisini gösteren belgeler,
e) 0layın mahkemeye intikal etmiĢ olması halinde mahkeme kararı,
f) BaĢvuru yaralanma nedeni ile yapılmıĢsa (a ve b bendindeki belgelere ek olarak) tedavi giderlerini gösteren belgeler, baĢvuru geçici veya daimi sakatlanma nedeniyle yapılıyorsa, tam teĢekküllü hastaneden alınacak rapor,
TAZMĠNATLARIN ÖDENMESĠ:
2918 sayılı karayolları trafik kanununun 98 ve 99 cu maddesi gereği kazaya ait belgelerin sigortacıya teslim edildiği tarihten itibaren 8 iĢ günü içinde sigortacı tarafından
tazminatın ödenmesi gerekir.
ARABA VAPURUNDA OLACAK KAZALARIN HASARINI KĠM KARġILAR?
EĞER ARAÇ HAREKET HALĠNDE ĠSE; ARACIN SĠGORTASI KARġILAR
ARAÇ PARK ETTĠKTEN SONRA KAZA OLMUġ ĠSE; ARABA VAPURUNUN SĠGORTASI KARġILAR
KASKO SĠGORTALARINDA YAPILACAK ĠNDĠRĠMLER 1. YaĢ için indirim
2. Ehliyet indirimi
3. Alarm, imobilizer indirimi 4. Tek sürücü indirimi 5. Kapalı garaj indirimi
6. Ġl trafik yoğunluğu (plaka) indirimi 7. Hasarsızlık indirimi
YARARLANILAN KAYNAKLAR:
7397 Sayılı sigorta ve murakabe kanunu 2918 sayılı karayolu trafik kanunu
