6360 sayılı Kanuna Göre Belediyelere Devredilen Personelin Durumu Hayrettin GÜNGÖR
TBB Genel Sekreteri
Büyükşehir belediyelerinin sınırının genişlemesi ve yeni büyükşehir belediyelerinin kurulması nedeniyle, tüzelkişiliği kalkacak olan il özel idaresi, belde belediyesi ve köylerin personeli ilgisine göre ağırlıklı olarak, büyükşehir ve büyükşehir ilçe belediyesi ile bağlı idarelere devredilmektedir.
Bu şekilde devredilen personel nedeniyle, devredilen idarede özellikle aynı unvana sahip birden fazla yönetici kadrosu1olabilme ihtimali vardır. Bu personelden hangisinin birim amiri olacağı, mali ve sosyal haklarının nasıl hesaplanacağı ve başka bir kadroya atamasının nasıl yapılacağı hususları önem arz etmektedir.
6360 sayılı Kanun’un Geçici 1’inci maddesinin 10 ve 11’inci fıkrası ile 5216 sayılı Kanun’un Ek 2’nci maddesi hükmüne bakıldığında; büyükşehir belediyesi ve bağlı idarelere personel devri hususunda öncelikle, 5216 sayılı Kanun’un Ek 2’nci maddesi hükmünün, büyükşehir ilçe belediyelerine devredilen personel hakkında ise öncelikle, 5393 sayılı Kanun’un 50’inci maddesi hükmünün uygulanması gerektiği düşünülmektedir.
Çünkü 5216 sayılı Kanun’un Ek 2’nci maddesi büyükşehirlerin sınırlarının genişlemesi nedeniyle büyükşehir hizmet alanlarında çalışan personelin büyükşehir belediyesi ve bağlı idarelere devrini, 5393 sayılı Kanun’un 50’inci maddesi de tüzelkişiliği sona eren ve başka bir belediyeye katılan belediye ve köylerin personelinin devrini içermektedir.
Aslında 5216 sayılı Kanun’un Ek 2 ve 5393 sayılı Kanun’un 50’nci maddelerinde ifade farklılığı olsa bile, personel devrinde aynı yöntemleri öngörmekte ve 5216 sayılı Kanun’un Ek-2’nci maddesi de 5393 sayılı Kanun’un 50’nci maddesine yönlendirmektedir.
Tüzelkişiliği kalkacak il özel idaresi, belde belediyesi ve köylerden; büyükşehir ve büyükşehir ilçe belediyesi ile bağlı idarelere “Devir, Tasfiye ve Paylaştırma Komisyonu”
tarafından devredilen personel hakkında aşağıdaki usuller uygulanır.
a) Kadrolarıyla Birlikte Devredilmesi
Büyükşehir ve büyükşehir ilçe belediyesi ile bağlı idarelere devredilen personel (memur, sözleşmeli personel, işçi) kadrolarıyla birlikte devredilir. Bu şekilde devredilen personel için norm kadro veya kadro yetersizliğinden bahsedilemez.
Örneğin; il özel idareleri (büyükşehir dâhil) ile il, ilçe ve belde belediyelerinin, genel sekreter, genel sekreter yardımcısı, daire başkanı, belediye başkan yardımcısı, şube müdürü, birim amiri müfettiş, iç denetçi, avukat, mühendis, mimar, şehir plancısı, şef, memur, zabıta memuru, itfaiye eri gibi bütün memur veya sözleşmeli personel ile işçileri, büyükşehir ve büyükşehir ilçe belediyesi ile bağlı idarelere kadrolarıyla birlikte devredilir.
Devredilen personelin kadroları “şahsa bağlı kadrolar” olup, boş kadrolara atanmış sayılmaları veya durumlarına uygun kadro değişikliği yapılarak atanmaları halinde bu kadro kendiliğinden iptal edilmiş olacaktır.
b) Boş Kadrolara Atanmış Sayılma
5393 sayılı Kanun’un 50’nci maddesinin birinci fıkrası hükmü gereği, büyükşehir ve büyükşehir ilçe belediyesi ile bağlı idarelere devredilen memur ve sözleşmeli personelin
1Genel sekreter, genel sekreter yardımcısı, başkan yardımcısı, birimi amiri gibi.
kadro ve görev unvanlarına uygun boş kadro varsa, başka bir işleme gerek kalmaksızın bu kadrolara atanmış sayılırlar.
Örnek 1: Mevcut büyükşehir ilçe belediyesinden birine tüzelkişiliği sona erecek olan yerel yönetimlerden devredilen personel sayısı ile devredildiği anda ilçe belediyesinin boş kadro durumu aşağıdaki gibidir.
Tablo 1: Devredilen personelin boş kadrolara atanması.
Devredilen Kadro Boş Kadro Atanan
Unvan Sayı Unvan Sayı Unvan Sayı
Başkan Yrd. 1 Başkan Yrd. 1 Başkan Yrd. 1
Mali Hizmetler Md. 1 Mali Hizmetler
Md. 1 Mali Hizmetler
Md. 1
Yazı İşleri Müdürü 1 Yok - - -
Şef 2 Şef 1 Şef 1
Zabıta Memuru 3 Zabıta Memuru 2 Zabıta Memuru 2
Mimar (Sözleşmeli) 1 Mühendis 1 Mimar
(Sözleşmeli) 1
Avukat (Sözleşmeli) 1 Avukat 1 Avukat
(Sözleşmeli) 1
Toplam 10 Toplam 7 Toplam 7
Tabloda da görüleceği gibi devredilen personel kadro unvanlarına uygun boş kadro varsa, bu kadrolara atanmış sayılmaktadır.
Örnekteki gibi, aynı unvanda devredilen personel sayısının (şef, zabıta memuru) boş kadro sayısından fazla olması halinde, boş kadroya hangi personelin atanmış sayılacağı, atamaya yetkili amirin takdirinde olacağı düşünülmektedir.
Büyükşehir ve ilçe belediyeleri ile bağlı idarelerin vekâleten yürütülen kadroları boş kadro olarak değerlendirilecektir. Çünkü bu kadrolara vekâleten görevlendirenler, başka bir kadroyu asaleten yürütmektedirler.
Kanunun, boş kadro varsa atanmış sayılacağını hükme bağlamış olması nedeniyle, başka bir işlem yapılmasına gerek olmamakla birlikte, bu durumu bir onay/yazıya bağlamak ileride doğabilecek ihtilafları giderecektir. Bu onay işlemi kurucu nitelikte değil, açıklayıcı nitelikte olacaktır.
Büyükşehir ve büyükşehir ilçe belediyeleri ile bağlı idarelere devredilen işçiler hakkında ise, 6360 sayılı Kanun’un Geçici 1’inci maddesinin 11’inci fıkrasının yönlendirmesiyle 5216 sayılı Kanun’un Ek-2’nci maddesinin üçüncü fıkrası hükmü uygulanacaktır. Bu hükme göre, büyükşehir ve ilçe belediyesi ile bağılı idarelere devredilecek sürekli işçi ve geçici iş pozisyonlarında çalışmakta olanlar mevcut kadro ve pozisyonları ile birlikte devredilir.
Dolayısıyla yeni kurulan büyükşehir ve büyükşehir ilçe belediyeleri ile bağlı idarelerin devir tarihi itibariyle boş kadroları olmayacak, ancak norm kadrolarının elverdiği ölçüde üç (3) ay içinde kadro değişikliği yöntemiyle devredilen personelin atamasını yapacaklardır.
c) Boş Kadro Bulunmaması
Büyükşehir ve büyükşehir ilçe belediyesi ile bağlı idarelere devredilen memur personelin kadro ve görev unvanlarına uygun boş kadro bulunmaması veya mevcut kadro unvanları ile atamalarının yapılamaması halinde, kadro unvanları üç (3) ay içerisinde aynı sınıf içerisinde kalmak kaydıyla ilgili belediye meclisince değiştirilecektir.
Kanun, personel devri yapılan mahalli idarede değiştirilmesi ve ihdas edilmesi uygun kadroların bulunması halinde, aynı sınıf içinde kalmak şartıyla kadro unvanlarının değiştirilmesini zorunlu kılmış ve bunun için meclise üç (3) aylık süre vermiştir.
Memuriyet sınıfları 657 sayılı Kanun’un 36’ncı maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre belediyelerde çalıştırılabilecek/ihdas edilecek hizmet sınıfları, genel idare, teknik, sağlık hizmetleri ve yardımcı sağlık, yardımcı hizmetler, avukatlık, din, eğitim ve öğretim hizmetleri sınıflarıdır.
İşçi kadrolarında sınıflar söz konusu olmayıp, unvanlar (usta, işçi, aşçı, şoför gibi) vardır.
Ayrıca kadro ihdası ve değişikliği norm kadro ilke ve standartları çerçevesinde personel grupları ve sayıları dikkate alınarak yapılır. Norm kadro ilke ve standardında belediye ve bağlı idare için öngörülen daire başkanı, müdür, müfettiş, iç denetçi, uzman, avukat, zabıta ve itfaiye personeli, idari, teknik, sağlık ve yardımcı hizmet personeli sayısından fazla kadro ihdası/değişikliği yapılması mümkün değildir.
Örneğin, bir büyükşehir belediyesinin norm kadro ilke ve standartlarında 42 şube müdürü olduğunu ve daha önce bu kadroların 30’unun ihdas edilerek atama yapıldığını varsaydığımızda, belediye meclisince en fazla 12 şube müdürü kadrosu daha ihdas edilerek, devredilen personelden durumları uygun olanların bu kadrolara atamasını yapabilir.
657 sayılı Kanun’un 76’ncı maddesi hükmü dikkate alındığında, devredilen memurların görev ve unvanına uygun kadro değişikliği/ihdası mümkün değilse, belediye meclisi sadece kazanılmış hak aylık derecelerini gözeterek kadro değişikliği de yapabilir.
Örnek 2: Mevcut büyükşehir belediyelerinden (Kayseri, Konya gibi) birisine, tüzelkişiliği kaldırılan il özel idaresi ve belde belediyesi ile büyükşehir ilçe belediyesine dönüşen ilçe belediyesinden aşağıdaki kadrolar devredilmiş ve bu kadrolara karşılık gelen boş kadro da bulunmamaktadır. Norm kadro standardının aşağıdaki değişikliğe imkân vermesi sonucu meclis tarafından gerekli kadro değişikliği/ihdası yapılarak atama yapılmıştır.
Tablo 36- Devredilen personelin kadro değişikliğiyle atanması.
Devredilen Kadro İhdas Edilen Kadro Atanan
Unvan Sayı Unvan Sayı Unvan Sayı
Genel Sekreter 1 Gn. Sekreter Yrd. 1 Genel Sekreter 1 Gn. Sekreter Yrd. 2 Daire Başkanı 5 Gn. Sekreter Yrd. 2 Daire Başkanı 3
Hukuk Müşaviri 1 Avukat 1 Hukuk Müşaviri 1
Daire Başkanı 5 Şube Müdürü 10
Daire Başkanı 2 Birim Müdürü 4
Şube Müdürü 4
Şube Müdürü 6 Uzman 2 Şube Müdürü 2
Birim Müdürü 4 Müfettiş 1 Müfettiş 1
Müfettiş 1 Mühendis 1 Mühendis (Sözlş.) 1
Mühendis
(Sözlş.) 1
Toplam 21 Toplam 21 Toplam 21
Ancak personel devriyle ilgili üç ay içerisinde meclisce yapılacak kadro değişikliği ve ihdasında da bir noktaya dikkat etmek gerekecektir.
Norm kadro standardı izin vermesine rağmen belediye ve bağlı idarenin bu personele ihtiyacı yok ise, bunların durumlarına uygun kadro değişikliği veya ihdası yapılarak bu kadrolara atanması halinde, bu kadrolar ve personel belediye ve bağlı idarelerin norm kadrosunun bir parçası haline gelecektir.
Bu durumda, belediye ve bağlı idarelere devredilen, kadro değişikliği veya ihdası suretiyle uygun kadrolara atanan personelin ihtiyaç ve norm kadro fazlası olarak diğer kurumlara naklen gönderilmesini engelleyebilecektir.
Örnek 3: Bir büyükşehir belediyesinin norm kadro standardında 42 şube müdürü bulunduğunu ve bu kadroların 25’i daha önce ihdas edilerek atama yapıldığını ve boş şube müdürü kadrosunun bulunmadığını, devir yoluyla da 10 birim müdürünün devredildiğini, belediyenin şube müdürü ihtiyacının ise 25 kişi olduğunu varsayalım.
Bu durumda norm kadro standardı her ne kadar 10 şube müdürü kadrosunun daha ihdas edilmesine izin verse bile, üç ay içinde kadro ihdası yapılarak atama yapılması, belediyenin norm kadro sayısını 35’e çıkaracak ve birim müdürlerinin (şube müdürünün) ihtiyaç fazlası olarak nakledilmesini engelleyecektir.
Örnek 2: Personel devri yapılan belediyenin norm kadro standardında 3 müfettiş kadrosu yer aldığını ve daha önce bu kadroların ihdas edilerek atama yapıldığını, bu belediyeye 2 müfettiş devredildiğini varsayalım. Bu belediyenin norm kadro standardına göre 2 müfettiş kadrosu daha ihdas edemeyeceğinden, daire başkanı, şube müdürü ve uzman gibi unvanlarda kadro ihdası imkânı varsa, bu kadrolar ihdas edilerek atama yapılabilir.
d) Kadro Değişikliğinin Yapılamaması
Büyükşehir ve büyükşehir ilçe belediyesi ile bağlı idarelere devredilen memur personelin kadro ve görev unvanlarına uygun boş kadro bulunmaması, norm kadro standardının elvermemesi (dolu olması) veya norm kadro standardının elvermesine rağmen ihtiyaç fazlası olması nedeniyle kadro değişikliği/ihdasının da yapılmaması halinde, devredilen memur kadrolarının durumun ne olacağı Kanun’da çok açık değildir.
5393 sayılı Kanun’un 50’nci maddesinin birinci fıkrası hükmündeki “Söz konusu personel, atama işlemleri yapılıncaya kadar devredildikleri belediyede ihtiyaç duyulan işlerde görevlendirilebilirler. Bunlar yeni bir kadroya atanıncaya kadar eski kadrolarına ait aylık, ücret, ek gösterge, her türlü zam ve tazminatları ile diğer malî haklarını devredildikleri belediyeden almaya devam ederler” ifadesine bakıldığında, bu memurların yeni bir kadroya atanıncaya kadar, devredildikleri kadrolarda (genel sekreter, başkan yardımcısı, birim müdürü, iç denetçi, müfettiş, zabıta amiri, mühendis, memur gibi) mali haklarını koruyarak kalmaya devam edecekleri görülmektedir.
e) Devredilen Personelin Mali Hakları
6360 sayılı Kanun’un Geçici 1’inci maddesinin 10’uncu ve 5216 sayılı Kanun’un Ek 2’nci maddesinin ikinci fıkrasının yönlendirmesiyle devredilen personelin mali hakları konusunda da 5393 sayılı Kanun’un 50’nci maddesi uygulanacaktır.
Devredilen personel yeni bir kadroya atanıncaya kadar eski kadrolarına ait aylık, ücret, ek gösterge, her türlü zam ve tazminatları ile diğer malî haklarını devredildikleri belediye ve bağlı idareden almaya devam edecektir.
Örneğin; genel sekreter, genel sekreter yardımcısı, daire başkanı, başkan yardımcısı, şube müdürü, müfettiş, iç denetçi, uzman, mühendis gibi unvan ve kadrolarda bulunanlar, bu kadrolar için öngörülen mali hakları almaya devam ederler.
Devredilen personelden memur statüsünde görev yapanların, atandıkları yeni kadrolarının aylık, ek gösterge, her türlü zam ve tazminatları ile diğer malî hakları toplamının net tutarının, eski kadrolarına bağlı olarak en son ayda almakta oldukları aylık, ek gösterge, her türlü zam ve tazminatları ile diğer malî hakları toplamı net tutarından az olması hâlinde, aradaki fark giderilinceye kadar atandıkları kadrolarda kaldıkları sürece herhangi bir kesintiye tâbi olmaksızın tazminat olarak ödenecektir.
Örneğin; il özel idaresinde daire başkanı (1.derece) görevinde iken büyükşehir belediyesine devredilen ve norm kadro standardındaki kısıtlılık nedeniyle, üç ay içinde yapılan kadro değişikliği ile şube müdürü (1.derece) kadrosuna atanan kişinin, bu atamadan önceki en son ay net maaşı 4.500 TL ise, şube müdürü net maaşı (örneğin 3.000 TL ise) ile aradaki farkı (1.500 TL) net tazminat olarak ödenecektir. Diğer bir ifade ile şube müdürü kadrosunun maaşı 4.500 TL olana kadar, daire başkanlığı kadrosundan devredilen kişi her ay 4.500 TL net maaş alacaktır.
6360 sayılı Kanun’un Geçici 1’inci maddesinin 10’uncu fıkrası hükmüne göre, 5216 sayılı Kanun’un Ek 2’nci maddesi hükümleri uygulanmak suretiyle devredilecek sözleşmeli
personelin fark tazminatı hesabında, 4688 sayılı Kanun’un 32’nci maddesine göre yapılan
“sosyal denge tazminatı” ödemesi dikkate alınmaz.
Ayrıca 6360 sayılı Kanun’un Geçici 1’inci maddesinin 10’uncu fıkrası hükmüne göre, devredilen personelden müdür ve daha üstü (şube ve birim müdürü, başkan yardımcısı, daire başkanı, genel sekreter ve yardımcısı gibi) yönetici kadrolarda bulunanlar hakkında ayrıca 4046 sayılı Kanun’un 22’nci maddesinin 6’ncı fıkrası hükümleri de uygulanır.
Yine 6360 sayılı Kanun’un Geçici 1’inci maddesinin 10’uncu fıkrası hükmüne göre, devredilen veya nakledilen işçilerin ücret ile diğer malî ve sosyal hakları; toplu iş sözleşmesi bulunan işçiler bakımından yenileri düzenleninceye kadar devir veya nakil işleminden önce tabi oldukları toplu iş sözleşmesi hükümlerine göre, toplu iş sözleşmesi olmayan işçiler bakımından 2012 yılı Eylül ayında geçerli olan bireysel iş sözleşmesi hükümlerine göre belirlenir.
f) İhtiyaç Fazlası Personelin Nakli
6360 sayılı Kanun’un 1’inci maddesiyle büyükşehir belediyelerinin sınırlarının il sınırına genişlemesi ve yeni büyükşehir belediyelerinin kurulması nedeniyle, il özel idaresi, belde belediyeleri ve köylerin tüzelkişiliği sona ermekte ve bu idarelerin personeli de ağırlıklı olarak büyükşehir ve büyükşehir ilçe belediyeleri ile bağlı idarelere devredilmektedir.
6360 sayılı Kanun’un Geçici 1’inci maddesinin 9’uncu fıkrası da devir nedeniyle büyükşehir ve büyükşehir ilçe belediyeleri ile bağlı idarelerde oluşacak ihtiyaç fazlası personelin üç (3) ay içinde valiliğe bildirilmesi halinde diğer kamu kurum ve kuruluşlarına nakledilebilmesi imkânını getirmiştir.
