Temel laboratuvar ve mikroskopi prensipleri

(1)

Temel laboratuvar ve mikroskopi prensipleri

• Laboratuvar malzemeleri

• Mikroskop (büyütmeler)

• Kullanım prensipleri (x10, x40, x100)

• X100’de yağ kullanımı ve temizliği

• Gerektiğinde x40’da yağ kullanımı ve temizliği

• Köhler aydınlatması

• Lensin ve objektifin temizlenmesi

(2)

Mikroskopun ayarlanması

1. Preparatı yerleştir, x10 netleştir, 2. Diyaframı tamamen kapat,

3. En net görüntüyü elde edecek şekilde kondensatörü yukarı kaldır,

4. Diyaframı sonuna kadar aç.

(3)

Mikroskopun ayarlanması: “Parfocal” ayar

Günümüzde satılan mikroskoplarda görüntüyü küçük bir büyütmede netleştirdikten sonra daha büyük büyütmeye getirildiğinde

mikrovidayla çok az oynandığında en net görüntü elde edilir. Buna “parfocal” denir.

Bu ayarı yapmak için;

• x40’ta görüntüyü netleştir ve ardından objektifi x10’a al,

• Eğer görüntü net değil ise okülerin

ayarlarıyla oynayarak görüntüyü netleştir.

(4)

Veteriner Hek.’te kullanılan

Kan sayım cihazları

(çalışma prensiplerine göre)

1. Merkezkaç kuvveti;

sağlıklı hayvanlarda buffy coat sonuçları iyiyken hasta hayvanlarda güvenilir değildir.

2. Empedans;

akyuvarların bazılarını birbirlerinden ayırt edemez (monosit, eozinofil ve bazofilleri hep birlikte

MIDCELL, orta boyutta çekirdeğe sahip hücreler olarak sayar). Bu teknoloji 50 yıldır kullanılmaktadır. Veteriner hekimlikte de daha çok bu kullanılır.

3. Lazer teknolojisi;

Tıp hekimliğinde çokça kullanılır. Lazer ışığının bir örnek olması gerekliliği güvenilirliğini belirler.

Kullanılan cihaz hangi prensibe göre çalışırsa çalışsın kan preparatının hazırlanıp incelenmesi zorunludur. Cihazın yaptığı sayım sonucu elde edilen değerler hiçbir zaman gözle yapılan sayımın yerini tutmaz.

(5)

Veteriner Hek.’te kullanılan Cihazlar Güvenilirliğinin Test Edilmesi

Bu amaçla; aynı kontrol numunesi kullanılarak aynı cihazdan arka arkaya alınan 20 sonuç kullanılır:

• Sonucun ortalaması alınır,

• Her bir sonuç için sapma değeri hesaplanır,

• Sapma değerlerinin kareleri alınır,

• Bulunan sonuçlar toplanarak 19’a bölünür,

• Bulunan sonucun karekökü alınarak standart deviasyon hesaplanır,

• Standart deviasyon ortalamaya bölünerek

“cofficient of variance: CV” hesaplanır.

(6)

Veteriner Hek.’te kullanılan Kan sayım cihazları Cihazın Güvenilirliğinin Test Edilmesi

“CV” eğer küçük bir değerse (<5%) bu cihazın verdiği sonuçlara güvenilebilir.

20 gün süresince alınan 20 adet sonuca ait CV değerinin hesaplanması ile cihazın uzun

vadedeki güvenilirliği hesaplanabilir.

(7)

Veteriner Hek.’te kullanılan Kan sayım cihazları Kalite Kontrol

Hata Kaynakları;

• Kan alırken,

• Cihaza bağlı,

• Ölçüm sonrası değerlendirme ve hesap.

(8)

Kan preparatına bakarak yaklaşık akyuvar sayısını tahmin etmek:

1. 10 adet x40’lık mikroskop sahasındaki akyuvarlar sayılır,

2. Sayılan akyuvar sayısı sayım yapılan saha sayısına bölünür, sonuç 2000 ile çarpılır.

(akyuvar sayısı/10 x 2000)

Eğer hayvan anemik ise düzeltme formülü kullanılır:

= tahmin edilen sayı x _______________

Düzeltilen sayı bulunan Hct değeri

normal Hct değeri

(9)

Kan preparatına bakarak yaklaşık platelet sayısını tahmin etmek:

1. 10 adet x100’lük mikroskop sahasındaki plateletler sayılır,

2. Sayılan platelet sayısı sayım yapılan saha sayısına bölünür, sonuç 20.000 ile çarpılır.

(platelet sayısı/10 x 20.000)

Örneğin: 10 adet sahada 100 adet platelet sayılmışsa,

yaklaşık platelet sayısı = 10 x 20.000 = 200.000 adet/μl Not: Eğer her bir mikroskop sahasındaki platelet sayısı 10

veya üzerinde ise hayvanın platelet sayısı normaldir.

(10)

EKİNOSİTLER

(11)

AKANTOSİTLER

(12)

SFEROSİTLER

(13)

ŞİZTOSİTLER

(14)

KERATOSİTLER

(15)

HEDEF HÜCRELER (Hedef hücreler)

(16)

STOMATOSİTLER

(17)

HİPOKROMAZİ

(18)

ANİZOSİTOZİS

(19)

POLİKROMAZİ

(20)