PERİOPERATİF BAKIM Ebelik Esasları II Dersi
Dr. Öğr. Üyesi Emine KOÇ
İçerik Planı
- Perioperatif Bakım Tanımı
- Cerrahi Girişimlerin Sınıflandırılması - Preoperatif Bakım
- İntraoperatif Bakım - Postoperatif Bakım
Perioperatif dönem; ameliyat kararının verilmesi ile başlamakta ve
• hastanın cerrahi servise kabulü,
• ameliyattan önceki gece hazırlığı,
• ameliyat günü hazırlığı,
• hastanın ameliyathaneye transferi,
• ameliyat masasına yatırılmasına kadar geçen süredeki ebelik/hemşirelik
girişimlerini içerir.
Perioperatif Bakım Tanımı
Preoperatif Bakım
Ameliyat öncesi dönem, cerrahinin
planlanması ile başlayan ve anestezinin verilmesi ile son bulan dönemdir.
Fizyolojik Değerlendirme
Yaş
Ağrı
Beslenme durumu
Sıvı-elektrolit dengesi
Enfeksiyon
Kardiyovasküler fonksiyon
Pulmoner fonksiyon
Gastrointestinal fonksiyon
Karaciğer fonksiyonu
Endokrin fonksiyon
Nörolojik fonksiyon
Hemotolojik fonksiyon
İlaçlar
Renal fonksiyon
d.Ameliyat Öncesi Eğitim
Derin solunum egzersizleri
Öksürük egzersizleri
Dönme egzersizleri
Ekstremite egzersizleri
Hastayı Bilgilendirme
Ameliyat öncesi işlemler hakkında bilgilendirme;
-Cerrahi kliniğin yeri
-Ameliyat için bekleme alanının yeri -Yoğun bakımın yeri
-Ameliyat sonrası ünite ve bekleme alanının yeri -Ameliyat ile ilgili anatomik ve fizyolojik
değişiklikler -Yara yeri
Ameliyat öncesi eğitimde duyularla ilişkili bilgiler
• Ameliyat öncesi ameliyathane ve yoğun bakım ünitesinde görecekleri ve
hissedecekleri konusunda bilgi
• Lokal veya genel anestezi uygulaması esnasında hissedecekleri
• Ameliyat öncesi verilen ilaçların oluşturduğu hisler
• Genel anestezi girişiminde kullanılan ilaçların tadı ve kokusu
Ameliyat öncesi eğitimde duyularla ilişkili bilgiler
• Ameliyat sonrası ağrı
• Ameliyat masasından sedyeye nakilde hissedilecekler
• Ameliyat sonrası bazı işlemlere bağlı
hissedecekleri (örneğin entübasyona bağlı boğaz ağrısı)
Derin Solunum-Öksürme- Yatak İçinde Dönme Egzersizlerini
Öğretmek
• Bu egzersizler akciğerlerin genişlemesini sağlamak ve kanın oksijenlenme
kapasitesini artırmak için yapılır.
• Derin solunum ve öksürme egzersizleri hastanın iyileşme hızını arttıracak ve
solunum komplikasyonlarını azaltacaktır.
Öksürme egzersizleri
• Sekresyonların birikme riskinin fazla olduğu hastalar, öksürme egzersizlerine ameliyattan önce başlamalıdır.
• Ancak kulak veya göz cerrahisi geçirecek veya büyük karın fıtık tamiri yapılacak hastalarda
öksürme egzersizi yaptırılmamalıdır.
• Ayrıca beyin cerrahisi geçiren hastalar ameliyat sonrası kafa içi basıncı arttırmamak için
öksürmemelidir.
Preoperatif değerlendirmede karşılaşılabilecek sorunlar
• Hastanın, farklı dil konuşması durumunda iletişim için çevirmen kullanılmalıdır.
• Hastanın cerrahi girişimin neden yapılacağını ve ne yapılacağını anlamaması durumunda
hastanın soru sormasına izin verilmeli ve hasta tekrar bilgilendirilmelidir.
• Hastanın mental yetersizliğinin olması
durumunda hasta yakınları ile iletişime geçilmeli ve hasta yakınlarından yasal izin alınmalıdır.
Ameliyattan Önceki Gece Hazırlığı
• Ameliyat için hastanın fiziksel hazırlığı;
ameliyat öncesi deri temizliğini sağlama, bağırsak temizliğinin yapılması,
• laboratuvar ve radyolojik testlerin kontrol edilmesi,
• yaşam bulgularının kontrolü ve hasta kayıtlarının doğrulanmasını kapsar.
Ameliyat Günü Hazırlığı
Ameliyat günü hastayla ilgili yapılması gerekenler;
• Hastanın hayati bulguları (ANTTA) ölçülmeli ve değerlendirilmelidir. Anormal bulgulardan cerrahi ekibi haberdar edilmelidir.
• Cilt hazırlığı ve tüm fonksiyonları kontrol edilmeli, normal sınırlar dışındaki bulgular doktora haber verilmelidir.
• Acil cerrahi uygulanan hastanın da psikolojik durumu hızla değerlendirilmelidir.
• Hasta çok korkutucu bir tecrübe yaşamış, ekstra desteğe ve ameliyat ile ilgili bilgiye ihtiyacı olabilir. Mümkünse daha önceki
hastalıklar hakkında bilgi içeren tıbbi hikâye ameliyat öncesi alınmalıdır. Bilinci kapalı
hasta için yazılı onay ve gerekli bilgiler
(örneğin öykü, alerjileri vb.) eğer varsa bir aile bireyinden alınmalıdır.
Acil Durumlarda Hastanın Hazırlığı
İntraoperatif Bakım
• Hastanın ameliyathaneye kabulü
• Ameliyat bölgesinin temizliği,
• Anestetik ilacın verilmesi,
• Ameliyathanenin uygun şartlarda verilmesi
POSTOPERATİF BAKIM
Ayılma ünitesinde bakım
Klinikte bakım
Ayılma Ünitesinde Bakım
Hastanın solunum yolunun açık olması için uygun pozisyon verilir.
Hastanın ayılma ünitesine alındığı saat kayıt edilir.
Hastanın bilinç düzeyi takip edilir.
Hastanın yaşam bulguları stabil oluncaya kadar 15 dk da bir ölçülür ve kayıt edilir.
Klinikte Bakım
Hastanın yaşam bulguları ameliyattan sonra ilk 1 saat 15 dakikada bir,
sonraki 1 saat 30 dakikada bir,
daha sonra stabil olana kadar izlenmelidir.
Ameliyat Sonrası Bakımın Hedefleri
• Hedef 1- Kardiyovasküler fonksiyonu sürdürmek
• Hedef 2- Solunum sistemi fonksiyonunu sürdürmek
• Hedef 3- Yeterli beslenme ve boşaltımı sağlamak
• Hedef 4- Sıvı-elektrolit dengesini sürdürmek
• Hedef 5- Renal fonksiyonu sürdürmek
• Hedef 6- İstirahati sağlamak
• Hedef 7- Yara iyileşmesini sağlamak
• Hedef 8- Hareketi sağlamak
• Hedef 10- Komplikasyonları önlemek
Postoperatif Dönemde görülen durumlar:
• Susuzluk:Sıvı kaybı belirtisi, dudaklar ıslatılır
• Hıçkırık: Kapalı torbaya nefes alıp verir
• Siyanoz: Oksijen verilir
• Distansiyon: Karında gaz toplanmasıdır
• Dış kanama: Sargının üstünde görülü dr. ilet
• İç Kanama: Belirtileri takip et
Hastanın taburcu edilmesi
Ameliyat sonrası hastanın klinikte kalış süresi hastanın ameliyat öncesi fizyolojik ve psikolojik durumuna, ameliyatın
büyüklüğüne ve ameliyat sonrasında komplikasyon gelişip gelişmediğine
bağlıdır. Taburcu edilmeden önce hasta ve yakınlarının hazırlanması önemlidir.
Hasta ve yakınlarının hazırlığı yapılan
ameliyata ve hastanın bireysel özelliklerine göre farklılık göstermekle beraber genel
olarak şu konuları kapsar.
• Kendi kendine bakım
• Yapılmaması gereken aktiviteler
• Uygulanacak diyet ve egzersizler
• Oluşabilecek komplikasyonlar
• Kontrol için sağlık kurumuna ne zaman ve nasıl başvuracağı anlatılır.
Kaynaklar
1)Sabuncu, N., Alpar, Ş.E., Özdilli, K., Batmaz, M., Bahçecik, N., İlhan, S.E., Özhan, F., Dursun, S.: Hemşirelik Bakımında İlke ve Uygulamalar. Alter Yayıncılık, Ankara 2014.
2)İnanç, N., Hatipoğlu, S., Yurt, V., Avcı, E., Albaysak, N.,(2000). Hemşirelik Esasları, Damla matbaacılık.
3)Ulusoy, F., Görgülü, S.,(2000). Hemşirelik Esasları, TDFO LTD ŞTİ
4)Karaçam, Z., Çoban, A., Taşpınar A.(2018) Temel Ebelik Uygulamalrı Rehberler Ve Değerlendirme. Ankara Nobel Tıp Kitabevi, Ankara
5)Erdil F, Elbaş NÖ:Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği.Aydoğdu Ofset, Ankara 2001.
6)Akdemir N, Birol L: İç Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı. Sistem Ofset, Ankara, 2004.
7) Karadakovan A, Eti Aslan F: Dahili ve Cerrahi Hastalıklarda Bakım.
Akademisyen Kitabevi, Ankara, 2017
8) Zengin N, Ören B, editör. İç Hastalıkları ve Kadın Sağlığı(Ebeler İçin).
Nobel Tıp kitapevleri, İstanbul,2017
Teşekkürler
