• Sonuç bulunamadı

lki yıl/ık ortalamaya göre, melez üçgülün dekarından 650-857 kg., .ver altı üçgülünden 295-377 kg., iskendel'iye üçgülünden 597-617 kg

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "lki yıl/ık ortalamaya göre, melez üçgülün dekarından 650-857 kg., .ver altı üçgülünden 295-377 kg., iskendel'iye üçgülünden 597-617 kg"

Copied!
8
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

ERZURUM ŞARTLARINDA BAZI ÜÇGÜL TüRLERİNİN ADAPTASYON ve VERİM DENEMELERİ

F. Tosun 1 M.Altın 2

1.

Manga 3

ÖZET

Bu araş1trma Erzurum Ovasının sulu şartlarında 1969-1971 yıllarınd.a

.yü/'ütülmüştür. Deneme de 4 üçgül türüne ait yerli veyabancı orijinli 20 var- yete kullanılmıştır. Bu variyetlerden 9 tanesi melez üçgüle, üç tanesi yeral-

üçgülüne, iki tanesi ıskenderiyeüçgülüne ve 6 taneside kırmızı üçgüle aittir.

lki yıl/ık ortalamaya göre, melez üçgülün dekarından 650-857 kg., .ver altı üçgülünden 295-377 kg., iskendel'iye üçgülünden 597-617 kg. ve

kırmızı üçgülden de 163-488 kg. hudut/arı arasında değişenkuru ot alınmıştır.

GİRİş

üçgüller Türkiye florasının en

yaygın bitkilerinden biridir. Bu araştır­

mada kullanılantürlerden bazıları kısa

ömürlü çok yıllık (melez üçgül), bazı­

ları da tek yıllık (yeraltı,iskenderiye ve

kırmızı üçgül) bitkileridir.

Melez üçgül (Trifolium hybrdium L.) olarak tanınan bu bitkinin ana va- tanı, Avrupanın Atfantik kesimidir. Da- ha ziyade nemli,ağır topraklara adapte

olmuştur. Çok nemli ve ıslak yerlerde

yetiştiğinden yabani formlarına nehir

kenarlarında, bataklık çayırlarda.rast-

lanmaktadır. Bu bitkinin, 2-5 senelik bir ömrü ve çok sayıda yan köklerin

bağLandığı kazık bir kökü vardır. Sap-

ları çıplak, içi boş, dik 20-40 cm, na- diran 90 cm. kadar boylanabilir. Bu tü- rün yalnız başına kUltürü nadiren ya-

pılmaktadır. Başlıca kullanıldığı yer- ler baklagil-buğdaygil karışımlarıdır.

Sadece melez üçgülden ibaret otlaklar hayvanlar tarafındar sevilmemekte- dir (Boeker, 1963).

Yeraltı üçgülü (T. suhıerraneum

L.)'nün ana vatanıAkdeniz bölgesi ile

Avrupanın Atlantik kesimi olup tek

yıllık kışlık bir türdür. Çok yaş ol- mamakkaydıyla her türlü toprakta ye-

tişebilmektedir. Tohum teşekkülündeki

1 19 Mayıs Üuiversitesi Ziraat Fakültesi Profesörü 2 ve 3 Atatürk ZiraaatFakiiltcsi Daçellti.

(2)

özeliiği nedeniyle ancak belirli bazı ik·

lim kuşaklarında yetiştirilebilmekte­

dir. Esas itibariyle bir mer'a bitkisi o- lup Avusturalya'nın Akdeniz iklimine benzeyen güney kısmında takriben 10- 12 milyon hektarlık alan üzerinde Zİ­

raatı yapılmaktadır (Boeker, 1963).

Fazla verimli olmamakla beraber, kurak-

hğa dayanıklıolup, kurak bölgelerin ö- nemli bü bitkisidir (Caputa, 1967).

Caputa (I967) İske,nderiye üçgülü (T. alexaııdirinum L.)'nü Kuzey Afrika orijinli bir bitki olarak belirtilirken, Boeker (1963) bu üçgü).ün vatanını Dic- le ve Fıratnehirlerinin yataklarıolarak bildirınektedir. Yazara göre bu tür Yakın Doğunun'en önemli baklagılyem bitkilerinden biridir. Tek yıllık olup, 30-100 bazen 150 cm. yükselebilen uzun az veya çok dallı bir sapı vardır. Kışa dayanıklı değildir. Ağır tınlı topraklar- da verimi yüksektir. Nisbeten yüksek tuz konsantrasyonuna tahammül et-

tiğinden, şiddetli alkali topraklarda da

Zİraatı yapılmaktadır.

Buaraştırmadadenemeyealınantür ve varyetelerin verimleri bazıyörelerde

yapılan araştırmalarda da bölgelere, kültürel yöntemlere göre farklı olmuş­

tur. Yıllık biçim sayısı da, daha çok

bölgenin ekolojik özellikleri ile veje- tasyon süresine bağlı olarak değişmek·

tedir. Nitekim, Bunavin (1969) A.B,b.

.nin Florida eyaletinde çeşitli üçgül1erle

yapmış olduğu bir denemede, kırmızı

üçgülün 6 varyetesini denemiş veyılda iki kez biçmiştir. Yıllık en yüksek ve- rimi Early Roseeding varyetesinden (922 kg/da.) en düşük verimi de De- mestic varyetesinden (852 kg/da:) al-

mıştır. Diğer kırmızı üçgül varyetele- rinın verimleri bu iki değer arasında ol-

muştur.

Yine aynı araştırıcı, bu denemede yer altı üçgülünün 4 varyetesini kullan-

mış en yüksek kuru ot verimini iki bi·

çimde dekara 1777 kg. ile Bacchus Marsh, 1579 kg. ile Miss ekotiplerinden elde etmi~tir.

Plancquaert (1971) Fransanın bir kaç bölgesindeyıllıkyem bitkilerini ve- rimıerin~ göre mukayese etmiştir. Bu

araştırmada iskenderiye üçgülü güney-

batı ve kuzey bölgesinde yılda iki defa.

biçilmiştir. Bu üçgülönyıllıkkuru mad- de verimi dekara güney-batıyönünde (200-600 kg.) ortalama 440 kg. iken, kuz.ey'de (350-1050 kg.) 710'kg. olarak saptanmıştır. İki yıllık orta:Iaması ise dekara 560 kg. ot olmuştur.

ARAŞTIRMA YERİHAKKINDA KISA BİLGİLER MATERYAL ve METOD

..

Araştırma yeri denizden aşağı yu-

karı 1700 m. yükseklikte, tınlı yapıda­

dır. Denemenin yürütuldüğü 1969, 1970 ye 1971 yillannda, ErZurum ova-

sına toplam 308.3, 291.1 ve 367.1 mm.

'yağış düşmü~tür. Ovanın 1929-1969.

yılları arasındaki40yıllIk. ortalama ya-

ğış miktarı ise 464.4 mm.'dir.

Materyal: Bu araştırmada 6 adet melez üçgül' (Tr(folium hybridum L.), üç ağet yeraltı üçgülü (T. subteraneum L.), ,iki adet iskenderiye üçgü1ü (T.

alexandrinum L.) ve 6 adet kırmızı

üç.güı.(Trifolium incamatum) varyeteleri

kullanılmıştır. Her üçgül türü ayn bir deneme olarak kurulmuş ve varyans

(3)

analizleri türler İçin yapılmıştır. Bu a-

raştırmada kullanılan türlerin parsel ve kütük nı;ımaralarıile tür ve varyete ad·

ları ve temin edildiği ülke tablo 1:de

verilmiştir.

Tablo: 1- Sulu şartlardaadaptasyon ve verim denemesine alman bazıüçgül türlerine ait varyetelerin parsel ve kütüknumaralarıile tür ve varyete adlan ve temin

edildiği ülkeler.

Parsel Kütük Varyete Geldiğiyer

No No Variete Origine

Melezüçgül (Trifoifium hybridum)

i 4-17 Erzurum-Türkiye

2 4·25 Otofte Danimarka

3 4-44 Birka tsveç

4 4·49 Tetra (4n) İsveç

5 4-56 Alb schwedenklee Almanya

6 4-64 Odenwalder Almanya

7 4-73 Swea İsveç

8 4-92 Aurora Kanada

9 4-12] Hytra (Tetra Sweden) Almanya

Yeraltıüçgülü (T.. subterraneum)

1 4·9 Erzurum-Türkiye

2 4-10 A.B.D.

3 4-11 A.B.D.

İskedrediyeüçgülü (T. alexandrinumı

1 4-88 4n= 32 Portekiz

2 4-116 M-2746 Yunanistan

Kınmzıüçgül (T. incarnatum)

1 4·14. A.B.D.

2 4-15 A:B.D.·

3 4-50 Almanya

4 4-58 M-3029 Yunanistan

5 4-84 Opolkska Polanya

6 4-108 emef A.B.D.

Metod: Denemeler "tesadüf blok-

ları" deneme desenine göre dört teker-

rürlü olarak kurulmuştur.Parsel boy-

ları 6

m.

olup her varyeteden üç sıra

ekim yapılmıştır. Melez; üçgül varyete- leri 20 cm. sıra ara1ığıyla ekilmiştir.

Diğer üçgüller ise birinci ve ikinci yıl

20, üçüncü yıl 4() cm. aralıkla ekilmiş­

lerdir.

Deneme süresince hiçbir gübre

uygulanmamıştır.Her yıl haziran ağus­

tos ayları arasında 5-7 defa sulanmış­

tır. Biçim bitkilerin ç.içeklendikleri za-

(4)

man yapılmı~tır. Melez üçgWü.n "Er- zurum" tipi yılda üç diğerleri iki defa

biçilmiştir. Diğer üçgül1eryılda bir defa biçilebiln1iştİr. İskenderiye üçgülü sa- dece 1970yılında ikinci bİr sürüm gös-

termiştir.

Varyetelerin otverİmleriparsel uç-

larından 0.5 m. lik kısımlar kenar te-

siri olarak bjçilip atıldıktan sonra sa- dece orta sıraların verimlerine göre

hesaplanmıştır. Bu sıralardan biçilen otlar torbalara konmuş, önce havada sonra da 78°C'ye ayarlı fırınlarda 24 saat bırakılmak suretiyle, hasat alanı­

na ve dekara kuru ot verirnleri belirlen- '

mi~tir.

ARAŞTIRMA SONUÇLARI ve TARTIŞMA

Erzurum.şartlarındaadaptasyon ve verim denemesine alınan melez üçgülün

bazı varyetelerinin 1969 ve 1970 kuru ot verimleri Tablo: 2'de, bunlara ait.

varyans analiz sonuçları ise Tablo:

3'de sunulmuştur.

Tablo: 2 ve 3'deki değerlerin in- celenmesinden de anlaşılacağı gibi de- nemeye alınan melez üçgül varyetele- rinin 'biçimlertoplamı kuru ot virimleri

arasında ilk biçim yılında çok önemli derecede farklılık olmuştur. İlk biçim

yılında varyeteler ortalaması olarak dekardan 929. kg. kuru ot alınmıştır.

Bu yılın birinci ve ikinci biçimlerinde ortalama 559 ve 369 kg. kuru ot sağ­

lanmıştır. İlk biçim yılında en yüksek, verim, dekara 1082 kg. kuru otla Ka- nada orijinli"A urora"; .endüşükverim ise 680 kg. ile Almanya orijinli "Alb schwedenklee" varyetelerden alınmış­

tır. Diğer varyetelerin verimleri bu hu- dutlar arasında olmuştur.

İkinci biçimyılında(1970) varyete- lerin kuru ot verimleri arasında bir

farklılık görülememiştir. Bu yılın bi- rinci biçiminde ortalama 452 kg., ikinci biçiminde ise 178 kg. kuru ot

alınmıştır. Yıllık toplam kuru ot ve- rimi en yüksek olan varyete Erzurum tabii florasından toplanan 1 numaralı çeşittir. Buçeşitözellikle ikinci biçimde

.diğer varyetelerden daha verimlidir.

Bunun nedeniyılda üç biçim yapılması

ikinci ve üçüncü biçimler toplamının

ikinci biçim sutununda verilmesinden- dir. Bu yıl varyetelerin biçimlertoplamı

olarak kuru ot verimleri dekara 536- 726 kg. arasında olmuştur (Tablo: 2).

İki yıllık verimlerin ortalaması dekara 780 kg.'dır. En yü~sek verimli varyeteler dekara 857, 850, 825 ve 802 kg. kuru oda Aurora, Birka, Otofte ve Hytra çeşitleridir. Bunları dekara 793, 756, 7.52 ve 722 kg. kuru ot veri- miyle Erzurum, Siwea, Tetra~4n ve Odenwalder çeşitleri takip etmiştir.

En dü~ük verimli varyete ise dekara 659 kg. la Almanya orijinli Alb sche- wedenklee çeşididir (Tablo: 2).

Değişik melez üçgül varyetelerinin kuru ot verimleri yıllara ve aynı yılın

biçimlerine göre farklı olmuştilI. Bu durumu bütün çok yıllık bitkilerin ve- rimlerinde saptamak mümkündür. Esa- sen bu araştırmada kullanılan yerli ekotipin haricindeki varyeteler ancak iki yıl verim sağlayabilmişlerdir. Yani bu varyeteler ErZurum şartlarında iki

yıllık bir bitki özelliğindedirler.

Bu denemeye alınantek yıllıkbak- lagil yem bitkilerinden yeraltı üçgülü (T. subterraneum), iskenderiye üçgülü

(5)

Tablo: 2- Sulu şartlarda adaptasyon ve verim denemesine alınan melez üçgülün bazı

varyetelerinin kuru ot verimleri kg/dk. (Production de matiere seehe de qu- elques varietes de trefle hybride en eündition irriguee. kg par 10 ares).

Yıllar İki yılık

Varyete 1969 1970 ortalama

Birinci İkinci Tplam Birinci İkinci Toplam Moyenne

Varjı~te biçim biçim Total biçim biçim Total

Erzurum 572 288 860b 458 269 726a 793

Otofte 621 400 1021 ab 453 178 630ab 825

Birka

_.

602 405 l007ab 509 184 693ab 850

Tetra-4n 548 420 968ab 381 155· 536b 752

A1b schwe. 373 307 680e 473 165 638ab .659

Odenwalder 537 331 868b 453 124 576ab 722

Sivea 539 368 906b 429 176 605ab 756

Aurora 631 451 1082a 455 178 633ab 858

Hytra 612 354 966a 460 178 638ab 802

Ortalama

(Moyenne) 559 369 928 452 178 630 779

A.Ö.F. ppds 163 168

11 Aynıharfleişaretlenenortalamalararasındakifark önemli degildir.

Tablo: 3- Sulu şartlardaadaptasyon ve verim denemesine alınan melez üçgül varyete- lerinin KUru ot verimlerine ait varyans analizsonuçları(Analyse de varianee) Varyasyon Serbest

kaynağı varyant Bloklar (Bloes) 3 Varyeteıer (Variı~tes) 8 Hata (Erreur) 24

F değerleri

/lo

F caku1e

1969 1970.

6.04XX 1.70

4.48xx 0.96

(XX) işaretli olan F d~erleri X ı ihtimal sınırına göre önemlidirier.

(T. alexand/'inum) ve kırmızı üçgül (T. incarnatum)'ün bazı varyetelerinin deneme sÜres.iudeki ot verimleri ile sa- deee varyeteler içİn hesaplanan F de-

ğerleri Tablo: 4'de verilmiştir.

Tablo: 4'deki değerlerin incelen- mesinden de anlaşılacağı gibi. yeraltı

üçgülü 1969 ve 1970 yıllarında dekara ancak 308 ve 373 kg. kuru ot verebil-

miştir. Denemeye alınan üç varyetenin birinci biçimyılındaki verimleri dekara

270, 325 ve 330 kg. olarak saptanmış­

tır. Aynı varyetelerin ikinci biçim yı­

lındaki kuru ot verimleri ise dekara 265, 423 v 430 kg. olmuştur. Her iki

yıldaki ot verimleri arasındaki farklı­

lık önemsiz çıknuştır. İki yıllık verim

ortalamasına göre Erzurum Tohum Is- lah İstasyonu araştırmalarından kür- sümüze intikal eden 4-9 kütük numaralı va:ryetenin kuru ot verjmİ dekara 377 kg. ile en yüksek değerdir. A.B.D. ori-

(6)

Tablo: 4- Sulu şartlarda adaptasyon ve verim denemesine alınan yeraltı üçgülü, isken- deriye üçgÜıü vekırmızı üçgülün değişikvaryetelerinin kuru ot verimleri ile

varyans analiz.sonuçl~rı (Production de matiere seche)

Kuru ot kg/dk (kg de MS par 10 ares) Parsel

No

Varyete adı

veya 'orijini

Variete (Annees) 1969

Yıllar

1970 J971

Ortalama Moyenne

Yeraltıüçgülü (T.

i Erzuruu 330

2 A. B.D. 270

3 A.B.D. 325

Orta.laına(Moyenne) 308

·A. Ö.F. (ppds) 102,

F varyeteler için 1 .27

sııbte/'raneum)

423 430 265 373 267 1.46

377 350 295 340

İskenderiye üçgülü (T. alexandrinurn)

1 4n-32 450 471 931 617

2 M-2746 664 554 574 597

Ortalama (Moyenne) 557 513 753 607

A.Ö.F. (ppds) 219 87 112

F varyeteler için 9.6& 0.89 10. 26xx

152b 245a 275a 243a

Kırmızıüçgül(T. inçarnatum)

1 A.B.D. 488a

2 A.B.D. 382bc

3 Almanya 218d

4 M-3029 468ab

5 Opolska 295cd

6 Chief 428ab

120b 396a 22lb 410a

488 382 163 370 264 360 Ortalama (Moyenne) 380

A.Ö.F. (ppds) 102

F varyeteler için . 10. 75xx 229

90 4.25.

287 115

15.i7xX

310

jinli diğer iki varyetenin ortalama ve- rimleri ise 350 ve 295 kg. olmuştur.

Varyetenin sulu şartlardaki verim- lerinin çok dÜşük seviyede olması, e- sasında Akdeniz iklim bölgesinin bir bitkisi olan bu türün Erzurum ekolojik

şartlarına adapte olmamasından ileri gelmektedir.

.Diğer bir tek yıllık baklagil. yem bitkisi olan iskenderiye üçgülünün iki varyetesinin. üç biçim yılındaki ortala- ma verimi dekara 607 kg. kuru o.t ola- rak saptanmıştır. Portekiz orijinli

"4n-32" varyetesinden birinci, ikinci ve üçüncü biçimyıllarında sırasıile dekara 450, 471 ve 931 kg. kuru ot alınmıştır.

Yuna!?-istan .orijnli "M-2746" varyete-

(7)

sinin aynı yıllardaki verimleri ise yine

aynı sıra ile 664, 554 ve 574 kg.olmuş­

tur. İki varyetenin aynı biçim ylUarın­

daki ot verimleri dekara 557, 513 ve 753 kg. olarak saptanmıştır (Tablo:

4).

Bu sonuçlar Erzurum ekolojik

şartlarında iskenderiye üçgülünün yer

altı üçgülünden daha verimli olduğunu

göstermektedir.

Kırmızı üçgülün Erzurum şartla-

, nndaki verimi çok düşük olmuştur.

İlk biçim yılında 6 varyeteden ortala- ma 380 kg. kuru ot alınmıştır. Bu yıl

(1969) varyetelerin ot verimleri arasın­

daki farklılık çok önemli derecededir.

En yüksek verim dekara 488, 468 ve 428 kg. kuru oUa, 4-14 kütük nolu,

'çeşit ile M-3029 ve Chief varyetele- , rinden alınmıştır. En düşük verim ise dekara 218 kg.'la Almanya orijinli 3 nolu, varyeteden alınmıştır (Tablo:

4).

KARAR a) Melez üçgül, Erzurum ekolojik

şartlarında kültürü yapılabilecek kısa

ömürlü baklagil yem bitkilerinden bi- ridir. Ancak bu türün bazı özellikleri de düşünülerek bazı buğdaygil yem bit- kileriyle karışım halinde ekilmesi daha uygun görülmektedir. Bu türü n Aurora, Birka, Otofte ve Hytra varyeteleri Er- zurum şartlarında en yüksek verimli

çeşitler olarak görülmektedir. Erzurum tabii florasından toplanan 4-17 ka- }'lt nolu ekotipin çabuk biçime, gel- m~si ve yatık büyümesi nedeniyle ayrı bir özelllk arzetmektedir.

İkinci ve üçünçü yıllarda A.RD.

orijinli i ve 2 numaralı varyeteler to-

humlarının bulunmayışı nedeniyle de- nemeden çıkarılmıştır. Diğer 4 kırmızı

üçgül varyetesinin 1970 yılındaki kuru ot verimleri arasındaki farklılıkönemsiz olup dekara 152-275 kg. arasında değiş­

miştir (Tablo: 4).

Üçüncü deneme yılında (1971) 4 adet kırmızı üçgül varyetesinin kuru ot verimleriarasındaki !arklılıkçok önemli derecededir. Bu yıl en yüksek verim Chief ve M-3029 varyetelerinden alın­

mıştır. Bunların verimleri dekara 410 ve 396 kg. kuru ottur. Opolska varyete- sinin bu yılki verime dekara 221 kg.

kuru ot olmuştur.En düşükverim de- kara 120 kg.'la Almanya orijinli 4-50

kayıt numaralı çeşide aittir (Tablo: 4).

Varyetelerin ot verimlerinin her üç de- neme yılında düşük seviyede olması

bu bitkinin de Doğu Anadolu şartla­

rına adapte alamıyacağının belirtisi olabilir.

b) Yeraltı üçgillü ile kırmızı üç- gülün denemeye alınan varyeteleri, bu türleri Erzurum ekolojik şartlarında

ümitvar olarak göstermemektedir.

c)İskenderiye üçgülü Erzurumşart­

larında normal bir tarzda gelişebil­

mektedir. Bitkinin tek yıllık olması nedeniyle, tek yıllık çayır mer'a tesi- sinde bazı buğdaygillerle karışıma ah- nabilir. Yalnız daha kesin karar vere- bilmek için varyete sayısım artırarak

yeni denemelere girişmek gerekmekte- dir.

(8)

RESUME

Etnde de QueJques· Varietes de 'frene eet essai a ete realise au plateau

d'Erzurum en 1969, 1970, et 1971.

Pendant deux au trois annees neuf varietes de trene hybride, trois - varie- . tes de trefIe souterrain, deux varietes de trefle d'Alexandrie et six varietes de trefle incarnat ant ete comparees entreeux selon ses produetions de matiere seche.

La moyenne des resultats montre une differance de la production en fon c- tion des varietes et des annees.

La moyenne de la productionni.

s..de trene hybride est entre ·6587-8573 kg

a

l'hectare. Cell - ci est entre 2950 - 3773 kg pour le trene souter- rain; 5970 - 6170 kg po r le d,Alex- andie et 1630 - 4880 kg paul: le tref- le ineamat.

SVMMARY

Some Clover Variety Trials These Trials were conducted to

find out Adaptation and hay _yields of same Clover varieties at irrigated conditions in Erzurum,. Turkey.

A randomized complete block de- sign with four replication was set up on the dover varieties an the 10amy soil which [epresent Erzurum Plateau in 1969-1970- 197ı.

Neine Atsike do ver, three Sub- terranean .dover, two Egyptian dover,

and six Crimson dover varieties were used in these studies.

Two years average of ha)' were 659 - 857 kg. at Alsike colver, 295- 377 kg. at Subterranean dover, 597- 6i7 kg. at Egyptian dover, and 163- 488 kg. at Crimson dover, per deear.

The highest yield varieties were Aura in Alsike clover, Erzurum in Subterranean colover, 4n=32 (Porte- kiz) in Egytion dover, and4-14 (USA) in Crimson clover.

KAYNAKLAR

Etude com- fourrageres 8 avenue Paris L6e.

Boeker, P., 1963. Yem bitkileri, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ya-

yınları. No: 62, S. 69-70 (Tercüme l. Demir).

Caputa, j., 1967. Les plantes Fourra- geres. La Maison R ustique, 26 rue jacob, 75. Paris 6e.

Dunavin, L. S., 1969. Eva1uation of . Sevaral Clovers in Florida. News- -

1etter, CIovers and IpeciaİPurpose Legumes Reseacrh Vol. 3-1969.

P: 7-8.

Planequaert, Ph., 1971.

parative de Plantes annuelles. l.T.C.F.

du President-Wilson,' No: 1-2-09-26.

Referanslar

Benzer Belgeler

Yemek zamanlaması: Kilo verme, sağlıklı yaşam ve fitness sürecinde çok az etkili olan ve çok yanlış bilginin doğru zannedildiği bir konu.. Saat kaçta ne yediğinizin bir

(Kullanılacak ilaç/malzemeyi kendisi getiren hastalar için günlük tedavi devamı ücretidir. Malzeme klinik envanterinden karşılanıyorsa, tarifedeki ilgili uygulama

Ancak yağ yakmak ve kas kütlesini artırmak için Kardiyo çok olmasa da olur ancak ağırlık antrenmanları olmazsa olmazlardandır. Kardiyo yaparken sadece yaptığınız süre

31.1. Tekliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle belgeleri eksik olduğu veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmadığı ilk oturumda tespit

TUİK tarafından bildirilen yazıda her ay Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’ndan ilgili ay verileri ile birlikte firmaların daha önceki aylarda gerçekleştirdikleri ihracat ve

[r]

The highest match victories by superiority The highest technical points scored The fewest technical points given The lowest seeds number (if applicable) The lowest draw number..

(BU MİKTARLARIN YETERLİ OLMAMASI HALİNDE AYRICA TAHSİL EDİLECEKTİR.) AKSİ HALDE DAVA AÇILMASI DURUMUNDA FAZLAYA DAİR HAKLAR DA SAKLI OLMAK ŞARTIYLA İDARENİN UĞRADIĞI HER