PROTEİNLER ve
METABOLİZMASI
Proteinler
Proteinler,
– amino asitlerden oluşan
– yüksek molekül ağırlığına sahip
– organik bileşiklerdir
Yapılarında
– Karbon (% 51-55), hidrojen (% 6-7),
– oksijen (% 21-23), azot (% 15-18)
– bazı proteinler kükürt,
Protein
Bitkilerin yaprak, sap, kök ve yumrularında protein miktarları az,
tohumlarında protein miktarı yüksektir.
kuru madde de çayır kuru otu % 9
arpa samanı % 3
şeker pancarı % 4
AMİNO ASİTLER
Proteinler; enzimler, asitler ya da alkaliler ile hidrolize olduğunda Amino asitler
Bütün proteinler amino asitlerden oluşmuştur. Biyolojik maddelerden 200'den fazla amino asit izole edilmesine rağmen, sadece 25'i proteinlerin yapısında bulunur.
Beslenme fizyolojisi bakımından amino
asitlerin sınıflandırılması
Esansiyel olmayan amino asitler (Endojen amino asitler)
Organizmada sentezlenebildiklerinden rasyonda bulunmaları gerekli değildir.
Organizmada uygun alfa-keto asitlerin bulunması halinde amino asitler ara metabolizmada transaminasyon
Esansiyel amino asitler (Ekzojen amino asitler)Bir kısım
amino asitler için ara metabolizmada uygun alfa-ketoasitler bulunmadığından bu gibi amino asitlerin transaminasyon ile oluşumu mümkün değildir. Vücutta sentezlenemeyen bu
amino asitlere esansiyel amino asitler adı verilir.
Yarı esansiyel amino asitler (Yarı ekzojen amino
asitler)Bunlar bazı şartlar altında ihtiyaç duyulan amino asitlerdir. Organizmada üretilip sınırlı düzeyde
Kükürtlü Amino Asitler
Metiyonin, sistin, sistein
Metiyonin esansiyel amino asittir. Sistin ve sistein metiyoninden
sentezlenebildiği için esansiyel değildir. İki sistein molekülünden bir sistin molekülü
oluşmaktadır.
Rasyon yeterli düzeyde metiyonin
kapsamadığı zaman sistin gereklidir.
Diğer bir deyişle, metiyonin, sistinin tümü yerine geçebilir.
Kükürtlü amino asitlerin
fizyolojik fonksiyonları
Kılların, tüylerin şekillenmesi ve büyümesinde
Aktif metil grupları içeren metiyonin metil vericisidir. Esansiyel vücut unsurlarının oluşumunda, detoksifikasyon olaylarında,
yağ transport ve metabolizmasında metil grupları gereklidir.
İnorganik S ihtiyacı başlıca kükürtlü aa metabolizması ile Toksik karakterde bulunan metabolizma ürünlerinin etkilerini
düzelterek bunları zehirli özellikten uzaklaştırırlar.
Metiyonin organizmada esansiyel bir bileşik olan taurine dönüşmektedir.
Karaciğer üzerine koruyucu bir etkisi
AMİNO ASİT DENGESİZLİĞİ
Amino asitler
rasyonda uygun miktarlarda bulunmalıdır.
Bir amino asidin yüksek düzeyde bulunması,
bir başka amino asit üzerinde nisbi yetersizlik yaratabilmektedir.
Bir amino asit bakımından yetersizlik ise
diğer fazla olan amino asidin israfı anlamına gelmektedir.
Bu duruma amino asit dengesizliği denir.
PROTEİN NİTELİĞİNDE OLMAYAN
AZOTLU BİLEŞİKLER
Bitkisel ve hayvansal dokularda gerçek protein yanında
bir çok azotlu bileşikler vardır. azotlu lipidler
aminler amidler
pürin ve pirimidin bazları nitratlar
TEK MİDELİLERDE PROTEİN
SİNDİRİMİ VE METABOLİZMASI
Proteinlerin sindirimi, midede ve
ince barsağın üst bölümünde Enzimler başlıca mide mukozası,
Yem proteinlerini parçalayan enzimler proteinazlar
Zimogen adı verilen inaktif ön madde olarak salgılanır
Zimogenlerin aktif enzimlere dönüşümü Enzimatik bir işlem ile
küçük bir peptidin ayrılması ile olur Pepsin
Protein ENDOPEPTİDAZLAR Pepsinojen Pepsin (Zimojen) HCl Tripsinojen Tripsin Enterokinaz Kimotripsinojen Kimotripsin Tripsin Peptidler EKZOPEPTİDAZLAR Karboksipeptidazlar Aminopeptidazlar
Dipeptidler + Amino asitler
Dipeptidazlar
Amino asitler
PROTEOLİTİK ENZİMLERİN
AKTİVİTESİNİ ETKİLEYEN
BESLENMEYE AİT FAKTÖRLER
1) Rasyonun protein düzeyi:
2) Yemlerde proteaz inhibitörlerinin
bulunması:
AMİNO ASİTLERİN METABOLİZMASI
Amino asitlerden doku protein sentezi ile
doku proteinlerinin amino asitlere parçalanma işlemi aynı anda oluşmaktadır.
Organizmada kan serumunda amino asit konsantrasyonu devamlı olarak sabit tutulur. Kanda ve vücut sıvısında bulunan
DOKULAR Parçalanma Sentez Barsaklardan Deaminasyon emilim AMİNO ASİT HAVUZU
Amino asitlerin sentezi Enzim ve hormonların (transaminasyon) sentezi
RUMİNANTLARDA PROTEİN
SİNDİRİMİ
VE
Proteazlar Peptidazlar
Proteinler Peptidler Amino asitler
Deaminasyon
Karbon iskeleti + NH3
Alınan proteinin parçalanması Mikrobiyel protein biyosentezi
Mikrobiyel proteinin Rumen içeriğindeki
parçalanması amonyak Kana emilim
RASYON Protein NPN Üre TÜKRÜK
Protein NPN Üre
Peptitler
RUMEN aa Amonyak KARACİĞER
Amonyak Aa
Mikrobiyel protein
Üre
Endojen azot İDRAR Amonyak
ABOMASUM ve Protein
BARSAKLAR aa
Doku metabolizması DOKULAR
GÜBRE Sindirilemeyen rasyon proteini
Ruminantlarda Proteinlerin
uğradığı değişiklikler
1) Rumende fermentasyon (parçalanma)
A) Proteolitik enzimler proteinleri amino
asitlere ve peptidlere parçalarlar-rumen
sıvısında proteazlar, peptidazlar ve
deaminazlar fazla miktarda bulunur
B)Amino asitler ve peptidler amonyak ve
karbon iskeletine fermente olur
2) İnce barsakta hidrolitik/enzimatik
sindirim
Rumenden geçen yem proteinleri ve
mikrobiyel protein
MP: metabolize olabilir protein: rumenden
sonra sindirilen gerçek protein; yapısındaki
amino asitler ince barsakta emilir
BCP: MCP: bakteriyel ham protein,
mikrobiyel ham protein
Proteinin amaçları
1) Mikrobiyel gelişim ve sentezi için rasyon
ile yeterli RDP sağlanması
RDP eksikliği: mikrobiyel protein
sentezinin azalmasına, karbonhidrat
sindirimi, yem tüketimi ve sonuçta verimin
azalmasına
Proteinin amaçları
2) Verimin optimum olması için yeterli
düzeyde RUP sağlanması
Proteinin amaçları
3) RUP ve sindirilen MCP’dan yeterli
kalitede amino asit sağlanması
PROTEİNLERİN MİKROBİYEL
PARÇALANMADAN KORUNMASI-1
Ruminant rasyonlarında kullanılan iyi kaliteli protein kaynakları
rumende mikrobiyel fermantasyona uğrarlar.
Fermantasyon süresince proteinlerin önemli bir kısmı
peptitlere, amino asitlere ve sonunda amonyağa kadar parçalanır.
Bu şekilde kaliteli proteinlerin rumende
PROTEİNLERİN MİKROBİYEL
PARÇALANMADAN KORUNMASI-2
Bu durumda esansiyel amino asit dengesi ve sindirilebilirlik açısından protein kalitesinin yararı ortadan kalkmaktadır.
Ancak bu tür proteinlerin rumen
fermantasyonundan korunarak abomasum ve ince barsaklara geçmesi halinde özellikle hızlı gelişen genç hayvanları ve yüksek verimli süt ineklerini olumlu yönde etkilemektedir.
