Ingilterede inşaat

B a ş k a m e m l e k e t l e r d e m i m a r î f a a l i y e t :

I n g i l t e r e d e i n ş a a t

Bu sene ıngilterede inşaat sahasında henüz b ü y ü k b i r f a -aliyet eseri görülemiyor. Zaten bugünkü siyasî ahval sanayi için olduğu gibi inşaat için de müsait addolunamaz. M a m a f i h ilerisi için nikbin olmak hususunda bazı kuvvetli esaslar da vardır.

M a m a f i h geçen sene de inşaat sahasında ciddî bir faaliyet yoktu v e bir ç o k işçi işsiz kalmıştı. B u bapta neşrolunan resm! istatistikler geçen senenin gerek sanayi geıvek inşaat hususun-daki vaziyetini gösteriyor.

Malzemenin bahalılığı da inşaat üzerine tesir etmiş, bu yüzden inşaat sahasında 'faaliyet azalmıştır, v e eğer teslihata ait inşaat çoğaltılmamış olsaydı inşaat işçilerinden p e k ç o k kişi işsiz kalacaktı.

E l y e v m ingilterenin ahalisi nisbeten az olan mıntakalar-da hemen işsiz işçi kalmamıştır. Bilhassa dülgerler v e duvar-cıların hepsi de iş bulmuştur;. Yalnız Londrada işsiz işçilerin adedi oldukça çoktur. Bunun da başlıca sebebi havalisinde tes-lihat faaliyeti bulunmamasıdır. Londrada inşaat sahasının faa-liyet bulması u m u m î sulhün baka v e devamile kaimdir. Siyaset aleminde karışıklık d e v a m ettikçe Londrada inşaat hususunda hiç bir faaliyet eseri görülemiyeceğini ingiliz inşaat ceridele-ri sarahaten yazıyorlar. Bunların ifadesine g ö r e b u sene Ingil-terede inşaat işleri evvelki senelere nisbeten p e k ç o k azalmış-tır. Zaten 1936 senesindenberi Ingilterede inşaat gittikçe azalıyordu, bu sene ise p e k ziyade g ö z e çarpacak raddeye g e l -miştir.

1934 senesinde yalnız Lonrada 94 milyon ingiliz lirası miktarında .inşaat yapılmış, b u miktar y ü z dokuz milyona k a dar çıkmış /ve bilâhare yeniden, evvelâ 100 milyon İngiliz l i -rasına tenezzül ettikten sonra gittikçe daha ziyade azalmıştır.

Yalnız şu nokta dikkati caliptir ki, ingiliz inşaat cerideleri bugünkü inşaat hususunda ç o k joedbin göründükcerideleri h a l -de ilerisi için, bilâkis, ç o k nikbindirler v e -derin bir emniyet v e umut besliyorlar.

Resmî istatistiklerin g e ç e n senedenberi ingilterede inşaat işlerinin ciddî surette azalmış olduğunu rakamlarla gösterdikle-ri gibi inşaat müteahhitlegösterdikle-ri tarafından neşrolunan raporlarda-ki b u hususu teyit ediyorlar. Filvaraporlarda-ki 1939 senesinin ilk ü ç a y zarfında yekdiğerini takip eden b u raporlar ingilterenin her tarafında inşaat sahasında d e v a m eden faaliyetsizliğini saraha-ten gösteriyorlar.

M a m a f i h B ü y ü k Britanyada yalnız inşaat endüstrisi o l -m a y ı p diğer endüstriler dahi ç o k sıkıntı çekiyorlar. B ö y l e c e 1939 senesinin ilk üç ayı zarfındaki gemi inşaatı 1937 senesi-nin ayni devresi dahilindeki gemi inşaatına nisbeten ç o k azal-mıştır. Endüstricin diğeı m ü h i m şubelerinde dahi ayni tema-yül görülüyor. Filvaki, gerek demir v e çelik mamulâtta gerek otomobil sanayiinde olduğu gibi sair imalât sahalarında f a a -liyet hemen tamamile zail olmuştur.

A n c a k her n e de olsa, en ziyade ünşaat sahasında işsizlik çoğalmıştır.

Amerikada inşaat amelesi artık grev yapamıyacak

A m e r i k a d a inşaat amele birliği inşaatta çalışan amalenin,

hiç bir veçhile v e bilhassa aşağıdaki sebeplerden dolayı asla grev yapamayacaklarını bildirmektedir.

1) inşaatta çalışan amelenin ücretleri bütün inşaatın i k -maline kadar tesbit edilmiş olmak, bunlar inşaatın d e v a m ı es-nasında, ücret meselesinden dolayı asla g r e v yapamaz.

2) Keza muhtelif inşaat sendikaları kendi aralarında m u -kaveleler akdetmiş olduklarından, çalışma mıntakası yüzünden amele keza grev yapamaz.

Bu gibi uzlaşmaların m u c i p olduğu faydalar âşikârdır. Bilhassa müteahhitlerin tanzim ettikleri keşifnameler, g r e v korkusu olmaması dolayısıyle. oldukça hafiflenmiş bulunur. Çünki inşaatta inkıta v u k u bulmayıp işler normal bir halde d e v a m ettiği takdirde, müteahhitlerin masarifi azalır. B u su-retle ehemmiyetli b i r tasarruf elde edebilirler.

Fransada inşaat Endüstrisine 'yardım. ] 1936 senesinden beri tatbik edilmekte olan içtimaî kanunlar inşaat /endüstrisine karşı yeni yeni müşkülâtı |mucip o l -muştur. Bilhassa işçilik ücretlerinin yükselmesi v e çalışma saatlerinin azalması inşaat fiatları üzerine b ü y ü k bir tesir icr.a etmiş v e netice itibariyle inşaat sahasında azamî derecede faaliyetsizlik husule gelmiştir.

İnşaat müteahhitleri b i r taraftan çalışma saatlerinin azalmasından v e diğer taraftan malzeme fiatlarının, paranın d ü ş -mesi dolayısıyle, daimî surette yüksel-mesi hasebile p e k ziyade müteessir olmuşturlar v e keşifname tanzimi hususunda ç o k sı-kıntı çekiyorlar. E l y e v m Fransada inşaata müteallik keşif-n a m e takeşif-nzimi meselesi gayet vahim bir mesele olmuştur v e b u sebepten dolayı inşaat mikdarı haylıca azalmıştır. Resmî ista-tistiklere Igöre Pariste 1937 senesinde inşaat için ancak 541 ruhsatname verilmiş v e ıbu mikdar ,son İki sene zarfında daha ziyade tevakuf etmiştir,. 1935 senesinde ise inşaat ruhsatname-si mikdarı 2077 v e 1929 seneruhsatname-sinde ise 5881 e' baliğ olmuştu.

Halbuki e l y e v m bilhassa Pariste b ü y ü k küçük inşaatta ç o k ihtiyaç var. Hükümet inşaatın teşviki için uzun vadeli ikrazata teşebbüs etmiş se de, b u kolaylık d e nşaat üzerine m ü -sait bir tesir husule getirmemiştir.

Hükümetten maada hususi müesseseler dahi inşaat sahip-lerine ipotek tarihile ikrazatta bulunuyorlar. B ö y l e c e Fransız Credit Foncier Bankası bir kaç seneden beri inşaat sahiple-rine ipotek tarikile ikrazata bulunuyor. B u banka 1937 sene-sinde, ipotek tarikile, inşaat için uzun vade ile 321 m i l y o n frank ikraz etmiş.

M a m a f i h inşaat işlerile en ziyade alâkadar olan, inşaata en ç o k y a r d ı m eden müessese müteahhitler bankasıdır. Credit Foncier Bankasına mülhak olan v e devletin kontrolü altında bulunan bu müessese oıîta vade ile v e ipotek tarikile inşaat müteahhitlerinin bonolarını iskonto etmek suretile m ü t e a h -hidlere b ü y ü k bir y a r d ı m d a bulunuyor, onların işlerini ziya-desile kolaylaştırıyor.

-zerine, seneden seneye düşmüş e v nihayet 252 milyon f r a n k a müntehi (olmuştur.

Devlet kontrolü altında bulunan b u teşkilâttan maada, «Caisse Generale d e l'Industrie du Bâtiment» namıyle maruf hususî bir müessese de, yine ipotek tarikile inşaat işlerine o l -dukça y a r d ı m ediyor. 40 m i l y o n itibarî sermayesi v e 25 mily o n mevcut nakdi bulunan bu müessese müteahhitlerin b o n o -larında iskonto ediyor. A n c a k bu müessesenin iskonto fiatları biraz çok olmakla beraber yine inşaat işlerine oldukça yardı-mı dokunuyor. M a m a f i h son zamanlarda inşaat sahasında da-hakkında gayet ihtiyatkâr harekete m e c b u r kalmış olup kredi hakkında gayet ihtiyatkâr harekete m c b u r kalmış olup kredi taleblerine karşı ç o k az m u a m e l e yapıyor. Zaten diğer

taraf-tan para piyasasındaki darlık dahi bütün bankaların olduğu gibi b u müessesenin muameleleri üzerine d e tesir etmiş o l -makla inşaat işlerine lâyıkı veçhile y a r d ı m edemediğinden hükümet m ü d a h a l e etmiş v e inşaat işlerinin yüz üstünde kal-maması v e inşaat randemanını islâhı için inşaat müteahhit-lerine müsait faizlerle ikrazatta bulunmağa koyulmuştur.

V a k a hükümetin b u oldukça m ü h i m y a r d ı m ı inşaat işleri üzerine iyi bir tesir icra etmiş ise d e diğer taraftan g e rek işçiliklerin pahalanması v e gerek çalışma saatlerinin a -zalması inşaat işlerini d u r d u r m u ş olmakta e l y e v m Fransada inşaat sahasında göze çarpacak derecede faaliyetsizlik h ü k ü m sürmsktedir.

Bibiiografi :

Mimarî bilgisi

Geçenlerde ölümünden esefle bahsettiğimiz, Güzel San'-atlar Akademisi P r o f e s ö r ü M i m a r B r u n o Taut'un akademi Mimarî Şubesi için hazırladığı kitap intişar etmiştir. B u k i -tabın muhtelif bahislerini dergimizin 1938 senesi nüshaların-da neşnetmiştik. P r o f e s ö r ü n ö l ü m ü n d e n sonra neşredi-lebilen b u kitap mimarinin muhtelif bakımlardan tetkikidir. Müellif kitaba, Mimarî nedir? Suali ile başlamakta v e Teknik, estetik, K o m p o z i s y o n , Fonksiyon gibi mimarinin e l e m -lerini birer birer tetkik etmektedir. Müellif eski v e yeni dii şüncelere uslûb v e kaidelere g ö r e mimarînin aldığı şekilleri ve meyilleri izah etmeğe çalışmaktadır. Her biri birer bahis teşkil eden b u elemanların birbirleri ile münasebetleri v e mimarîye tesirleri aranılmaktadır.

Vakıflar dergisi

Vakıflar U m u m M ü d ü r l ü ğ ü tarafından, şimdilik gayrı m e v k u t olarak neşredilmeğe başlanan Vakıflar Dergisinin birinci sayısı çıkmıştır.

160 sayfalik, kalın bir cilt teşkil eden v e ayın zamanda arkasında Fransızca bir hülâsayı ihtiva eden derginin bu nüs-hasında, vakıflara v e dolayısile Türk mimarîsine ait müte-addid mevzulardan bahsedilmektedir. Bunlar m ey anında, Halim Baki Kunter'in Türk vakıfları v e vakfiyeleri üzerinde bir etüdü. Mimar Saim'in iznik'te T ü r k eserleri, P r o f e s ö r K ö p r ü l ü F u a d ' m Vakıfa ait tarihi ıstılahlar meselesi, Dr. Sü-heyl Ünver'in Selçukiler devrindeki b i r kısım hastahaneler yazısı ile bilhassa Halim Baki ile Mimar Saim'in Fatih camii hakkında müştereken yaptıkları etüd şayanı dikkattir.

Mimar Saim Ülgen tarafından, mezkûr camiin, ilk inşa edildiği plân ile sonradan ikinci defa inşasındaki farklar v o camiin müştemilâtı hakkında, Ecnebî müelliflerin bu m e v zua dair yazdıkları makale v e eserler tetkik edilerek, m u k a yeseli bir etüd yapılmaktadır. Dergide her m e v z u bol f o t o ğ -raf dokümanları ile bezenmiştir.

Eski Türk âsârmın, toplanarak, ilim v e san'at bakımından tetkikine vesile olan Vakıflar Dergisini çıkaranları tebrik ederiz.

Mimarî kütüphanemize b u m e v z u d a b i r kitap kazandır-mış olduğundan dolayı Güzel San'atlar Akademisini tebrik ederiz.

H a b e r l e r

— M a a r i f V e k i l liği Güzel San'atler U m u m Müdülürlüğü ta-rafından önümüzdeki Hazirandan itibaren her ü ç ayda b i r intişar etmek üzere bir Güzel San'atler Dergisi çıkarılacak-tır. Dergi, u m u m san'at, estetikten, plâstik san'atlerden (resim, heykel, mimarî) f o n e t i k v e e d e b î san'atlerden, (musiki, t e m -sie, opera) dan bahsedecektir.

— Dahiliye Vekilliği, Belediyeler i m a r Heyeti Başkanlı-ğına Tapu ive Kadastro U m u m Fen Müfettişi m ü h e n d i s Halit Ziya tayin edilmiştir. M u v a f f a k i y e t temenni ederiz.

— Nafia Vekilliği yapı işleri u m u m direktörlüğüne m ü -hendis m i m a r tayin edilmştir.

İnşaat plânlarının Rasyonel surette

etüdü

Yazan: A. Klein

Mukaddemesi: G. Bardet

(inşaatın teşkilât v e istatistiği) ismindeki neşriyat silsi-lesi bu kitapla başlamaktadır, işbu eser, bir inşaat plânı tan-zim etmek için esas olan bütün ilmî usulleri esaslı surette tetkik etmekte v e m o d e r n ikametgâhın, fizik, fikir v e ruh b a kımları gibi ü ç noktadan n e suretle organize edilmesi i c a -bettiğini göstermektedir.

Kabili ikamet azamî b i r satıh elde etmek, sirkülâsyon yollarını e n i y i tarzda tertip e y l e m e k v e metrûk satıhları temerküz ettirmek, en m ü k e m m e l ışık temin etmek v e sair h a c ı m l a r m n e suretle terkip edilmesi icabettiğini g ö s -teren bir ç o k resimler v e plânları ihtiva etmektedir.

Bu kitap bilhassa mimarları alâkadar eder. Malûmat v e tecrübelerini arttıracak yeni v e ehemmiyetli b u usul hakkında malûmatı b u kitapta bulacaklardır. Kezalik müteahhitler ve umumiyetle, ikametgâhlar inşaatı işlerile uzaktan y a k ı n -dan alâkadar olan herkesi alâkadar eder.

X I I - 56 sayfa 15,7 X 22,5, 73 resim. 1939 Broşür halinde: 25 frank.

Posta ve Sigorta masrafları: Fransa v e müstemlekeleri için y ü z d e 8