Sağlık Kurumlarında Risk Değerlendirme Neler Kazandırır ?
Prof. Dr. Ferdi TANIR
Ç. Ü. İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitim, Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü
Ç.Ü. Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı Başkanı İşyeri Hekimi
Fatih ZENGİN MSc
Ç.Ü. İşyeri Sağlık Güvenlik Birimi A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı
Teknik Öğretmen HİSAM-İş ve Meslek Hastalıkları Seminer Programı
29.04.2021-Online-Zoom-12.10-13.00
İÇERİK
Amaç/Gereç-Yöntem
Risk Değerlendirme (RD)
RD Yöntemleri
Bulgular
Sonuçlar-Öneriler
Özet/Neler Öğrendik-Kazandık
RD sonuçlarıyla, hastanelerin ve sağlık işyerlerinin İSG çalışmalarına ışık tutmak…
Ç. Ü. Balcalı Hastanesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi RD sonuçları
RD Sonuçlar; tehlike ve riskler, eksiklerin giderilmesi, iş kazalarının öngörülmesi, RD sırasında ve çözüm aşamasında karşılaşılan sorunlar…
Risk değerlendirmesinin sağlık kurumuna kazandırdıkları
Amaç & Gereç-Yöntem
Risk Değerlendirme (RD)
Risk Değerlendirme: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin
belirlenmesi, bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli çalışmalar…
Risk değerlendirme (RD) İSG çalışmalarının temel uygulamasıdır…
Risk Değerlendirme Yöntemi
RD amacı; yasal zorunluluk ve kurumda evrak kalabalığı için olmamalıdır...
RD;
• Tehlikeler ve risk konusunda farkındalık yaratmalı
• Hangi çalışanların risk altında olabileceğini belirlemeli
• Belirlenen tehlikeler için bir kontrol programının gereğini saptamalı
• Mevcut kontrol önlemlerinin yeterliliği veya gerekliği belirlemeli
• Özellikle yaralanmaları veya hastalıkları önlemeli
• Tehlikelerin kontrolüne öncelik verilmeli
• Yasal gereklilikleri karşılamalıdır...
RD yapmak yasal zorunluluk; İngiltere, İrlanda, Belçika; Avusturya, Türkiye vs.
Yöntem ile ilgili bir zorunluluk yoktur...
Bazı kalite ve akreditasyon kuruluşları (JCI vb.) yöntem ile ilgili kriterler isterler (FMEA)
RD yöntemlerinin sayısı ? en büyük nedeni kısmen izafi olmasıdır...
Karmaşık/basit bütün RD’de temel mantık;
• Tehlikelerin belirlenmesi
• Tehlikelerin yaratacağı risklerin öngörülmesi
• Tehlikelerin ve risklerin nasıl giderileceği konusunda rehberlik yapılması…
Risk Değerlendirme Yöntemi-2
Risk Değerlendirme Yöntemi-3
Kullanılan yöntem;
Kalitatif (nitel); Kontrol Listesi (Check List) Metodu
Kantitatif (nicel); L Tipi Matris Metodu
Bir arada kullanılmıştır….
Kontrol listeleri:
Genel Kontrol Listesi
Laboratuvar Kontrol Listesi
Depo Kontrol Listesi
Ofis Kontrol Listesi
Arşiv Kontrol Listesi
Sekretarya Kontrol Listesi
Kazan Dairesi Kontrol Listesi
Ameliyathane Kontrol Listesi
Sistem Odası Kontrol Listesi
Risk Değerlendirme Yöntemi-4
Bulgular
Çalışma; 5’er kişilik 3 RD Ekibi, 195 birim, 4 Ay…
Motivasyon kayıpları 2 İGU, 2 İşyeri Hekimi, 1 Teknik, 2 İdareci
195 birim 1495 tehlikeli durum (+)
Fiziksel risk etmenleri 681 (%45,5)
Biyolojik risk etmenleri 292 (%19,5)
Psikososyal risk etmenleri 261 (%17,4)
Ergonomik risk etmenleri 207 (%13,8)
Kimyasal risk etmenleri 54 (% 3,6)
Bulgular-2
Risk Etmenlerinin Dağılım Grafiği
% 45,5
% 19,5
% 17,4
% 13,8
% 3,6
Fiziksel Risk etmenleri Biyolojik Risk Etmenleri Psikososyal Risk Etmenleri Ergonomik Risk Etmenleri Kimyasal Risk Etmenleri
En Çok Tehlike Barındıran Birimler
Teknik Atölyeler (35)
a)Fiziksel Risk Etmenleri (%49) b)Kimyasal Risk Etmenleri (%14) c)Biyolojik Risk Etmenleri (%20)
Bulgular-3
Ameliyathane Katı (34)
a) Fiziksel Risk Etmenleri (% 41) b) Biyolojik Risk Etmenleri (%32) c) Ergonomik Risk Etmenleri (%12)
Bulgular-4
P-Laboratuvar (25)
a) Kimyasal Risk Etmeni (%36) b) Biyolojik Risk Etmenleri (%24) c) Fiziksel Risk Etmenleri (%20)
Bulgular-5
En Az Tehlike Tespit Edilen Birimler
1- Okul (3) 2- Şeflik (4)
3- Malzeme Dağıtım Birimi (4)
Bulgular-6
1 Yılda Tehlikelerin Giderilmesi;
-Tam giderilen tehlikeler: 596 (%40)
-Kısmen giderilen tehlikeler: 332 (%22)
-Henüz giderilemeyen tehlikeler: 567 (%38)
Tehlikelerin Giderilme Oranı
Tam olarak giderilen tehlikeler Kısmen giderilen tehlikeler Giderilemeyen tehlikeler
Bulgular-7
RD-İş Kazası İlişkisi
2018 Eylül-2019 Eylül iş kazası tutanakları incelendi
Bir yıldaki 65 iş kazasının 57’si (%87,7) RD’de öngörülmüştür…
Bulgular-8
Sonuç & Öneriler
S: RD sürecinin uzaması büyük kapasiteli işyerlerinin sorunudur Ö: Büyük işyerlerinde RD ekiplerinin sayısı ve yedekleri olmalıdır S: Hastanede risklerin orta düzeyden fazla olduğu 9 bölüm (+)
Ö: RD’de riskli yerlerin DÖF uygulanmasına öncelik gereklidir...
S: “Fiziksel Risk Etmenleri”, % 46 ile en tehlikeli işyeri etmenidir
Ö: İşverenler/yöneticiler, çalışanlar ve İSG profesyonelleri için işyerinde
öncelikli grup, “Fiziksel Risk Etmenleri” olmalıdır
Sonuç & Öneriler-2
S: RD yöntemi kombine yöntemler çalışmanın optimizasyonu (+)
KL; uygunsuzluk tespitinde insanın yanılgı-unutma faktörünü en aza Matris; uygunsuzlukların önem sırasına konulmasını sağlıyor
Ö: Karma RD yöntemleri; farklı disiplinlerin, değişik sayı ve nitelikte birimi yapısında bulunduran işyerleri olan hastaneler için uygundur
S: Tam giderilen ve başarı kriteri %40; kamu kurumunda başarı uzun zamanda…
Ö: Kamuda İSG için bütçe olmalı ve kısa bürokratik işlem sağlanmalıdır.
S: İK’nın %88’nin RD’de öngörüldüğü; Risklerin giderildiği senaryoda İK …
Ö: RD ile işyerlerinin İK ile sağlık, verim ile ekonomik kayıpları
Sonuç & Öneriler-3
S: Toplu koruma yöntemleri olarak uygulanan DÖF, riskleri hızlı çözüm yöntemi Ö: DÖF çözümlemeleri zaman ve kaynak açısından yararlı
S: Kurum içi koordinasyon problemleri yaşanabilmekte
Ö: Üniversitede Rektörlük-Birimler arası düzenli ve etkin koordinasyon olmalı S: İyi organize RD, yönetimin performansını, hizmetin kalitesini …
Ö: RD ile olası tehlike-riskleri öngörerek önlem almak; KM-KH çalışmalarının
yapılması da mümkün olacaktır. Yapısal çalışmalardan önce-şartname ekibinde İG uzmanları olmalı ve komisyonlarda görev almalıdır…
ÖZET (Neler Kazandık-Öğrendik)
1. RD; ciddi ve zor bir süreçtir
2. İşyerinde en riskli/en güvenli birimler belirlenmiştir 3. Kurumda en çok görülen risk etmenleri belirlenmiştir 4. Tehlikelerin giderilme oranları takip edilmiştir
5. Kurumsal eylemi kısıtlayan nedenler (bürokrasi-bütçe-personel vb.) belirlenmiştir 6. İş kazalarını önlemenin mümkün olduğu belirlenmiştir
ÖZET-2 (Neler Kazandık-Öğrendik)
7. Problemlerin çözüm yöntemleri belirlenmiştir 8. Akreditasyon kriterleri karşılanabilmiştir
9. Yasal yükümlülükler yerine getirilmiştir 10. Ekonomik kayıp olasılığı azaltılmıştır
11. Kurum prosedür-politikalarının oluşmasına-olgunlaşmasına katkıda bulunmuştur 12. Kurumunun saygınlık kazanmasına katkıda bulunulmuştur…
