6.1. Sendikalar ve toplu sözleşme

(1)

6.1. Sendikalar ve toplu

sözleşme

(2)

Sendikal ilişkiler



Sendikalar ve sendikal örgütlenme çağdaş demokrasinin temel

koşullarının başında gelir.

Çalışanlar, işverenle ilişkilerinde

artık bireysel davranış yerine ortak davranışı seçerek güçlerini

birleştirmeye ve artırmaya

yönelmektedir.

(3)

Sendikalara katılım nedenleri

¨ Ekonomik yarar sağlama,

¨ çalışma koşullarının

geliştirilmesini sağlama,

¨ aidiyet ihtiyacını karşılama,

¨ ideolojik nedenler.

(4)

Sendikalara katılmama nedenleri

 Meslekleşme,

 yönetimle özdeşleşme,

 sendika amaçlarını

benimsememe.

(5)

Sendikaların ögeleri

 Ortak amaç: üyelerinin çalışma ilişkilerinde ve kendi

aralarındaki ortak ekonomik ve sosyal hak ve çıkarları korumak ve geliştirmektir.

 Kurulma serbestliği: İşçi ve işveren sendikaları önceden izin almaksızın yasanın gösterdiği bilgi ve belgelerin yetkili

makamlara verilmesiyle kurulurlar.

 Bağımsızlık: Bu bağımsızlık işçi ve işveren sendikalarının birbirlerine karşı bağımsızlığı biçiminde olacağı gibi, devlete, siyasal parti ve dini kuruluşlara ve diğer kuruluşlara karşı bağımsızlığı da kapsar.

 Özel hukuk tüzel kişiliği: Her sendikanın bir tüzel kişiliği bulunmaktadır.

 Yasalara uygunluk: Kuruluş tüzüğünün, yönetim ve işleyişinin, cumhuriyetin niteliklerine ve demokratik esaslara uygun olması gereklidir.

(6)

Sendika türleri



İşkolu sendikaları



konfederasyonlar

(7)

Sendikaların Amaçları

 İki temel grupta toplanır:

 1. Sendika Güvenliği:Her şeyden önce sendikalar varlıklarını güvence altına almaya çalışırlar. Uygulamada beş ayrı türü vardır.

 A. Kapalı Sistem: Bu sistemi benimseyen ülkelerde bir işletme yalnızca sendika üyelerini işe alabilir.

 B. Sendikal Sistem: Bu sistemde işletmeler sendika üyesi olmayan kişileri de işe alabilirler. Ama işe alınan bu kişiler belirlenen bir süre içinde ve aidatlarını ödeyerek bir sendikaya girmek zorundadırlar, aksi halde işlerine devam edemezler.

 C. Temsili Sistem: Bu sistemde de işe girmek için sendika üyesi olma zorunluluğu yoktur. Ancak çalışanlar “sendikal çıkarlardan herkes yararlanmaktadır” ilkesi gereği, sendika aidatını ödemek zorundadır.

 D. Açık Sistem: Herkes sendikaya üye olma ya da olmama özgürlüğüne sahiptir. Üye olmayanlar aidat ödemezler.

 E. Üyelik Aranjmanlarını Sürdürme Sistemi: Çalışanların bir sendikaya üye olması zorunlu değildir. Ama örgütçe çalıştırılan sendika üyeleri, sözleşme süresince üyeliklerini sürdürmek zorundadır.

(8)

2. Mali ve Diğer Haklar



Güvenliklerini sağlayan sendikaların en temel diğer amacı, üyelerine daha iyi haklar sağlama yolunda faaliyet

göstermektir.

(9)

(10)

Toplu pazarlık



Sendika-yönetim ilişkilerinin temeli toplu pazarlıktır. Toplu pazarlık;

sendika ile yönetim temsilcilerinin, kendileri yönünden en avantajlı bir sözleşme imzalayabilmek için,

karşılıklı olarak çeşitli manevralara

başvurdukları karmaşık bir süreçtir

(11)

(12)

Toplu pazarlığın başarısını etkileyen faktörler



Yönetim sendika ilişkileri



Pazarlık süreci



Tarafların kullandığı pazarlık stratejisi

(13)

Pazarlık süreçleri

 Dağıtımsal pazarlık:

Bu tür pazarlık süreci, tarafların bir konuda uyuşamadığı ve sonucunda bir taraf için kazanç sağlarken diğer taraf için kayıp sayıldığı durumlarda söz konusudur. Taraflar en iyi sonucu elde edebilmenin pazarlığı içindedirler.

 Bütünleştirici pazarlık:

Bu yöntemde her iki taraf da iki tarafın yararına olabilecek çözüm üzerinde çalışırlar.

 Tutumsal yapılandırma:

Tutumların karşılıklı olarak biçimlenmesi amaçlanır. Pazarlık sürecinde ortaya çıkan tutumlar, pazarlığın gidişatını ve ilerideki pazarlıkları büyük ölçüde etkiler.

 Örgüt içi pazarlık:

Örneğin yönetim tarafını temsil edenler, belirli bir konumdaki durumlarını değiştirmek için yönetim yetkilileriyle görüşme yapmak zorunda

kalabilirler.

(14)

Toplu pazarlığın sonuçları

 Anlaşma

 Grev – lokavt

Grev personelin örgütte çalışmayı reddetmesi buna karşın lokavt ise bunun tersi, işverenin işçilerin çalışmasını kabul etmemesidir.

 Arabulucu

Arabulucu, gönüllü bir anlaşmayı sağlayabilmek için taraflara yardım eden tarafsız bir üçüncü kişi ya da kurumdur.

 Tahkim:

Hakem, pazarlık sürecinde tarafları dinleyen, bilgileri

toplayan ve tarafları bağlayıcı öneriler getiren tarafsız bir üçüncü kişidir. Arabulucudan farklı olarak hakem,

sözleşmenin koşullarını belirler.

(15)