Sıkça Sorulan Sorular (İklim Değişikliği)
1. Ülkemizin Ozon Tabakasının Korunmasına İlişkin ulusal ve uluslararası koordinasyon görevini hangi kurum yürütmektedir?
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
2. Ozon Tabakasının Korunmasına Dair Uluslararası Sözleşme hangisidir?
Ozon Tabakasının Korunmasına Dair Viyana Sözleşmesi
3. Türkiye, Ozon Tabakasını İncelten Maddelere Dair Uluslararası Sözleşmeyi
hangi yılda imzalamıştır?
1991 yılında imzalamıştır.
4. Ozon Tabakasının Korunmasına Dair Uluslararası uygulama aracı olan Protokol hangisidir?
Ozon Tabakasının Korunmasına Dair Montreal Protokolü
5. Türkiye, Ozon Tabakasını İncelten Maddelere Dair Uluslararası Sözleşmeyi hangi yılda imzalamıştır?
1991 yılında imzalamıştır.
6. Ozon Tabakasını İncelten Maddeler hangi sektörlerde kullanılmaktadır?
Soğutma ,yalıtım ve yangın (Halon gazı) sektörlerinde kullanılan Ozon Tabakasını İncelten Maddeler, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından ilgili mevzuat ile kontrol altına alınmakta ve sonlandırılmaktadır. Tarım sektöründe kullanılan metil bromür ile ilgili kontroller ise Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından gerçekleştirilmektedir.
7. Ozon Tabakasını İncelten Maddeler nerelerde kullanılmaktadır?
Ozon Tabakasını İncelten Maddelerden Hidrokloroflorokarbon grubu gazlar buzdolapları, klimalar ve bazı köpük ürünlerinde; Halonlar Bakanlığın belirlediği zorunlu kullanım alanı sayılan yangın söndürücülerde; Metil bromürün toprakta kullanımı yasaklanmış olmakla birlikte tarımsal ürünlerin karantina amacıyla ithalat ve ihracatında ve taşıma araçlarının steril edilmesi işlemlerinde kullanılır.
8. Ozon Tabakasını İncelten Maddelere (OTİM) İlişkin mevzuat nedir?
Ozon Tabakasını İncelten Maddelerin Azaltılmasına İlişkin Yönetmelik ve Ozon Tabakasını İncelten Maddelerin İthalatı ve Kullanımı Genelgesi, Halon Genelgesi
9. Montreal Protokolünün uygulamasında Türkiye’nin durumu nedir?
Ülkemiz Montreal Protokolü'nün uygulanmasında yürüttüğü çalışmalar çerçevesinde Ozon Tabakasını İncelten Maddelerin ithalatını ve kullanımını hızlı bir takvim çerçevesinde azaltarak başarılı ülkeler arasında yer almaktadır.
10. Ozon tabakasını incelten maddelerin azaltılmasına yönelik çalışmalar nelerdir?
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Ozon Tabakasını İncelten Maddelerin ithalatı ve kullanımının azaltılmasına yönelik çalışmalarına devam etmektedir. Türkiye'de üretimi yasak olan Ozon Tabakasını İncelten Maddelerin ithalatına yönelik sıkı kota önlemleri uygulanmaktadır. 2009 yılında başlayan kota uygulamasının ardından bu maddelerin ithalatına izin verilen miktar 15 bin ton iken, 2014 yılında 2 bin 300 tona düşürülmüş 2015 yılında ise sadece 500 ton olarak ithalatına izin verilmiştir.
11. Ozon Tabakasını İncelten Maddelerin alternatifi olarak kullanılan maddeler hangileridir?
Ozon Tabakasını İncelten Maddelerin alternatifi olarak ülkemizde yaygın olarak florlu sera gazları kullanılmaktadır.
12. Türkiye Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’ne ne zaman taraf olmuştur?
24 Mayıs 2004
13. Türkiye Kyoto Protokolüne ne zaman taraf olmuştur?
26 Ağustos 2009 Tarihinde taraf olmuştur ve I. Ve II. Taahhüt döneminde herhangi bir sera gazı azaltım yükümlülüğü bulunmamaktadır.
14. Kyoto Protokolü Ek-A’da listelenen sera gazları nelerdir?
Karbondioksit-CO2, metan-CH4, diazot monoksit-N2O, hidroflorokarbonlar-HFCs, perflorokarbonlar- PFCs, kükürt heksaflorid-SF6, Nitrojen Triflorit (NF3)
15. Türkiye’nin iklim değişikliği kapsamındaki ulusal vizyonu nedir?
Türkiye’nin iklim değişikliği kapsamındaki ulusal vizyonu iklim değişikliği politikalarını kalkınma politikalarıyla entegre etmiş; enerji verimliliğini yaygınlaştırmış; temiz ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımını arttırmış;
iklim değişikliğiyle mücadeleye özel şartları çerçevesinde aktif katılım sağlayan ve yüksek yaşam kalitesiyle refahı tüm vatandaşlarına düşük karbon yoğunluğu ile sunabilen bir ülke olmaktır.
16. İklim Değişikliği ve Hava Yönetimi Koordinasyon Kurulu (İDHYKK) hangi kurumların temsilcilerinden oluşturulmuştur?
İklim değişikliği Ulusal Odak Noktası olan Bakanlığımız, iklim değişikliği ile ilgili tüm konular için ulusal koordinasyon görevini yürütmektedir. Bununla birlikte, Türkiye BMİDÇS’ye taraf olmadan önce kurumsal yapılanmaya gidilmiş ve 2001/2 sayılı Başbakanlık Genelgesi’yle İklim Değişikliği Koordinasyon Kurulu (İDKK) oluşturulmuştur. İDKK, 2013 yılında yeniden yapılandırılarak İklim Değişikliği ve Hava Yönetimi Koordinasyon Kurulu (İDHYKK) adını almıştır. İDHYKK üyeleri aşağıda yer almaktadır.
2. Avrupa Birliği Bakanlığı
3. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 4. Dışişleri Bakanlığı
5. Ekonomi Bakanlığı
6. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 7. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 8. İçişleri Bakanlığı
9. Kalkınma Bakanlığı 10. Maliye Bakanlığı 11. Milli Eğitim Bakanlığı 12. Orman ve Su İşleri Bakanlığı 13. Sağlık Bakanlığı
14. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı 15. Hazine Müsteşarlığı
16. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) 17. Türk Sanayici ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) 18. Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) 19. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) 20. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)
17. İklim Değişikliği Eylem Planı (İDEP) hangi amaçla hazırlanmıştır, hangi yılları kapsamaktadır?
İDEP’in genel amacı, sera gazı emisyonlarını sınırlandırmaya yönelik ulusal koşullara uygun eylemler belirleyerek iklim değişikliği ile mücadele edilmesi, iklim
değişikliğinin etkilerinin yönetilerek dayanıklılığın artırılması ve böylece Türkiye’de iklim değişikliği ile mücadele ve uyumun teşvik edilmesidir. Plan 2011-2023 yıllarını kapsamaktadır.
18. İDEP’te hangi sektörler yer almaktadır?
Kyoto Protokolü’nün Ek-A listesinde yer alan sektörler ile BMİDÇS’nin İklim Değişikliği Ulusal Bildirim raporlama formatında yer alan sektörler esas alınarak oluşturulan İDEP’te Enerji, Binalar, Ulaştırma, Sanayi, Atık, Tarım, Arazi Kullanımı ve Ormancılık, Sektörler Arası Ortak Konular ve Uyum başlıkları altında hedef ve eylemler bulunmaktadır.
19. İklim değişikliği ile mücadeleye yönelik ne gibi projeler yürütülmektedir?
İklim değişikliği ile mücadele odak noktası olarak Bakanlığımız pek çok proje yürütmektedir. Yürütülen projelere ilişkin bilgilere http://www.csb.gov.tr/projeler/iklim/ adresinden ulaşılabilir.
20. Ülkemizde sanayiden kaynaklı sera gazı emisyonları izlenmekte midir?
Evet. Bakanlığımız tarafından hazırlanan 17 Mayıs 2014 tarih ve 29003 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan "Sera Gazlarının Takibi Hakkında Yönetmelik" uyarınca 2016 yılı itibariyle raporlama yükümlülüğü başlayacaktır.
21. Sera Gazı Raporlama Uygulaması açık mıdır? "Sera Gazlarının Takibi Hakkında Yönetmelik" kapsamında www.online.cevre.gov.tr altında yer alan sera gazı raporlama uygulaması sera gazı izleme planı sunmak için sürekli açık olacaktır.
22. Türkiye karbon piyasası mekanizmalarından (emisyon ticareti) faydalanmakta mıdır?
Türkiye’nin Kyoto Protokolü kapsamında herhangi bir sera gazı azaltım taahhüdü bulunmadığından Kyoto Protokolü altındaki emisyon ticaretine konu olan esneklik mekanizmalarından faydalanamamaktadır. Türkiye, her ne kadar Kyoto Protokolü’nün esneklik mekanizmalarından yararlanamıyorsa da; bu mekanizmalardan bağımsız olarak işleyen, çevresel ve sosyal sorumluluk ilkesi çerçevesinde kurulmuş Gönüllü Karbon Piyasası’na yönelik projeler 2005 yılından beri geliştirilmekte ve uygulanmaktadır. Şuan Gönüllü piyasalarda işlem gören toplam 308 proje bulunmaktadır ve bunların %42’si hidroelektrik ve %39’u Rüzgar projesidir.
23. Türkiye’nin sera gazı emisyonlarındaki en büyük pay hangi sektöre aittir?
Enerji Sektörü
24. Türkiye’nin sera gazı envanteri hangi kurum tarafından derlenmektedir?
Türkiye İstatistik Kurumu
25. Karbon ayak izi nedir? Bu konuda bir düzenleme var mıdır?
Bir kurum, kişi, etkinlik veya ürün tarafından salınan toplam sera gazı “karbon ayak izi olarak tanımlanmaktadır. Diğer bir ifadeyle; Karbon Ayak izi birim karbondioksit cinsinden ölçülen, üretilen sera gazı miktarı açısından insan faaliyetlerinin (ulaşım, ısınma, elektrik tüketimi, satın alınan ürünler vb…) çevreye verdiği zararın ölçüsüdür.
Bu konuda Bakanlığımız düzenlemesi bulunmamaktadır. Tamamen gönüllülük esastır.
Kurumsal karbon ayak izini hesaplamak isteyen kuruluş GHG Protocol, PAS 2060 ve ISO 14064 uluslararası standartlarından herhangi birini kullanabilir.
26. İklim değişikliği ile ülkemizi ve dünyayı bekleyen tehlikeler neler olacak? Ne gibi sorunlar yaşayacağız?
İklim değişikliği, sosyal ve ekonomik sektörler ile canlı yaşamı ile doğrudan ilişkili su kaynakları, doğal afet, biyolojik çeşitlilik, ekosistem hizmetleri ve halk sağlığı gibi alanları etkilemektedir. Bu çerçevede,
Yağış rejiminin değişmesi ile su sıkıntısı yaşanması ve/veya sellerin meydana gelmesi, Deniz seviyesinin yükselmesi kıyı bölgelerinin özellikle deltaların zarar görmesi, Sıcaklık artışı ile çölleşmenin artması,
Yaz aylarında yağış miktarının azalması, tarımda su tüketiminin giderek artması, yüzey sularının kaybedilmesi,
Su, toprak gibi doğal kaynaklara dayanan tarımsal yapı ve ürün deseninin etkilenmesi, artan sıcaklıklar nedeniyle bitkisel üretim dönemlerinin değişmesine bağlı olarak gıda güvenliğinin olumsuz etkilenmesi,
Hassas ekosistemlerin ve türlerin yok olması,
Orman yangınlarının sıklığı ve kar yağış ve erime dönemlerinin değişimi nedeniyle doğal afetlerin artması,
Doğaya dayalı tarım ve hayvancılık gibi sektörlerde çalışan kesimlerin geçim kaynaklarının tehdit altına girmesi ve buna bağlı olarak kırsaldan kente göçün artması, Suyun sanayide yoğun olarak kullanılması sebebiyle, sanayi sektörü ve dolayısı ile ekonomik kalkınma sürecinin olumsuz etkilenmesi beklenmektedir.
27. Etkilenebilirlik nedir?
Bir sistemin, iklim değişkenlikleri ve aşırılıkları da dahil olmak üzere iklim değişikliğinin olumsuz etkilerine ne dereceye kadar hassas olduğu veya bunlarla baş edebilme kapasitesidir. Etkilenebilirlik, bir sistemin maruz kaldığı iklim
değişkenliğinin karakterinin, büyüklüğünün ve oranının, sistemin hassasiyetinin ve uyum kapasitesinin bir fonksiyonudur.
28. İklim değişikliğine uyum nedir?
İklim değişikliğinin etkileriyle mücadele etmek, fayda sağlamak ve etkileri yönetebilmek için stratejilerin güçlendirilmesi, geliştirilmesi ve uygulanması sürecidir.
29. İklim değişikliğine uyum sağlamak neden gereklidir?
İklim değişikliğine sebep olan emisyonlar azaltılsa ya da sonlandırılsa bile atmosferde kalan sera gazları, iklim olaylarını değiştirmeye devam edecektir. İklim değişikliği bir kalkınma sorunudur. Bu nedenle, ekonomik, sosyal ve çevresel etkileri ve riskleri en aza indirmek için iklim değişikliğine uyum sağlamak gerekmektedir.
30. Ulusal Uyum Stratejisi Nedir?
Uyum etkinliklerinin eşgüdümüne katkıda bulunmak amacıyla hazırlanan; ülkelere özgü etkilerin saptanması, farklı kurumların ve idari araçların devreye sokulmasının yanı sıra, iş dünyası ve sivil toplum aktörlerinin de geniş katılımıyla ulusal, yerel ve bölgesel düzeyde iklim değişikliğine uyum faaliyetlerini içeren ve yönlendiren politika belgesidir.
31. Türkiye’nin İklim Değişikliğine Uyum Stratejisi ve Eylem Planı ne zaman yayınlanmıştır ve hangi sektörleri içermektedir?
2012 yılında yayınlanan İklim Değişikliğine Uyum Stratejisi ve Eylem Planı su kaynakları yönetimi, tarım sektörü ve gıda güvencesi, afet risk yönetimi, ekosistem hizmetleri, biyolojik çeşitlilik ve ormancılık ve insan sağlığı sektörlerini içermektedir.
32. Uyum stratejilerinin başarısı nelere bağlıdır?
İklim değişikliğinin etkilerinin zamanında öngörülmesine, mevcut plan ve stratejilerin iklim değişikliğinin etkilerini de göz önüne alacak şekilde güncellenebilmesine, toplumların kendilerini koruyacak önlemleri ve planları hayata geçirebilmelerine ve toplumun bilinçlenmesine bağlıdır.
