PATOLOJİ LABORATUVAR TEKNİKLERİ
SAĞLIK HİZMETLERİ MESLEK YÜKSEKOKULU
PLT216-LABORATUVAR GÜVENLİĞİ Öğr. Gör. Nüket ÇALIŞKAN nuket.caliskan@omu.edu.tr
LABORATUVAR KOŞULLARI ve
GENEL LABORATUVAR KURALLARI
Hafta-2
PLT216-LABORATUVAR GÜVENLİĞİ
2
LABORATUVAR KOŞULLARI ve
GENEL LABORATUVAR KURALLARI
Laboratuvar Nedir?
❖ Kontrollü deneylerin (veya üretimin) yapıldığı denetimli birim veya bina
Kontrol
✓ Sıcaklık
✓Işık
✓Yaşam şartları
✓Özel cihaz
✓Özel donanım
…
Denetim
✓Giriş/Çıkış sınırlaması
✓Kullanma şartları
…
Laboratuvar güvenliği
Çalışan kişinin ve çalışma materyalinin korunması için;
✓çalışma sırasında belirli laboratuvar kurallarının,
✓yöntemlerin,
✓altyapı ve cihazların kullanılmasıdır.
Laboratuvar güvenliği
• Laboratuvar ortamında çalışanların sağlık ve güvenliği için temel güvenlik kurallarına uyulması büyük önem taşımaktadır.
• Bu sebeple laboratuvarda çalışan kişilerin laboratuvar sorumluları tarafından yapılacak uyarılara uyması gerekmektedir.
1 2
3 4
Güvenli Laboratuvarı Nasıl Oluştururuz?
A. Planlama Sırasında Laboratuvarların Özellikle Tasarlanması
B. Sonradan Binayı/Bölgeyi Laboratuvar Kullanımı için Hazırlamak
İş Güvenliği Kurallarına uyarak
Laboratuvar Tasarımı
Temel amaçlar:
• Güvenlik
✓laboratuvar güvenliği
• Etkinlik- Verimlilik
✓hareket alanı
• Esneklik
✓yeni prosedürlere,
✓cihazlara,
✓politikalara uyum
Temel Gelişim Prosesi:
1. İhtiyaçların belirlenmesi 2. Maliyetin çıkarılması 3. Mali destek
bulunması
4. Binanın tasarlanması 5. Binanın inşa edilmesi
Laboratuvarın Olmazsa Olmazları
• Acil ihtiyaçlar
• Kimyasal atık hatları
• Kimyasal sıvı tankları
• Cihaz soğutmaları
• Cihaz gazları
Acil İhtiyaçlar
• İlkyardım kutusu
• Göz Musluğu
• İlkyardım Duşu
• Yangın Söndürme Sistemi
✓ Sprey
✓ Tüp
✓ Yangın dedektörü
✓ Yangın Alarmı
• Acil Çıkış işaretleri
• Önemli Telefonlar
LABORATUVAR Binalarının Özellikleri
• Yangına 3-4 saat dayanıklı bina
• Laboratuvar(lar)ın yangına 1-2 saat dayanması
• Yangın önleme Tedbirleri olmalı
• Yangın Bölmeleri olmalı
• Giriş/Çıkış kolay sağlanmalı (günlük etkinlikler ve acil durumlar için)
7 8
9 10
11 12
Yapı Sistemleri
• Su Sistemleri
✓Deiyonize,
✓distile,
✓ters ozmoz,
✓saf su (Tip 1)
• Elektrik sistemleri
✓jeneratör,
✓güç kaynakları (UPS),
✓ışık kontrolleri
Mekanik Sistemler
• Havalandırma
• Isınma
• Yangın önleme sistemleri
• Güvenlik sistemleri
İşaretleme ve Yedek Güç
• Laboratuvar giriş ve çıkışları işaretlenmeli,
• Laboratuvar donanımları işaretle gösterilmeli,
• İlk yardım donanımları işaretlerle belirtilmeli,
• Acil çıkış yönlendirme olmalı,
• Binada yedek güç bulunmalı,
• Floresan işaretler acil durumlarda 1-4 saat çalışmalı,
• Enerji sistemleri yedekli olmalıdır.
Temel Altyapı Bileşenleri
• (Çalışma Ortamı) Mekan
• Mekanik altyapı
• Depolar
• Bina Özellikleri
• Kolonlar
• Duvar kalınlıkları
• Merdivenler
• Asansörler
• Sosyal alanlar (dinlenme, duş tuvaletler vb..)
Binanın ancak %65’i laboratuvar için kullanılır.
Modern laboratuvarların kurulma ve işletme maliyetleri yüksektir.
Laboratuvar Çalışma Prensipleri
• Çalışmaların Planlaması
• Tehlike Hakkında Bilgilendirme (Bilme Hakkı)
✓Güvenlik
✓Sağlık Etkileri
• Acil Eylem Planları
• Depolama
• Kimyasalların Yönetimi
• Atık Yönetimi
GENEL LABORATUVAR KURALLARI
• Uygun laboratuvar kıyafetleri giy!
✓ uzun beyaz önlük , önü ilikli
✓ Laboratuvar dışında önlük giyme!
• El ve gözlerinizi koru!
✓ Eldiven ve koruyucu gözlük
✓ Laboratuvar dışında eldiven kullanma!
✓ Laboratuvarlar arasında transfer gerekli ise:
✓ tek eldiven prensibi
✓ kırılmaz, sızdırmayan taşıyıcılar
• Kapalı ayakkabı giy .
✓ Kimyasal madde dökülmesine ve cam kırıklarına tedbir olarak
13 14
15 16
GENEL LABORATUVAR KURALLARI
• Yemek ve içmek için sadece belirlenen alanları kullan!
✓ laboratuvar ekipmanları bu amaçla kullanma !
• Asla ağız ile pipetleme yapma!
• Laboratuvarda bulunan hiç bir kimyasal maddeyi koklama ve tatma!
• Dökülen maddeler olup olmadığını kontrol et!
• Laboratuvarda çatlak ve kırık cam eşyalar kullanma.
• Bunzen beklerini, elektrikli cihazları kullanılmadığı zaman kapat!
• Tehlikeli maddeler ile çalıştıktan sonra ellerini yıka!
GENEL LABORATUVAR KURALLARI
• Asit, baz gibi aşındırıcı-yakıcı maddeler deriye damladığı veya sıçradığı durumda derhal bol miktarda su ile yıka!
• Kimyasalların bulunduğu kapların ağzını açık bırakma ve kapaklar birbirine karıştırma!
• Kimyasal reaksiyonlar devam ederken ağzı açık deney tüpüne veya kap içinde ısıtma yaparken kaba üstten bakma!
• Deri yoluyla hastalıkların bulaşma riskinden dolayı laboratuvar ortamında çalışılırken açık yaraları mutlaka yara bandı ile kapat!
GENEL LABORATUVAR KURALLARI
• Katı haldeki maddeler şişelerden daima temiz bir spatül veya kaşıkla al. Aynı kaşığı temizlenmeden başka bir madde içine sokma!
• Şişe kapaklarını hiçbir zaman alt tarafları ile masa üzerine koyma!
✓ Kontaminasyon
✓ Bozulma
• Etiketsiz bir şişeye veya kaba, kimyasal madde koyma.
✓ boş kaba kimyasal bir madde konulunca hemen etiketle
✓ Etiketi olmayan kimyasal maddelerİ deneylerde kesinlikle kullanma
• Çalışma sonunda kullanılan cam malzemeler ve kaplar hemen temizle.
• Günlük çalışma sonunda çeşmeler, gaz muslukları ve elektrik düğmeleri kapalı tut
• Çalışma bitiminde sonuçlar dikkatli bir şekilde kaydet!
• Laboratuvar çalışmaları bittikten sonra elleri mutlaka sabun ve su ile yıka.
Çalışma Alanlarının Temizlenmesi
1) Laboratuvarda çalıştığınız alanı her zaman temiz tutunuz.
2) Laboratuvar çalışmalarının bitiminde, kullanılan tezgahlar ve cam malzemeler mutlaka temiz bırakılmalıdır.
3) Laboratuvar ortamına numune/kimyasal madde dökülmesi durumunda temizlenmeli ve gerekirse laboratuvar sorumlusuna haber verilmelidir.
4) Laboratuvar çalışmalarından çıkan atıklar, Laboratuvar Yönetimi’nce tanımlanan kurallar doğrultusunda uzaklaştırılmalıdır.
5) Laboratuvar malzemelerinin temizliği sırasında eldiven ve gerekli olması durumunda gözlük kullanılması zorunludur.
6) Çözeltiler ihtiyaca uygun miktarlarda hazırlanmalıdır.
7) Kimyasallar ana stoktan direk olarak değil ara stok hazırlanarak kullanılmalıdır.
19 20
21 22
23 24
25
