BİR MİLLƏT, İKİ DÖVLƏT AZƏRBAYCAN – TÜRKİYƏ

B

İR MİLLƏT, İKİ DÖVLƏT

AZ

ƏRBAYCAN -

TÜRK

İYƏ

BİR MİLLƏT, İKİ DÖVLƏT

AZƏRBAYCAN – TÜRKİYƏ

Copyright © 2018 by iksad publishing house

All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, distributed or transmitted in any

form or by

any means, including photocopying, recording or other electronic or mechanical methods, without the

prior written permission of the publisher, except in the case of

brief quotations embodied in critical reviews and certain other noncommercial uses permitted by

copyright law. Institution of Economic Development and Social

Researches Publications®

(The Licence Number of Publicator: 2014/31220)

TURKEY TR: +90 342 606 06 75

USA: +1 631 685 0 853

E mail: iksadyayinevi@gmail.com

www.iksadyayinevi.com

It is responsibility of the author to abide by the publishing ethics rules.

Iksad Publications

– 2018©

ISBN: 978-605-7510-51-8

July / 2018

Ankara / Turkey

Size = 21 x 29,7 cm

“BİR MİLLƏT, İKİ DÖVLƏT, AZƏRBAYCAN - TÜRKİYƏ”

ADLI K

İTABIMI AZƏRBAYCAN YAZIÇILAR BİRLİYİ və

RESPUBL

İKA AĞSAQQALLAR ŞURASI MƏCLİSİNİN ÜZVÜ,

A

ŞIQ ŞƏMŞİR MƏDƏNİYYƏT OCAĞI İCTİMAİ BİRLİYİNİN SƏDRİ,

ŞAİR - PUBLİSİST,

QƏNBƏR ŞƏMŞİR OĞLU QURBANOVUN

85

İLLIK YUBİLEYİNƏ

ƏRMƏĞAN EDİRƏM

Müəllif

ÖN SÖZÜN MÜƏLLĠFĠ VƏ ELMĠ REDAKTORU

BABƏK OSMAN OĞLU QURBANOV

Fəlsəfə elmləri doktoru, Professor

SSR

İ və Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının üzvü

Redaktor: Zakir C

əmiloğlu.

“BİR MİLLƏT, İKİ DÖVLƏT, AZƏRBAYCAN - TÜRKİYƏ” adlı kitab, Azərbaycan

Yazıçılar Birliyinin üzvü, şair - publisist Q

ənbər Şəmşir oğlu Qurbanovun 85 illik yubileyinə

h

əsr olunmuşdur. Fəlsəfə elmləri doktoru professor Babək Osman oğlu Qurbanovun “ön söz”ü

və Sənətşünaslıq doktoru, Professor İlqar Cəmil oğlu İmamverdiyevin “giriş” məqaləsinin də

yer aldığı bu məcmuədə, müəllifin 2003 ildə yazdığı “Azərbaycan -Türkiyə” adlı Şeirinə fərqli

ill

ərdə bəstələdiyi 300 musiqilər nota yazılaraq mətnləri ilə birgə məcmuəyə daxil edilmişdir.

Kitab Az

ərbaycan müğənniləri, xanəndələri, xalq çalğı alətləri ansambl rəhbərləri, habelə

M

Ü N D Ə R Ġ C A T...3

Ön söz :

(Prof. B. Qurbanov) ...

9

GiriĢ :

(Prof.

Ġ. C. Ġmamverdiyev) ...

105

1. Azərbaycan -Türkiyə № 1 ...139

2. Azərbaycan -Türkiyə № 2 ...142

3. Azərbaycan -Türkiyə № 3 ...145

4. Azərbaycan -Türkiyə № 4 ...147

5. Azərbaycan -Türkiyə № 5 ...150

6. Azərbaycan -Türkiyə № 6 ...152

7. Azərbaycan -Türkiyə № 7 ...155

8. Azərbaycan -Türkiyə № 8 ...158

9. Azərbaycan -Türkiyə № 9 ...161

10. Azərbaycan -Türkiyə № 10 ...164

11. Azərbaycan – Türkiyə № 11 ...166

12. Azərbaycan -Türkiyə № 12...168

13. Azərbaycan -Türkiyə № 13...171

14. Azərbaycan -Türkiyə № 14...173

15. Azərbaycan -Türkiyə № 15...176

16. Azərbaycan – Türkiyə № 16 ...180

17. Azərbaycan – Türkiyə № 17 ...183

18. Azərbaycan – Türkiyə № 18 ...185

19. Azərbaycan – Türkiyə № 19 ...187

20. Azərbaycan – Türkiyə № 20 ...189

21. Azərbaycan – Türkiyə № 21 ...192

22. Azərbaycan – Türkiyə № 22 ...194

23. Azərbaycan – Türkiyə № 23 ...196

24. Azərbaycan – Türkiyə № 24 ...198

25. Azərbaycan – Türkiyə № 25 ...201

26. Azərbaycan – Türkiyə № 26 ...203

27. Azərbaycan – Türkiyə № 27 ...205

28. Azərbaycan – Türkiyə № 28 ...207

29. Azərbaycan – Türkiyə № 29 ...209

30. Azərbaycan – Türkiyə № 30 ...211

31. Azərbaycan – Türkiyə № 31 ...213

32. Azərbaycan – Türkiyə № 32 ...215

33. Azərbaycan – Türkiyə № 33 ...218

34. Azərbaycan – Türkiyə № 34 ...220

35. Azərbaycan – Türkiyə № 35 ...222

36. Azərbaycan – Türkiyə № 36 ...225

37. Azərbaycan – Türkiyə № 37 ...227

38. Azərbaycan – Türkiyə № 38 ...229

39. Azərbaycan – Türkiyə № 39 ...232

40. Azərbaycan – Türkiyə № 40 ...234

41. Azərbaycan – Türkiyə № 41 ...237

42. Azərbaycan – Türkiyə № 42 ...239

43. Azərbaycan – Türkiyə № 43 ...241

44. Azərbaycan – Türkiyə № 44 ...243

45. Azərbaycan – Türkiyə № 45 ...246

46. Azərbaycan – Türkiyə № 46 ... 249

47. Azərbaycan – Türkiyə № 47 ...252

48. Azərbaycan – Türkiyə № 48 ...254

49. Azərbaycan – Türkiyə № 49 ...256

50. Azərbaycan – Türkiyə № 50 ...259

51. Azərbaycan – Türkiyə № 51 ...261

52. Azərbaycan – Türkiyə № 52 ...263

53. Azərbaycan – Türkiyə № 53 ... 266

54. Azərbaycan – Türkiyə № 54 ...270

55. Azərbaycan – Türkiyə № 55 ... 272

56. Azərbaycan – Türkiyə № 56 ... 275

57. Azərbaycan – Türkiyə № 57 ...278

58. Azərbaycan – Türkiyə № 58 ...281

59. Azərbaycan – Türkiyə № 59 ...283

60. Azərbaycan – Türkiyə № 60 ...286

61. Azərbaycan – Türkiyə № 61 ...288

62. Azərbaycan – Türkiyə № 62 ...290

63. Azərbaycan – Türkiyə № 63 ...293

64. Azərbaycan – Türkiyə № 64 ...296

65. Azərbaycan – Türkiyə № 65 ...299

66. Azərbaycan – Türkiyə № 66 ...301

67. Azərbaycan – Türkiyə № 67...304

68. Azərbaycan – Türkiyə № 68...306

69. Azərbaycan – Türkiyə № 69...308

70. Azərbaycan – Türkiyə № 70...311

71. Azərbaycan – Türkiyə № 71...313

72. Azərbaycan – Türkiyə № 72...315

73. Azərbaycan – Türkiyə № 73...317

74. Azərbaycan – Türkiyə № 74...319

75. Azərbaycan – Türkiyə № 75...321

76. Azərbaycan – Türkiyə № 76...323

77. Azərbaycan – Türkiyə № 77...326

78. Azərbaycan – Türkiyə № 78...328

79. Azərbaycan – Türkiyə № 79...330

80. Azərbaycan – Türkiyə № 80...333

81. Azərbaycan – Türkiyə № 81...335

82. Azərbaycan – Türkiyə № 82...338

83. Azərbaycan – Türkiyə № 83...341

84. Azərbaycan – Türkiyə № 84...343

85. Azərbaycan – Türkiyə № 85...345

86. Azərbaycan – Türkiyə № 86...347

87. Azərbaycan – Türkiyə № 87...350

88. Azərbaycan – Türkiyə № 88...352

89. Azərbaycan – Türkiyə № 89...355

90. Azərbaycan – Türkiyə № 90...358

91. Azərbaycan – Türkiyə № 91...360

92. Azərbaycan – Türkiyə № 92...362

93. Azərbaycan – Türkiyə № 93...364

94. Azərbaycan – Türkiyə № 94...366

95. Azərbaycan – Türkiyə № 95...368

96. Azərbaycan – Türkiyə № 96...370

97. Azərbaycan – Türkiyə № 97...372

98. Azərbaycan – Türkiyə № 98...375

99. Azərbaycan – Türkiyə № 99...378

100. Azərbaycan – Türkiyə № 100...380

101. Azərbaycan – Türkiyə № 101...383

102. Azərbaycan – Türkiyə № 102...386

104. Azərbaycan – Türkiyə № 104...391

105. Azərbaycan – Türkiyə № 105...393

106. Azərbaycan – Türkiyə № 106...395

107. Azərbaycan – Türkiyə № 107...397

108. Azərbaycan – Türkiyə № 108...399

109. Azərbaycan – Türkiyə № 109...402

110. Azərbaycan – Türkiyə № 110...405

111. Azərbaycan – Türkiyə № 111...408

112. Azərbaycan – Türkiyə № 112...411

113. Azərbaycan – Türkiyə № 113...414

114. Azərbaycan – Türkiyə № 114...417

115. Azərbaycan – Türkiyə № 115...419

116. Azərbaycan – Türkiyə № 116...421

117. Azərbaycan – Türkiyə № 117...423

118. Azərbaycan – Türkiyə № 118...425

119. Azərbaycan – Türkiyə № 119...427

120. Azərbaycan – Türkiyə № 120...430

121. Azərbaycan – Türkiyə № 121...433

122. Azərbaycan – Türkiyə № 122...436

123. Azərbaycan – Türkiyə № 123...438

124. Azərbaycan – Türkiyə № 124...441

125. Azərbaycan – Türkiyə № 125...444

126. Azərbaycan – Türkiyə № 126...447

127. Azərbaycan – Türkiyə № 127...450

128. Azərbaycan – Türkiyə № 128...454

129. Azərbaycan – Türkiyə № 129...457

130. Azərbaycan – Türkiyə № 130...461

131. Azərbaycan – Türkiyə № 131...463

132. Azərbaycan – Türkiyə № 132...466

133. Azərbaycan – Türkiyə № 133...469

134. Azərbaycan – Türkiyə № 134...471

135. Azərbaycan – Türkiyə № 135...473

136. Azərbaycan – Türkiyə № 136...476

137. Azərbaycan – Türkiyə № 137...479

138. Azərbaycan – Türkiyə № 138...482

139. Azərbaycan – Türkiyə № 139...485

140. Azərbaycan – Türkiyə № 140...488

141. Azərbaycan – Türkiyə № 141...490

142. Azərbaycan – Türkiyə № 142...492

143. Azərbaycan – Türkiyə № 143...495

144. Azərbaycan – Türkiyə № 144...499

145. Azərbaycan – Türkiyə № 145...501

146. Azərbaycan – Türkiyə № 146...505

147. Azərbaycan – Türkiyə № 147...508

148. Azərbaycan – Türkiyə № 148...511

149. Azərbaycan – Türkiyə № 149...513

150. Azərbaycan – Türkiyə № 150 ...516

151. Azərbaycan – Türkiyə № 151 ...519

152. Azərbaycan – Türkiyə № 152 ...521

153. Azərbaycan – Türkiyə № 153 ...523

154. Azərbaycan – Türkiyə № 154 ...526

155. Azərbaycan – Türkiyə № 155 ...529

156. Azərbaycan – Türkiyə № 156 ...532

157. Azərbaycan – Türkiyə № 157 ...536

158. Azərbaycan – Türkiyə № 158 ...539

159. Azərbaycan – Türkiyə № 159 ...542

160. Azərbaycan – Türkiyə № 160 ...544

161. Azərbaycan – Türkiyə № 161 ...547

162. Azərbaycan – Türkiyə № 162...549

163. Azərbaycan – Türkiyə № 163 ...551

164. Azərbaycan – Türkiyə № 164 ...553

165. Azərbaycan – Türkiyə № 165 ...557

166. Azərbaycan – Türkiyə № 166 ...560

167. Azərbaycan – Türkiyə № 167 ...563

168. Azərbaycan – Türkiyə № 168 ...566

169. Azərbaycan – Türkiyə № 169 ...570

170. Azərbaycan – Türkiyə № 170 ...572

171. Azərbaycan – Türkiyə № 171 ...574

172. Azərbaycan – Türkiyə № 172 ...577

173. Azərbaycan – Türkiyə № 173 ...580

174. Azərbaycan – Türkiyə № 174 ...582

175. Azərbaycan – Türkiyə № 175 ...584

176. Azərbaycan – Türkiyə № 176 ...586

177. Azərbaycan – Türkiyə № 177 ...588

178. Azərbaycan – Türkiyə № 178 ...590

179. Azərbaycan – Türkiyə № 179 ...593

180. Azərbaycan – Türkiyə № 180 ...595

181. Azərbaycan – Türkiyə № 181 ...597

182. Azərbaycan – Türkiyə № 182 ...599

183. Azərbaycan – Türkiyə № 183 ...601

184. Azərbaycan – Türkiyə № 184 ...604

185. Azərbaycan – Türkiyə № 185 ...607

186. Azərbaycan – Türkiyə № 186 ...609

187. Azərbaycan – Türkiyə № 187 ...612

188. Azərbaycan – Türkiyə № 188 ...614

189. Azərbaycan – Türkiyə № 189 ...617

190. Azərbaycan – Türkiyə № 190 ...620

191. Azərbaycan – Türkiyə № 191 ...623

192. Azərbaycan – Türkiyə № 192 ...625

193. Azərbaycan – Türkiyə № 193 ...627

194. Azərbaycan – Türkiyə № 194 ...629

195. Azərbaycan – Türkiyə № 195 ...632

196. Azərbaycan – Türkiyə № 196 ...635

197. Azərbaycan – Türkiyə № 197 ...638

198. Azərbaycan – Türkiyə № 198 ...641

199. Azərbaycan – Türkiyə № 199 ...643

200. Azərbaycan – Türkiyə № 200...645

201. Azərbaycan – Türkiyə № 201...647

202. Azərbaycan – Türkiyə № 202...650

203. Azərbaycan – Türkiyə № 203...653

204. Azərbaycan – Türkiyə № 204...655

205. Azərbaycan – Türkiyə № 205...658

206. Azərbaycan – Türkiyə № 206...660

207. Azərbaycan – Türkiyə № 207...662

208. Azərbaycan – Türkiyə № 208...665

209. Azərbaycan – Türkiyə № 209...667

210. Azərbaycan – Türkiyə № 210...669

211. Azərbaycan – Türkiyə № 211...671

212. Azərbaycan – Türkiyə № 212...674

214. Azərbaycan – Türkiyə № 214...678

215. Azərbaycan – Türkiyə № 215...681

216. Azərbaycan – Türkiyə № 216...684

217. Azərbaycan – Türkiyə № 217...687

218. Azərbaycan – Türkiyə № 218...690

219. Azərbaycan – Türkiyə № 219...692

220. Azərbaycan – Türkiyə № 220...695

221. Azərbaycan – Türkiyə № 221...699

222. Azərbaycan – Türkiyə № 222...701

223. Azərbaycan – Türkiyə № 223...704

224. Azərbaycan – Türkiyə № 224...707

225. Azərbaycan – Türkiyə № 225...710

226. Azərbaycan – Türkiyə № 226...712

227. Azərbaycan – Türkiyə № 227...715

228. Azərbaycan – Türkiyə № 228...718

229. Azərbaycan – Türkiyə № 229...720

230. Azərbaycan – Türkiyə № 230...722

231. Azərbaycan – Türkiyə № 231...724

232. Azərbaycan – Türkiyə № 232...726

233. Azərbaycan – Türkiyə № 233...729

234. Azərbaycan – Türkiyə № 234...731

235. Azərbaycan – Türkiyə № 235...734

236. Azərbaycan – Türkiyə № 236...737

237. Azərbaycan – Türkiyə № 237...740

238. Azərbaycan – Türkiyə № 238...743

239. Azərbaycan – Türkiyə № 239...745

240. Azərbaycan – Türkiyə № 240...748

241. Azərbaycan – Türkiyə № 241...751

242. Azərbaycan – Türkiyə № 242...753

243. Azərbaycan – Türkiyə № 243...756

244. Azərbaycan – Türkiyə № 244...759

245. Azərbaycan – Türkiyə № 245...762

246. Azərbaycan – Türkiyə № 246...764

247. Azərbaycan – Türkiyə № 247...767

248. Azərbaycan – Türkiyə № 248...768

249. Azərbaycan – Türkiyə № 249...771

250. Azərbaycan – Türkiyə № 250...774

251. Azərbaycan – Türkiyə № 251...777

252. Azərbaycan – Türkiyə № 252...780

253. Azərbaycan – Türkiyə № 253...783

254. Azərbaycan – Türkiyə № 254...785

255. Azərbaycan – Türkiyə № 255...788

256. Azərbaycan – Türkiyə № 256...791

257. Azərbaycan – Türkiyə № 257...794

258. Azərbaycan – Türkiyə № 258...798

259. Azərbaycan – Türkiyə № 259...801

260. Azərbaycan – Türkiyə № 260...805

261. Azərbaycan – Türkiyə № 261...808

262. Azərbaycan – Türkiyə № 262...811

263. Azərbaycan – Türkiyə № 263...814

264. Azərbaycan – Türkiyə № 264...818

265. Azərbaycan – Türkiyə № 265...821

266. Azərbaycan – Türkiyə № 266...824

267. Azərbaycan – Türkiyə № 267...826

268. Azərbaycan – Türkiyə № 268...829

269. Azərbaycan – Türkiyə № 269...831

270. Azərbaycan – Türkiyə № 270 ...833

271. Azərbaycan – Türkiyə № 271...836

272. Azərbaycan – Türkiyə № 272...839

273. Azərbaycan – Türkiyə № 273...842

274. Azərbaycan – Türkiyə № 274...845

275. Azərbaycan – Türkiyə № 275...849

276. Azərbaycan – Türkiyə № 276...852

277. Azərbaycan – Türkiyə № 277...855

278. Azərbaycan – Türkiyə № 278 ... 858

279. Azərbaycan – Türkiyə № 279 ...860

280. Azərbaycan – Türkiyə № 280 ...862

281. Azərbaycan – Türkiyə № 281 ...865

282. Azərbaycan – Türkiyə № 282 ...868

283. Azərbaycan – Türkiyə № 283 ...870

284. Azərbaycan – Türkiyə № 284 ...873

285. Azərbaycan – Türkiyə № 285 ...876

286. Azərbaycan – Türkiyə № 286 ...879

287. Azərbaycan – Türkiyə № 287 ...882

288. Azərbaycan – Türkiyə № 288 ...887

289. Azərbaycan – Türkiyə № 289...890

290. Azərbaycan – Türkiyə № 290...892

291. Azərbaycan – Türkiyə № 291...894

292. Azərbaycan – Türkiyə № 292...897

293. Azərbaycan – Türkiyə № 293...900

294. Azərbaycan – Türkiyə № 294...903

295. Azərbaycan – Türkiyə № 295...906

296. Azərbaycan – Türkiyə № 296...908

297. Azərbaycan – Türkiyə № 297...911

298. Azərbaycan – Türkiyə № 298...914

299. Azərbaycan – Türkiyə № 299...917

300. Azərbaycan – Türkiyə № 300...920

ÖN SÖZ

TÜRKĠYƏ VƏ AZƏRBAYCAN ARASINDAKI SOSĠAL - MƏDƏNĠ

ƏLAQƏLƏR HAQQINDA

Az

ərbaycan və Türkiyə xalqlarının dostluğu, qardaĢlığı qədim olduğu qədər

da

əbədidir. Dili bir, dini bir, mənəvi-əxlaqi dəyərləri bir, adət-ənənələri bir,

z

əngin folklor yaradıcılığı bir olan bu xalqlar uzun bir tarixi prosesin içərisində

bir-birl

ərini zənginləĢdirməklə, bir-birlərinə təsir etməklə yanaĢı, eyni zamanda

bir-birl

ərinə daha çox yaxınlaĢmıĢ, sanki bir bütün olmuĢlar. Təsadüfi deyil ki,

ulu r

əhbərimiz Heydər Əliyev cənabları

(Bax: ġəkil № 1) vaxtil

ə xalqlarımızı

ġəkil № 1. Heydər Əliyev ġəkil № 2. Mustafa Kamal Atatürk

“bir millət iki dövlət” deyə adlandırmıĢdır. Həqiqətən də tarixi inkiĢaf

m

ərhələsində sosial - mədəni həyatın hər hansı bir sahəsinə diqqət etsək hər

zaman bu yaxınlığın, bu doğmalığın, qarĢılıqlı zənginləĢmə və müsbət əlaqələrin

Ģahidi olmaq mümkündür. Bu xalqlarımız xoĢ günlərində də, acı günlərində də

h

ər zaman bir-birlərinin yanında olmuĢ, bir-birlərini dəstəkləmiĢ, düĢmənə qarĢı

döyüĢlər zamanı Vətən yolunda igid mərd oğullarını belə qurban vermiĢdilər.

Çanaqqala savaĢında Türk qardaĢlarımız ilə birlikdə Azərbaycanlı oğullarımız

da c

əsurca döyüĢmüĢ, bir çoxları bu gün ana Türkiyə torpağında, qardaĢ

q

əbiristanlığında əbədi olaraq uyumaqdadırlar. 1818-ci ildə Ənvər PaĢanın

(Bax:

ġəkil № 3)

t

əlimatı ilə Nuru PaĢanın

(Bax: ġəkil № 4 )

Ģanlı ordusunun Azərbaycana

g

əlməsi, xalqımızı rus bolĢevikləri və erməni qəsbkarlarının hücumlarından

qurtar

ması, həmçinin ölüm - dirim döyüĢlərində belə xalqlarımızın bir -

biril

ərinə olan etimadının, inanclarının, sevgilərinin nə qədər hüdudsuz

olmasının bir ifadəsi idi.

ġəkil № 3. Ənvər PaĢa ġəkil № 4. Qafqaz Ġslam Ordusunun baĢ komandanı, Azərbaycanın xilaskarı Nuru PaĢa.

T

əbii ki, bu gün də xalqlarımızın bir - birilərinə olan sevgi və ehtiram

duyğularının sönməməsi, əksinə, daha da artmasını iftixarla söyləmək

mümkündür. Unutmamaq lazımdır ki, Azərbaycanın azadlığına, müstəqilliyinə

qovuĢduğunu ilk tanıyan, onu birbaĢa dəstəkləyən də Türkiyə Cümhuriyyəti

olmuĢdur.

Əski Sovetlər Birliyi dağıldıqdan sonra xalqlarımız arasında tarixən mövcud

olmuĢ sosial - mədəni, mənəvi - əxlaqi, bədii - estetik bağların günümüz

baxımından daha da intensif və çoxistiqamətli bir Ģəkildə inkiĢafını izləyə

bil

ərik. Təbii ki, bu hadisələrlə əlaqədar differensassiyalı araĢdırmaların və

bunun müxtəlif sahələrdə çalıĢan elm adamları tərəfindən edilməsi tələb olunur.

Bu baxımdan həm Türkiyədə, həm də Azərbaycanda geniĢ miqyaslı, çox vaxt da

birlikd

ə reallaĢdırılan araĢdırmalar diqqət çəkməkdədir. Xüsusilə də

politoloqlarımızın, tarixçilərimizin, siyasət adamlarımızın, etnoqrafçılarımızın,

paleontoloq

larımızın, folklorçu - alimlərimizin elmi - maarifçilik fəaliyyətlərini

xatırlatmaq mümkündür.

Bu yazımızda imkan çərçivəsində daha çox sosial - mədəni, xüsusilə də bədii

- estetik v

ə musiqi sənəti sahəsindəki əlaqələr və əməkdaĢlığımız üzərində

durmağa səy göstərməli olacağıq.

Ən qədim dövrlərdən bu yana ortaq mənəvi dəyərlərimizdən sayılan

dastanlarımız, nağıllarımız, atalar sözümüz, ozan - aĢıq sənətimiz və s. hadisələr

h

ər iki qardaĢ xalqın genetik, tarixi, sosial - mədəni yaxınlıqlarını, bu sırada dil,

din, ad

ət - ənənə və s. baxımdan bir - birimiz ilə olan əlaqələri, bir - birimizin

yeni - yeni m

ənəvi dəyərlərlə zənginləĢdirilməsi prosesinin araĢdırılması meyli

xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Ġndiki vaxtda bu təbii və məntiqi prosesin daha

sürətlə reallaĢmasının Ģahidi olmaq mümkündür. Hələ Sovetlər Birliyi dövründə

bel

ə bir çox sənətkarlarımızın bu yolda əhəmiyyətli qatqılarda olmalarını da

xatırlamaqda fayda var deyə düĢünürük. SSRĠ-nin və Azərbaycanın Xalq Artisti

maestro Niyazi

(Bax: ġəkil № 5)

d

əfələrlə Türkiyəyə gəlmiĢ, burada müasir

Az

ərbaycan bəstəkarlarının əsərləri ilə Türk dinləyicilərini tanıĢ etmiĢ, məĢhur

Türk bəstəkar Adnan Sayqunun "Koroğlu" operasının səhnə həyatında, xüsusilə

d

ə musiqi partiyasının səsləndirilməsindəki fəaliyyətini xatırlatmaq istərdik.

ġəkil № 5. Maestro Niyazi

Görkəmli müğənnimiz, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı, SSRĠ və Azərbaycan

Respublikasının Xalq Artisti, sevimli müğənnimiz RəĢid Behbudovun

(Bax: ġəkil

№ 6)

bir çox ortaq mənəvi-estetik dəyərlərimizdən sayılan "Ay Laçın", "Halvaçı",

"Küçələrə su səpmiĢəm" və s. kimi örnəkləri səsləndirməsi, məharətli ifası

kimi hadis

ələr də xalqlarımızın milli - mənəvi Ģüurunun formalaĢmasında,

inkiĢafında, keçmiĢ mənəvi - estetik dəyərlərimizin unudulmamasında xüsusi bir

mahiyy

əti kəsb etməkdə idi.

Eyni zamanda sevimli s

ənətkarımız SSRĠ-nin və Azərbaycan Respublikasının

Xalq Artisti Zeyn

əb xanım Xanlarova

(Bax: ġəkil № 7 ) da vaxtil

ə Türkiyənin bir

ġəkil № 7. Zeynəb Xanlarova

çox Ģəhərlərindəki qastrol səfərlərində olmuĢ və bu müğənninin sənətinə,

oxuduğu mahnıların Azərbaycanda olduğu kimi Türkiyədə də böyük maraq və

sevgi il

ə qarĢılanması kimi faktlar bir daha xalqlarımızın mənəvi yaxınlığını,

ortaq ist

ək və arzularını, bədii - estetik zövq və təlabatlarını nümayiĢ etdirməkdə

idi.

Son zamanlar haqqında söz açdığımız meylin get - gedə necə də geniĢləndiyini,

dem

ək olar ki, sosial - mədəni həyatımızın ən önəmli sahələrindən birinə

çevrilməsini açıq bir Ģəkildə hiss edə bilirik. Bu, bir tərəfdən əski və çağdaĢ

m

ədəni dəyərlərimizin fərqli yollarla

(tərcümə, təbliğat, bədii əsərlərin səsləndirilməsi,

ortaq tarixi mövzuların bədii ifdəsi, elmi araĢdırmaların həyata keçirilməsi, təhsil, idman, hətta əsgəri

sahədəki iĢbirliyi və s.)

mill

ətlərimizin qarĢılıqlı təsir və zənginləĢmə prosesinə

xidm

ət etməsini göz önünə gətirməklə birlikdə, digər tərəfdən uzun bir tarixi

dönəm içərisində bütün bu qeyd etdiyimiz hadisələrin müasir baxımdan gözdən

keçirilməsi, araĢdırılması və geniĢ təbliği ilə bağlı problemlərin həlli yönündən

d

ə önəm daĢımasını söyləmək mümkün olar. Unutmamaq lazımdır ki, əski

dönəmlərdə yenə də ideoloji səbəblərə görə çox vaxt Türksoylu xalqların dili,

dini, tarixi, ad

ət - ənənələri bir o qədər də gerçəkçi mövqedən araĢdırılmamıĢ,

ortaq d

əyərlərin, bədii - estetik zənginliklərin çox vaxt hətta inkar və təhrif belə

edilm

əsi halları özünü qərəzli olaraq geniĢ bir Ģəkildə ifadə etmiĢdir. Təəssüf ki,

bir çox elm adamlarımız, tarixçilərimiz, filosoflarımız, hətta sənət adamlarımız

bel

ə bu zərərli və səhv ideologiyanın istəyərəkdən və ya istəməyərəkdən

qurbanları olmuĢlar. Bu səbəblərə görə də keçmiĢ tariximizin, mədəni

d

əyərlərimizin, xüsusilə də qardaĢ Azərbaycan və Türkiyə xalqlarının, eləcə də

dig

ər Türksoylu xalqların qarĢılıqlı təsir və zənqinləĢmə məsələlərinin yenidən

v

ə müasir elmi təfəkkür prinsiplərinə uyğun bir Ģəkildə araĢdırılması meyli son

zamanlar olduqca gücləndirilmiĢdir fikrini bu gün açıq bir Ģəkildə söyləyə

bil

ərik. Zənnimizcə, bu cür araĢdırmalarda lakonik, tək yerli və popülist milli

çərçivələr içərisində qalmamalı, digər yaxın və bəzən zahirən uzaq görünəbilən

m

ədəniyyətlərlə ola biləcək sosial - tarixi əlaqələr və problemlər də

unudulmamalıdır. Məsələn, vaxtilə Monqolustan torpaqlarından ayrılıb Xəzər

D

ənizinin Ģimalındakı ərazilərdə məskunlaĢmıĢ və əhali sayı 200 mini aĢmayan

K

almık xalqının möhtəĢəm milli qəhrəmanlıq dastanı olan "Canqar" isimli ədəbi

abid

əsinin Türksoylu xalqların tarixi, adət - ənənələri, etnoqrafiyası, döyüĢ

m

ədəniyyəti və s. ilə əlaqədar zəngin bilgilər verməsi, bir çox Türk kəlməsinin,

anlayıĢının istifadə edilməsi ilə əlaqədar nümunələrə rast gəlinməsi kimi

hadis

ələr bir daha genetik tarixi köklərimizin çox - çox uzaqlara getməsi və təbii

olaraq dig

ər xalqlarla, millətlərlə, hətta etnik qruplarla olan daimi qarĢılıqlı təsir

v

ə zənginləĢmələrini də sübut etməkdə olan həqiqətlərdəndir.

Türksoylu xalqların milli qəhrəmanı olan "Koroğlu" dastanını araĢdıran bəzi

folklorçu alimlərimiz bu obrazı əski Yunan əsatirinin qəhrəmanı Herakl ilə olan

b

ənzərliklərini, bu qəhrəmanların qabiliyyətlərini xarakterizə edən fərqli və

b

ənzər yönlərini, hətta müxtəlif ərazilərə olan səfərlərini örnək gətirməkdən belə

çəkinmirlər. Ġngilis elm adamları C.Luyis, Meri Ridin, Vilhelm Qrimisə görə

Homerin m

əĢhur “Ġliada” və "Odisseya" dastanının meydana çıxmasından

çox-çox öncə Türksoylu xalqlara aid bənzər mövzulu rəvayətlərin məĢhur olduğunu

v

ə Yunan elm adamlarının onlardan faydalana biləcəyini belə etiraf etmiĢdir.

(Bax: Bab

ək Qurbanov.“Azərbaycan incəsənəti: təriflər, təhriflər”. Bakı, Araz, 2001, s.26–

27)

Ortaq m

ənəvi dəyərlərimizin üzə çıxarılması yolunda hələ də problemlərimiz

az deyil. Xalqlarımızın keçmiĢlərdə hər cürə ideoloji, iqtisadi, siyasi və s.

çətinliklərə baxmayaraq bu dəyərlərə sahib çıxmaları, onları unutmamaları,

əsrlər boyu qəlblərində saxlaya bilmələri və bunların mənəvi ehtiyacdan irəli

g

əldiklərini söyləmək mümkündür. Unutmamaq lazımdır ki, bəlli mənada belə

bir mütərəqqi meyl millətin bir millət kimi ayaqda qalması yolunda hər zaman

önəmli rol oynamıĢdır. Günümüzdə "Erqenekon", "Dədə Qorqud", "Manas",

"Koroğlu", "AĢıq Qərib" kimi dastanlarımızın qəhrəmanları, eyni zamanda

"Molla N

əsrəddin" kimi türk dünyasının mənəvi mədəniyyətində kök salmıĢ

simalar, Nizami G

əncəvi, ƏliĢir Nəvai, Cəlaləddin Rumi, Yunus Əmrə,

M

əhəmməd Fizuli, Qaracaoğlan, Səfiəddin Əbdülmömin Urməvi, Mir Möhsün

N

əvvab, AĢıq Ələsgər, AĢıq Veysəl, AĢıq ġəmĢir, Üzeyir Hacıbəyli kimi dünya

sivilizasiyasına daxil olmuĢ dahi sənət adamları və ədibləri əslində Türksoylu

xalqların dünyagörüĢlərindəki, təfəkkür tərzlərindəki ortaq, bənzər

qanunauyğunluqları, istək - arzuları, mənəvi - estetik ideyalları da ifadə

etm

əkdədir. Adlarını zikr etdiyimiz ölməz xalq qəhrəmanlarının, müdrik

mütəfəkkirlərin isimlərinin Türk dünyasının, bu sırada Azərbaycan və

Türkiyənin fərqli bölgələrində sevinçlə çəkilməsi onların çox vaxt bu yörələrin

Ġnsanları olması kimi fikirlərin müdafiə olunması əslində heç bir Ģübhə oyatmır,

bir daha bir - birl

ərindən hətta uzaq məsafələrdə məskunlaĢmıĢ müxtəlif

Türksoylu xalqların ortaq mənəvi dəyərlərimizə olan sonsuz sevgi və güvənini,

eyni zamanda t

əfəkkür tərzimizdəki ortaq qanunauyğunluqları, inkaredilməz

b

ənzərlikləri də sübut etməkdədir.

SEYĠD ĠMADƏDDĠN NƏSĠMĠNĠN MƏZARI

B

ir neçə il öncə Qaziantepdən təxminən 16 kilometr məsafədə yerləĢən

Aktoprak

(Ağtorpak) kəndində Azərbaycan - Türk Ģairi Seyid Ġmadəddin

N

əsiminin məzarının, türbəsinin olduğunu, Qaziantep BöyükĢəhər Bələdiyyə

BaĢcısının məsləhətcisi olmuĢ, Botanik Bağçasının qurucusu, 5 elmi kitabın

müəllifi tanınmıĢ bioloqĢünas-alim, dosent Yusif Zeynalovdan

( Bax:

ġəkil № 8 )

ġəkil № 8. Yusif Zeynalov.

eĢitdiyimizdə inanmadıq. Çünki bu dahi Ġnsanın məzarının Suriyanın Hələb

Ģəhərində olduğunu bilirdik. Ancaq bu Türk qəsəbəsində yüzlərcə, minlərcə

Ġnsanların Ģairin məzarını, türbəsini ziyarətə gələnlər, buradakı din adamlarının

m

əzarlıqla bağlı söylədikləri əhvalatlar əslində bu böyük Ģəxsiyyətin nə qədər

geniĢ və uzunömürlü bir təsir dairəsinə sahib olmasını sübut etməkdə idi

.

(Bax:

ġəkil № 9, № 10, № 11, № 12, № 13, № 14, № 15, № 16)

ġəkil № 9. № 10. Ağtorpaq qəsəbəsində Seyid Ġmadəddin Nəsiminin türbəsi

ġəkil № 11. № 12. Seyid Ġmadəddin Nəsiminin türbəsi

ġəkildə (sağdan sola) : Prof.Dr. Babək Qurbanov, Dos. Dr.Yusif Zeynalov və Prof.Dr. Ġlqar Ġmamverdiyev.

ġəkil № 13. Seyid Ġmadəddin Nəsiminin türbəsinin yaxından görünüĢü. ġəkildə (soldan sağa) : Prof.Dr. Ġlqar Ġmamverdiyev.

Prof.Dr. Babək Qurbanov və Dos. Dr.Yusif Zeynalov

ġəkil № 14. Seyid Ġmadəddin Nəsiminin uyuduğu məzar.

ġəkil № 16. Seyid Ġmadəddin Nəsiminin türbəsi önündə, ağ mərmər lövhə üzərində həkk olunmuĢ məlumat və divanından bəzi misralar (Qaziantepin Ağtorpaq qəsəbəsi)

T

əxminən eyni sözləri Molla Nəsrəddin

(Türkiyədə Xoca Nəsrəddin adıyla tanınmaqdadır)

haqqında da söyləmək mümkündür. Onun sözləri və məĢhur lətifələri,

Türkiyənin ƏskiĢəhərindən tutmuĢ Azərbaycanda və digər Türk

Cümhuriyyətlərində yaxĢı məlumdur. Xalq qəhrəmanı Koroğlunun adı

Türkiyənin Bolu Ģəhərindən tutmuĢ, yenə də Qafqaz və bütün Türksoylu

xalqlara daha yaxındır. Bu xalq qəhrəmanına aid dastanın onlarca variantı, eyni

zamanda onun ideya

– məzmunundan doğan saysız - hesabsız sənət əsəsərlərinin

bu sırada kino, rəsm, musiqi, heykəl və s. əsərlərinin meydana gəlməsini

söyləmək mümkündür. Dahi Azərbaycan bəstəkarı Üzeyir Hacıbəylinin məĢhur

"Koroğlu" operası isə dünya professional musiqisinin ən gözəl örnəklərindən

sayılmakdadır. Əsasən ozan - aĢıq yaradıcılığı və klassık saz havalarına

əsaslanan bəstəkar, özünün də etiraf etdiyinə görə əsərin yazılması prosesində o

bu z

əngin xalq yaradıcılığından yaradıcı bir tərzdə faydalanmıĢdır.

Xalqlarımızın bu ortaq tarixi və ən önəmlisi mənəvi - estetik dəyərlərindən

hesab olunan ozan -

aĢıq sənətinin nadir nümunəsinin araĢdırılması, bir daha

onun n

ə qədər tükənməz bir mənəvi sərvət olduğunu göstərməkdədir. Məsələn,

bu yaxınlarda Koroğlu mövzusu və musiqisi ilə bağlı etdiyimiz araĢdırmada

Prof. Dr. Ġlqar Ġmamverdiyev Türksoylu xalqlara aid 75 Koroğlu havasının

olmasını təsbit etmiĢ və onları notaya ala bilmiĢdir. (Bax: Ġlqar Ġmamverdiyev, “Koroğlu

havaları”, "Gəncə Poliqrafiya ASC " , Bakı - 2012 , 267 s.)

Bu kimi örnəklər bir daha

xalqlarımzın bir - birlərindən yaxın və ya uzaqda məskunlaĢmalarına

baxmayaraq ortaq m

ənəvi - mədəniyyət dəyərlərini mühafizə etmələri, onlara

sahib çıxmaları, öz xüsusi həyat Ģərtləri və istəklərinə uyğun olaraq onları daim

z

ənginləĢdirdiklərini, inkiĢaf etdirdiklərini də isbatlamaqdadır.

Dastanlarımızın, ümumiyyətlə xalq yaradıcılığı nümunələrinin, bu sırada

Ģifahi ədəbiyyat nümunələrinin müasir Ģərtlərə uyğun olaraq toplanması, bir

araya g

ətirilməsi, notaya alınması və təbliği xüsusi bir əhəmiyyət daĢımaqdadır.

Unutmamaq lazımdır ki, əski Sovetlər Birliyi dönəmində məlum ideoloji

s

əbəblərə görə çox vaxt onların üzə çıxarılması, realist mövqedən araĢdırılması

v

ə təbliği qeyri - mümkün idi. Son zamanlar bu sahədə gerçəklərĢdirilən

f

əaliyyətlərin intensivliyi, məqsədyönlü bir istiqamətdə həyata keçirilməsi

xüsusilə diqqət çəkməktədir. Bədii və elmi fəaliyyətlərin fərqli sahələrində bu

müsbət prosesi izləmək mümkündür. Trabzon Qaradəniz Texnik Universitetinin

Professoru

olmuĢ Nazim Bağırovun

(Bax: ġəkil № 17) vaxtil

ə

"AĢıq Qərib" kimi

ġəkil № 17. Nazim Bağırov

m

əĢhur bir dastanın mətnini və msiqisini ustad aĢıq Aslan Kosalının ifasından

dinl

əyib olduğu kimi qələmə alıb nəĢr etdirməsi, heç Ģübhəsiz bu sahədə,

etnomuzikoloji

sah

ədə

atılmıĢ

önəmli

addımlardan

biri

kimi

d

əyərləndirilməlidir. Əslində empirik bir material kimi də diqqət çəkən bu iĢ,

eyni zamanda dastanın fərqli variantları ilə olan tarixi, bədii - estetik əlaqələrini,

qarĢılıqlı təsiri və s. bu kimi problemlərin dərindən araĢdırılmasına xidmət

ed

əcəyi fikrindəyik. Eyni zamanda Türk - Azərbaycan, Orta əsr mütəfəkkirləri

v

ə musiqi nəzəriyyəçiləri Səfiəddin Əbdülmömin Urməvi, Əbdülqadir Marağai,

Mir Möhsün Nəvvab, Azərbaycanda ozan - aĢıq yaradıcılığının dərin təhlilini

ver

ən Üzeyir Hacıbəyli

(

Bax: ġəkil № 18 ) v

ə onun davamçıları Bülbül Məmmədov

(Bax: ġəkil № 19 ),

Əminə Eldarova

(Bax: ġəkil № 20 )

, Bayram Hüseynli

( Bax: ġəkil №

21 ),

Ġlqar Ġmamverdiyev

( Bax: ġəkil № 22 ), Kamil

ə DadaĢzadə

( Bax: ġəkil № 23 ),

Azad K

ərimli (Ozan)

( Bax: ġəkil № 24 ),

Ġradə Köçərli

( Bax: ġəkil № 25),

Türkiyədə

Adnan Sayqun

( Bax: ġəkil № 26 ),

Hüseyn Sadettin Arel

( Bax: ġəkil № 27), Onur

Akdoğdu

( Bax: ġəkil № 28 ), v

ə müasir mərhələdə Dr. Hakan Tatyüz

( Bax: ġəkil №

29 ) v

ə baĢqaları kimi diğər elm və sənət adamlarının fəaliyyətləri hər Ģeydən

öncə bənzər və ortaq bədii - estetik hadisələrin daima diqqət mərkəzində

tutulmasını və onların araĢdırılması yolundakı mirasçılıq meyllərinin olmasını

da sübut edir.

ġəkil № 18. Üzeyir ġəkil № 19. Bülbül ġəkil № 20. Əminə ġəkil № 21. Bayram Hacıbəyli Məmmədov Eldarova Hüseynli

ġəkil № 22. Ġlqar ġəkil № 23. Kamilə ġəkil № 24. Azad ġəkil № 25. Ġradə Ġmamverdiyev DadaĢzadə Kərimli (Ozan) Köçərli

ġəkil № 26.Adnan ġəkil № 27. Hüseyin ġəkil № 28. Onur ġəkil № 29. Hakan

Sayqun Sadettin Arel Akdoğdu Tatyüz

* *

AZƏRBAYCAN TÜRKĠYƏ MƏDƏNĠ ƏLAQƏLƏRĠ

Günümüzdə Azərbaycan və Türkiyə arasında qarĢılıqlı əlaqə və

z

ənginləĢmə prosesinə ən gözəl örnək olaraq Qaziantep Universitetini də

göstərmək mümkündür. Burada son illər bu istiqamətdə görülən iĢlər diqqət

çəkməkdədir. Universitetimizin keçmiĢ rektoru, Prof. Dr. Mehmet Yavuz

CoĢğunun

(Bax: ġəkil № 30) bu problem

ə xüsusi əhəmiyət verməsini açıq

bir

ġəkil № 30. Mehmet Yavuz CoĢğun

Ģəkildə hiss etmiĢik. Yüzlərlə xarici tələbələrin, eyni zamanda Azərbaycanlı

t

ələbələrin bu universitetdə təhsil almaları söylədiklərimizi bir daha

t

əsdiqləməkdədir.

Qaziantep

Universiteti

Türk

Musiqisi

Dövlət

Konservatoriyası ilə Üzeyir Hacıbəyli adına Azərbaycan Dövlət Musiqi

Akademiyası arasında elmi araĢdırmaların həyata keçirilməsi, doktorluq

dissertasiyalarının hazırlanması və müdafiəsi ilə bağlı sözləĢmənin

t

əsdiqlənməsi yolunda da keçmiĢ rektorumuz Prof. Dr. Mehmet Yavuz

CoĢğunun xeyir - duası mühüm rol oynamıĢdır. Konservatoriyanın dörd

əməkdaĢı / Dr. Hakan Tatyüz, Dr. SavaĢ Ekici, Dr. Gültekin ġener (Bax: ġəkil № 31), elmi rəhbər

Prof. Dr. Bab

ək Qurbanov; Dr. Ali Dağıstanın elmi rəhbəri Prof.Dr. Səadət Abdullayeva /

namiz

ədlik dissertasiyalarını uğurla tamamlamıĢ və Azərbaycan Prezidenti

Yanında Ali Atesstasiya Komissiyasının qərarına əsasən elmi vəsiqələrini

almağa nail olmuĢlar.

Bakı Musiqi Akademiyasının rektoru, SSRĠ-nin və Azərbaycanın Xalq

Artisti, Dövlət Mükafatı Laureatı Professor Fərhad ġəmsi oğlu Bədəlbəyli

d

ə keçmiĢ Rektor Yavuz CoĢqunla, hal - hazırda isə Rektor Prof. Dr. Ali Gürlə

olan

əməkdaĢlığa yüksək dəyər vermiĢ, gələcəkdə də Azərbaycan və Türkiyə

xalqları arasındakı dostluğun, sosial - mədəni, xüsusilə də musiqi mədəniyyətləri

sah

əsindəki qarĢılıqlı təsir və zənginləĢdirmə prosesinin inkiĢafının hər vasitə ilə

gücləndirilməsi yolunda əlindən gələni əsirgəməyəcəyini bildirməkdədir.

ġəkil № 31. (sağdan sola): Prof. Dr. Ġlqar Ġmamverdiyev, Qaziantep Universiteti Türk Musiqisi Dövlət Konservatoriyasının keçmiĢ müdiri Dr. Hakan Tatyüz, Üzeyir Hacıbəyli adına Bakı Musiqi Akademiyasının Rektoru, Prof. Fərhad Bədəlbəyli, Qaziantep T.M.D. Konservatoriyasının keçmiĢ müdir yardımçısı Dr. SavaĢ Ekici, B.M.A-nın elmi iĢlər üzrə prorektoru Prof. Dr. Gülnaz Abdullazadə. ġəkildə Prof. Fərhad Bədəlbəyli Qaziantep Universiteti Türk Musiqisi Dövlət Konservatoriyası ilə Bakı Musiqi Akademiyası arasında elmi-tədqiqat sahəsində rəsmi müqavilə sənədinə imza atarkən. 3. 02.2009

Bakı Musiqi Akademiyasının elmi iĢlər üzrə prorektoru, Azərbaycanın Əməkdar

Ġncəsənət Xadimi, Fəlsəfə Elmləri Doktoru, Professor Gülnaz xanım

Abdullazad

ə isə onlarla Türk musiqiçilərinin elmi-nəzəri sahədə

yetiĢdirilməsində böyük xidmət göstərmiĢ, onların bir çoxunun elmi iĢlərinə

r

əhbərlik etmiĢdir.

19 dekabr 2016 tarixd

ə Qaziantep Universiteti ilə Azərbaycan Milli

Konservatoriyası arasında iĢbirliyi sahəsində imzalanan protokol - anlaĢma, eyni

zamanda Az

ərbaycanla - Türkiyə arasında olan mədəni əlaqələrin növbəti

m

ərhələdə daha da inkiĢaf etdirilməsi baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb

edirdi. Qaziantep Universitetinin Rektoru Prof.

Dr. Ali Gür ilə Azərbaycan Milli

Konservatoriyasının Rektoru, Azərbaycanın xalq artisti, Professor SiyavuĢ

K

əriminin imzası ilə (GAÜN) “Mavera” kültür və sənət mərkəzində imzalanan

r

əsmi protokol sənədi (

Bax:

ġəkil № 32, № 33.)

h

əqiqətən də təhsil, ifaçılıq, sənət və

elm sah

əsində olan bu əlaqələrin ikinci mərhələsinin hüquqi qüvvədə

gerçəkləĢdirildiyini isbat etmiĢdir.

ġəkil № 32. Prof. Dr. Ali Gür ilə Prof.Dr. SiyavuĢ Kərimi Ġkitərəfli protokol anlaĢma sənədini imzalarkən. (19.12- 2017)

ġəkil № 33. Prof. Dr. Ali Gür və Prof. Dr. SiyavuĢ Kərimi.

Ümumiyyətlə mədəni əlaqələrimiz əhatəli bir movzudur. Son zamanlar

Türkiyədə çalıĢan sənət adamlarımızın təkcə isimlərini siyahıya yazmıĢ olsaq

fikirimiz bir daha ortaya çıxarılmıĢ olar. Xatırladaq ki, hələ əski Sovetlər Birliyi

zamanında təməli qoyulmuĢ bu dostluq iliĢkilərinin dövrümüzdə daha da sürətli

bir Ģəkildə inkiĢafda olduğunu qeyd edə bilərik. Məsələn, maestro Niyazı

s

ənətinin davamçısı və müxtəlif zamanlarda Türkiyədə çalıĢan və bu gün də

f

əaliyyət göstərməkdə olan bir çox sənətkarlarımız və pedaqoqlarımız bütün

qabiliyy

ətilərini, bacarıqlarını və bilgilərini buradakı musiqiçilərlə paylaĢmağı,

qarĢılıqlı olaraq hər zaman önəmli hesab etmiĢlər. Bu baxımdan Azərbaycanın

Xalq Artisti, m

əĢhur Dirijor Prof. Rauf Abdullayevin

(hal-hazırda Müslüm Maqomayev

adına Azərbaycan Dövlət Filarmoniyası Simfonik Orkestrinin baĢ dirijorudur. )

(Bax: ġəkil № 34),

Az

ərbaycan Respublikasının Əməkdar Ġncəsənət Xadimi

Professor, dirijor

Kazım Əliverdibəyovun

(Bax: ġəkil № 35),

Ġstanbul Universiteti Dövlət

Konservatoriyasının Professoru Azərbaycanın Xalq Artisti, Ramiz

M

əlikaslanovun

(Bax:

ġəkil № 36),

Ġstambul Opera və Balet Teatrının

dirijorlarımızdan olan Azərbaycanın Xalq Artisti, ElĢad Bağırovun

(Bax: ġəkil

№ 37) v

ə baĢqalarının adlarını xüsusilə qeyd etməliyik.

Abdullayev Əliverdibəyov Məlikaslanov Bağırov

Ümumiyyətlə Türkiyənin fərqli musiqi qurumlarında, xor kollektivlərində,

Simfonik v

ə Xalq Çalqı Alətləri Orkestrlərində Azərbaycanın bir çox

xormeysterl

ərinin çalıĢdığını da fəxarətlə söyləmək mümkündür. Son illərdə

Az

ərbaycanın tanınmıĢ xormeysteri Türkiyə Radio Televiziya (TRT) qurumu

böyük xorunun və “Orfeon” kamera xorunun bədii rəhbəri və baĢ dirijoru Elnarə

K

ərimovanın

(

Bax: ġəkil № 38),

Ġzmir Dövlət Simfonik Orkestrinə drijorluq etmiĢ

F

əxrəddin Kərimovun

(

Bax: ġəkil № 39),

Erciyes Universitetinin Dosenti Müsəffər

Əsgərovun

(

Bax: ġəkil № 40),

“Van 100 il” Universitetinin dosenti Fuad Əlizadənin

(

Bax: ġəkil № 41),

Mersin Universiteti Konservatoriyasında xormeyster vəzifəsində

çalıĢmıĢ Professor Zərifə Ġsmayılovanın

(

Bax: ġəkil № 42),

möhtəĢəm fəaliyyətlərini

qürur hissi ilə qeyd etmək lazımdır.

ġəkil № 38. Elnarə ġəkil № 39. Fəxrəddin ġəkil № 40. Müsəffər Kərimova Kərimov Əsgərov

ġəkil № 41. Fuad ġəkil № 42. Zərifə Əlizadə

Çoxsəsli musiqi mədəniyyəti sahəsində məĢhur pianoçulardan

Az

ərbaycanın Xalq Artisti, Professor Zöhrab Adıgözəlzadənin

(1990

–2012-ci illərdə

ƏskiĢəhər, Anadolu Universiteti nəzdində Dövlət Konservatoriyasında çalıĢıb.)

(Bax: ġəkil № 43 ),

Bolqarıstanda keçirilmiĢ Beynəlxalq Müsabiqələr Laureatı

(1985-!986)

Dos. Dr.

F

ərid Adıgözəlzadənin

(Bax: ġəkil № 44),

Ġstanbul Texnik Universitetinin piano

müəlliməsi Züleyxa Qarayeva - Bağırova

(Bax: ġəkil № 45), Bilk

ənd

Konservatoriyasında çalıĢmıĢ Prof. Namiq Sultanovun

(Bax: ġəkil № 46),

Sevil

Sultanovanın

(Bax: ġəkil № 47),

Giresun Universiteti

Dövlət Konservatoriyasının

mülləimi Prof. Dr. Vasif Həsənovun

( Bax: ġəkil № 48),

“9 Eylül” Universitetində

çalıĢan Prof. Nərgiz ġakirzadənin

(Bax: ġəkil № 49),

Çukurova Dövlət

Konservatoriyasının Professoru Səidə Behbudovanın

(Bax: ġəkil № 50) v

ə dosent

ġəkil № 43. Zöhrab ġəkil № 44. Fərid ġəkil № 45. Züleyxa ġəkil № 46. Namiq

ġəkil № 47. Sevil ġəkil № 48. Vasif ġəkil № 49. Nərgiz ġəkil № 50. Səidə Sultanova Həsənov ġakirzadə Behbudova

Ülviyyə Aslanova Gülərin

(Bax: ġəkil № 51),

Atatürk Universitetinin pianoçu

müəllimələrindən Prof. Dr. Həqiqət Məhərrəmovanın (Bax: ġəkil № 52), Dos. Dr.

Tamilla Qasımovanın

(Bax: ġəkil № 53), Dilar

ə Məmmədovanın

(Bax: ġəkil № 54),

ġəkil № 51. Ülviyə ġəkil № 52. Həqiqət ġəkil № 53. Tamilla ġəkil № 54. Dilarə Aslanova Gülər Məhərrəmova Qasımova. Məmmədova

Mersin

Opera

v

ə Balet teatrında çalıĢmıĢ konsertmeyster dosent

Əhəd Əsgərovun

( Bax:

ġəkil № 55 ),

Üsküdar Universitetində çalıĢan

Sevda Əsgərovanın

(Bax:

ġəkil № 56),

Qaziantep Universiteti

Türk Musiqisi

Dövlət Konservatoriyasında çalıĢan pianoçu Dos. Dr. Əfqan Zəki Salehin

(Salayev)(

Bax: ġəkil № 57

), Ankara Universitetind

ə Konservatoriyasının müdir

yardımçısı pianoçu Dos. Dr. Gülər Dəmirovanın (GYÖRFFY)

( Bax: ġəkil № 58 ),

ġəkil № 55. Əhəd ġəkil № 56. Sevda ġəkil № 57. Əfqan ġəkil № 58. Gülər Əsgərov Əsgərova Zəki Saleh (Salayev) Dəmirova

bir zamanlar Q

əhrəmanmaraĢ “Südçü Ġmam” Universitetində piano sənətinini

t

ədris etmiĢ (1996-2011) Elmira Mirzəyevanın

( Bax: ġəkil № 59 ), hal -

hazırda

h

əmin qurumda çalıĢan qızı Dos. Dr. Arzu Mustafayevanın

(

Bax: ġəkil № 60 ),

Erciyes Universitetinin gözəl sənətlər fakultəsinin piano və arfa sənətini tədris

ed

ən Dos. Dr. Qənirə Hüseynovanın

(Bax: ġəkil № 61),

Ankara Dövlət Opera və

Balet Teatrında çalıĢan pianoçu Nailə Əhmədovanın

( Bax: ġəkil № 62 ), Afyon,

Qocat

əpə Universiteti Dövlət Konservatoriyasının müəllimləri, Dos. Dr. Natiq

Rzazad

ənin

( Bax: ġəkil № 63 ) v

ə

Gülnarə Məmmədovanın

( Bax: ġəkil № 64 ), Leyla

Qafarzad

ənin (

Bax: ġəkil № 65), Erciyes Universitetinin piano

müəlliməsi Nərgiz

ġəkil № 59. Elmira ġəkil № 60. Arzu ġəkil № 61. Qənirə ġəkil № 62. Nailə Mirzəyeva Mustafayeva Hüseynova Əhmədova

ġəkil № 63.Natiq ġəkil № 64. Gülnarə ġəkil № 65. Leyla ġəkil № 66. Nərgiz

Rzazadə Məmmədova Qafarzadə Eminova

Eminovanın

( Bax: ġəkil № 66 ),

ƏskiĢəhər Anadolu Universitetinin piano

müəlliməsi Nazilə Adıgözəlzadənin

(

Bax: ġəkil № 67 ),

Bursa Uludağ

Universitetinin

Gözəl Sənətlər Eytimi Bölümündə piano sənətini tədris

ed

ən Lalə Nəcəfin

(

Bax: ġəkil № 68),

“19 Mayıs” Universiteti Dövlət

Konservatoriyasının fortepiano üzrə professorları Olqa Həsənoğlunun

( Bax: ġəkil № 69 ),

GülĢən Ənnağıyevanın

( Bax: ġəkil № 70 ), Sivas

Cümhuriyyət

ġəkil № 67.Nazilə ġəkil № 68. Lalə ġəkil № 69.Olqa ġəkil № 70. GülĢən

Adıgözəlzadə Nəcəf Həsənoğlu Ənnağıyeva

Universitetinin

“Gözəl Sənətlər Fakultəsi”nin musiqi bölümünün professoru

Nail

ə Mirzəyevanın

( Bax: ġəkil № 71 ),

Çanaqqala 18 Mart Universiteti

Konservatoriyasının piano müəlliməsi Aynur Həsənovanın (

Bax: ġəkil № 72),

GaziosmanpaĢa Universitetinin dosenti Mehriban Əliyevanın (

Bax: ġəkil № 73),

Adnan Menderes Universitetinin Eytim Fakult

əsinin “Muzik Eytimi Anabilim

Dalı”nda müəllimlik fəaliyyətində çalıĢan pianoçu dosent Ġradə Abbasovanın

piano

üzrə müəlliməsi Mehriban Məmmədəliyevanın (

Bax: ġəkil № 76 ), Qaziantep

“Fərit Günol adına Kültür Sənət Mərkəzi”ndə çalıĢmıĢ pianoçu Dos. Dr.

Züleyxa Abdullanın

(Bax: ġəkil № 77)

, Ġzmirdə piano sənəti ilə fəaliyyət göstərən

dosent C

əmilə Cabbarovanın

(Bax

: ġəkil № 78), Ankara

Dövlət Opera və Balet

ġəkil № 71. Nailə ġəkil № 72. Aynur ġəkil № 73. Mehriban ġəkil № 74. Ġradə Mirzəyeva Həsənova Əliyeva Abbasova

ġəkil № 75. Sədaqət ġəkil № 76. Mehriban ġəkil № 77. Züleyxa ġəkil № 78. Cəmilə Abbasova Məmmədəliyeva Abdulla Cabbarova

Teatrının piano ifaçısı Məlahət Ġsmayılovanın

(Bax: ġəkil № 79), Qaziantep

“BaxçaĢəhər kolleci”nin müəlliməsi Ġlhamə Məmmədlinin

(2005-2013 illər arası

Qars-Qafqaz Universiteti Dövlət Konservatoriyasının muzikoloji bölümündə çalıĢıb)

(Bax:

ġəkil № 80), Bilk

ənd Konservatoriyasının fortepiano mütəxəssislərindən

Hacıbaba Adiloğlunun

(Bax: ġəkil № 81), Azad

ə Bağırovanın

(Bax: ġəkil № 82),

ġəkil № 79. Məlahət ġəkil № 80. Ġlhamə ġəkil № 81. Hacıbaba ġəkil № 82. Azadə Ġsmayılova Məmmədli Adiloğlu Bağırova

Nurlan

Bağırovanın

(Bax: ġəkil № 83), Xatir

ə Əmrahlının

(Bax: ġəkil № 84),

Hac

əttəpə Universiteti, Ankara Dövlət Konservatoriyasında piano sənətini tədris

ed

ən yardımçı dosent Xatirə Əhmədlinin (Cəfər)

(Bax: ġəkil № 85), Bilk

ənd

Universiteti S

əhnə Sənətləri Fakultəsinin piano müəlliməsi Həmidə Rzayevanın

(

Bax: ġəkil № 86), Trakya Universitetind

ə bir müddət piano sətindən dərs demiĢ

ġəkil № 83. Nurlan ġəkil № 84. Xatirə ġəkil № 85.Xatirə ġəkil № 86. Həmidə

Bağırova Əmrahlı Əhmədli (Cəfər) Rzayeva

Arzu

S

əfərovanın

(Bax: ġəkil № 87),

Ġstanbul Universiteti Dövlət

Konservatoriyasının fortepiano müəllimlərindən Aygün Cəfərovanın

(Bax

: ġəkil №

88),

Gülnara ġəkinskayanın

(Bax

: ġəkil № 89), C

əmilə Əsədovanın

(Bax: ġəkil № 90),

ġəkil № 87. Arzu ġəkil № 88. Aygün ġəkil № 89. Gülnarə ġəkil № 90. Cəmilə Səfərova Cəfərova ġəkinskaya Əsədova

Tutu M

əmmədovanın (Aydınoğlu)

(Bax: ġəkil № 91),

Ġstanbul “Yeddi təpə”

Universitetind

ə çalıĢan Ġslam Manafov

(Bax: ġəkil № 92),

v

ə qızı Turan

Manafzad

ənin

(Bax: ġəkil № 93),

oğlu

Abuz

ər Manafzadənin

(Bax: ġəkil

№ 94 ),

ġəkil № 91. Tutu ġəkil № 92. Ġslam ġəkil № 93. Turan ġəkil № 94. Abuzər Məmmədova (Aydınoğlu) Manafov Manafzadə Manafzadə

Yax

ın Doğu Üniversitetində piano sənətində pedaqoji fəaliyyətini davam etdirən

Rauf Qasımovun

(Bax: ġəkil № 95),

Ġradə Məlikovanın

(Bax: ġəkil № 96), A

ğdəniz

Universiteti Antalya D

övlət Konservatoriyasının müəllimləri Samir Mirzəyevin

(Bax:

ġəkil № 97 ), Gülnarə Hüseynovanın

(Bax:

ġəkil № 98), Mersin Universiteti

1

ġəkil № 95. Rauf ġəkil № 96. Ġradə ġəkil № 97. Samir ġəkil № 98. Gülnarə

Qasımov Məlikova Mirzəyev Hüseynova

Dövlət Konservatoriyasında piano sənətindən dərs deyən Ayan Nuriyevanın

(Bax: ġəkil № 99),

Çukurova Universiteti Dövlət Konservatoriyasının piano

müəlliməsi Leyli Hüseynovanın, Qars - Qafqaz Universitetində pianodan dərs

ver

ən Leyli Səfərəliyevanın, Nərgiz Ġmraninin

(Bax: ġəkil № 100), M

ərmərə

Universitetinin müəllimi Aytac Rzaquliyevanın

(Bax: ġəkil № 101),

Ġstanbul “Pera

G

özəl Sənətlər Litseyi”ndə çalıĢan piano üzrə bölüm baĢqanı Rafael Qasımovun

ġəkil № 99. Ayan ġəkil № 100. Nərgiz ġəkil № 101. Aytac ġəkil № 102. Rafael Nurıyeva Ġmrani Rzaquliyeva Qasımov

(Bax: ġəkil № 102),

piano müəllimi Pərvanə Vəliyeva, piano və vokal sənətçiləri

Ofelya Ələsgərova

(Bax: ġəkil № 103) v

ə qızı Natəvan Ələsgərova

(Bax: ġəkil № 104),

Erciyes

Universiteti Gözəl Sənətlər fakultəsinin “Müzik Bilimləri Bölümü”ndə

piano s

ənətindən dərs demiĢ Dos. Dr. Cəvahir Mustafayeva

(Bax: ġəkil № 105),

BaĢkənd Universiteti Dövlət Konservatoriyasının piano müəllimi Rauf PaĢaoğlu

ġəkil № 103 Ofelya ġəkil № 104. Natəvan ġəkil № 105. Cəvahir Ələsgərova Ələsgərova Mustafayeva

Kazımov

(Bax: ġəkil № 106)

, Ġstanbul Memar Sinan Gözəl Sənətlər piano sənətini

t

ədris edən Təranə Məlikova

(Bax: ġəkil № 107), Qafqaz Universiteti

Dövlət

Konservatoriyasının müəllimi, pianoçu Teymur ġəmsiyev

(

Bax: ġəkil № 108 ),

Trakya Universiteti Dövlət Konservatoriyasında piano sənətini tədris edən

Gülnarə Qasımova Tarkum, Qocaeli Unversiteti Dövlət Konservatoriyasının

pianoçu müəllimləri Sərxan Xəlilzadə, Ġlahə Ağasoy və s. bu kimi bir çox ifaçı

musiqiçilərin adlarını qeyd edə bilərik.

ġəkil № 106. Rauf ġəkil № 107. Təranə ġəkil № 108.Teymur

PaĢaoğlu Kazımov Məlikova ġəmsiyev

Türkiyədə çalıĢmıĢ skripka ifaçılarından Azərbaycanın Xalq Artisti,

Professor Azad Əliyevi

(Ba

x: ġəkil № 109 ) v

ə yaylı alətlər üzrə dirijor və skripka

ifaçısı, Azərbaycanın Xalq Artisti, SSRĠ və Azərbaycan Dövlət mükafatları

laureatı Professor Nazim Rzayevi

(Bax: ġəkil № 110),

uzun ill

ər Bilkənd

Universitetind

ə çalıĢmıĢ, simfonik orkestrin qurucusu, solisti və dirijoru,

Az

ərbaycan Respublikasının Xalq Artisti, Professor Sərvər Qəniyevi

(P.Ġ.Çaykovskinin mürəkkəb VI simfoniyası onun dirijorluğu ilə lentə alınmıĢdır) (Bax: ġəkil № 111)

Az

ərbaycanın Əməkdar Artisti, Çukurova Dövlət Konservatoriyasının müdiri,

Professor Toğrul Qəniyevi

(Bax: ġəkil № 112), b

əstəkar – skripkaçı Professor

ġəkil № 109. Azad ġəkil № 110. Nazim ġəkil № 111. Sərvər ġəkil № 112. Toğrul Əliyev Rzayev Qəniyev Qəniyev.

F

ərhəng Hüseynovu

(Bax: ġəkil № 113),

Marina Babayevanın

(Bax: ġəkil № 114),

Adana Çkurova Dövlət Simfonik Orkestrinin solisti Azad Salmanlının

( Bax:

ġəkil № 115 ), F

ərhad Ağamalızadənin

(

Bax: ġəkil № 116 ),

Ərzurum Atatürk

ġəkil № 113. Fərhəng ġəkil № 114. Marina ġəkil № 115. Azad ġəkil № 116. Fərhad Hüseynov Babayeva Salmanlı Ağamalızadə

Universitetind

ə çalıĢmıĢ Professor Nailə Mirzəzadənin

( Bax: ġəkil № 117 ), Dr.

R

əfael Məmmədəliyevin

(Bax:

ġəkil № 118),

“9 Eylül” Universitesinin müəllimi

Arif Manaflının ( Bax: ġəkil № 119 ),

Bilk

ənd Universitetinin skripka

müəllım-l

ərindən Rasim Bağırovun

/G

əncə/ (Bax: ġəkil № 120), Seyran Axundzad

ənin (

Bax:

ġəkil № 117. Nailə ġəkil № 118. Rəfael ġəkil № 119. Arıf ġəkil № 120. Rasim Mirzəzadə Məmmədəliyev Manaflı Bağırov

ġəkil № 121)

, Davud Əliyevin (

Bax: ġəkil № 122), F

ərhad Gülməmmədovun (

Bax: ġəkil

№ 123),

Arif Möhsünoğlunun (

Bax:

ġəkil № 124 ), Rafiq

Zamanalıoğlunun (

Bax:

ġəkil № 121. Seyran ġəkil № 122. Davud ġəkil № 123. Fərhat ġəkil № 124. Arif Axundzadə Əliyev

ġəkil № 125),

ƏskiĢəhər Anadolu Universiteti Dövlət Konservatoriyasında çalıĢan

skripka müəllimi dosent Zemfira Zöhrabbəyovanın (

Bax: ġəkil № 126 ), Ankara