Enerji Bakanı Hilmi Güler hem çevreyi kirleten, hem de pahalı elektrik üreten mobil santrallar için ÇED raporu düzenlenmesi gereğinin yönetmelikle kaldırıldığını görünce tekrar faaliyete geçmelerine izin verdi. Devlet üretim yapmayan bu santrallar için anlaşma gereği her ay kira ödüyordu
Aşırı sıcaklar nedeniyle elektrik tüketimindeki artışı karşılamakta zorlanan Enerji Bakanlığı, çevreyi kirlettiği gerekçesiyle yöredeki sivil toplum örgütlerinin karşı çıktığı Samsun'daki mobil santralları yeniden çalıştırma kararı aldı.
Üretim maliyetleri yüksek olduğu gerekçesiyle üretim yapmadan "kira" adı altında tazminat ödenen mobil santrallarda bu kararın alınmasında, mahkeme kararında dile getirilen eksikliklerin inşaat aşamasında giderildiğine dair Bakanlık Teftiş Kurulu'nun 9 Temmuz 2007 tarihli raporunun etkili olduğu belirlendi. Raporda mahkeme kararında belirtilen 'Mobil santrallar için ÇED raporu gerekliliği'nin yönetmelikle kaldırıldığının dile getirildiği öğrenildi. Devreye alınan santralda ilk gün 17 megavatlık üretim yapılırken, daha önce mahkeme kararı aldıran ildeki sivil toplum örgütleri, mahkeme kararına uyulması için mücadele başlattı.
Samsun'daki mobil santrallar, üretim maliyetleri çok yüksek olmasına rağmen, elektrik üretiminin yetersiz kalması nedeniyle 1998'deki gibi yeniden Enerji Bakanlığı'nın umudu oldu. Fuel oil ile çalıştıkları için üretim maliyetleri doğalgaz santrallarının bile iki katına ulaşan mobil santrallar, elektrikte ortaya çıkan arz açığını kısa sürede
karşılamak gerekçesiyle 1998'de gündeme getirilmişti. 2003'te tamamlanan Samsun'daki Aksa ve Cengiz İnşaat-Enerji firmalarına ait iki mobil santralın üretim faaliyetleri, dört ay sonra mahkeme kararıyla durdurulmuştu.
Öte yandan, Elektrik Üretim A.Ş., üretim maliyetleri pahalı olan bu santrallara, üretim yapmadıkları halde her ay "kira" adı altında ödeme yapma kararı almıştı.
Enerji Bakanı Hilmi Güler, önceki hükümetler döneminde kurulan bu santralların pahalıya üretim yaptığını, üretimlerini durdurup her ay belli bir para ödedikleri halde devleti kârlı çıkardıklarını belirterek, konuyu dört yıl boyunca her platformda dile getirdi. Bu arada, Samsun Barosu ve Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) Samsun
Şubesi'nin öncülüğünde 23 sivil toplum örgütü, faaliyetleri mahkeme kararıyla durdurulduğu halde Samsun'daki mobil santrallara beş yıl süreyle her ay 2.4 milyon dolar ödenmesi suretiyle kamunun zarara uğratıldığı gerekçesiyle
Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurulu, Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, TBMM Başkanlığı ve Enerji Bakanlığı Teftiş Kurulu'na şikayette bulundu.
Raporu aldı, izni verdi
Şikâyet üzerine hazırlanan müfettiş raporu, 9 Temmuz 2007'de tamamlanarak Teftiş Kurulu Başkanvekili Cevdet Malkoç tarafından Enerji Bakanı Hilmi Güler'in onayına sunuldu. Bakan tarafından da onaylanan raporda, santrallara her ay 2.4 milyon dolar ödeme yapılmasının sözleşmenin gereği olduğu belirtilirken, santral için ÇED (Çevresel Etki Değerlendirmesi) raporu düzenleme zorunluluğunun da, 2002'de inşaat aşamasında yapılan bir yönetmelik
değişikliğiyle aşıldığı da ifade edildi. Raporda, konuyla ilgili kararların üzerinden beş yıldan fazla süre geçtiği ve bu nedenle sorumlularla ilgili iddiaların zamanaşımına girdiği kaydedildi.
Afşin'e tek talip çıkmadı
Afşin Elbistan'da kurulacak C ve D santrallarının yapımı ve işletilmesiyle, bu santrallara kömür çıkarılması işi için açılan ve toplam tutarı 3-4 milyar dolar seviyesinde hesaplanan ihale dün EÜAŞ'de gerçekleştirildi. İhaleye katılan olmadı. İhale öncesi açıklama yapan EÜAŞ Genel Müdürü Sefer Bütün, ihaleye sadece tek bir firmanın teklif
verdiğini, şartlar uygun ise bu teklifi değerlendireceklerini söyledi.
Çek menşeili CES'in teklif zarfından ise sadece 'Thank you very much' yazısı çıkması üzerine Bütün, "Aa teşekkür ettiler, thank you very much dediler. Ama gene de çok nazikler, teşekkür ettiler" diyerek şaşkınlığını dile getirdi. İhale için çok çalıştıklarını, kazanana 15 yıl alım garantisi verdiklerini kaydeden Bütün, "çok kaymaklı iş ama özel sektör beş kat kaymaklı kadayıf bekliyor" dedi. Bütün, gerekirse santralların kamu eliyle yapılacağını söyledi.
Elektrik üretimiyle ilgili soruları da yanıtlayan Bütün, hidroelektrik santrallarında su azaldığı için kömür ve doğalgaz santrallarıyla telafi etmeye başladıklarını belirterek özel sektörün sadece fiyatların yüksek olduğu saatlerde üretim yapmasından yakındı.
'Mücadele edeceğiz'
EMO Samsun Şube Başkanı Suat Yılmaz, santralda pazartesi günü 17 megavatlık kapasiteyle üretim yapıldığını belirtirken, mahkeme kararının gereğinin yerine getirilmesi için ildeki sivil toplum örgütleriyle (STÖ) mücadele edeceklerini söyledi.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler, önceki gün konuyla ilgili sorular üzerine Samsun'da bulunan santralların çevreyle ilgili sorunlarının hallolduğunu, hatta bu konudaki standartların bile üzerine çıkıldığını
söylemişti. Güler, elektrikte sıkıntı olduğunda ve bunlara ihtiyaç duyulduğunda santralları kullanacaklarını da ifade etmişti.
AHMET KIVANÇ 01/08/2007 RADİKAL
