Ders Kodu Dersin Adı Yarıyıl Teori Uygulama Lab Kredisi AKTS SP 615 Kentsel Ayrışma

(1)

SP 615 Kentsel Ayrışma 1 3 0 0 3 8

Ön Ko^şul

Derse Kabul Ko^şulları

Dersin Dili Türkçe

Türü Seçmeli

Dersin Düzeyi Doktora

Dersin Amacı İçerik Kaynaklar

(2)

Teori Konu Başlıkları

Hafta Konu Başlıkları

(3)

SP 617 Siyaset Bilimi ve Tarihin Yazımı 1 3 0 0 3 8

Ön Ko^şul

Türü Seçmeli

(4)

(5)

SP 621 Türkiye'de Siyasal Partiler, 1908-1939 1 3 0 0 3 8

Ön Ko^şul

Türü Seçmeli

(6)

(7)

SP 631 Siyasal Alanda Dinsellik ve Dünyevilik 1 3 0 0 3 8

Ön Ko^şul

Türü Seçmeli

Dersin Amacı Siyasal alanda kutsallığın ve dünyevi olanın kesişme, ayrışma ve bütünleşme anları üzerine yoğunlaşacak.

Toplumsal siyasal alanlarda gözlenen dini ve dünyevi kutsalla^ştırma operasyonlarını çözümlemeyi amaçlayan dersde, teorik düzeyde devlet antropolojisinin ve siyaset sosyolojisinin geliştirdiği kavramsal çerçeveden hareketle Türkiye'de kimi zaman iç içe geçen dinin siyasallaşması ve siyasetin

kutsalla^ştırılmasıyla ilgili toplumsal, siyasal olgular ve bunlarla ilintili önemli aktörler inceleme nesnesi olarak ele alınacaktır.

İçerik Siyasal / milli semboller ve ritüeller / törenler üzerine sosyal bilimler yazınında, tarih, din sosyolojisi, siyasi antropoloji ve siyaset bilimi disiplinlerinin dahil oldu^ğu multidisipliner tarzda ara^ştırmalar yapılmaktadır.

Bu ders çerçevesinde öncelikle siyasi iktidarın kutsallığı, sivil din ve siyasi ritüellerin işlevlerine dair tarihsel, kuramsal bir giriş yapılacak ve ardından Osmanlı devletinde resmi törenler, buralarda uygulanan sahneleme düzenekleri ve kullanılan semboller ele alınacaktır.

19. Yüzyıldan itibaren gündeme gelen Osmanlı modernleşme çabaları sadece idareye dair mekanik bir yenileşme olmayıp özellikle devlete dair sembol ve törenlerin dönüşümü bağlamında siyasi ve kültürel bir de^ği^şimi de gündeme getirmi^ştir. “Gelene^ğin icadı” kavramı çerçevesinde yorumlayaca^ğımız, geç dönem Osmanlısında geleneksel biçiminden tamamıyla farklılaşan Cuma Selamlıkları, Hürriyet Bayramı gibi yenilikler, Osmanlı padişah tuğralarının yeniden yorumlanmasıyla modern devletin simgesi olarak tasarlanan Arma-i Osmani, Mehteran-ı Hümayun’dan Mızıka-i Hümayun’a geçi^ş; söz konusu de^ği^şimi resmeden örnekler arasında sayılabilir.

Daha sonra Türkiye’de modern ulus-devletin kurulu^ş sürecinde genç Cumhuriyetin Osmanlı geçmi^şiyle bağlarını koparma eğilimi çerçevesinde siyasal semboller ve ritüeller etrafında ifade bulan “eski/yeni”

karşıtlıkları çözümlenecektir. Resmi nitelikli ritüeller ve sembollerin ulus kimlik inşasında ve ulusal olanın sınırlarını belirlemedeki rolü ve önemi, ulusal bayramlar ve anma günleri, anıt heykeller, mar^şlar, ^şiirler ve piyesler ele alınarak incelenecektir. Bu çerçevede derslerde zaman zaman Osmanlı ve cumhuriyet

dönemine ilişkin resim, gravür, minyatür, fotoğraf ve film gibi görseller ve Osmanlı mehter alayı ve Mızıka-i Hümayun mar^şları gibi ses kayıtları kullanılacaktır.

Kaynaklar Kitaplar:

Eric. J. Hobsbawm- Gelene^ğin icadı. Agora kitaplı^ğı, 2006.

Hakan T. Karatepe- Padişahım çok yaşa. Osmanlı devletinin son zamanında merasimler. Kitap yay., 2004.

Sibel Özbudun- Ayinden törene. Anahtar kitaplar, 1997.

Selim Deringil- Simgeden Millete. II. Abdülhamid’den Mustafa Kemal’e devlet ve millet. ^İleti^ştim yay., 2007.

Esra Özyürek- Modernlik nostaljisi: Kemalizm, laiklik ve gündelik hayatta siyaset. Boğaziçi Üniversitesi yay., 2008.

Christopher S. Wilson- Anıtkabir’in ötesi. Atatürk’ün mezar mimarisi. Ulusal belle^ğin in^şası ve sürdürülmesi. KÜY, 2015.

Paul Connerton- Toplumlar nasıl anımsar ? Ayrıntı, 1999.

Aylin Tekiner- Atatürk Heykelleri. Kült, Estetik, Siyaset. ^İstanbul, ^İleti^şim , 2014.

Mehmet Ali Sanlıkol- Çalıcı Mehterler. İstanbul, YKY, 2011.

Makaleler:

Paul Zawadzki- “Milliyetçilik, demokrasi ve din”. Milliyetçili^ği yeniden dü^şünmek. ^İleti^şim, 2010.

(8)

E. Zeynep Güler- “Bir ulusal hafıza mekanı olarak Gelibolu Yarımadası”, Türk sa^ğı. Mitler, feti^şler, dü^şman imgeleri. ^İleti^şim, 2012.

Faik Gür- “Atatürk heykelleri ve Türkiye’de resmi tarihin görselleşmesi”, Toplum ve Bilim, 2001 Alev Erkmen- Osmanlı Türkiyesi ile Cumhuriyet Türkiyesi’nin anıtları: Timsal ve temsil üzerine notlar”, Cumhuriyetin mekanları, zamanları, insanları, (içerisinde), ss. 31-51.

Bülent Batuman- “Okul cephelerinden cumhurbaşkanlığı sarayına: mimari temsil olarak Osmanlı-Selçuklu ve ulusun millet olarak (yeniden) in^şası. Arredamento Mimarlık, sayı 285, 2014/12, ss. 65-73.

Arzu Öztürkmen- “Milli bayramlar: şekli ve hatırası I, II”, Toplumsal tarih, S 28 ve 29, Nisan-Mayıs 1996.

Özbay Güven- “Osmanlıdan Cumhuriyete Gençlik ve Spor Bayramları”, Toplumsal Tarih, 65, Mayıs 1999, 33-38.

Melis Süloş- “Bir Cumhuriyete iki bayram. Cumhuriyet döneminde 1908 Hürriyet Bayramı kutlamaları”, Toplumsal tarih, 151, Temmuz 2006, ss. 72-75.

Birol Caymaz- “Cumhuriyet’in 10. yıl kutlamaları”, Bilgi ve bellek, kı^ş 2007, ss. 115-139.

Reşat Nuri Güntekin- “Balo” s.99-105, Anadolu notları I-II. İnkılâp yay

Saime Tu^ğrul- “Ritmik beden, belle^ğin ritmi. Bir 29 ekim anısı. Toplum ve Bilim, 2010, 117, ss. 41-55Eric Jean Zürcher- “Atatürk imgeleri”, Savaş devrim ve uluslaşma. İstanbul, Bilgi üniv. Yay., 2005, ss. 253-263.

Nazlı Ökten- “Ölümsüz bir ölüm, sonsuz bir yas: Türkiye’de 10 kasım”, ss. 325-346, Esra Özyürek (derleyen)- Türkiye’nin toplumsal hafızası. ^İleti^şim yay. 2001.

Birol Caymaz- “Atatürk kültü etrafında seküler dinsellik”, Suriçinde bir yaşam. Toktamış Ateş’e armağan, İstanbul Bilgi Üniversitesi, 2014, ss. 319-336.

Cengiz Kırlı- Sultan ve kamuoyu. (içerisinde), “ Görmek ve görülmek: II. Mahmud’un memleket gezileri” ss 26-37, İş bankası yay, 2009.

Faik Gür- “Erken cumhuriyette siyaset, propaganda, sanat ve ulusun in^şasi » Sosyoloji Dergisi, 2014-2015;

(31-32): 135-173.

Birol Caymaz- “The construction and re-construction of the civil religion around the cult of Atatürk”, MIDDLE EASTERN STUDIES, Volume 55, 2019, Issue 6.

Mehmet Şahingöz- « Osmanli'dan milli mücadeleye istiklâl-i osmani günü kutlamaları », Osmanlı, C1, siyaset, Güler Eren (ed.), Ankara, Yeni Türkiye Yayınları, 194-201.

Süha Umur- « Osmanlı imparatorlu^ğunda resmi mar^şlar », Tarih ve Toplum, Kasım 1986.

(9)

SP 633 Türkiye'de Yeni Toplumsal Hareketler 1 3 0 0 3 8

Ön Ko^şul

Türü Seçmeli

(10)

Hafta Konu Ba^şlıkları

(11)

SP 728 Devlet, Sınıf ve ^İktidar 1 3 0 0 3 8

Ön Koşul

Derse Kabul Koşulları

Türü Seçmeli

Dersin Amacı Bu ders, devlet, sınıf ve iktidar kavramlarını incelemekte ça^ğda^ş siyasal teoride hem bir kavram hem de bir gerçeklik olarak bunların konu edilişi ve kavranışı üzerinde durmaktadır. Bu bağlamda, söz konusu temel kavramlarla ili^şkili egemenlik, hegemonya, me^şruiyet, zor, özerklik, patriyarka, demokrasi gibi çok çe^şitli fakat bunlarla sınırlı olmayan konular dersin kapsamında ele alınacaktır.

Bu ders, devlet, sınıf ve iktidar kavramları etrafında gelişen zengin bir literatürle doğrudan veya dolaylı olarak temas kuracaktır. Farklı kuramsal bakı^ş açılarının ele alınaca^ğı ders sosyal bilimlerin en zor ve en tartışmalı araştırma nesnelerinden biri olan devletin eleştirel kavranışına yardımcı olmayı amaçlamaktadır.

İçerik 2020-21 Akademik yılı Güz Döneminde bu ders konuyu özel bir tartışma alanı bağlamında ele alacaktır.

11 Mart 2020'de Dünya Sa^ğlık Örgütü tarafından pandemi olarak ilan edilen COVID-19 salgının neden olduğu sağlık krizinin yarattığı koşullar dünyanın pek çok coğrafyasında devleti yeniden siyasal tartışmanın merkezine taşıdı. Bu derste karmaşık bir toplumsal gerçeklik olan devlet, toplumsal iktidar ve sınıf

perspektifleri üzerinden, sa^ğlık krizi olarak ba^şlayan ve önce ekonomik ve giderek de siyasal ve toplumsal krizlere neden olan bu küresel ve yerel dinamiklerin kristalize ettiği ilişkiler bağlamında ele alınacaktır.

Kaynaklar Block, F. (1987). Beyond Relative Autonomy: State Managers as Historical Subjects (1980). Revising State

(12)

Theory Essays in Politics and Postindustrialism, Philadelphia: Temple University, pp. 81-96.

Carnoy, M. (1984). The State and Political Theory, Princeton: Princeton University Press Chibber, V. (2017). Rescuing Class from the Cultural Turn. Catalyst 1(1), pp. 26-55.

Jessop, B. (2001). Bringing the State Back In (Yet Again): Reviews, Revisions, Rejections, and Redirections, International Review of Sociology: Revue Internationale de Sociologie, 11:2, 149-173.

Jessop B. (2010). Redesigning the State, Reorienting State Power, and Rethinking the State. Handbook of Politics. Handbooks of Sociology and Social Research. Leicht K.T., Jenkins J.C. (eds), New York, NY: Springer, pp. 41-61.

Laclau, E. (1977). The Speci?city of the Political (1975). Politics and Ideology in Marxist Theory. Capitalism, Fascism, Populism. London: NLB, pp. 51-79.

Marx, K. (1996). A Contribution to the Critique of Political Economy. Later Political Writings of Karl Marx, ed.

Terrell Carver, Cambridge: Cambridge University Press, pp. 158-161.

Meiksins, P. (1986). Beyond the Boundary Question. New Left Review I/157.

Miliband, R. (1970). The Capitalist State - Reply to N. Poulantzas. New Left Review, 59, 53-60.

Miliband, R. (1973). Poulantzas and the Capitalist State. New Left Review, 82, 83-92.

Miliband, R. (1983). State Power and Class Interests. New Left Review, 138, 57-68.

Offe, C. and H. Wiesenthal (1980). Two Logics of Collective Action: Theoretical Notes on Social Class and Organization Form. Political Power and Social Theory, vol. 1, pp. 67-115.

Poulantzas, N. (1969). The Problem of the Capitalist State. New Left Review, 58, 67-78 Poulantzas, N. (1973). On Social Classes. New Left Review I/78

Poulantzas, N. (1976). The Capitalist State: A Reply to Miliband and Laclau. New Left Review, 95, 63-83 Prezeworski, A. (1977). Proletariat into a Class. Politics & Society 7(4), pp. 343-401.

Skocpol, T. (2002). Bringing the State Back In: Strategies of Analysis in Current Research (1985). Bringing the State Back in. Peter Evans, Dietrich Rueschemeyer, Theda Skocpol [eds.], Cambridge: Cambridge University Press, pp. 3-37.

Therborn, G. (2012). Class in the 21st Century. New Left Review, (78), 5-29.

Therborn, G. (2020). Dreams and Nightmares of the World’s Middle Classes. New Left Review II/124, pp. 63- 87.

Yalman, G. (2012). Devlet. Siyaset Bilimi: Kavramlar, ^İdeolojiler, Disiplinler Arası ^İli^şkiler, ^İstanbul: Yordam, pp. 69-85.

Wood, E. M. (1981). The Separation of the Economic and the Political in Capitalism. New Left Review, 127, 66-95.

Wood, E.M. (2001). İlişki ve Süreç Olarak Sınıf. Praksis, 1, 92-119.

Wright, E.O. (1976). Class Boundaries in the Advanced Capitalist Societies. New Left Review I/98.

Wright, E. O. (1996). Bureaucracy and the State (1974). Class, Crisis and the State, 181-225.

Wright. E.O. (2009). Understanding Class. New Left Review II/60, pp. XXXX.

Hafta Konu Başlıkları 1 Giriş - Dersin sunumu 2 Devleti kavramsalla^ştırmak 3 Devlet iktidarının do^ğası 4 Devletin özerkli^ği 5 Sınıfı kavramsalla^ştırmak 6 Sınıf sınırları ve orta sınıflar 7 Kolektif eylem ve sınıf failliği 8 Devlet iktidarı vs sınıf iktidarı

9 Covid-19 pandemisinde devlet ve sınıflar

10 Pandemi devleti: devletin geri çekilişi mi geri dönüşü mü?

11 Aşağıdan pandemi yönetimi: sınıftan kaçış mı sınıfa dönüş mü?

12 Devletsiz pandemi yönetimi: korporasyonların pandemiye tepkisi

(13)

14 Kapanış ve genel değerlendirme

İçerik

Ders Kodu Dersin Adı Yarıyıl Teori Uygulama Lab Kredisi AKTS

SP 634 Kentsel Politikalar 2 3 0 0 3 8

Ön Ko^şul

Türü Seçmeli

(14)

(15)

SP 602 Sosyal Bilimlerde Yöntemler (Seminer) 2 0 0 0 0 8

Ön Koşul

Türü Zorunlu

(16)

(17)

SP 622 İkinci Meşrutiyet, 1908-1918 2 3 0 0 3 8

Ön Ko^şul

Türü Seçmeli

(18)

(19)

SP 616 Yerel Siyaset, Siyasal Katılım ve Yurttaşlık

2 3 0 0 3 8

Ön Ko^şul

Türü Seçmeli

(20)

(21)

SP 618 Türk Siyasal Hayatının Sosyolojisi 2 3 0 0 3 8

Ön Koşul

Türü Seçmeli

(22)

(23)

SP 637 Siyaset Felsefesi 2 3 0 0 3 8

Ön Ko^şul

Türü Seçmeli

(24)

(25)