TESKON 1
KLİ-015MMO, bu makaledeki ifadelerden, fikirlerden, toplantıda çıkan sonuçlardan ve basım hatalarından sorumlu degildir.
iklimlendirme Sistemlerindeki
Soğutma Gruplan Tipinin Seçim
Esasları
BElli KORUN
FORM A.Ş.
Balmumcu Bağdadi Sk. No: 1 BEŞIKTAŞ -ISTANBUL
MAKINA MÜHENDiSlERi ODASI iZMiR ŞUBESi. ALl ÇETINKAYA BUL V ARI NO: 12 KAT: 1 ALSANCAK-lZMlR
BilDIRi
İKLİMLENDİRME SİSTEMLERİ
SO(;
TİPİNİN
SEÇiM ESASl"A
Bedi KORUN
ÖZET
UP LARI
İklimlendirme sistemlerinin ana cihazlarını Soğutma Gruplan teşkil eder. Soğutma grup~
lannın sistemleıiııe uygun seçimi ise;
- Sistemin çalışma ömrü, - Enerj-i kazanımı,
-İşletme kolaylığı,
~ Bakım rahatlığı ve çalışma emniyeti bakımından önemlidir.
Aşağıda bugünkü tatbikatlarda en fazla kullanılan sistemlere uygun soğutma gruplarının
tercih kıstasları belirlilmeye çalışılmıştır.
1. SEÇİM KIST ASLA RI
Kullamlması düşünülen soğutma gruplannın seçimi aşağıdaki dummlam uygun olarak pro- jeci tarafından belirlenir.
-Dış m aha l şartları
-İç m aha! şartlan
-Kullanım gayesi Tatbikat imkanları
- Tesis maliyeti -İşletme maliyeti -Bakım kolaylığı
-Çalışma emniyeti
2. UYGULANAN SİSTEMLER
a. Pencere tipi apercy ler (Şekil l) 1 "- Yanlız soğutma
2°- Soğutma ve Heat pumplı ısıtma
3°- Soğutma ve Elektrikli ısıtma
Bu cihazlar müslakil oda ve hacimlerde kullanılır. Tesis masruHarı ucuz, işletme masraflan yüksektir.
307
Pencere Tipi Klima
.Şekil 1
\~ \
\
Split Kl i.ma Cihazı (Kanalsız) .Şekil 2
Sp l i t Klima Cihn/ 1 \[\dı'" l 1 ı ! .Şekil 3
308
r \
"1)
( 1
Typicııl Applicalioıı
TYPICAl REFRIGERANT PIPiNG
Şekil 4
ZONE 1- EVAPORATOR
UNIT
Split Klima Cihazı (Birden fazla evaparatörlü)
309
b. Sp !it Klima Ci hazlan (şekil 2,3, ve 4)
1' Tek kondenser ve tek Evaporaıör 1 ii sistemler
- Kanalsız sistem (Ductiess Blower coil) - Kanallı sisten1
2'-Tek kondenser ve birden fazla Evaparatör lü sistemler
- Kaııalsız sistem - Karıallı sistem
Bu sistemlerde (a) şıkkmda olduğu gibi; Yalnız soğutma, Heat pump ve Elektrikli ısıtma
tatbikatlan yapılmaktadır. Bu sistemler daha ziyade ufak ve miinferit tatbikatlarda kul-
iaııı!ımıktjıdır. Evler, villalar, mağazalar, restoranlar vs.
c. Paket Terminal dlıazlan (şekil 5) (Packaged terminal Air conditioniııg nniı)
-Soğntmalı ve Elektrik ısıtıcılı
·· Soğutmah ve Heat pump lı
Bu dhazlar (a) ve (b) şıkkındaki cihaziann kullamldığı yerlerde kullanılır. Sessiz çalışırlar
tesis ve işletme maliyetleri diğerlerine göre daha düşüktür.
d. Paket tipi klima cihazıarı (şekil 6,7)
1'-
Hava soğııtmalı- Soğutmalı ve veya serpaııtin ısıtıcılı · -Soğntmalı ve Heat pump ısıtıcılı
2' .. Su soğııtmalı cilıazlar
Bu dhaı.lar temiz hava ve rutubet koııtrolııım gerektiren müstakil mahal vekatlarm klima edilmesinde kullamhr. Bilhassa Bankalar, sinemalar, iş yerleri ve miistakil evler gibi
e-
Merkezi soğuk su sistemleri (clıitler) (şekil 8,9,10)1 '· Su soğııtmalı sistemler
2'·
Hava soğutmalı sistemler 3'-Evaporatif soğutıııalı sistemlerBu sistemler büyük ve yaygın binalar için kullanılır. Tesis ve işletme maliyetleri diğer sis- temlere göre daha düşliktiir. lş!ıaıılan, oteller, resmi daireler, hastaneler vs. binalar gibi
f. Merkezi direkt genişlemeli sistemler (şekil!!, 12, 13)
310
Srt·d Sfeeı·e (1/ld Clw.ı.1"is wiıfı {(ıllim•f mav he mırdımnl """!
insfafled · .ıtagcd
capitııi
\-ı,ııı,fıınl, tii'O pnsifum, l'rıiıı!ol, extwd~:·d ,ı/ımıimmı air «riile
,!, !ln·ı.~ ah !5 ~r 45a
lt • 1111 ralicdi
Emi!)' acreHrd }i ffer alfoın-.fi!ler .\erııidııg wiffıoıır nıhiııef remowıf
DımıMt. sam'ı·h rç.ıf.>'ltıın'
nu• ta! uıMııd /'('lltain.·;- aıtrocth·e jin· _}'l'm·s i{!l ııse
)
Cfwice of .wrmped fmn·a or <Wdıifecıımıl i1mı·er hı desig11er·nıf1ır.v
Cmıfm{ pmıd w/rfr('s.n·.t tfıe Ameı·iums with Oi.tıılıiiirfn Act
Re{rigermıf tftn·.n f'll/'1 nilll(lfie.f ıdılı t'I/IÜoıım, rı/rı/
rcg11l11timı.ı· mıd rı·rluı n mtıinteıımııT ı·ı1.\IJ
Ciimıllr'.'ı'nıi(r ı Spaı·m f'ıorid,·.\
u·i11ıl ımı!
iı!filmHiı•ıı
Oprimwllıı.wfıırirın l'ackrıKf' tın·rı·ll/.1 /ı, di from fl'.RIIjlillg oıad, ,,,ı ı
during ndı/wr·rıthı ı
S fide in Cfıa.ui.\ fits mo.1t .rtrmdard .t!t·ert·s of all major lırmıd.l·_(tır ;-,,pid rftmjir
Paket Term.i.m.1l K1:ims Cihazı
Hoıban~~~ 1~1dnj ?>npp!y >md fhı~ı>m Alt lıı~roll~tlcırı w1rı\ OAD 11\ Q"j'~onr Ah· ıı~">rııır~.
Ouwrı-ntl S<ırıpty ""'ri fhı!um Alı ın~!i>l!nı:,,, wl~h ltiMrHı f\ool Mmınllnu l'rmm"
Hnva Şoğutmalı Paket Klima Cihazı
Şekil 6
CONT~O!. Ci!?:WO!:f'Q -- Mkroptç~rıssor Cnnfıotlı'ı wHh
~tıpply fı.1r $(!n sor ımd hlı<gnıtm1 log!c
~"lflf"'I"Hl.I\TOR ·- Coppl"fr Tube ll!n"'ı"""' rln fyp{'! Co!! W!!h !.'loh~
'''"''"'"' nfN-ırt Clrcu!llng For Full
ı 'H""'"' ııp<>ıııllon
w rı lff'i COOl~D CONOf:N§lH'l -- ,_~, • h:<ınir·ally CI!Cfltıtıb!e Shell snd
·,ot~· ... n ... ~ıgrı Slıed For Full f)<""l"riııwn
CA®INF.J 1"nlly !nsu!ııtr:rl.
S Gmıgı; fntm0 ,;ınrJ !0 G:ıllq(?
Grı51wted f'tHlf>l« wHfı n.-.ıv:Hılıı~d Stı;>~l unr! tJıık,ıf FrıAim'l rin!~lı
OW'HON'At iNt.\'"'1 VAN~l:S-Ooll'l, lnw f'ı!"'fı~mı~ Ornp t"lr!tlgn wllh
Opl!onn! f!nd Corılrol
MOTOR MOUNT!HQ - Hetıvy Duty Sh-'Pf B n~':! wl! h Ef1~y Broll. teııslon /;.Ojırstm~m~
SI'UHHNOS-S~IH\Iiq•ıl•·çı rı"' Bt>rır!ngs St>lecltHf Foı Av,..r:-or Setvlcf! In E:ncesıı ol 200.fl'lf' 11 '"' ·
COMf'R!I!!'!SO~ - Rn!ıuy Scr~w or A Pıılr ol l Speed necırrocııllng Type
llatm::ı UN@: ASSEM~l'f- Thıııml'll E~rıln'llrın Vrı!v~. Slghl
Glıı•:~/MDI~l\H& lnrllcl'ltm. ~ol~ııniô Vtdv\:', Shırl OH Vıı!ve Chrtıçlrıg Vrılve,
;md Op!lc:ımıl ı lot Oa!ı R}'l'f!S~
Şc~k:U l -- Su So~utıııalı Paket RHma Cihazı
Soğutmalı Chiller
VEATICAL
scnıı::w COMPRESSOR
Hava oo~utmnlı Chiller
Şekil 9
stJCl!ON
...
Evaporatıf Soğutmalı Chiller
Şekil 1 rı
313
DXSYSTEM2W WATER COOLED
~-A111212122!2122iil22122ill122122122
Oıılsid~~
!\ir Dıırnper -::r----·-
-·""'"' ' ı
RelumAir
t
Waler Cooled
Duct
.•
t ı
SupplyAir SupplyAk Supply Alr
Su Soğutnıalı Direkt Genişlemeli Soğutma Sistemi
Şekil ll
DX SYSTEM 311 Alil COOI.ED
Return Air ran
---ı__5---~
__ [ --
VI\V Box
f~IIV
Box VII V!lo,;ı
~]~J ·g'J
ReturnAir Supp!y Air Hava Soğı.ıtmalı Di.rekt Genişlemeli
Soğutma Sistemi
Şekil 12
315
ı t
Supply /\ir Supply /\ir
Ou!side
/\ır Dampe:
r-
rıolief -,--~
Dan'!;':'_ ı
t
4®~-r]
Reıurn
t
1\ir Suppfy /\Ir Supply Alı Şekil 13Evaporatif Soğutım'llı Di.rekt Genişlemeti Soğutma SistE-mi
Supı~yAir
"
" ' >' <? ~
,,,
,.
"' ~ +: '
~ '
;:;:
' ~ '
' "-~ ~ " o ~ 5
t:J o
OQ<
lll f-'
çı
ııı N f-' ,_.
s:
[/) <{JJo ro
'"'
:>;"''ö
,_.,
rt f~
,_.,
§
f-' -ı:-f-' <=
:ı::
ro ııı r t
'D
§
'"Cl
o
""'
:::r' Ol N
'"
317
1'-Su soğutmalı sistemler 2'-Hava soğutmalı sistemler
J'.
Evapoı·atif soğutmah sistemlerGenelde tek klima santralının kulanılması gereken yerler için kullanılır. Tesis ve işletme
masraflan en dUşük sistemleddr.
g. Absorption'lı.ı sistemler (şekil 14)
Yüksek kapasiteli sistemlerde soğutma elde etmek için atık buhar ve sıcak su kul-
lamlmak!f!dır.
Son gelişmelerde doğ.al gaz ve kullanan düşük kapasiteli cihazlar yapılmaktadır.
Doğal gazlı soğutnıa gnıplannm çevreye olumlu katkısından dolayı yaygınlaşması bek- lenmektedir.
lı. Isı Geri Kazammlı Sistemler (!leat recovery-Hcat Pump) (şekil 15, 16, !7) (Tablo l)
l'· Havadan havayaBiR 2'- Sudan suya J-1/R
3'-Sudan suya ısı pompahın (Heat Pump)
Isı geri kazanım sistemlerinde atılım eksoz havasının ısı ve rutubetinin, alman dış havaya verilmesi ile büyük miktar,da enerji geri kazanımı sağlanır.
Sulu sistemlerde ise soğutma kulesi ile atmosferc atılan cneı:ji geri alınarak enerji tasaımfu sağlamr. Eğer malmide nehir ve deniz bııhmuyorsa bu ortamlar kullamlarak enerji ta- sarrufu daha da yüksek mi kırıra çıkan labilir.
Heat pumplı sistemlerde ise,
soğutulan suyun göl,
yazın soğuk su, kışm ise sıcak su elde edilir. Ancak kışın
yer altına verilmesi gerekmektedir.
3. PROJELENDİRJ\lEIJEKİ KlSTASLAR
318
·CTOR
c;ıutd~
-15~ce:---v ail:
DR UNI'l'
CASING
Havadmı-havaya Isı geri kazanım c.ihazı
Şekil 15
319
exlıaust
--
l' M
.
---c:
G- - - -
~
'"
,
__Yl
V"
. <(·
"'
r: :o"'
:;ıVl
"'
"'
-
Klima Santralların~""---<---~---1
Sıcak su
• !- • pampaları Sıcak su
tankı
~·. . ~ ı ~Eşanjör
HRG..__-!·- SSG ----~---, SSG. 1--ı
Deniz suyu
Eşanjörü
1 .KD
~
KDı-
w.~~
ı
o ·ı
HRDı
l :ı ·-1-•--4@-f<+,
~
r---ı
.
ı1 KandenSer 1
1 . 1
- 1 1
~~ L ______
:._ı,---ı
~
Kondenser
pompası:
1 . -
·c:ı
.~
Heat ilecoveryf :
1 Deniz ..s~yu
H/R ı . ı EşanJoru
~
Pompası ı f_..!.ı _____ ...L.. _ _ _ _ _ _
+.,rf-
1 Evaporatar ı
L _______ j
. 550--.J SSD
c:ı
"'
Cl
·-~-
ı-ı
ISI GER! KAZANIMLI VE .DEN!Z SUYU SOCUTMALI HEAT PUMP S!STEM!
Şekil l7
'--
Deniz suvu
pomoası ---·--- Tl
BEYTUR OTEL ECONOV~T KL!MA !St GER! KAZANIM HESAPLARI
- - - · v A Z KOSUL.L..AR,I {37 C :O!S -HAVA)---- - - - - K I $ KOStJU..AR!. C-i-3 C OIS H A V A ) - - - -
TAZE HAVA E!CONOVENT Vl!F!Y!i ODA EKONQVENT EKONOVENT EKONOVENT TASARRUF ODA El<ONOV!? .. "iT EKONOVENT EJ<QNOVENT KAZANÇ
UN ITE tM:S/h) MODEL \%) ÇIK1S.t OLı"ıADAN i:1-E (KW/h) ÇIKIS! OLı"'!ADAN !LS' (!<W/h}.
ıcı i KW/i'"d (!(W/hi <CJ {K't\1/h) (K"#/h}
--
AÇı 46{)0 1350---
77-
24 ::~~--- -- ---
.~ 31c02 10~01. 21 .. 01 22 17~0 :P.23 14.53 22.70
t>/C2 lo:s:lO 1'?00 76 :ı.• :ı:!. o &9 .. 80 z:ı:.""' %.77 22 17 .. 4-- 63". 76 ::>.S.37 ~o~~
""'"
13600 2150 77 24 2:!.5 93.07 30.01 63 .. 0#- 22 1:.7./!iJ ır:t:.bS «l". 6·0 .;!f.oe""'"'"
!1644 2'900 76~5 :.ı 25 .. 5 78.65 25.40 52.9'9 22 17.5 94.3S 37 7'7 57.16.. "'
AC6. ta:z.oo 1900 78 24 25.3 oa. 79 2L07 47. ı.:z 22 t7.3ea.z
::n~s7 S0.96"
'AC 7 1.5000 2400 7" 24 ZS .. 2 105.:::1 32.35 n. so :::;: ta. o ı.:zo.zs 47.2~ 79.9&
V 2 4300 ı::::ıo 77 24 :ıs.s 29 .. 00 9.;:;:ı 1.9 .. b5 n 17 .. 0. 34 .. 90 t3 .. 5'9 %1$'21..
ll :ı: SS()()· 1500 79 30 30.0 25". o/7 .,,:;;:4 16 .. 73 30 ::4 .. 1 :39 • .:5 :0.2'i' 39.00
V S :=soo 4:'?00 78 24 25.3 1:51.74 47.90 10::!:' .. 94 22 17.3 1a2.oqı [ııı;' .tıı!5 l.l2 .. 44
\! 7 :ıoooo
= "'
2 .. 25 .. 3- . 13'4.88 42.49 '?'2.39 22 t7.a llııl. S6ı ô1. .. 9t <?'!'. 9SV'?. :50000 4ôOO 77 24 :ıs.s 337.21 108.75 Z.ZS.46 22 17.b 404s QS ı:rr .. 9!:1 246 .. 0.7
---- -
u::s .. .::4 :;.:ıo .. .:.:ı 765 KW/Iı 1::78 .. .!aO ~1.00 848 KW/h
5"ay • !5' s4at/Q:ün çalı ş~aada. =:ı o KW 7av • 5 saatigün çalış•adA 889f1'80
""'
TCPt..AM YILJ..IK KAZANÇ : 1469~0 KW
---
-
..b. Ci haz tipine göre Hava soğutmalı grup Evaporatif soğutımılı grup Su soğutmalı gmp
Absorptioıı grup Kapasite ton frigo
c. Kapasite performansı na göre (tablo 2)
1°-EER (Eııergy Efficieııcy Ratio) Encıji verimlilik oranı
EER=Q_
p
q= Devamlı çalışmadaki harcanan soğutma yükü (B TU/h)
p= Sistemin çalışmasında kompresör, fan ve pompalar için gerekli toplam enerji (W)
EER qeğerleri cilıazm max soğutma kapasitesindeki perfoımaıısını belirler bu del1;er ne kadar yUksek olursa o cihazııı verim perfomıaıısmm o kadar yüksek olduğu anlaşılır. EER he-
saplamasında max kapasideki değer esas alındığından kısmi yüklerdeki del1;erler dikkate
alııımaz bn nedenle EER kaba bir verim değerleııdirmesidir.
ı•. COP (Coefficiem of performaııce) Performans kat sayısı
Elde edilen eııeıji (W)
Harcanan enerji (W)
Bu katsayı birimsiz olup soğutma ve özellikle ısıtma kapasitesi perfonuansını belirler.
Değerler bUyiidükçe verim artac
3'-IPLV (lntegrated Part l oad value) (şekil 1 8)
IPLV=f).l ( A+B l + 0.5
Oh.C)
+ 0.3 ( C+D) +O.!D2 2 2
A= K w/Ton % 100 Kapasitede B= K w/Ton % 7 5 Kapasitede C=Kwffon % 50 Kapasitede D= Kwffon % 25 Kapasitede
324
Bu değerlerin mukayesesı ARI standartma göre 85-95 °F kondenser, 54-44 °F Evap su
sıcaklıklan ve .0005 kirlilik oranına göre yapılmaktadır.
4'· APL V (Application partload value) Tatbiki kısmi yük değeri (şekil 19) (Tablo 3)
APL V= IPL V ıLKyv/lillı.ımıJ~
.
.gılış_rııa~G.riK wffoıı ARI standart değeri
IPL V ve APLV değerlerini kullanarak oransal kapasite kontrollu kompresörlü Chiller
soğutma gruplarmda mukayesesi yapılır ve bu rakkamlar grup tercihlerinde eko- nomik kullanım açısından en mühim faktörü oluşturur.
Tablo 3 de belirtilen bir görüleceği gibi santrifüj gnıbumm EER değeri vidalı
gruptan daha yüksek olnıası bu gnıbıın daha az enerji harcadığmı göstennez. Bu grupların mu- hakkak IPL V ve APL V değerierini ımıkayesc etmek gerekir. Tablodan da görüldüğü gibi
Vidalı gnıbun IPL V değeri hayli diişükWr ve kısmi yiiklerde daha az enerji harcar. Nitcim Tablo 4 de Santrifuj ve Vidalı gnıplarm kısmi yüklerdeki enerji harcamasına bakıldığında 600 Ton 1 frigo kapasitesindeki soğutma gmbıırıda Vi dalı grub tm !32.907 K
w
daha az eneıji har-cadığı gürül ür.
d. Çalişma maliyetine göre
crablo
4 ve 5)C (Cost of Operaı.ioıı) çalışma maliyeti
C= Rx H x K w
C= Çalışma (TL)
R= Ortalama maliyeti (TUKwh) H= Çalışma süresi (saat)
K w= Harcanan
Tablo 4 de değişik kompresör!ii soğutma gnıplarmm bir mevsim (4035 saat) çalışma
anmdaki enerji sarfiyatılll ve enerji tasarnıfunclan dolayı çalışma maliyet farkını
göstermektedir.
Tablo 5 de lıir tatbikat için kullamlacak soğutma gnıbımun Hava veya su soğutmalı olması halinde işletmedeki enerji maliyetinin ktircccği !Inans harcamasım göstermektedir. Enerji ma- aliyeüne göre sistemlerin seçimi daha kolayiaşmış olmaktadır.
Yukanda verilen değişik yaklaşımlar dikkate alınarak en uygun ve ekonomik sistem seçiminin yapılması gerekmektedir. Bu seçimin isabetli olması, Proje mühendisinin veya
Müşaviriııin tecrülıesine, sistemler arası Enerji tasarruf mukayese cetvellerinin titizlikle bazırlamnasma ve hu mııkayesclerde bulunacak tesis ve işletme ve bakım maliyetlerinin ne- ticesine bağlıdır.
325
!s_W Ton
,, '
.4
10
WCX·-·A .... Total Energy Savings
The red line shows !he new three compressor WCX-A series compared wilh typical compelition models
20 30 40 50 60
Percen! (%) Full-load
70 80 90
ABI lntegrated Part-Load Valve (IPLV) From ARI 550-86
IPLV=.528
1-...----~---
Şekil 18
Iüsmi YUk Enerji Kazaının Mukayesesi
326
100
(f)
w
U)
t w J ~
~
j
[
lU z
w
Y.
t J
\J
J.
-
'
o o
rı
".,
... ___.,..
"""·
'"
1','·,,
'
"'··
'
ı
1"· ....
'>-, ' \
... , \
"":
1~ '"-,~\~
'
\".
\ \ ::~-
----
'·
\ ı, \,
"
'lo, '•\\1---
\.
\
'\
il--·
\
' "
- -
· - - -- - - -
-
----
.o
'ii.
o
If)327
\
\ 1"\.~
\ '•
'
•,1"1
'•
'
\,~,\
ıı.\
- -
\*\
\::.,
1\ -~ \
\
\o N
\
':ı. \\
o o
ri
o
Olo
'lio "ııı
f-ı ı-ı
o
1/)'ii<
g~
fııo ~
i
- - o
(1\1\
o
No
rıo o
H
J
<
n
H>
t
ı-,
~
llıH <11
~"'
fi: z
~Cl. •rl
.t,Ji.
vı
'
t
h
,J
J z
o
f-ı(~
H
(4
f
o o
J
1"
'l)
o
i<--...
(ı)~ ı .ı
o o \
r z
c
\ılo
t
~r:ı
o
~) 1
~t:z ~~
1-" ı-l
"' ~
o-.,
\
ı--- '
\-"
\ \ lı:\ \
- - - - 'll h
c
(ı)O
'---·lı
"'
~t [li" o
... ~
o
tıJ~ o
...
\0
o
o
;.ıo
'---
\
\
KW ENERJI HARCAMASI
ı-ı
o o
\\ \. l
\\ '··\
\\
"'"' \ \
\\,-,~\
'\
~'\,'-_
'\ ·,_
'~·.
" \.:\
·~
'\:.>·~.
328
-~ -~~---~~-~----~---
' '•
-
••
-.
1
c '\
--
'
-
(%)
IJ\F'ASt
TEKlSMI YUK ENERJI MUKAYESESI
Pl:STDNLU Sr~tHR
1 FlJ.J
(%) O<VJ> <%) <f<W)
VtDALI
(%) (K\~)
-·---**********************---~****************~
5 14 ,..,.~ .::. ...• ~ ..,
•.) 24 32H8 6 8.6
l.O J.4 >-'\..,. .,.
.::. ·-~ ~ ._\ 24 32~8 6 8.6
15 ~7 .. ::·-' 37 .. 6 24 ~!.2 ~ 8 8 1 1 o 5
20 23 37~6 24 32~8 l.1 15.8
25 23 .37. 6 24 32~8 14 20~ 1
30 33 54~3 28 3B~3 18 25~8
35 3:3 54 .. 3 32 4:3.7 21 30~2
40 48 79.8 7~ . ..:•-..) 47.8 25 35~9
45 48 79.8 40 54 .. 7 30 43~ 1
50 48 79.8 44 60. 1 36 5 ı~ 7
55 64 105s5 47.5 64.9 42 60.3
60 64 1.05$5 52 71. 1 46 66. 1
65 75 124~2 57 77.9 51 73~2
70 7= d 1.24~2 62 84.8 57 8!.9
75 75 124o2 67 91 .6 64 91.9
80 86 142 .. 5 72~ 5 99. ı 69 99. ı
85 86 142u5 79 108.0 74 106. ~"
90 1.00 165.9 86.5 ı 18.2 80 !.14.9
95 100 165.9 93 127. 1 B7 124.9
' l.OO l.OO 165.9 1.00 l.36. 7 ı.oo 1.43.6
i•:: AP AS 1: TE <TON)
=
199,5 199.0 19!. BFNEF\Jt YüKü
= 165.9 l.36. 7 143.6EEH
<BTUH/WAfTl - 14.43 17.47 16.0.)C OF' <l•JATT /l1ATTl
=
4023 5e 12 4.70IPLIJ
""
0~625o ..
55('• '
Tablo 3
329
"'
"'
o
~sc
• LOAD PROFILE COMPARISON •
on
ıı Ton Water Chı1ler, Operatlng 4035 Hrn. per Year, in lndiarıapofis, !NCONDlTIONS
i
CEI\'TRIFUGAL CHILLER 1 ROTARY SCREW CHfLLERl. REO'D
i
o/o \. 100% % KW 1 'i 100%ı
% i0iv 1-:-"1
, OAT 1 HOURS 1 LOAD 1 KW lNPUJ REOUIRED . K'NHR KW JNPUT REOUIRED J KWHR
ı
i
95i
93 1 iOO \ 420 j 100j
39,060.j
420 j 100i
3:3.060 93 1 90 ı '95
91 90 1 90 1 -,~V
1
""" '
~,V&V 1.. """' '
.GQ """""~'-1.1'">"' '
ı
89 90 1 85 1 420
.ss
1 32,130 420 .82 30,99687 i 93
ı so '
420 1 ' .80 • 1 31~248 ,420 1 .76 29,686135 1
93 75 420
1 .ro ~- 24,295 420 .70 . 27,342
83 186 70 42()
'
1 .71 55,465 420
1
.65
'
50,77881 186 ' 65 1 420
ı
.68 53,122 420 .60 45,87279 279 1 60 420 .63
1 73,823 420 .55 64,449
1
1 1
Tl
93 ı:;• ~o 420 ı .61 23,827 420 .50 ıs,s:,ıo75 366 50 420 .60 92,232 420 .46 70,711
73 180 45 420 .55 41,580 420 .41 30,996
71 366 40 420 .50 76,860 420 .38 58,414
69 279 35 420 .45 52,731 420 .35 41,013
67
276 30 420 .40 46,369 42() .31 35,93:565 273 25 420 .30 34,776 420 Zl 30,958
63 366 20 420 .30 . 46,116 420 .25 38,430
61 270 15 420 .30 34,020 420 . 23 25,082
59 273 10 420
1
.30 34,398 420
20
2.2,93257 93 5 420 .30 11,718 420 ı
20
7,812'fOTAL~NUAL
KILOWATI HRS._L
- - -CENTRIFUGAL ----.. -- - - 873,699ı
ROTARY SCREW 740,792 - - - - -ÇOST OF OPERATJON;
- CENTRIFUGAL CHILLER ··- 873,699. J<W HR.x $0.04_CQST/!\WJ:iR .::!_$34,947 ,96
ANNuAL FOWER
COST K:W HR ;ı: $0.04 COST.rı<Y/ HR • $29 631 68 ANN!JAL POWER COST$ 5,31 6.28 COST D!FF. PEl'> YEAR ROTARY SCREW CHILLER ·-·-·-- 740,792
CHILLED WATEFl 44° LWT
K ISMI
COND. WAI:::R 85" EWT • 95" LWT .. · Tablo 4
YUK
~JKAYESETABLOSU
ll!WA S05UTMA VE SU fJ05UTt1AL1 S 1 STEt1LHU N MUKAYESES l:
Sistemler 171 aylık bir sezon baz alınarak deşerlendirllmlştir.
YATIRIM MIKTARLARI
Al Su Soşutmalı Sistem al Soğutma grubu bl Boşutma Kulesi cl Kule pompaları
2 X 63.000.-$ X 7.600.-TL/$ = 957.600. (l(H). -ll i i(l, 000. (l(H). --]1
48. ooo. ooo. --rı
81 Hava Soşutmalı Sistem
2 X 55~000~000.-TL
4 X 12~00()~000.-TL
Toplam = ı.
•
ı. ı. 5. 600. 000. --· llal Boşutma grubu 2 H 75.600.-$ x 7.600.-TI_/$ = 1.149.120.000.-TI FtiEH.J .! Mllf<AYESES .t
ll ) Bu Soğut.malı Si st. em
E;) t<ompre~ör ~ .:~ H 45!..980 h~
b) Kule Fanlar·ı ~ .. :: N 30 kıA$ !{ 5.018 saat
c) F'omp al e.r 4 N !.5 h~ )·t 5.01.8 saat Top le. m B) J~Ava So§utmalı Sistem
a) KompresHr 2 x 780.822 kw
b) VorıdensE:r" Fanlt::ı.l'*ı~ (4 H 7 .. 5 kt>J) :< 2 H 5 .. 018
Top 1 ,~m
l
SLEH1E1'1ASHAF
11 V IL.L
HO {)) Stj So§utmalı Grup88!..127.000.-TL/Yıl
81 Hava Boşutmalı Grup
1.862.725 kw x 650.-TL/kw = 1.210.771.200.-TL/Yıl
t <c:LETI-1E FARI<l 329.644.200.-TL/Yıl
··:rıt·IUÇ
=
--
=
9033960 !·'\•1
301~080 !· t·.J 1.50~540 I·'H 1.. 355~ 580 l·:ıJ
l..561.645 ""'
301 ~ 080 l::t\1
1. 862~ 725 !~q
ll0r iki sistemin mukayesesinde yatırım miktarları hemen hemen aynı
nldu§u halde su su§utmalı sistem llletme maliyeti olarak lıer sene
f11ıgi.inH\ fiyatlara göre 329.644.200.-TL ekernemi getirmektedir-.
Tablo 5
331
KAYNAKLAR:
l- ASHRAE Handbook Fuııdameııtals
2- Duııham Buslı Ine. USA teknik ııeşriyat
3- Leııııox Ine. USA teknik neşriyat
4- Robur Ga. USA teknik neşriyat
ÖZGEÇMİŞ
1953 yılmda YILDIZ TEKNIK ÜNİVERSlTESI'ıı den Makina Mühendisliği, 1964 yılmda THE CITY UNIVERSiTY OF NEWYORK da Master derecesi aldı. Nato ve Emekli Sandığı
Otel Inşaatlarmda Kontrol Mühendisi olarak çalıştı. 1965 yılında FORM A.Ş. ni kurdu. Halen
Soğutma, Havalandırma, Nemlendiıme ve Nem alma konulannda Taahüt, Mümessillik ve
lmıılat yapmakta olan bu şirketin idarecisi olarak çalışınalarına devam etmektedir.