Öğrenci:
Adı
Soyadı Numarası
Rapor Teslim Tarihi
TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ
ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ SAYISAL TASARIM LABORATUVARI
DENEY RAPORU
Yrd.Doç. Dr. Ünal KURT Arş. Gör. Ayşe AYDIN YURDUSEV
Arş.Gör. Merve ŞEN KURT
Deney No: 1
MULTİSİM’E GİRİŞ
Ön Bilgi
Elektronik devrelerin kurumunda ve çalışmasında Multisim 11 adlı benzetim programını kullanacağız. Multisim’de sıkça kullanılan belli başlı araç çubukları ile ilgili açıklamalar aşağıdaki tablolarda verilmiştir. Bu deneyde amaç Multisim 11 benzetim programına giriş becerileri edinmek ve basit devre kurup çalıştırmak, gerekli ölçümleri yapmaktır.
Standart Toolbar (Standart Araç Çubuğu)
New (Yeni). Yeni bir dosya oluştururOpen (Aç). Var olan dosyayı açar(CTRL+O) Save (Kaydet). Çalışmayı kaydeder(CTRL+S) Print (Yazdır). (CTRL+P)
Print Preview (Baskı Önizleme) Cut (Kes) (CTRL+X)
Copy (Kopyala) (CTRL+C) Paste (Yapıştır) (CTRL+V)
Components Toolbar (Elemanlar araç çubuğu)
Source (Kaynak). Kaynak seçimi (DC, AC, Üç fazlı vb.)
Basic (Temel). Direnç, Kondansatör, Röle, anahtar gibi temel malzemeler Diode. Diyot grubu
Transistor. Transistör grubu Analog. analog malzemeler TTL. TTL yapıya sahip malzemeler CMOS. CMOS yapıdaki malzemeler
Miscellaneous Digital. Çeşitli dijital devre elemanlar
Mixed. İçerisinde hem analog, hem de dijital bulunduran malzemeler Indicator. Voltmetre, ampermetre, lamba gibi göstergeler
Miscellaneous. Voltaj regülatörü, sigorta, optokuplör … Electromechanical. Elektromekanik malzemeler
RF. Radyo frekans malzemeler
Place Hierarchical Block. Kayıtlı bulunan hiyerarşik bloklar Bus. Çoklu hatlar
Instruments Toolbar (Ölçü Aletleri Araç Çubuğu)
Ölçü aletlerinin hangi işi yaptığını araştırınız ve tablodaki boşluklara yazınız. Multimetre örnek olarak gösterilmiştir.
Multimetre Akım, gerilim, direnç gibi büyükleri ölçmek için kullanılır.
Function Generator
Wattmeter
Oscilloscope
Four Channel Oscilloscope
Frequency Counter
Bode Plotter
Word Generator
Logic Analyzer
Logic Converter
IV Analyzer.
Distortion Analyzer.
Spectrum Analyzer.
Network Analyzer.
Measurement Probe.
Multisim’de kolaylıkla kullanılan kısayollar vardır. Bunlardan sıklıkla kullanılanları:
CTRL+Wyeni eleman ekleme CRTL+Rseçili elemanı döndürme CTRL+ALT+Ayazı ekleme
CTRL+SHIFT+Wtekli hat ekleme
Deneye gelmeden önce, kendi bilgisayarınızda Multisim benzetim programında yeni bir design (tasarım)oluşturunuz. Bunun için aç (open) düğmesini tıklayınız ve buradan şablon çalışmasını seçiniz. Şablon çalışmasında sağ altta bulunan deney adı, öğrenci adı-soyadı, numarası (bilgileri) alanlarını doldurunuz (yazı (text) ekleyiniz). Sonrasında elemanlar araç çubuğundan master database, select all components, select all families ayarlarını yapınız ve bir diyot (diode) seçiniz. Bunu belgeye rastgele yerleştiriniz. Aynı işlemi kapasitor (capasitor), transistör (BJT NPN tipi) ve direnç (resistor) için yapınız. Dirence çift tıklayarak direnç menüsünü açınız ve buradan etiketi (Label) RE,RC,RA gibi yeni bir değerle değiştiriniz. Direnç değerini 330Ω olarak ayarlayınız ve direnç menüsünü kapatınız.
Aşağıdaki devreyi kurunuz:
V DC kaynağını ve RC direci altındaki toprak ucunu kaynaklar araç çubuğundan alınız. Ölçü aletleri araç çubuğundan multimetre alınız ve RA, RB ve RC üzerine düşen gerilimleri, ve kaynaktan çıkan akımı ölçmek için bağlayınız.
menüsünden yeşil tuşa (çalıştır) basarak devreyi çalıştırınız.
Ölçü aletleri üzerine tıklayarak değerli okuyunuz.
Bulduğunuz değerler doğru mudur? Kontrol ediniz. Benzetim sonuçlarının her zaman doğru olması beklenir fakat devreyi kurmadaki en ufak hata vb. yanlış sonuç almanıza neden olur. Benzetimde kurduğunuz devreyi her zaman kendi bilgilerinizle kontrol ediniz. Örneğin bu devre için çevre akımları yöntemiyle sağlama yapabilirsiniz.
Deney
Devreyi benzetim programında kurunuz.
Logic analyzer yerine ışık saçan prop bağlayarak giriş-çıkış ilişkisini tabloya yazınız.