ĐŞLETMELER GENEL MÜDÜR YARDIMCILIĞI

(1)

ATELYELER VE BAKIM BAŞMÜDÜRLÜĞÜ ELEKTRONĐK OTOMASYON MÜDÜRLÜĞÜ

ERDEMĐR KALĐBRASYON MERKEZĐ

TANITIMI

(2)

Başmühendisliği

ERDEMĐR KALĐBRASYON MERKEZĐ

• ERDEMĐR Kalibrasyon Merkezi (EKM) 1997 yılı ortalarında faaliyete geçmiştir.

• Merkezimizin kuruluş gayesi; öncelikle Erdemir kalibrasyon envanterinde bulunan 26 farklı müdürlüğe ait, imalat hatları üzerindeki sabit ölçme cihazları ve personelin kullandığı ölçme cihazları, analizörler, deney cihazları vb. yaklaşık toplam 6100 adet Muayene Ölçme Deney Teçhizatının (MÖDT) periyodik kalibrasyonlarını yapmak veya yaptırmaktadır.

• EKM’nin yaptığı tüm kalibrasyonlar uluslararası standartlara izlenebilirdir.

• EKM’nin bünyesinde, Elektronik, Sıcaklık, Boyut, Basınç ve Gaz olmak üzere beş laboratuvar bulunmaktadır.

• Bütün laboratuvarlar toz, sıcaklık ve nem kontrollüdür.

• Laboratuvarların iklimlendirilmesi her biri için ayrı olarak kurulmuş, bilgisayar kontrollü klima santralleri vasıtasıyla yapılmaktadır.

(3)

Başmühendisliği EKM’NĐN GÖREVĐ ;

• Kalite Yönetim (

TS EN ISO 9001 ve ISO TS 16949 ), Đş Sağlığı ve

Güvenliği ( TS 18001) , Çevre Yönetim Sistemlerine (ISO 14001), uygun

olarak, ERDEMĐR’de kaliteyi etkileyen MÖDT’lerin uluslararası izlenebilir

kalibrasyonlarını periyodik olarak yapmak ve gerektiğinde ERDEMĐR dışı

firmalara yaptırmaktır.

(4)

Başmühendisliği

KALĐBRASYON NEDĐR ?

•

Bir ölçme veya izleme ekipmanın, ulusal veya uluslararası bir standart (etalon, kalibratör, referans malzeme) ile karşılaştırılarak yaptığı hataların belirlenmesi işlemidir.

•

Kalibrasyon işleminin amacı, yönetim standartları gereği, ölçme kalitesini etkileyen ölçme ve izleme cihazlarıyla (Muayene Ölçme Deney Teçhizatı-MÖDT) yapılan ölçümlerin doğruluğunu garanti altına almaktır.

(5)

Başmühendisliği

1. ERDEMĐR içi kalibrasyon hizmetleri ;

Genel Kalibrasyon Prosedürü ve ilgili sistem / kalibrasyon iş talimatları kullanılarak,

• MÖDT’lerin envantere alınması,

• Envanterden çıkartılması,

• Kalibrasyonların programlanması ,

• Kalibrasyona çağrı,

• MÖDT’lerin kalibrasyonlarının gerçekleştirilmesi,

• MÖDT’lerin kalibrasyon sonucuna göre değerlendirilmesi ve etiketlendirilmesi işlemlerini kapsar.

(6)

Başmühendisliği EKM FAALĐYETLERĐ ;

2. ERDEMĐR dışı kalibrasyon hizmetleri ; Talebe bağlı olarak,

• ERDEMĐR iştirakleri ( ĐSDEMĐR, ÇELBOR, ÇELĐK SERVĐS, ERENCO),

• ERDEMĐR tedarikçileri (Erdemir’le iş yapan şirketler),

• Üçüncü şahıslara ücreti mukabilinde kalibrasyon hizmet verilmesi.

3. ERDEMĐR dışından temin edilen kalibrasyon hizmetlerinin organize edilmesi.

• 46 adet EKM kalibratörünü (izlenebilirlik için),

• 71 adet EKM’de kalibrasyon yeteneği olmayan MÖDT

(çekme/sertlik/darbe test makinaları, radyasyon ölçüm cihazları, yüzey pürüzlülük referansları vb.)

(7)

Başmühendisliği EKM FAALĐYETLERĐ ;

4. ERDEMĐR içerisinde,

• Kalibrasyonu Elektronik Otomasyon Bakım grupları tarafından yapılan, yaptırılan 139 adet MÖDT’nin,

• Kalibrasyonu Yardımcı Đşletmeler ve Çevre Yönetim Müdürlüğü tarafından yaptırılan 35 adet MÖDT’nin, kalibrasyonlarının programlanması

ve rapor işlemlerini takip etmektedir.

(8)

Başmühendisliği GENEL TANITIM

Erdemir Kalibrasyon Merkezi,

- Boyut Laboratuvarı, - Elektronik Laboratuvarı, - Sıcaklık Laboratuvarı, - Basınç Laboratuvarı,

- Gaz Dedektörü Laboratuvarı olmak üzere

beş ayrı laboratuvar ve Cihaz Kabul-Teslim Bölümü’nden oluşmaktadır.

Kalibrasyon yapılan tüm hacimler sıcaklık, nem ve partikül kontrollüdür.

Her bir kalibrasyon alanına özgü sıcaklık ve nem alt-üst sınırları vardır.

Bu sınırlar aşıldığı zaman kalibrasyon yapılmamaktadır.

(9)

Başmühendisliği

CĐHAZ KABUL - TESLĐM BÖLÜMÜ

Laboratuvarlarımıza kalibrasyonları yapılmak üzere getirilen

cihazların kayıt, kabul ve kalibrasyon sonrası teslim işlemleri

Cihaz Kabul -Teslim Bölümü’nde gerçekleştirilmektedir.

(10)

Başmühendisliği

Kalibrasyonu yapılan cihaz / referans malzeme türleri;

- Mikrometre, Mikrometre Ayar Çubuğu, Kumpas, Komparatör saati, Pasometre.

- Mihengir, Feeler çakısı, Çelik cetvel, - Şerit metre, Çelik mastar.

- Gönye, Açı ölçer, Su terazisi.

- Terazi, Kütle.

- Tork anahtarı.

Kalibrasyon Ortamı çalışma şartları ;

* Bağıl Nem % 40±20 RH ve Sıcaklık 20 ± 2°C dir .

* 1 feet

³

hacimdeki 5 µm’den büyük partikül sayısı sınır değeri 700’dür.

* Aydınlanma değerleri 500-1000 lüks arasındadır.

BOYUT KALĐBRASYON

LABORATUVARI’NIN YETENEKLERĐ

(11)

Başmühendisliği BOYUT LABORATUVARI

KALĐBRATÖRLERĐNĐN TEKNĐK ÖZELLĐKLERĐ

ADI / ÇALIŞMA SAHASI / DOĞRULUĞU

MARKA / MODEL ÖLÇME ARALIĞI (ACCURACY)

BOYUT YÜKSELTĐCĐ /STARRETT / 715 0-1.3 mm ±2 µm

MASTAR SETĐ /STARRETT / RC88MAA 0.5mm -10mm Grade 00 (ISO 3650) MASTAR SETĐ /STARRETT / SC81AA 0.1001mm-1.000mm Grade 00 (ISO 3650) MASTAR SETĐ /STARRETT / RS112MA1 0.5mm -25mm Grade 0 (ISO 3650) MASTAR SETĐ /MITUTOYO / 516-107 2.5mm -25 mm Grade 1 (ISO 3650) MASTAR SETĐ /MITUTOYO / 611 Serisi 50mm-800mm Grade 1(ISO 3650) YÜKSEKLĐK ÖLÇER /STARRETT / DHG1225 25-1225 mm ±1.3 µm

YÜKSEKLĐK ÖLÇER /STARRET / 258M 27-450 mm ±2 µm KOMPARATÖR KALĐBRATÖR/MITUTOYO/170-102 0-25 m m ±2 µm HALKA MASTAR /MITUTOYO / 177-290 Φ 40 mm ±2 µm

SURFACE PLATE /STARRETT / 80610 300x450 mm Grade 00 (DIN876)

SURFACE PLATE /JFA 2400x1800 Grade 0 (DIN876)

SINE BAR /BRUNSON / 470 0-1000 sec ±0.5 sec

AÇI MASTAR SETĐ /STARRETT / AG6.SI 0-99 deg ±0.5 sec DĐKLĐK SĐLĐNDĐRĐ /HELIOS / 380/0/7 90 deg ±5 µm / 800m m DĐKLĐK MASTARI /HELIOS / 377/0/12 90 deg ±11 µm/ 350mm SINE PLATE /MITUTOYO / 930-626 0-60 deg ±15 sec

TORKMETRE KALĐBRATÖRÜ /DATA INS. / 6500-

T4 0.0015-1.11 ft.lb ±%0.2

TORKMETRE KALĐBRATÖRÜ /CDI / 2000-600-0 10-2000 ft.lb ±%0.25

STD. AĞIRLIK SETĐ /ZWIEBEL / XPCOF1 1g-10 kg ±0.1m g..±50mg(F1 sınıfı) STANDART AĞIRLIK /SARTORIUS / YWC 723-00 20 kg ±100 mg (F1 sınıfı) STANDART AĞIRLIK /SARTORIUS / YWC 753-01 50 kg ±250 mg (F1 sınıfı)

TERAZĐ /M.TOLEDO / AT200 0-205 g ±0.15 mg

TERAZĐ /M.TOLEDO / PR5003 0-5100 g ±0.003 g...±0.01 g

TERAZĐ /M.TOLEDO / KB 50-2 0-60 kg ± 1 g

- Vakum / Basınç Kalibratörleri.

Kalibrasyon Ortamı çalışma şartları ;

* 23 ± 3°C sıcaklık ve % 40 ± 20 RH ba ğıl nemdir.

* 1 feet

³

hacimdeki 5 µm’den büyük partikül sayısı sınır değeri 700’dür.

* Aydınlanma değerleri 500-1000 lüks arasındadır.

(17)

Başmühendisliği

BASINÇ LABORATUVARI KALĐBRATÖRLERĐNĐN TEKNĐK

ÖZELLĐKLERĐ

ADI / ÇALIŞMA SAHASI / DOĞRULUĞU MARKA / MODEL ÖLÇME ARALIĞI (ACCURACY) Hook Gage /

Dywer -550...+550 mmH2O ±0.025 mmH2O

Deadweigth Tester (Havalı) /

Budenberg / 451A -1...+1 bar ±%0.008

Deadweigth Tester (Havalı) /

Budenberg / 452A 0.1-7 bar ±%0.008

Deadweigth Tester (Yağlı) /

Ametek / DM-T-100 0-700 bar ±%0.025

Dijital Basınç Kalibratörü / -1 bar...-200 mbar ±%0.025 Druck / DPI605 -200...+200 mbar ±0.05 mbar

200 mbar - 20 bar ±%0.025

0-70 mbar ±0.035 mbar

70-350 mbar ±%0.05

0-70 bar ±0.011 bar

70-350 bar ±%0.08

Dijital Basınç Kalibratörü / -400...+400 mbar ±(%0.04+0.07 mbar) Beamex / PC106 -0.95...+4 bar ±(%0.04+0.3 mbar)

0-20 bar ±(%0.04+0.001 bar) 0-60 bar ±(%0.04+0.005 bar) Dijital Basınç Kalibratörü /

D&H / DH 365 0-60 bar ±(%0.04 FS+%0.02)

Dijital Basınç Kalibratörü /

Ametek / CE PPC 35BAR 0-35 bar ±%0.1 FS

Analog Test Manometresi /

Budenberg / 215F 0-250 bar ±%0.25 FS

Analog Test Manometresi /

Budenberg / 215F 0-600 bar ±%0.25 FS

(18)

Başmühendisliği

BASINÇ LABORATUVARI’NDA

KULLANILAN BAZI KALĐBRATÖRLER

Basınç Kalibratörü

(Druck) Basınç Kalibratörü

(Desgranges Huot)

(19)

Başmühendisliği

BASINÇ LABORATUVARI’NDA

KULLANILAN BAZI KALĐBRATÖRLER

Basınç Kalibratörü

(Beamex MC5) Düşük Basınç Kalibratörü

(Hook Gage)

(20)

Başmühendisliği ELEKTRONĐK KALĐBRASYON LABORATUVARI’NIN YETENEKLERĐ

Kalibrasyonu yapılan cihaz türleri;

- Analog / Dijital Multimetre, pens ampermetre, panelmetre, - Osiloskop, direnç kutusu, akım-gerilim kaynağı,

- DC güç kaynağı,

- Rekorder, proses kalibratörü, - Toprak direnci ölçme cihazı.

Kalibrasyon Ortamı çalışma şartları ;

* Bağıl Nem, % 40±20 RH ve Sıcaklık 23 ± 5°C dir .

* 1 feet

³

hacimdeki 5 µm’den büyük partikül sayısı sınır değeri 700’dür

* Aydınlanma değerleri 500-1000 lüks arasındadır.

(21)

Başmühendisliği

KALĐBRATÖRLERĐNĐN TEKNĐK ÖZELLĐKLERĐ

ÇALIŞMA SAHASI / DOĞRULUĞU ÖLÇME ARALIĞI (ACCURACY)

0-1100 V DC ±(9 ppm +500 µV) (1)

0-1100 V AC ±(90 ppm +4 mV) (2)

FLUKE / 5725 A 0-11 A DC ±(360 ppm +480 µΑ) (1)

0-11 A AC ±(460 ppm +170 µΑ) (3)

0-100 MΩ ±110 ppm (1)

0-30 MHz ±(%10.5 +15 µV) (1)

0-1020 V DC ±(%0.0055 +1500 µV) (1)

0-1020 V AC ±(%0.20 +500 µV) (1)

0-11 A DC ±(%0.06 +330 µΑ) (1)

0-11 A AC ±(%0.33 +2000 µΑ) (1)

0-330 MΩ ±(%0.5 +16.5 kΩ) (1)

0-2 MHz ±(25 ppm +15 mHz) (1)

0-1.1 mF ±(%1 +300 ηF) (1)

T/C Bütün T/C aralıkları ±0.84 ºC (1)

RTD Bütün RTD aralıkları ±0.25 ºC (1)

1.8mV-105Vp-p(Square) ±(%0.25 +100 µV) (1)

10 Hz-10 kHz(Square) ±(25 ppm +15 mHz) 50kHz-250MHz(L.Sine.) ±(25 ppm +15 mHz) 5 mV-5.5 V(L.Sinewave) ±(%4 +300 µV) (1)

2ns-5s (Time Marker) ±(25 ppm +15 mHz) (1)

1.8mV-55Vp-p (Wave) ±(%3 p-p +100 µV) 0-1000 V DC ±(14 ppm+0.1ppm range)(1) 0-1000 V AC ±(%0.04+%0.002range) (4) 0-1 A DC ±(115ppm+10ppm range)(1) 0-1 A AC ±(%0.08+%0.02range) (5)

0-1 GΩ ±(%1+10 ppm range) (1)

1Hz-10 MHz ±%0.05 (1)

0-1000 V DC ±(%0.025+2 digit) 0-1000 V AC ±(%0.2+10 digit) (6)

0-10 A DC ±(%0.2+7 digit) 0-10 A AC ±(%0.5+10 digit) (6)

0-100 MΩ ±(%2+2 digit) 5Hz-1 MHz ±(%0.05+1 digit) (7) ADI /

KALĐBRATÖR / KALĐBRATÖR / FLUKE / 5700 A

HP / 3458A

Osiloskop

MULTĐMETRE / FLUKE / 45

MARKA/MODEL

FLUKE / 5500 A

MULTĐMETRE /

(22)

Başmühendisliği

ELEKTRONĐK LABORATUVARI’NDA KULLANILAN BAZI KALĐBRATÖRLER

Fluke 5700A-5725A Kalibratör, HP 3458A Multimetre

Fluke 5500A Kalibratör,

HP 3458A Multimetre

(23)

Başmühendisliği

ELEKTRONĐK LABORATUVARI’NDA KULLANILAN BAZI KALĐBRATÖRLER

Hassas Direnç Kutusu Fluke 45 Multimetre

(24)

Başmühendisliği

SICAKLIK KALĐBRASYON

LABORATUVARI’NIN YETENEKLERĐ

Kalibrasyonu yapılan cihaz türleri;

- Işınım termometre (pirometre), blackbody fırını - Dijital veya cam termometre,

- Termokupl, Direnç termometresi (PT-100), - Etüv / Fırın, Kalibrasyon banyosu,

- Elektriksel sinyal girişli sıcaklık göstergesi.

Kalibrasyon Ortamı çalışma şartları ;

* 23 ±5 °C sıcaklık ve % 40 ± 20 RH ba ğıl nemdir.

* Aydınlanma değerleri 500-1000 lüks arasındadır.

Sıvı Kalibrasyon Banyosu

(25)

Başmühendisliği

KALĐBRATÖRLERĐNĐN TEKNĐK ÖZELLĐKLERĐ

ADI / ÇALIŞMA SAHASI / DOĞRULUĞU MARKA / MODEL ÖLÇME ARALIĞI (ACCURACY) BLACKBODY FIRIN /

MIKRON / M360 50-1100 ºC ±(%0.2 + 1 ºC) BLACKBODY FIRIN /

IRCON / 54332 350-1200 ºC ±%0.5

BLACKBODY FIRIN

MIKRON / M330 300-1700 ºC ±(%0.25 + 1 digit) PĐROMETRE /

RAYTEK / RAYMX2D -30...+900 ºC ±%1 veya ±1 ºC PĐROMETRE /

MIKRON / M190-QTS 200-1600 ºC ±0.8 ºC ...±2.6 ºC KLB. BANYOSU /

HART SCIEN./ 7025 -20...+110 ºC ±0.5 ºC KLB. BANYOSU /

HART SCIEN./ 6035 35-300 ºC ±0.5 ºC FIRIN /

HERAEUS / TPK 0-1200 ºC ±2.5 ºC

RTD / -200...0 ºC ±0.010 ºC

HART SCIEN./ 5614 0-500 ºC ±0.033 ºC REF. TERMOKUPL / 0-600 ºC ±1.5 ºC ERDEMĐR / S Tipi 600-1767 ºC ±%0.25

SICAKLIK TARAYICISI Bütün T/C aralıkları ±0.21 ºC ... ±0.43 ºC HART SCIEN./ 1560 0-25 Ω ±0.001Ω

25-400 Ω ±40 ppm

-100 ºC ...+600 ºC ±0.006 ºC ...±0.04 ºC

(26)

Başmühendisliği

SICAKLIK LABORATUVARI’NDA KULLANILAN BAZI KALĐBRATÖRLER

Değişik Fırınlar (Blackbody) ve M190 Referans Pirometre Sıcaklık Tarayıcısı

Hart 1560

(27)

Başmühendisliği

GAZ DEDEKTÖRÜ KALĐBRASYON LABORATUVARI’NIN YETENEKLERĐ

Kalibrasyonu yapılan cihaz türleri;

- Çoklu (CO - O

²-

CH

⁴

) Gaz Dedektörü

(OLDHAM MX2000, DRAGER X-AM 2000 vb.)

- CH

⁴

Gaz Dedektörü

(DRAGER PAC EX2 vb.)

- O

²

Gaz Dedektörü

(OLDHAM OX11 vb.)

- H

²

Gaz Dedektörü

(DRAGER PAC EX2 vb.)

Kalibrasyon Ortamı çalışma şartları ;

23 ± 5 °C sıcaklık ve % 40 ± 20 RH ba ğıl nemdir.

(28)

Başmühendisliği

GAZ DEDEKTÖRÜ KALĐBRASYONUNDA KULLANILAN REFERANS GAZLAR

Sertifikalı Referans Gazlar Bilgi Tablosu Örneği

KULLANILAN GAZLAR

GAZ ADI GERÇEK DEĞER TÜP SERĐNO ANALĐZ TARĐHĐ

TÜPÜN SATIN

ALINDIĞI FĐRMA ĐZLENEBĐLĐRLĐK

CH4 2,44 4282 06.08.2010 HABAŞ/ ELĐTE S&T UK / NMI, NIST

CO 302,15 4572 13.08.2010 HABAŞ/ ELĐTE S&T UK / NMI, NIST

H2 1,98 4202 02.06.2005 HABAŞ/ ELĐTE S&T UK / NMI, NIST

KURU HAVA 99,999 4596 15.08.2010 HABAŞ/ ELĐTE S&T UK / NMI, NIST

O2 18,09 3584 06.08.2010 HABAŞ/ ELĐTE S&T UK / NMI, NIST

(29)

Başmühendisliği

Sertifikalı CO - O

₂

- H

₂

- CH

₄

Gaz tüplerimiz

Değişik Markalarda Portatif Gaz Dedektörleri

LABORATUVARDA KULLANILAN

REFERANS GAZ TÜPLERĐ VE

GAZ DEDEKTÖRÜ ÖRNEKLERĐ

(30)