Kan Donörlerinde Anti-HEV IgG S›kl›¤›

G‹R‹fi

Fekal-oral yoldan bulaflan non-A, non-B hepatiti- nin baflta gelen sebebi hepatit E virüsü (HEV)’dür.

HEV infeksiyonu, özellikle ›l›man iklim kufla¤›nda d›flk› ile kontamine olmufl içme sular› yoluyla bu- lafl›r. Az geliflmifl ülkelerde epidemiler yapmakta- d›r. Geliflmifl ülkelerde ise sporadik olgular fleklin- de rastlan›r ve bu olgular›n ço¤unlu¤unda E hepa-

titinin endemik oldu¤u ülkelere seyahat öyküsü vard›r.

En s›k yaflam›n ikinci ve üçüncü dekad›nda infek- siyona neden olur ve gebelerde özellikle üçüncü trimest›rda mortalite oran› yüksektir (1). HEV in- feksiyonunun tan›s› için immünfloresan yöntem- ler ile enzim immünassay (EIA) pratikte uygula- mas› kolay yöntemlerdir (2).

Viral Hepatit Dergisi 2003; 8(2): 119-121 119

Kan Donörlerinde Anti-HEV IgG S›kl›¤› ^#

Özlem ALTUNTAfi AYDIN¹, Meral MUTLU¹, Sema GÜLDÜREN¹, M. Servet ALAN¹, Özcan NAZLICAN¹

1S.B. Haseki E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi, ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Klini¤i, ‹STANBUL

ÖZET

Hepatit E virüsü (HEV) özellikle ›l›man iklim kufla¤›nda fekal-oral yolla bulaflan non-A, non-B hepatitinin baflta ge- len nedenidir. Bununla birlikte, HEV infeksiyonunun parenteral yolla geçifl riski oldu¤una dair çeflitli yay›nlar mev- cuttur. Çal›flmam›zda Haseki E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi’ne baflvuran kan donörü popülasyonunda HEV infek- siyonu geçirme s›kl›¤›n› belirlemek amac›yla anti-HEV immünglobulin G (IgG) varl›¤›n› mikro-ELISA yöntemi ile araflt›rd›k. Üçyüzaltm›fl kan donörünün 15 (%4)’inde anti-HEV IgG pozitifli¤i tespit ettik. Bölgemizde saptad›¤›m›z bu oran geliflmifl ülkelerdeki oranlara yak›nd›r.

Anahtar Kelimeler: Hepatit E virüsü, epidemiyoloji, kan donörü.

SUMMARY

Anti-HEV IgG Frequency in Blood Donors

Hepatitis E virus (HEV) is the most common causative agent of non-A non-B hepatitis, which is seen especially in temperate climates and transmitted by fecal-oral route. However, there are some reports on parenteral transmissi- on of HEV infection. In this study, we searched the anti-HEV IgG presence using micro-ELISA method. Thus, we tri- ed to find out the HEV infection rate in blood donors who attended to Haseki Training and Research Hospital. We discovered anti-HEV IgG in 15 of the 360 blood donors (4%). This ratio is close to those of developed countries.

Key Words: Hepatitis E virus, epidemiology, blood donors.

#Bu çal›flma, X. Türk Klinik Mikrobiyoloji ve ‹nfeksiyon Hastal›klar› Kongresi (15-19 Ekim 2001, Adana)’nde sunulmufltur.

Biz bu çal›flmada, popülasyonumuzda geçirilmifl E hepatiti oran›n› saptamak amac›yla 360 kan do- nöründe EIA yöntemi ile anti-HEV immünglobulin G (IgG) varl›¤›n› araflt›rd›k.

MATERYAL ve METOD

Haseki E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi Kan Banka- s›’na May›s 2000-Haziran 2000 tarihleri aras›nda baflvuran, yafllar› 18-65 aras›nda de¤iflen, 324 (%90)’ü erkek, 36 (%10)’s› kad›n toplam 360 kan donörünün serumlar›nda anti-HEV IgG antikorla- r›n›n varl›¤› mikro-ELISA (Guilara-Diagnostici S.r.l) yöntemi ile araflt›r›ld›.

BULGULAR

Toplam 360 kan donöründen elde edilen serum- larda anti-HEV IgG 15 (%4) olguda pozitif olarak bulundu. Ayn› popülasyonda HBsAg (Biorad) 16/360 (%4.4), anti-HCV (Innogenetics) 3/360 (%1), VDRL (Omega) 1/360 (%0.3) oran›nda sap- tand›, anti-HIV-1/2 (Innogenetics) saptanmad›

(Tablo 1).

Anti-HEV IgG pozitif 15 kiflinin 3’ü kad›n, 12’si er- kek, kad›n/erkek oran› 1/4 idi. Anti-HEV IgG pozi- tif 1 (%6.7) kiflide HBsAg pozitif, 14 (%93.3) kiflide di¤er serolojik göstergeler negatif idi.

TARTIfiMA

HEV infeksiyonunun esas bulaflma flekli fekal-oral yoldur. Bununla birlikte vireminin geçici faz› bo- yunca infekte bireylerden kan transfüzyonu yo- luyla da bulaflabilece¤ine dair yay›nlar mevcuttur (3-5). Vireminin hastal›¤›n bafllang›c›nda 8-11.

günlerde yüksek oldu¤u, 39. güne kadar devam edebildi¤i gösterilmifltir. Ancak hastal›¤›n kronik tafl›y›c›l›¤›n›n olmamas› nedeniyle, HEV bulafl›n- da transfüzyonun ve kan ürünlerinin neden olma- d›¤›na dair yay›nlar da mevcuttur (6,7).

Akut hepatit E infeksiyonunda inkübasyon döne- mi iki-dokuz hafta, ortalama 45 gündür. Hastal›k semptomatik veya asemptomatik seyredebilir.

Anti-HEV IgM infeksiyonun bafllang›c›ndan bir-

dört hafta sonra ortaya ç›kar ve alt› ay içinde kay- bolur. Anti-HEV IgG ise akut infeksiyonun bafllan- g›c›ndan iki-dört hafta sonra pik yapar, ortalama 12-20 ay kadar devam eder ve 4.5 y›la kadar pozi- tif kalabilir. Baz› akut olgularda ise serolojik yan›t geliflmeyebilir (2,8). ‹nfeksiyondan genellikle bir y›l sonra ölçülemez duruma gelen anti-HEV IgG nedeniyle, bir popülasyonda geçirilmifl HEV in- feksiyonunun s›kl›¤›n› belirlemek güç olsa da bu- gün anti-HEV IgG varl›¤›n›n EIA ile belirlenmesi, E hepatitinin prevalans›n›n saptanmas›nda kullan›- lan en yayg›n yöntemdir.

HEV infeksiyonu ›l›man iklime sahip, sosyoekono- mik durumu bozuk, alt yap› tesisleri yetersiz ge- liflmekte olan bölgelerde s›kt›r. Bu özelliklere ba¤- l› olarak iklim ve kültür çeflitlili¤i olan Türkiye’de bölgeler aras› anti-HEV IgG s›kl›¤› farkl›l›k göster- mektedir. Trabzon’da %3 olarak belirlenen anti- HEV IgG pozitifli¤i oran›, Güneydo¤u Anadolu Bölgesi’nde %29-34 olarak saptanm›flt›r (1,9). En genifl seri olarak Thomas ve arkadafllar› ‹stanbul, Ayval›k, Ayd›n, Trabzon ve Adana’dan toplad›kla- r› 1350 serumda s›ras›yla %3, %4.5, %6.4, %4.5,

%10.4, ortalama %5.9 oran›nda anti-HEV IgG pozi- tifli¤i bildirmifllerdir (10). Bu çal›flmada en yük- sek oranlar›n Adana ve Ayd›n’da saptanmas› bu bölgelerin ›l›man iklime ve benzer toplum özellik- lerine sahip olmas›na ba¤lanm›flt›r. Ayn› bölgede yaflay›p farkl› e¤itim ve sosyoekonomik seviyele- re sahip olan gruplarda yap›lan çal›flmalarda ise anti-HEV seropozitifli¤inin düflük e¤itim ve sosyo- ekonomik düzey ile paralel olarak artt›¤› gösteril- mifltir (11,12).

Kan donörlerinde yap›lan çal›flmalarda Bursa’da 66 hastan›n 6 (%9.1)’s›nda, Ankara’da 1351 hasta- n›n 103 (%7.6)’ünde anti-HEV IgG seropozitifli¤i saptanm›flt›r (13,14). Bu oranlar bizim çal›flma- m›zda belirledi¤imiz %4 oran›na göre yüksektir.

Bu durum Bursa’da yap›lan araflt›rmada donör say›s›n›n az olmas›na, Ankara’n›n ise Türkiye’nin Do¤u ve Güneydo¤u Bölgeleri’ne yak›n olmas› ne- deniyle daha çok bu bölgelerden göç almas›na ba¤l› olabilir.

Yurt d›fl›nda donörlerde saptanan anti-HEV IgG s›kl›¤› ülkelerin sosyokültürel ve iklim özellikleri- ne göre %1.7-24.5 aras›nda de¤iflmektedir (14).

Ülkemizde saptanan anti-HEV IgG pozitifli¤i oran- lar› bölgelere göre anlaml› farkl›l›klar göstermek- tedir. Kuzey ve Bat› bölgelerimizdeki oranlar ge- liflmifl ülkelere, güney ve do¤u bölgelerimizdeki oranlar ise geliflmemifl ülkelerdeki oranlara para- Altuntafl Ayd›n Ö ve ark.

Viral Hepatit Dergisi 2003; 8(2): 119-121

120

Tablo 1. Kan donörlerinin serolojik göstergeleri.

Donör sayısı %

HBsAg 16 4

Anti-HCV 3 1

VDRL 1 0.3

Anti-HEV IgG 15 4

leldir. Bizim çal›flmam›zda saptad›¤›m›z oran ge- liflmemifl ülkelerin oranlar›n›n alt›ndad›r ve gelifl- mifl ülkelerin oranlar›na daha yak›nd›r.

Anti-HEV IgG s›kl›¤›n›n daha genifl donör grupla- r›nda araflt›r›lmas›, hem epidemiyolojik çal›flma- lar› yönlendirmede hem de transfüzyonla bulafl riskine dikkat çekmesi aç›s›ndan yararl› olacakt›r.

KAYNAKLAR

1. Ayd›n K. Hepatit E, tarihçe ve epidemiyolojik özellikler. K›l›çturgay K (editör). Viral Hepatit 2001. 1. Bask›. İstanbul: Viral Hepatitle Savaş›m Derneği, 2001: 247-54.

2. Köksal İ. Klinik bulgular, tan›, tedavi, korunma.

K›l›çturgay K (editör). Viral Hepatit 2001. 1. Bas- k›. İstanbul: Viral Hepatitle Savaş›m Derneği, 2001: 255-8.

3. Wang CH, Fleming B, Moeckli R. Transmission of hepatitis E virus by transfusion? Lancet 1993;

341: 825-6.

4. Clayson ET, Myint KSA. Viremia, fecal shedding, and IgM and IgG responses in patients with hepa- titis E. J Infect Dis 1995; 172: 927-33.

5. Poorvorawan Y, Treamboonledrs A, Chumdermpa- detsuk S, Gluck R. Hepatitis E virus and posttrans- fusion hepatitis. J Infect Dis 1994; 169: 229-30.

6. Manucci PM, Gringeri A, Santagastino E, Roma- no L, Zanetti A. Low risk of transmission of hepa- titis E virus by large pool coagulation factor con- centrates. Lancet 1994; 343: 597-8.

7. Saltoğlu N, Karayaylal› İ, İnal S ve ark. Hepatit E virusunun fekal oral ve olas› parenteral geçişi.

Viral Hepatit Dergisi 1995; 2: 76-80.

8. Dawson GJ, Mushahwar IK, Chau KK, Gitnick G.

Detection of long-lasting antibody to hepatitis E virus in a US traveller to Pakistan. Lancet 1992;

340: 426-7.

9. Ayd›n K, Köksal İ, Çaylan R ve ark. Hepatit E se- ropozitifliğinin iki bölgede karş›laşt›r›lmas›. II.

Ulusal Viral Hepatit Sempozyumu Kongre Kitab›, 1994: 145.

10. Thomas DL, Mahley RW, Badur S, Palaoğlu KE, Quinn TC. Epidemiology of hepatitis E virus in- fection in Turkey. Lancet 1993; 341: 1561-2.

11. Ayaz C, Merdan S, Çumen B, Ar›türk S. Diyarba- k›r ili iki ayr› semtinde 7-17 yaş grubu çocuklar- da anti-HEV seropozitifliğinin karş›laşt›r›lmas›.

Viral Hepatit Dergisi 1996; 1: 35-7.

12. Sönmez E, Kaya A, Y›lmaz Ş, Aladağ M, Yoloğlu S, Çetin C. Malatya bölgesinde hepatit E virusu seroprevalans›. Viral Hepatit Dergisi 1995; 2:

81-3.

13. M›st›k R, Kentsü H, Çönal G. NANBNC akut viral hepatit şüpheli olgularda ve kan donörlerinde an- ti-HEV prevalans›. II. Ulusal Viral Hepatit Sem- pozyumu Kongre Kitab›, 1994: 146.

14. Çetinkaya H, Uzunalimoğlu Ö, Soylu K, Anter U, Bozkaya H. Kan donörlerinde hepatit E virusu (HEV) prevalans›. Viral Hepatit Dergisi 1996; 1:

32-4.

YAZIfiMA ADRES‹

Dr. Özlem ALTUNTAfi AYDIN

S.B. Haseki E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi

‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Klini¤i Aksaray, ‹STANBUL

e-mail: ozlemaa@hotmail.com

Kan Donörlerinde Anti-HEV IgG S›kl›¤›

Viral Hepatit Dergisi 2003; 8(2): 119-121 121