DONANIM YAZILIM BİLİŞİM TEKNOLOJİSİ
Bilişim teknolojisi kullanımında temel öge bilgisayardır.
Bilgisayar, donanım ve yazılım adı altında iki ana kısımdan oluşur.
Donanım: Bilgisayarda kullanılan fiziksel parçaların genel adıdır.
Yazılım: Bilgisayarın kullanılmasını sağlayan programlardır.
Bilişim Teknolojisi: Bilginin elde edilmesinde, saklanmasında, üzerinde işlem yapılmasında, ağlar aracılığıyla bir yerden başka bir yere iletilmesinde kullanılan bilgisayar ve iletişim teknolojilerinin tümüdür
BİLGİSAYAR TÜRLERİ
a) Ana bilgisayar:
Çok hızlı işlem gücü ve dev bellek güçleri olan bilgisayarlardır. Özel bir merkezde bulunur ve aynı anda binlerce istemci bilgisayara hizmet verebilir
b) Mini bilgisayar:
Yüksek işlemci hızlarına, yüksek RAM'e ve geniş sabit disk kapasitelerine sahip bilgisayarlardır.
c) Ağ (Network) bilgisayarlar:
Bellek güçleri, disk kapasiteleri ve işlem güçleri sınırlı bilgisayarlardır.
d) Kişisel bilgisayar:
Evlerde ve iş yerlerinde tek kişi tarafından kullanılan bilgisayarlardır.
e) Dizüstü bilgisayar:
Donanım olarak kişisel bilgisayarların bütün ögelerine sahiptir. Taşınabilir olması, son yıllarda kullanımını artırmaktadır
BİR KİŞİSEL BİLGİSAYARIN TEMEL DONANIM BİRİMLERİ
Merkezî işlem birimi (CPU): Bilgisayarların önemli donanım parçalarından biridir. Bilgisayarda aritmetik ve mantık işlemlerinin yapıldığı ve bunların denetlendiği bir merkezdir CPU, bilgisayarın beynidir
Sabit disk (hard disk): Sabit disk, bilgisayarda tüm bilgilerin depolandığı yerdir.
Giriş çıkış birimleri
Giriş birimi, bilgisayara dış ortamdan komut vermek ve veri aktarmak için kullanılan birimdir.
Başlıca giriş birimleri:
• Klavye,
• Fare,
• Kamera,
• Mikrofon,
• Tarayıcı,
• Optik okuyucu
• Oyun çubuğudur.
Çıkış birimi, bilgisayardaki veriyi dış ortama aktarmak için kullanılan birimdir.
Başlıca çıkış birimleri
• Ekran,
• Yazıcı,
• Çizici,
• Hoparlör
• Projeksiyon cihazıdır.
Çevresel cihazlar: Çevresel cihazlar bilgisayar kasasına kablosuz ya da bir kablo aracılığıyla bağlanan cihazlardır.
Bu cihazlar şunlardır:
Ekran - Klavye - Fare - Yazıcı – Çizici - Optik okuyucular - Tarayıcılar
1. Aşağıdakilerden hangisi çıkış birimi değildir?
a) Ekran b) Tarayıcı c) Çizici d) Hoparlör e) Yazıcı
2. Bilgisayarların USB portlarından doğrudan kullanılabilen hızlı ve pratik depolama aracı hangisidir?
a) Zip disk b) Flash disk c) DVD d) CD e) Disket
Bilgi otoyolu kavramı:
Bir ülkenin bilginin iletilmesinde kullandığı bütün iletişim sistemleri o ülkenin bilgi otoyolunu oluşturur.
Elektronik ticaret kavramı:
Mal veya hizmet alımlarının İnternet üzerinden yapılması elektronik ticaret olarak adlandırılır kısaca e-ticaret olarak söylenebilir.
İYİ BİR ÇALIŞMA ORTAMI
İyi bir çalışma ortamının faydaları:
• Yapılan işin verimini artırır,
• Çalışanı yormaz,
• Daha az zamanda daha çok iş yapmaya imkân verir,
• Sağlık sorunlarına karşı önlem olur
Bilgisayarda çalışırken çalışmaya ara vermenin önemi:
Bilgisayarda sürekli çalışmak insanın dikkatini olumsuz etkiler. Bu nedenle her bir saatte 5-15 dakika çalışmaya ara verilmelidir.
Ekran: Ekranı ayarlarken aşağıdaki hususlara dikkat etmelidir:
• Işığı çok fazla ya da çok az olmamalı,
• Ekran ile göz arasındaki uzaklık 50-60 cm olmalı,
• Ekran yüzeyi temizliğine dikkat edilmeli,
• Uzağa odaklanma, göz kaslarını çalıştırma egzersizleri yapılmalı,
• Ekrana ışığın dik gelip parlaması engellenmeli,
• Çözünürlük, gözü yormayacak düzeyde olmalıdır.
Havalandırma: Kapalı ortamların oksijen miktarı giderek düşer. Bilgisayarın yaydığı statik ve manyetik elektrik ile ısı, ortam havalandırılarak dağıtilmalıdır. Aşırı sıcak ve soğuk ortamda uzun süre hareketsiz kalmak sıcak ve soğuğun etkisini artirır; bu durum da insanın kan dolaşımını etkiler.
Hatalı kullanıma bağlı göz problemleri:
Sıklıkla görülen belirtiler;
Yorgun ve ağrılı gözler, gözlerde yanma ve batma, bulanık görme, kuruluk hissi, sulanma, kaşıntı, kızarıklık, gözleri kısarak bakmak, odaklama zorluğu, çift görme, yazı karakterlerinin veya grafiklerin etrafında ışık hareketleri ya da saçılmalar görmek ve ışığa karşı hassasiyet olarak sıralanabilir.
Duruş bozuklukları:
Bilgisayarın yoğun kullanımı kas, kemik, sinir ve damarların gerilmesine, uygun olmayan duruş biçimlerine bağlı olarak şekil bozukluklarına, baş, bel ve boyun ağrılarına yol açar. Bu tip ağrılarla karşılaşmamak için bilgisayar karşısında dik oturmak gerekir.
Soru: Aşağıdakilerden hangisi bilgisayar kullanımında koltuk kullanım özelliklerinden değildir?
A) Sırt desteği olmalı B) Bel desteği olmalı C) Yüksekliği ayarlanabilmeli D) Kendi ekseni etrafında hareket etmemeli E) Ergonomik olmalı
HAFIZA DEPOLAMA ARAÇLARI a. Hard disk (Sabit diskler) b. Zıp disk
c. Bellek kartları (SD, CF, MMC, memory stick) d. Taşınabilir bellek (USB flash disk)
e. CD-ROM, DVD-ROM f. Disket
HAFIZA ÖLÇÜMÜ
1 Byte……….. 8 bit 1 Kilo Byte (KB)………. 1024 byte 1 Mega Byte (MB) ………. 1024 kilo byte 1 Giga Byte (GB)……….. 1024 mega byte 1 Tera Byte (TB)……… 1024 Giga Byte 1 Peta Byte (PB)……… 1024 Tera Byte
BİLGİSAYAR PERFORMANSI
Bilgisayarın performansını etkileyen parçalar;
• CPU (işlemci) hızı
• RAM bellek büyüklüğü
• Sabit disk (HDD) hız ve kapasitesi
• Ekran kartı kapasitesi
Aşağıdaki soruları yanıtlayınız.
1.Aşağıdakilerden hangisi bir bellek kartı çeşididir?
A) RAM B) SD C) ROM D) PROM E) SRAM
2.Aşağıdakilerden hangisi ROM bellek çeşidi değildir?
A) DROM B) MPROM C) PROM D) E PROM E) EEPROM YAZILIM ÇEŞİTLERİ
İşletim Sistemi Yazılımları:
İşletim sistemi, bilgisayar kaynaklarının yönetimini ve kontrolünü sağlayan yani bilgisayar sisteminin yapacağı işleri yöneten programlar bütünüdür
Örnek: Windows xp ,MS Dos, Linux, Pardüs, Apple Mac OS X Uygulama Yazılımları:
Kullanıcıların çeşitli işlemleri gerçekleştirmesi için oluşturulmuş kompleks yazılımlara uygulama yazılımı denir.
Örnek: Microsoft Office ,windows MediaPlayer
BİLGİSAYAR AĞ TÜRLERİ
a. Yerel alan ağı (LAN) ve ağ topolojisi kavramı: LAN'lar (Local Area Network), aynı çalışma ortamında birbirleriyle ilgili işlerde çalışan bir topluluk içinde veri alışverişi, bilgisayarların CPU, disk gibi
kaynaklarının ve yazıcı, çizici gibi cihazların paylaşılması amacıyla geliştirilmiştir. LAN'larda temel özellik, sistemlerin aynı ortamda veya birbirine yakın mesafede olmasıdır.
b. Geniş alan ağı (WAN): Birbirlerine çok uzak yerel ağların bir araya gelerek oluşturduğu geniş ağlardır (WAN- Wide Area Network). Ağlar arası bağlanfi fiber opfi'k bir kablo ile olabileceği gibi uydular üze- rinden de sağlanabilir.
BİLGİSAYAR VİRÜSLERİ
Bilgisayar virüsleri, temelde çalıştırılabilir küçük bir programdan ibarettir. Tıpkı hastalık yapan biyolojik virüsler gibi hızla çoğalırlar ve bağlantıda oldukları diğer bilgisayarlara bulaşabilirler.
Bilgisayar virüslerinden korunmak için:
• Güncel bir virüs programı kullanmak
• İşletim sisteminin güvenlik duvarını açık tutmak
• İşletim sisteminin belirli aralıklarla güncellenmesini sağlamak
• Bilgisayara harici disk, flash bellek gibi hafıza kartları takıldığında mutlaka virüs taramasından geçirmek alınabilecek bazı önlemlerdendir.
TELİF HAKKI
a) Paylaşım yazılımı: İnternet üzerinden, bilişim teknolojisi dergileri aracılığıyla veya çeşitli şekillerde çok düşük ücretle veya tamamen ücretsiz olarak dağıtılan ¹¹deneme sürümü yazılımlardır¹¹.
Tam kullanım için kayıt olmak ve ücret ödemek gerekir.Deneme sürümü için dağıtılan kopyalar 15-30 gün süre kısıtlamalıdır.
Birçok özelliği kısıtlanarak programların yeteneklerini göstermek için tanıtım amaçlı dağıtılan yazılımlara da "demo yazılımları" denir.
b) Kamuya açık yazılım: Kullanımları üzerine herhangi bir şartın veya kısıtlamanın olmadığı yazılımlardır.
c) Kullanıcı lisansları: Bir yazılımın ücreti ödenerek kullanım lisansı alınmış olur.
Örnek: Aşağıdakilerden hangisi bir yazılım çeşidi değildir?
A)Viyola yazılım B) Paylaşım yazılımı
C) Kamuya açık yazılım D) Lisanslı yazılım
E) Demo yazılım
I. ÜNİTE ÖLÇME DEĞERLENDİRME SORULARI Aşağıdaki soruları yanıtlayınız.
1- Aşağıdakilerden hangisi bilgisayarlar arasındaki farklılıklardan biri değildir?
a) Hız b) Maliyet c) Kapasite
d) Genel kullanıcılar e) Klavye
2- Aşağıdakilerden hangisi çıkış birimidir?
a) Klavye b) Ekran c) Tarayıcı d) Mikrofon e) Fare
3- İyi bir çalışma ortamında aşağıdakilerden hangisinin bir önemi yoktur?
a) Koltuk b) Ekran
c) Klavye yerleşimi d) Yeterli ışık e) CPU hızı
4- Elektronik ortamlarda gönderilen mektuplara ne denir?
a) E-posta b) İnternet c) Web d) Http e) Ftp
5- Aşağıdakilerden hangisi virüs çeşitlerinden biri değildir?
a) Dosya virüsleri b) Açılış (boot)virüsleri c) Bridge virüsleri d) Truva atları e) Makro virüsleri
BİLGİSAYARDA İLK ADIM
Bilgisayarın temel sistem bilgisi:
Bilgisayarın temel sistem bilgisi donanım ve yazılım ile ilgili bilgilerdir. Bu bilgileri görmek için Bilgisayar simgesine sağ aklanarak Özellikler seçeneği seçilir.
Bilgisayar donanım özellikleri ile ilgili daha ayrıntılı bilgi için özellikler penceresi üzerinde bulunan Aygıt Yöneticisi seçeneği kullanılır.
Bilgisayar masaüstü ekranı ortamı:
Windows 7 işletim sisteminde varsayılan olarak ekran üzerinde;
• Temel masaüstü simgeleri,
• Program kısa yolları
• Başlat menüsü
• Görev çubuğu bulunmaktadır.
Disket (flash bellek) biçimlendirme:
Biçimlendirilecek disk üzerine fare ile sağ tıklanır ve açılan listeden biçimlendir seçeneği seçilir.
Biçimlendirme işlemine başlamadan önce ekrana tüm verilerin silineceğine dair uyarı iletisi gelir Tamam seçeneği tıklandıktan sonra biçimlendirme işlemi başlar.
İşlem, "Biçimlendirme tamamlanma uyarı penceresinde Tamam düğmesine tıklanarak sonlandırılır.
Temel Masaüstü Ekranı Simgelerini Tanıtma:
Windows 7 temel masa üstü simgeleri:
• Bilgisayar
• Kullanıcı dosyaları
• Geri dönüşüm kutusu
• Ağ ve denetim masasıdır
Denetim masası: Windows'un yönetimiyle ilgili her türlü ayarlamaların ve düzenlemelerin yapıldığı bö- lümdür
Örnek sorular:
1-Sistem özellikleri penceresi üzerinde donanımla ilgili ayrıntılı bilgi için aşağıdakilerden hangisi seçilir?
A) İşlem merkezi B) Sistem koruması C) Aygıt yöneticisi D) Gelişmiş sistem ayarları E) Uzak bağlantı ayarları
2-Aşağıdakilerden hangisi masaüstü ekranında yer almaz?
A) Başlat menüsü B) Görev çubuğu C) Program kısa yolları D) Temel masa üstü simgeleri E) Aygıtlar
Bir uygulama penceresinin bölümleri:
Adres çubuğu, menü çubuğu, araç çubuğu, kaydırma çubuğu, durum çubuğudur NOT: Pencere kapatmak için Alt+ F4 tuşlarına basılır
Pencereler arasında geçiş yapmak için Alt + Tab tuşlarına basılır
Pencere denetim düğmeleri:
Uygulama penceresinin sağ üst köşesinde bulunur.
Aş. Geri Getir
Kapat
Simge Durumuna Getir
Örnek sorular:
1-Aşağıdakilerden hangisi bir uygulama penceresinde bulunmaz?
A) Adres çubuğu B) Araç çubuğu C) Menü çubuğu D) Görünüm çubuğu E) Durum çubuğu
2- Aşağıdakilerden hangisi pencereler arasında geçiş yapmanın klavyedeki kısayoludur?
A) F4 B) ALT + F4 C) ALT + TAB D) CTRL + A E) ALT + A
METİN DÜZENLEME
Kelime İşlemci Programları: Bilgisayarlarda metin düzenlemek için kullanılan programlara denir.
Metin düzenleme uygulamasını başlatma ve dosya oluşturma: Windows 7'de metin düzenleme programı olarak WordPad yer almaktadır.
Örnek : WordPad'de bir uygulama başlatmak için aşağıdaki adımlardan hangisi kullanılır?
a) Başlat /Tüm programlar/WordPad b) Başlat/Denetim masası/WordPad
c) Başlat/Tüm programlar/Başlangıç/WordPad d) Başlat/Tüm programlar/Donablar/WordPad e) Başlat/Tüm programlar/Başlangıç
DİZİNLER (KLASÖRLER) VE DOSYALAR Temel dizin yapısı:
Bilgisayardaki bilgi kümelerine dosya denir. Dosyalar, dizinlere (klasörlere) kaydedilir. Bütün dizinleri kapsayan dizin ana dizin olarak adlandırılır. Herhangi bir dizinin altında açılan dizin ise alt dizin adını alır.
Dizin ve alt dizin oluşturma:
Masaüstüne klasör (dizin) oluşturmak için boş bir alanda farenin sağ tuşu tıklanır ve açılan menüden Yeni seçeneğinin üzerine gelerek Klasör seçeneği seçilir, Yeni Klasör adında bir klasör eklenmiş olur.
Ctrl + A Dizin içindeki tüm dosyaları seç (tümünü seç) Ctrl + C kopyalama yapar
Ctrl + X seçili alanı keser Ctrl + V seçimi yapıştırır Ctrl + S belgeyi kaydeder
Delete sağa doğru silme işlemi yapar Backspace geriye doğru silme işlemi yapar
YAZICI YÜKLEME
Başlat / aygıt ve yazıcılar / yazıcı ekle sekmelerinin sırasıyla seçimiyle yapılır
Belgeyi yazdırmak için ekranın sol üst köşesindeki dosya sekmesi tıklanır ve açılan listeden «Yazdır»
sekmesi seçilir.
Aşağıdaki soruları yanıtlayınız.
1-Bilgisayara yeni bir yazıcı yüklemek için Başlat menüsünden hangi komut seçilir?
a) Tüm Programlar b) Varsayılan Programlar c) Yazıcılar ve Fakslar d) Yardım ve Destek e) Belgelerim
2-Aşağıdaki belgelerin hangisinin çıktısı yazıcıdan alınamaz?
a) Resim Belgesi b) Metin Belgesi c) Veri tabanı Tablosu d) Web Belgesi e) Ses Belgesi
3-Bilgisayarın Sistem Özelliklerini görebilmek, aşağıdaki işlem adımlarından hangisiyle gerçekleştirilir?
a) Bilgisayarım simgesine sağ tıklayıp Özellikler seçeneği seçilir.
b) Başlat menüsünden Özellikler seçeneği seçilir.
c) Masaüstüne sağ tıklayıp Özellikler seçeneği seçilir.
d) Başlat Menüsünden Tüm Programlar seçilir.
e) Başlat menüsünden Yardım ve Destek seçilir
4-Aşağıdaki simgelerden hangisi WordPad'de hazırlanmış olan belgeyi kaydetmeye yarar?
5-Klavye kısayol tuşlarını kullanarak Kopyala-Yapıştır işlemleri, aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru sıralanmıştır?
A) Ctrl+X, Ctrl+C B) Ctrl+C, Ctrl+V C) Ctrl+P, Ctrl+X D) Ctrl+X, Ctrl+B E) Ctrl+X, Ctrl+
6-Aşağıdakilerden hangisi temel masa üstü simgelerinden biri değildir?
A) Bilgisayar B) Kullanıcı Dosyaları C) Donatılar D) Denetim Masası E) Ağ
KELİME İŞLEMCİYLE İLK ADIMLAR Kelime işlemci uygulaması açma:
Başlat menüsü/ Tüm Programlar/ Microsoft Office/Microsoft Office Word 2007 adımları takip edildiğinde kelime işlemci uygulaması açılır .
Kayıtlı bir dosyayı açma:
Word 2007'de kayıtlı dosyayı açmak için ofis düğmesine tıklanarak aç seçeneği seçilir veya hızlı erişim araç çubuğunda yer alan aç simgesi seçilir
Belgeyi kaydetme: Word 2007' de belgeyi kaydetmek için Ofis düğmesinden Kaydet seçeneği seçilir. Belge ilk defa kaydedilecekse Farklı Kaydet penceresi açılır ve burada dosya adı belirlenerek kaydet düğmesine basılarak kaydetme işlemi tamamlanır. Belge kaydetme işlemi hızlı erişim araç çubuğu üzerinde bulunan
«kaydet» seçeneğiyle de gerçekleştirilir.
Hızlı erişim araç çubuğu
Aç Kaydet
Sayfa görüntüsünü büyütme:
Word'de sayfa görünümünü büyütmek için Görünüm sekmesinde yer alan Yakınlaşır grubu kullanılır.
Örnek soru:
1-Aşağıdakilerden hangisi MS Word de bir görünüm çeşidi değildir?
A) Web düzeni B) Sayfa düzeni C) Okuma düzeni D) Anahat E) Grafik düzeni
2-MS Word de belgeyi yakınlaştırmak için hangi sekme kullanılır?
A) Dosya B) Düzen C) Görünüm D) Biçim E) Ekle
Yapılan işlemi geri alma:
Word 2007'de yapılan işlemi geri almak için hızlı erişim araç çubuğu üzerinde bulunan geri al simgesi kullanılır. Geri alma işlemini iptal etmek için yinele simgesi kullanılır.
Araya özel harf ya da sembol ekleme:
Ekle sekmesi / simgeler bölümü / simge sekmesi tıklanır Microsoft Word
1-Giriş sekmesi simgeleri:
Kes Kopyala Yapıştır Biçim boyacısı Kalın
İtalik Altı çizili Yazı tipi rengi Yazı tipi boyutu artır
Madde işareti Numaralandırma Girintiyi artır Satır aralığı ortala
Bul Metni sola hizala S
2- Ekle sekmesi simgeleri:
Tablo Dosyadan Resim Ekle Küçük resim Şekiller Grafik ekle
Üst bilgi Alt bilgi Metin kutusu Simge ekle Büyük harf
3- Safa düzeni sekmesi simgeleri:
Kenar boşlukları Sütunlar Hizala Döndür
AŞAĞIDAKİ SORULARI CEVAPLAYINIZ
1-Word 2007' de sıralı liste düğmesi hangi sekme altında yer almaktadır?
A) Giriş B) Ekle C) Sayfa düzeni D) Başvurular E) Görünüm
2-Aşağıdaki düğme ve görev eşleştirmelerinden hangisi doğru değildir?
A) Numaralandırma
B) Madde işareti
C) Dolgu rengi
D) Biçimlendirmeyi temizle
E) Satır aralığı
3-Word'de Sayfa Düzeni sekmesinde aşağıdakilerden hangisi düzenlenemez?
A) Kenar Boşlukları B) Belge Yönü C) Sayfa düzeni D) Kenarlık E) Belge Görünümü
4-Word'de aşağıdaki sekmelerden hangisi belgeye başlık eklemek için kullanılır?
A) Giriş B) Ekle C) Sayfa düzeni D) Başvurular E) Görünüm
Aşağıdakilerden hangisi üzerinde çalışılan Word belgesini kapatmak için izlenen bir yoldur?
A)Giriş- Kapat B) Ofis düğmesi-Kapat C) Görünüm-Kapat D) Başvurular - Kapat E) Ekle-Kapat
4-Aşağıdaki simgelerden hangisi pencereyi yakınlaştırmak için kullanılan kısayol simgesidir?
5-Aşağıdakilerden hangisi fare ile paragraf seçim yöntemidir?
A) Sol tuşa bir kez tıklama B) Sol tuşa iki kez tıklama C) Sol tuşa üç kez tıklama D) Sağ tuşa bir kez tıklama E) Sağ tuşa iki kez tıklama
6- Aşağıdakilerden hangisi metin rengini değiştirmek için kullanılan düğme simgesidir?
A) B) C) D) E)
7-Aşağıdakilerden hangisi Word'de yazım ve dil bilgisi kontrolü için kullanılan fonksiyon tuşudur?
A) F3 B) F4 C) F5 D) F7 E) F9
8- Word'de üstbilgi altbilgi penceresiyle aşağıdakilerden hangisi yapılamaz?
A) Resim ekleme B) Yazar ekleme C) Tarih ekleme D) Saat ekleme E) Baskı sayısı ekleme 9-Aşağıdakilerden hangisi ile Word belgesinin çıktısı alınamaz?
A) Ofis düğmesi- yazdır B) Ofis düğmesi- Hızlı yazdır C) Ctrl + H D) Ctrl + P
10-Aşağıdakilerden hangisi Word'de tabloya ekleme yapma yöntemi değildir?
A) Sağa sütun B) Öne satir C) Alta satir D) Üste satir E) Sola sütun
11-Aşağıdakilerden hangisi Word'de tabloya ekleme yapma yöntemi değildir?
A) Tablo B) Resim C) Şekiller D) Küçük resim E) Grafik
