ÜNİTE: SPOR ORGANİZASYONU ÇEŞİTLERİ VE
SPOR ORGANİZASYONLARININ PLANLANMASI
ÜNİTEDE ELE ALINAN KONULAR;
SPOR ORGANİZASYONU ÇEŞİTLERİ SPOR ORGANİZASYONLARI PLANLAMASI
ÜNİTE HAKKINDA;
SPOR ORGANİZASYON ÇEŞİTLERİ VE SPOR ORGANİZASYONLARI PLANLAMASI ANLATILMIŞTIR
ÖĞRENME HEDEFLERİ;
DAHA ÖNCE YAPILAN SPORUN VE ORGANİZASYON KAVRAMLARINA EK OLARAK ORGANİZASYON ÇEŞİTLERİ VE SPOR ORGANİZASYONLARININ PLANLAMASI
HAKKINDA BİLGİ SAHİBİ OLACAKSINIZ.
ÜNİTEYİ ÇALIŞIRKEN;
KONULARI, ANLATILIŞ SIRASINA GÖRE VE DİKKATLE OKUYUN
BİR KONUYU İYİCE ANLAMADAN ÖBÜRÜNE GEÇMEYİN.
SIK SIK TEKRAR YAPARAK BİLGİLERİNİZİ İYİCE PEKİŞTİRİN.
KAYNAKÇADA VERİLEN KİTAPLARA DA ULAŞMAYA, ONLARDAN DA YARARLANMAYA ÇALIŞIN.
SPOR ORGANİZASYON ÇEŞİTLERİ
Günümüzde spor orgazinasyonları, yapılış biçimi ve uygulama alanları itibariyle çeşitlilik göstermektedir. Bu çeşitlilik Ulusal ve Uluslararası boyutta daha da kendini göstermektedir. Bu itibarla spor organizasyonlarının yapılış biçimi ile amacına göre, birçok çeşitte yapılabilmektedir. Öncelikle spor organizasyonlarını, ulusal ve uluslararası ölçekte ele almak yerinde olacaktır. Uluslararası spor organizasyonları küçük ve son derece basit ikili dostluk müsabakalarından, son derece karmaşık ve büyük çaplı yapılan olimpiyat oyunlarına kadar her türlü spor organizasyonlarını kapsamaktadır. Ulusal spor organizasyonları ise, hazırlık turnuvaları, yerel ve bölgesel müsabakalar ile ulusal çaptaki lig ve diğer ulusal şampiyonaları kapsamaktadır. Ayrıca engellilere yönelik ulusal ve uluslararası özel spor organizasyonları da bulunmaktadır.
Spor organizasyonlarının bir başka sınıflandırılmasında üç boyut söz konusudur;
1. halk organizasyonları çerçevesinde gerçekleştirilen organizasyonlardır. Bu organizasyonlar içinde ulusal, bölgesel ve yerel katılımcıların yer aldığı bir sektör bulunmaktadır. Bu sektördeki yönetim bilimleri ( İl temsilcilikleri, kulüpler, dernekler, vakıflar gibi) organizasyonların tüm denetimlerini üstlenirler.
2.Kar amacı gütmeyen sektörde gönüllü kuruluşlar, halk tarafından kurulan kulüpler, devletin desteklediği birlikler, amatör olarak adlandırılabilen bu etkinlikleri destekler. Bu bölümde gerçekleştirilen organizasyonlar tamamen hizmet amaçlı yapılır. Herhangi bir kar amacı güdülmez.
3. Profesyonel ve ticari sektör olarak bilinen profesyonel spordur. Bu sektörde profesyonel ligler bulunmaktadır. Her ne kadar kulüpler amatör olarak yarışmalara katılıyorlarsa dafutbol gibi bazı spor branşlarında gerçekleştirilen sportif etkinlik profesyonel olarak yapılır. Örneğin İngiltere’deki Premier Lig, Almanya’daki Bundesliga, Spor Toto Süper Lig gibi futbol liglerinin ticari değerleri, medya şirketleriyle olan ticari ilişkileri, kulüp marka değeri ölçüsünde spor ürünlerinin pazarlanması gibi ticari faaliyetleri yürütürler. Bir diğer sınıflamada ise spor organizasyonları spor endüstrisi içerisinde; kar amacı gütmeyen organizasyonlar ile kar amaçlı gerçekleştirilen spor organizasyonları olarak, iki temel yapıda ele alınabilir. Kar amacı gütmeyen bir organizasyonda spor hizmet olarak sunulurken, ulusal federasyonlar tarafından spor branşının yaygınlaştırılmasına yönelik organizasyonlar buna örnektir. Kar amacı güden spor organizasyonları ise Profesyonel olarak gerçekleştirilen Futbol Ligleri, Formula 1 araba yarışları, NBA basketbol ligi gibi organizasyonlardır. Bu amaçla gerçekleştirilen sportif organizasyonlarda önemli hedeflerden biri, kar elde etmektir.
SPOR ORGANİZASYON PLANLAMASI
Uluslararası ve ulusal düzeyde spor organizasyonları farklı ülkelerden insanlar, izleyiciler, teknik direktörler, gazeteciler, idareciler ve diğer katılımcılar ile geniş bir topluluğu kapsamaktadır. Bir spor organizasyonu için gerekli ve vazgeçilmez temel unsurlar şunlardır: Spor tesislerinin mevcut durumu
Basın yayın ve haberleşme hizmetleri
Ulaşım hizmetleri ve transferler
Güvenlik hizmetleri
Beslenme hizmetleri
Sağlık hizmetleri
Problemleri hızlı çözebilecek mevzuat ve bürokratik yapı
Konaklama hizmetleri
Sosyal ve kültürel hizmetler
Mali kaynak Araç- gereç ve spor malzemelerinin durumu
Organizasyonlarda görev alacak resmi ve fahri görevlilerinin eğitimi Acil tedbirlere ilişkin hizmetlerin durumu
VIP hizmetleri
Yukarıda belirtilen unsurların tamamına bütün organizasyonların hemen hemen hepsinde ve her safhasında ihtiyaç duyulmaktadır. Ancak bu ihtiyaç spor organizasyonlarının büyüklüğüne göre bazı unsurlara daha fazla önem verilmesini gerektirebilir. Şöyle açıklamak gerekirse bir futbol organizasyonunda güvenlik unsuru ağır basması gerekirken bir dart organizasyonunda sosyal ve kültürel hizmetler ağır basabilir. Organizasyonun planlaması için öncelikle yeterli sayıda ve kalitede spor tesisine ihtiyaç vardır. Bu tesislerin yanı sıra toplantı ve seminer salonları ile antrenman sahaları, sağlık merkezleri, kültürel alanlar ve alışveriş merkezleri de oldukça önemlidir. Spor dalının büyüklüğüne göre de çeşitlilik gösterir. Tesislerin denetlenmesinde birtakım uygulanacak prosedürler vardır. Bunlar; denetlenecek olan tesislerin iç düzenlenmesi, soyunma odaları, saha yüzeyi, tribünler, pist alanı, VIP alanının düzeni, aydınlatma ve seyirci giriş çıkışları gibi düzenlemelerdir. Dünyada spor organizasyonlarına olan ilgi her geçen gün artmaktadır. Dolayısıyla insanların spor organizasyonlarını takip etmesi oldukça önemlidir. Bu yüzden organizasyon alanlarındaki basın yayın ve haberleşme sistemlerinin etkin olarak yer almasını sağlayacak düzenlemeler yapılmalıdır. Bir diğer husus, ön hazırlıklar ve organizasyon aşamasında sürekli iletişim içinde bulunması gereken personel ve bağlantı noktaları ayrı bir önem taşımaktadır. Bu sebeple çeşitli alt koordinatörlüklerin koordinasyonu sağlama aşamasında oluşturulması ve görev dağılımlarının yapılması gerekmektedir. Diğer bir husus, ulaşım hizmetleridir. Bir organizasyon karşılama, gidiş-dönüş,
ara ulaşım ve transferler gibi birçok evreyi kapsadığından ulaşım koordinasyonundaki aksaklık organizasyonda geniş çapta aksaklıklara neden olabilir. Trafik yoğunluğu, alternatif ulaşım ağları ve araçları, tahsisli yollar mutlaka hesaba katılmalıdır. Özellikle büyük ve karmaşık olan spor organizasyonlarında güvenlik önlemlerine ilişkin hizmetler kentin güvenlik birimlerinin sorumluluk alanına girmektedir. Bunlara yarışma alanlarındaki VIP bölgelerinin korunması da dahildir.
Öte yandan yarışma alanlarının yangın ve koruma güvenlik programlarını yapmak ve yarışmayı organize edenlerle yoğun bir çalışma gerçekleştirmek gereklidir.
Beslenme hizmetleri organizasyonlarının önemli bir diğer hususudur. Katılımcıların ülkelerine ve kültürel özelliklerine göre yeme içme ve beslenme alışkanlıkları farklılık göstermektedir.
Yemek miktarları, kalite – kontrol ve hijyen kurallarının uygulanması beslenme hizmetleri kapsamındadır. Katılımcı sayısı ve yoğunluğu dikkate alınarak geniş bir zaman aralığında planlama yapılmalıdır.
Sağlık hizmetleri gelişen sağlık teknolojisi ile birlikte spor alanlarında önemli ve vazgeçilmez bir yere sahiptir. Çok katılımlı sportif yarışmalarda sporcular, seyirciler ve diğer insanlar arasında meydana gelebilecek olumsuz sağlık koşulları oluşabilmektedir. Bu koşulların oluşması çeşitli sebeplerden kaynaklanabilir. Örneğin; aşırı sıcak ortamda gerçekleşen bir yarışma her zaman bir tehdit unsuru olabilmektedir. Doğabilecek bütün olumsuzluklarla başarılı bir şekilde mücadele edebilmek için sağlık personelinin eğitimi, malzemelerinin yeterli olması, her branştan uzman hekimin istihdam edilmesi ve özellikle doping kontrolünün sağlıklı bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için iyi bir planlama yapılması gerekmektedir. Bu nedenle yapılabilecek planlamalarda tüm ayrıntıların düşünülmesi gerekmektedir. Spor organizasyonlarında konaklama hizmetleri oldukça önemlidir.
Planlama yapılırken uluslararası üyeler, antrenörler, sporcular, hakemler, yöneticiler, basın mensupları, protokol ve diğer katılımcılar için konaklama planlaması yapılmalıdır. Konaklama yapılacak alanların sağlık, beslenme ve haberleşme hizmetlerine olan yakınlığı da dikkate alınmalıdır.
Sadece sporcular ve idareciler değil yaşlı, bedensel engelli ve yabancı ziyaretçiler de düşünülmelidir. Söz konusu kişilere uygun alternatifler sunulmalıdır. Sportif organizasyonlar sadece yarışma bazlı ele alınmamalı, sosyal ve kültürel hizmetlerinde içinde bulunacağı bir
planlama olması gerekmektedir. Katılımcıların yarışma stresinden uzaklaşacağı sosyal aktiviteler, eğlenceler ve geziler düzenlenmelidir. Her organizasyon mali yükümlülükler getirmektedir. Bu yükümlülük büyüklüğe göre organizasyonun bütçesi planlanmalı aynı zamanda kaynakların etkin kullanılması uygulama açısından büyük bir öneme sahiptir.
Organizasyonları gerçekleştirenlerin mali yükü tek başına karşılamaları pek mümkün olmamaktadır. Dolayısıyla sponsorluk uygulamaları söz konusu olmaktadır. Sponsorluğun üstlenilmesi firmalar ve kurumlar için bir reklam ve prestij haline gelmiştir. Hangi hizmetlerin sponsorluk kapsamında yer alacağının planlanması önem teşkil etmektedir. Spor organizasyonlarının mali yükleri bilet uygulamasıyla da karşılanabilir.
Buna göre :
1. Ücret alınmaksızın seyredilen spor yarışmaları
2. Ücret alınarak seyredilen spor yarışmaları şeklinde bir sınıflama yapmak ve muhtemel bilet ücretleri hesaplaması ile ek bir mali kaynak oluşturulabilir.
Spor organizasyonları içinde yer alan yarışmalarda, spora özel malzemelerin varlığı ve kalitesi son derece önemlidir. Örneğin; spor yarışmalarında kullanılan skorbordun düzenli olarak çalışması ile spor branşının özelliğin göre pota ve file, voleybolda dikmeler, anten ve file, futbolda kale direkleri, ağları gibi malzemeler oldukça önemlidir. Günümüzde spor organizasyonlarının başarıyla gerçekleştirilebilmesi için çalışacak personelin yetiştirilmesi ve yönetilmesi konusu oldukça önemlidir. Organizasyonun her aşamasında çalışacak personelin eğitilmiş olması ve bu işi isteyerek yapıyor olması da oldukça önemlidir. Çalıştırılacak personelin bir kısmının gönüllülerden oluşması son yıllarda yoğun olarak görülmektedir.
Gönüllülerin artan maliyet karşısında bir gereksinim halini alması gönüllü eğitimlerinin oluşmasını da gerekli kılmıştır. Dolayısıyla çeşitli eğitim programlarının düzenlenmesi ihtiyacını ortaya çıkmıştır. Personel planlanması yapılırken bütün bu hususlar dikkate alınmalıdır.
KAYNAKLAR:
1. Basım, N., Argan, M., (2009) “Spor Yönetimi”. Detay Yayıncılık. ANKARA,
2. Sunay, H., “Spor Yönetimi”. (2009) Gazi Kitapevi. ANKARA.
3. Sunay, H., “Sporda Organizasyon” (2010) Gazi Kitapevi. ANKARA
4. Eren, E., “Yönetim ve Organizasyon” (2013). Beta Kitapevi. İstanbul.
5. Balcı, V. (1999) ‘ Spor Etkinliklerinin Planlanması ve Yönetimi’ Bağırgan Yayınevi Ankara.
6. İnal, A. N., (2003) ‘ Beden Eğitimi ve Spor Bilimi’ , Nobel Yayınları, Ankara.
7. Cankalp, M., (2002), ‘ Sporda Yönetim ve Organizasyon’, Nobel Yayınları, Ankara.
8. Sunay, H., (2009), ‘ Spor Yönetimi ve Organizasyon Ders Notları’ , A. Ü. BESYO Ankara.
