Kemik dokunun % 60-70’ini oluştururlar

(1)

KEMİK

(2)

Kemik

Kemik bilim Osteologia’dır (osteoloji).

Osteon (os) + loji

Kemikler skeletum’u (iskeleti oluşturur.

(3)

Kemiği yapısı

Vücudun en sert dokularından biridir.

Bağ dokusunun kemik dokuya dönüşmesiyle oluşur.

Kemik dokuda hücreler arası madde kalsifiye olmuştur. Buna osein denir.

(4)

Kemiğin yapısı

Organik maddeler;

Kemik dokunun % 60-70’ini oluştururlar.

Büyük bölümü Tip1 kollagen fibriller tarafından meydana gelmiştir.

(5)

Kemiğin yapısı

Organik maddeler;

Kollagen lifler birbirine paralel dizilmişlerdir ve aralarında hidroksiapatit kristalleri yerleşmiştir.

Hidroksiapatit , dokuya sertlik veren maddedir.

(6)

Kemiğin yapısı

İnorganik maddeler;

Kemik dokunun % 30-40’ını oluştururlar.

Bunun % 85’i kalsiyum fosfat, %10’u kalsiyum karbonat ve % 5’i ise kalsiyum florid, magnezyum florid, hidroksit ve sulfat

(7)

Kemiğin yapısı

İnorganik maddeler;

Kalsiyum ve fosfor hidroksiapatit kristallerini oluştururlar.

(8)

Kemik hücreleri

Kemik hücreleri dört tanedir. Bunlar;

1. Osteoprogenitör 2. Osteoblast

3. Osteosit

(9)

Kemik hücreleri

(10)

Kemik hücreleri

1. Osteoprogenitör;

 Osteoblasta veya kondroblasta dönüşebilirler.

 Bu hücreler kemiklerin Havers ve Volkmann kanallarında inaktif

(11)

Kemik hücreleri

2. Osteoblast;

 Kemik yapımında görevli genç hücrelerdir.

 Kemik yüzeyinde tabaka oluşturacak şekilde dizilmiş, kübik hücrelerdir.

(12)

Kemik hücreleri

2. Osteoblast;

 Membranlarında parathormon reseptörü taşırlar.

 Parathormon ile kemik kalsiyum salınımı hızlanır, osteoblastlar azalır ve osteoklastlar çoğalır.

(13)

Kemik hücreleri

3. Osteosit;

 Kemiğin asıl hücreleridir.

 Kemik dokunun canlı kalmasını sağlarlar.

 Besin maddeleri

(14)

Kemik hücreleri

4. Osteoklast;

 Bu hücrelerin görevi, kemik dokunu yıkımı yani rezorbsiyonudur.

(15)

Kemik hücreleri

(16)

Kemiğin morfolojik yapısı

Kemikler morfolojik olarak iki bölümden oluşur. Bunlar;

Substantia compacta (substansiya kompakta, sert, sıkı kemik),

Substantia spongiosa (substansiya spongioza, süngerimsi kemik).

(17)

(18)

(19)

Kemiğin morfolojik yapısı - Substantia compacta

Kemiğin dış kısmında bulunur.

Kemikte inorganik maddelerin yoğun olduğu tabakadır.

(20)

Substantia compactadaki, kemiğin enine kanala Volkmann kanalı denir.

Kemiğin boyuna paralel, endosteum ile örtülü Havers kanalları uzanır.

(21)

Kanalların yanlarında lameller, lamellerin aralarında ise lacuna (lakuna) denilen boşluklar bulunur.

Bu boşluklarda ise osteoblastlar vardır. Bunlar daha sonra osteocytlere dönüşürler.

(22)

(23)

Kemiğin morfolojik yapısı - Substantia spongiza

Kemiğin iç kısmındaki boşluklu ve süngerimsi yapıdır.

Kemikte organik maddelerin yoğun olduğu tabakadır.

Havers ve Volkmann kanalları yoktur. Besin ve oksijen kemik iliğinden alınır.

(24)

Kemiğin morfolojik yapısı - Substantia spongiza

Spongioz kemik, ince kemik bölmelerinden oluşmuştur.

Trabeküllerdeki lameller paralel seyreder ve aralarında boşluklar vardır.

Bu boşluklar kırmızı kemik iliğiyle doludur ve kırmızı kan hücresi

(25)

Kemiğin morfolojik yapısı – Medulla ossium (kemik iliği)

Uzun kemiklerin ve bazı yassı kemiklerin iç yüzünde canalis ossium medulla bulunur.

Bu kanalda medulla ossium rubra yani kırmızı kemik iliği bulunur ve bu kırmızı kan hücresi üretir.

(26)

Kemik oluşumu

 İki tür kemikleşme vardır. Bunlar;

1. İntramembranöz kemikleşme (intramembranos ossification), bağ doku tarafından gerçekleştirilir.

2. Endokondral kemikleşme (chondral ossification), hyalin kıkırdak

(27)

Kemiğin anatomik yapısı

Uzun kemiklerin gövdelerine diaphysis (diafiz) her iki uç kısmına ise epiphysis (epifiz) denir.

Diafiz ile epifiz arasındaki kıkırdak yapılı kısım metaphysis’dir (metafiz).

Metafiz kemik metabolizmasının en yoğun olduğu kısımdır.

(28)

(29)

Epifiz çizgisi, epifiz plağı, büyüme çizgisi, büyüme plağı.

Kemikte büyümenin devam ettiğini gösteren hyalin kıkırdaktan oluşmuş dokudur.

Büyüme tamamlandığında bu bölge kemikleşerek ortadan kaybolur.

(30)

Metafizde bulunan hücreler kemiklerin uzunlamasına büyümesinde önemli rol oynar.

Kemiklerin enine büyümesi ise periostun altındaki tabakada bulunan osteobalstların faaliyetleriyle yeni kemik tabakasının eklenmesi ile olur.

(31)

Kemiğin anatomik yapısı – Kemiğin bağ dokuları

Kemiğin iç ve dış yüzeyleri kemiği oluşturan hücrelerden ve bağ dokusundan oluşan tabakalarla örtülüdür.

Bunlar;

Dışarıda periosteum,

İçeride endosteum’dur.

(32)

Periosteum;

Kemiği dıştan saran kalın bir tabakadır.

Dış fibröz tabakası kollagen lifler ve fibroblastları, hücreden zengin olan iç tabakası osteoprogenitör hücreleri içerir.

(33)

Periosteum;

Periost kemik matriksine Sharpey fibrilleri ile sıkıca tutunur.

Kemiğin ekleme katılan kısımları tendon birleşme yerleri dışındaki her yeri periost (kemik zarı) ile örtülüdür.

(34)

Periost’un görevleri;

Kemiği korur.

Kemiğin beslenmesini sağlar.

Kemik dokunun büyümesini sağlar.

Kemiğin onarılmasını sağlar.

Ligament ve tendonların kemiklere tutunmasını sağlar.

(35)

Endosteum;

Kemiğin içindeki tüm boşlukları örter.

Tek katlı yassı, kübik osteoprogenitör hücreler ile bağ dokusundan oluşmuştur.

(36)

Kemik Tipleri

1. Os longum (uzun kemik), femur, falankslar.

2. Os breve (kısa kemik), ossa carpi, tarsal kemikler.

3. Os planum (yassı kemik), sterneum, parietal kemik.

(37)

Kemik Tipleri

5. Os irregulare (düzensiz kemik), vertebralar, yüz kemikleri.

6. Os sesamoidea (sesamoit kemik), patella.

(38)

Kemik Tipleri

(39)

Kemik dokunun görevleri

Kemik dokunun görevleri;

Vücudu destekler.

Korur.

Hareket sağlar.

Bazı kemiklerin kemik ilikleri kırmızı kan hücresi oluşturur.

Kalsiyum, fosfor gibi mineralleri depolarlar.

(40)

Kemiklerle ilgili anatomik terimler (eklemler)

 Condylus (kondil): Yuvarlak çıkıntı, lokma.

 Caput (kaput): Baş.

 Facies articularis (facies artikülaris): Düzgün eklem yüzeyi.

(41)

Kemiklerle ilgili anatomik terimler (eklemler)

 Capsula articularis (kapsula artikülaris): Eklem kapsülü.

 Ligamentum articulare (ligementum artikülare): Eklem bağı.

 Labrum articulare (labrum artikülare): Eklem içi oluşum.

 Discus articularis

(42)

Kemiklerle ilgili anatomik terimler (ligamentler)

 Linea (linea): Çizgi.

 Crista (krista): Keskin kenar.

 Spina (spina): Dikenimsi çıkıntı.

(43)

Kemiklerle ilgili anatomik terimler (ligamentler)

 Tuberculum (tüberkülüm): Tümsekçik.

 Tuberositas (tüberositaz): Pürtüklü alan.

(44)

Kemiklerle ilgili anatomik terimler (çukurlar, izler ve açıklıklar)

 Apertura (apertura): Açıklık, ağız.

 Canalis (kanalis): Kanal.

 Canaliculi (kanalikuli): Kanalcık.

(45)

 Fissura (fissura): Yarık şeklindeki açıklık.

 Fossa (fossa): Çukur.

 Fovea (fovea): Çukurluk.

 Foveola

(46)

 Sulcus (sulkus): Oluk.

 Sinus (sinus): Hava ile dolu kısım.

 Meatus (meatus): Yol, geçit.

 Aditus (aditus): Açıklık.

(47)

 İmpressio (impresiyo): İz.

 Gyrus (girus): Çıkıntı.

 Angulus (angulus): Açı.

 Caliculus (kalikulus): Tomurcuk.

(48)

Kemikler

Kafatası 8

Yüz 14

Kulak 6

Hyoid 1

Spinal Kolon 26

Sternum ve kostalar 25

Üst ekstremite ve omuz kuşağı 64

(49)

Kemikler – Kafa kemikleri (neurocranium)

(50)

ADI KONUMU ÖZELLİKLERİ

Os frontale(alın kemiği) Kafatasının ön, üst duvarını oluşturur.

Arkada parietal kemikle, yanlarda temporal kemiklerle eklem yapar.

Etmoid ve sfenoid kemiklerin üstünde bulunur.

Üç kısmı vardır. Bunlar; squama frontalis, pars orbitalis ve pars nasalisdir. Sinus frontalisler içi havayla dolu, mukoza ile kaplı yapılardır.

Os parietale (çeper kemiği)

Kafatasının yan, üst duvarını ve çatısını yapar. Çifttir, dört kenarlı ve dört köşeli yassı bir kemiktir. Önde frontal, orta hatta diğer parietal ve arkada oksipital kemik ile eklem yapar.

İç yüzünde beyni besleyen a.

meningea medianın geçtiği oluk vardır.

Beynin venöz kanını toplayan sinus sagittalis superiorun bulunduğu oluk vardır.

Os occipitale (ard kafa kemiği)

Kafatasının arkasını oluşturur. Önde her iki parietal, yanlarda temporal

Kafatası boşluğu cavun cranii ile omurga kanalı canalis vertebralisi

(51)

(52)

(53)

(54)

Os temporale (şakak kemiği)

Kafatasının yan kısmını oluşturur. Çift kemiklerdendir. Önde frontal, arkada oksipital ve sfenoid kemikle, üstte parietal ve yüz kemiklerinden olan zigomatik kemikle eklem yapar.

Articulatio temporomandibularisin çukur eklem yüzü fossa mandibularis burada bulunur.

Üç kısımlıdır. Squama temporalis dış kulak yolunun ağzı porus acusticus externus bulunur. Pars petrosa sfenoid ve oksipital kemik arasına girer.

Eminentia arcuata yarım daire kanallarının yaptığı kabartıdır. Tegmen tympani orta kulak boşluğunun üst duvarıdır. Pars tympanica dış kulak yolu işitme ve denge oranı, orta kulak kemikcikler ve iç kulak yolu bulunur.

(55)

(56)

Os sphenoidale (temel kemik)

Frontal, temporal ve oksipital kemiklerle eklem yapar. Corpus ossis sphenoidalis denen cismi, yanlarda büyükü kanatları ala major, küçük kanatları ala minör ve aşağı doğru uzanan çıkıntısı processus pterygoideusu vardır.

Sinus sphenoidalis, corpusun üstünde celle turcica, ortasında fosssa hypophysialis bulunur ve içinde hipofiz bezi vardır. Ala minorun üstünden n.

opticusun geçtiği kanal bulunur.

Os ethmoidale (kalbur kemik)

Burun boşluğu (cavum nasi) tavanını, göz çukurunun (fossa orbita) medial duvarını yapar. Frontal ve sfenoid kemikle eklem yapar. Yatay lamina (lamina cribrosa), düşey lamina

Lamina cribrosanın üstünde foramina cribrosa bulunur ve bu deliklerden koku siniri lifleri (fila olfactoria) geçer.

Lamina verticalisin üstünde üst ve orta konkalar bulunur (conca nasalis

(57)

(58)

(59)

(60)

(61)

Kemikler – Yüz kemikleri (splanchnocranium)

(62)

Maxilla (üst çene kemiği)

Çift kemiklerdendir. Ağız boşluğu (cavum oris) tavanını, göz çukurunun (fossa orbita) tabanını ve burun boşluğunun (cavum nasi) tabanını yapar.

Processus zygomaticus zigomatik kemikle, processus frontalis nasal kemikle eklem yapar. Processus alveolarise üst çene dişleri tutunur.

Processus palatinus ise damak çıkıntısıdır.

Sinus maxillaris en büyük paranasal sinusdur. Sert damakta (palatum durum) glandula palatinalar bulunur.

Dişlere ait damar ve sinirlerin geçtiği kanallar vardır.

Os palatinum (damak Maksilla ve sfenoid kemiğin pterigoid Yatay laminası sert damağın yapısına

(63)

Os zygomaticum

(elmacık kemiği)

Çift kemiktir. İki çıkıntısı üç yüzü vardır.

Maksilla ve frontal kemiklerle eklem yapar. Temporal kemiğin çıkıntısıyla birleşiparcus zygomaticusu oluşturur.

Os lacrimale (gözyaşı kemiği)

Çift kemiktir. Dört kenarı ve iki yüzü vardır. Orbitanın medial duvarının yapısına katılır.

Maksillanın frontal çıkıntısı ile birleşerek gözyaşı bezinin çukurunu (fossa sacci lacrimalis) yapar. Kemik üstündeki oluğa canalis nasolacrimalis denir. Bu, gözyaşını burna akıtır.

Os nasale (burun kemiği)

Çift kemiklerdendir. İki yüzü, dört kenarı vardır. Burun sırtının iskeletini oluşturur. Karşı nasal kemikle, frontal kemikle vemaksillaile birleşir.

(64)

Os vomer (sapan kemiği)

Tek kemiktir. Ön kenarı burun septumunun arka alt kısmının yapısına, alt kenarı ise etmoid kemikle kıkırdak ile birleşir.

Os conca nasalis inferior

İki yüzü, iki kenarı ve iki de ucu olan çift kemik yapıdır. İç yüzü konvekstir ve burun bölmesine bakar.

Üst kenarında processus lacrimalis, etmoidalis ve maxillaris denilen üç çıkıntısı vardır.

Os mandibula (alt çene kemiği)

Çene eklemini oluşturan kafa iskeletinin hareketli tek kemiğidir.

Corpus mandibulae denilen bir gövdesi, ramus mandibulae adında kol kısmı ve ikisinin arasında angulus

(65)

(66)

Kemikler – Vertebralar (columnae vertebralis)

(67)

Vertebrae cervicales Boyun omurları 7 tanedir. Corpus vertebrae, arcus vertebrae, processus spinosus, processus transversus gibi parçaları bulunur.

Processus transversus ve üstünde içinden a. v. vertebralisin geçtiği foramen transversarium bulunur.

Atlas 1. servikal vertebradır. Oksipital kemiğin kondülleri ile eklem yapar.

Başın öne ve arkaya hareketlerini sağlar.

Gövdesi yoktur. Massa lateralis denilen iki yan parçası vardır. Facies articularis superior üst eklem yüzü, facies articularis inferior alt eklem yüzüdür.

Axis 2. servikal vertebradır. Atlas ile eklem yapandens axisdir.

Vertebrae thoracicae (göğüs omurları)

12 tanedir. Göğüs kafesinin arkasını kaplar.Kostalarla eklem yaparlar.

Eklem yüzeyleri gövdelerinin yan yüzeyleridir.

(68)

(69)

Vertebrae lumbales(bel omurları)

5 adettir. Columna vertebralisin alt kısmını oluştururlar. Vücut ağırlığını desteklerler. Bunlara derin sırt kasları yapışır. Vücut hareketlerinde rol oynarlar.

Corpusları çok kalındır. Processus spinousları ise kısa ve yassıdır.

Processud mamillaris ve eklem çıkıntıları vardır.

Os sacrum (kuyruk sokumu kemiği)

5 sakral vertebranın birleşmesiyle oluşur. Tabanı yukarıda ve tepesi aşağıdaüçgen şekilli tek bir kemiktir.

Facies pelvica ve facies dorsalis olarak iki yüzü vardır. Üst kenarın en çıkıntılı yeri promontoriumdur. Crista sacralis mediana, crista sacralis medialis ve crista sacralis lateralis parçaları vardır.

Os coccygis (kuyruk kemiği)

3-4 gelişmemiş vertebranın birleşmesi sonucu oluşmuş bir kemiktir.

(70)

Kemikler – Spinal Kolon (Omurga)

Spinal kolon 33 – 34 segmentten yani vertebradan meydana gelmiştir.

Spinal kolonun görevleri;

medülla spinalisi korur,

başın dik durmasını ve hareket etmesini sağlar,

(71)

Omurga’nın (columna vertebralis) segmentleri;

7 servikal (cervical) (boyun bölgesi) vertebra,

12 torakal (thorocal) (göğüs bölgesi) vertebra,

5 lomber (lumbal) (bel bölgesi) vertebra,

5 sakral (sacral) vertebra,

4-5 koksigeal (coccygeal) (kuyruk sokumu bölgesi) vertebra ve

Toplam 33-34 vertebradır.

(72)

5 sakral vertebranın birleşmesi ile sakrum,

4 – 5 koksigeal vertebranın birleşmesiyle de koksik (coccyx, kuyruk sokumu) kemikleri oluşur.

(73)

Vertebraların tümü;

bir vertebral cisim (corpus vertebrae),

bir vertebral kavis (arcus vertebrae),

iki adet transvers çıkıntı (processus transversus),

bir spinöz çıkıntı (processus spinosus) ve

eklem yüzeylerinden (processus articularis) oluşur.

(74)

(75)

Kemikler – Spinal Kolon (Omurga) – Vertebra cismi

Vertebranın cismi omurga üzerine binen yükü taşıyan parçadır.

Yük taşıma kapasitesi mineral tuz içeriğine bağlıdır.

İlerleyen yaşla birlikte kemiğin yoğunluğu azalır ve böylece yük taşıma kapasitesinde bir azalma oluşur.

(76)

Kemikler – Spinal Kolon (Omurga) – Vertebra cismi

Vertebra cisimlerinin yük taşıma kapasiteleri yukarıdan aşağıya inildikçe yani kranialden kaudale doğru gidildikçe artar.

Aksiyal yüklerle antrenman yapmak bu kapasiteyi daha da artırır.

(77)

Kemikler – Spinal Kolon (Omurga) – İntervertebral disk

Sakral bölgenin üzerindeki 24 adet vertebranın vertebra cisimleri arasında şok-yük absorbe (emici) edici işlev gören bir intervertebral disk bulunur.

İntervertebral disk fibröz bir bant olan annulus fibrosus tarafından çevrelenen nucleus pulposustan oluşur.

(78)

Spinal Kolon (Omurga)

(79)

Kemikler – Spinal Kolon (Omurga) – Omurganın biçimi

İnsanın omurgası dümdüz değildir.

Bulundukları bölgenin ismini alan karakteristik kavisleri vardır.

Öne doğru olan eğriliklere lordoz, arkaya doğru olanlara ise kifoz denir.

(80)

(81)

Buna göre servikal bölgede lordoz (servikal lordoz), torakal bölgede kifoz (torokal kifoz), lomber bölgede lordoz (lomber lordoz), sakral bölgede kifoz (sakral kifoz) bulunur.

Bu kavisler dik duruşun korunmasına ve omurganın esnekliğine katkıda bulunur.

(82)

(83)

Omurgada yana doğru olan kavisler ise patolojiktir ve skolyoz adı verilir.

(84)

Kemikler – Spinal Kolon (Omurga) – Omurganın hareketleri

Omurga hareketleri vertebralar arasındaki küçük eklemlerle sağlanır ve kayma tarzında hareketlerdir.

Özetle omurganın hareketliliği yukarıdan aşağıya doğru azalır.

(85)

Kemikler – Spinal Kolon (Omurga) – Thorax (Göğüs kafesi)

Toraks (thorax), omurganın baş ve boyun bölgesi ile lumbosakral bölge arasında bulunur.

Hareket dinamiği açısından bir köprü görevi yapan toraks, gövdenin iki ucu arasında yer alır.

(86)

Göğüs kafesi;

yaşamsal organları korur,

ritmik olarak genişleyip küçülerek de solunumsal işlevlere destek olur.

(87)

Toraks, 12 adet torakal vertebra, 12 çift kosta (kaburga) ve sternumdan oluşmuştur.

İlk yedi kosta sternumla kıkırdak yapısında ve doğrudan bir bağlantı kurar, bunlara gerçek kosta da denir.

8., 9. ve 10. kostalar , yedinci kostanın kıkırdak

(88)

11. ve 12. kostalar ise önden bağlantı kurmazlar uçları boştadır.

12 çift kostanın hepside arkada vertebral kolon ile eklem yaparlar.

Kostovertebral eklemlerle toraksın hareketliliği sağlanır. Bu

(89)

(90)

Costae Göğüs kafesini yapan 12 çift kemiktir.

Caput costae, collum costae, corpus costae, sulcus costae ve içinde a. v. n.

intercostalisbulunur.

Caput costae vertebralar ile eklem yapar. Kostalar önde sternum ile eklem yapar.

(91)

Kemikler – Üst ekstremite (Skeleton

appendiculare ossa membri superioris)_ADI _KONUMU ÖZELLİKLERİ

Sternum Göğüs kafesinin önünde bulunan yassı kemiktir. Üç parçası vardır. Bunlar;

manibrium sterni, corpus sterni ve processus xiphoideusdur.

Incisura costalis clacicular ve ilk yedi kostanın kıkırdaklarıyla eklem yapar.

(92)

Scapula İki yüzü (facies costalis, facies posterior), üç kenarı ve üç açısı vardır.

Arka yüzde spinae scapula bunu üzerinde fossa supraspinata, altında fossa infraspinata bulunur. Spina scapulanın kalın ucu acromion, processus coracoideusu bağlar ve kaslar buraya yapışır.

Angulus lateraliste bulunan cavitas glenoidalis humerusun caput humerisi ile eklem yapar.

(93)

appendiculare ossa membri superioris)

(94)

(95)

Claviculare Yatık ‘’S’’ harfi şeklinde, iki uçlu, tek gövdelidir. Extramitas sternalis ve extramitas acromialis ligamentlerin ve kasların yapışma yerleridir.

Extramitas sternalis sternum ile, extramitas acromialis ise scapula ile eklem yapar.

(96)

Kemikler – Üst ekstremite – Omuz kuşağı

Omuz kuşağı, kolu gövdeye bağlamak üzere, kolla birleşir.

Bu kemer, skapula, klavikula ve sternumdan oluşmuştur.

(97)

Kemikler – Üst ekstremite – Omuz kuşağı

Pelvik kemer ile karşılaştırıldığında, omuz kuşağının bağlantıları çok gevşektir.

Omuz kuşağının hareketliliği, üst ekstremitenin eklem hareket açıklığının yaklaşık iki katı artırır.

Bu durum, elin nesneleri yakalama mesafesi için büyük önem

(98)

Os humerus (kol kemiği)

Articulatio humeri ile articulatio cubitii arasındaki kemik, yukarıda scapula, aşağıda medialde ulna ve lateralde radius ile eklem yapar. Üst ucunda caput humeri, collum anatomicum, tuberculum majus, tuberculum minus ve collum chirurgicum bulunur. Alt ucunda ise epicondylus lateralis epicondylus medialisve iç tarafında ise n. ulnarisingeçtiği oluk bulunur.

Proximal ucu, distal ucu ve gövdesi corpus humeri vardır. Gövdede sulcus nervi radialis ve tuberositas deltoidea bulunur. Alt uç ulna ile eklem yapacak trochlea humeri ve radius ile eklem yapacak caputulum humeriyi içerir. Alt uçta ayrıca dirsek çukuru (fossa olecrani) anterior medialde fossa coronoidea ve lateralde fossa radialis vardır.

(99)

(100)

Ulna(dirsek kemiği) Önkolun medialindeki uzun kemiktir.

İki ucu bir gövdesi vardır. Üst uç dirsek çıkıntısı (olecranon), ön yüzde incisura trochlearis, altında processus coronoideus vardır. Alt ucunda caput ulnae iç tarafında ise processus styloideus ulnaebulunur.

İç kenardaki (margo interosseus) incisura trochlearis, trochlea humeri ile eklem yapar. Caput ulnae radius ile eklem yapar. Radiusun başı incisura radialis eklem yapar.

(101)

(102)

Radius(döner kemik) Önkolun lateralindeki kemiktir. İki ucu ve bir gövdesi vardır. Üst uç caput radii, üstündeki çukur fovea capitis radii, etrafında ise circumferentia articularis radii bulunur. Baş ve gövde birleşme yeri collum radiidir. Gövdenin üç yüzü üç kenarı vardır. Alt uçta iç tarafta procsessus styloideus radii bulunur.

Caput radii humerustaki capitulum humeri ile eklem yapar. Circumferentia articularis radii ulnadaki incisura radialis ile eklem yapar. Tuberositas radiiye biseps kası yapışır. Alt ucu ulnanın caput ulnası ile eklem yapar.

Facies articularis carpalis birinci sıra carpal kemiklerle eklem yapar.

(103)

(104)

Ossa carpi (el bilek kemikleri)

8 kısa kemiktir. Proksimalde os scaphoideum, os lunatum, os triquetrum ve os psiformedir. Distaldekiler; os trapezium, os trapezoideum, os capitatum ve os hamatumdur (lateralden mediale).

1. sıra karpal kemikler ulnayla ve2. sıra karpal kemiklerle, 1. sıra karpal kemikler ise el tarak kemikleri ile eklem yaparlar.

Ossa metacarpi (el tarak kemikleri)

5 tane ince uzun kemik avuç içi iskeletini oluşturur. Basis ve caput metacarpiparçaları vardır.

2. sıra karpal kemiklerle ve el parmak kemiklerinin 1. sırası ile eklem yaparlar.

Ossa digitorum manus (el parmak kemikleri)

Başparmakta proximal ve distal phalanx, diğer parmaklarda proximal, mediavedistal phalanxbulunur.

Her falanksın basis, corpus ve caputu vardır.

(105)

(106)

(107)

Kemikler – Alt ekstremite (Skeleton

appendiculare ossa membri inferioris)_ADI _KONUMU ÖZELLİKLERİ

Os coxae(kalça kemiği) Çift kemiktir. Üç kemiğin birleşmesiyle oluşmuştur.

Üç kemiğin gövdelerinin birleşim yerlerindeki çukurluğa acetabulum denir.

Os ilii(leğen kemiği) İlium gövdesi corpus ossis iliidir. Ala ossis iliive aradalinea arcuatabulunur.

Üst kenarı crista iliaca, ön ucu spina iliaca anterior superior, alt ucu spina iliaca anterior inferiordur. Üst kenarda arka uç spina iliaca posterior superior ve alt ucu ise spina iliaca posterior inferiordur.

Spina iliaca anterior superiora ligamentum inguinale yapışır. Dış yüzüne gluteal kaslar yapışır. Yan yüzünde sacrum ile eklem yapan Facies articularis bulunur. Incısura ischiadica major bir bağ ile kapatılır ve foramen ischiadicum major oluşur.

Bunun içinden n. ischiadicus geçer.

(108)

appendiculare ossa membri inferioris)

(109)

(110)

(111)

Os ischii(oturak kemiği) Gövdesi corpus ossis ischii ve kol kısmı ramus ossis ischii, alttaki sağlam çıkıntısı isetuber ischiadicumadını alır.

Incısura ischiadica minoru vardır.

Foramen obturatumu sınırlayan kola ramus ossis ischii denir.

Os pubis(çatı kemiği) Gövdesi corpus ossis pubisdir. Ramus superior ossis pubis ve ramus inferior ossis pubis denilen iki kolu vardır.

Pecten ossis pubis ve crista obturatoriaparçaları bulunur.

Karşı pubis kemiğiyle eklem yapan yüzü facies symphysialis, ramus superior ossis pubis foramen obturatumu üstten sınırlar.

(112)

Kemikler – Alt ekstremite – Pelvik kuşak

Pelvik kuşak, yapısına katılan yassı kemiklerin sağlamlığını daha da arttırdığı, kemer biçiminde bir yapıdır.

İki kalça kemiği (koksa)(coxae; iliyum, iskiyum ve pubis kemiklerinde oluşur) ve sakrum kemiklerinin birleşmesiyle oluşan bu kemer, omurgayla sağlam bir bağlantı oluşturur.

(113)

Os Femur (uyluk kemiği)

Articulatio coxa ile articulatio genu arasında uzanan vücudun en uzun kemiğidir. Yukarıda acetabulum ve aşağıda tibia ile eklem yapar. Üst ucunda caput femoris, fovea caputus femoris, collum femoris, trochanter major ve trochanter minor bulunur.

Major ve minor trochanterler arasında önde linea trochanterica arkada ise crista trochanterica vardır. Alt ucun yan çıkıntılı kısımlarına condylus medialis ve lateralis denir. Bunların arasında ise patellanın yerleştiği facies patellarisbulunur.

Silindir şeklindeki linea aspera iki dudağa ayrılır. Bunlar labium mediale ve labium lateraledir.

(114)

(115)

Patella(diz kapağı) Patellaveya diz kapağıquadriseps

femoris(m.quadriceps femoris) kasının tendonu içinelokalize olmuştur.

Patella vücuttaki en geniş sesamoid kemiktir. Patelladizi korur, fakat daha da önemlisiquadriseps femoris kasının kaldıraç gücünü arttırır.

(116)

Tibia(kaval kemiği) Crusun medialindeki uzun kemiktir. İki ucu bir gövdesi vardır. Üst uç condylus medialis ve lateralis, alt uç malleolus medialisdir. İncisura fibularis, fibula ile eklem yapar. Alt uçta ayrıca ayak bileği eklemine katılan facies articularis inferiorbulunur.

Corpus tibianın ön yüzünde tuberositas tibia bulunur. M.

quadriceps femoris ve ligamentum patella buraya tutunur. Arka yüzünde ise linea musculi solei görülür.

Fibula(kamış kemiği) Crusun lateralindeki uzun, ince kemiktir. İki ucu ve bir gövdesi vardır.

Caput fibula, tibia ile eklem yapan alt uç malleolus medialis ve talusla eklem yapanmalleolus lateralisin iç tarafıdır.

Gövdesi dört yüzlü ve dört kenarlıdır.

(117)

(118)

Ossa tarsi (ayak bileği kemikleri)

Üç proximalde dört tane de distalde yer alır. Talus eklem, calcaneus topuk ve os naviculare sandal kemiktir. 2.

sırada ossa cuneiforme (üç adet kamamsı kemik) ve os cuboideum (kübik kemik) bulunur.

Talus vücut ağırlığını tibiadan alır.

Ossa metatarsi (ayak tarak kemikleri)

5 tane ince, uzun kemikayak tabanı ve sırtını oluştururlar. Lateralden mediale doğru sıralanırlar. Basis, caput ve corpus metatarsikısımları vardır.

2. sıra tarsal kemiklerle ve ayak parmak kemiklerinin 1. sırası ile eklem yaparlar.

Ossa digitorum pedis

(ayak parmağı

Başparmakta proximal ve distal phalanx, diğer parmaklarda proximal,

Her phalanxın basis,corpus ve caputu vardır.

(119)