Deksametazon Enjeksiyonu Sonras

141

Editöre Mektup / Letter to the Editor

DO I:10.4274/tnd.21605 Turk J Neurol 2016;22:141-142

Deksametazon Enjeksiyonu Sonrası Hemiparezi ile Başvuran Hipokalemik Periyodik Paralizi

Hypokalemic Periodic Paralysis that Presented with Hemiparesis after Dexamethasone Injection

Özdem Ertürk¹, Can Özlü²

1Denizli Devlet Hastanesi, Nöroloji Kliniği, Denizli, Türkiye

2Bozyaka Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Dahiliye Kliniği, İzmir, Türkiye

Giriş

Hipokalemik periyodik paralizi (hipoPP), nadir görülen, ani başlangıçlı epizodik kas güçsüzlüğü atakları ile seyreden heterojen bir hastalıktır. Genetik formları dışında ilaçlara veya endokrin hastalıklara bağlı olarak sekonder olarak da ortaya çıkabilir (1).

HipoPP’lerde kas güçsüzlüğü genellikle dört ekstremitede olur (2). Hemiparezi veya asimetrik etkilenme ile başvuru nadirdir.

Kortikosteroidlerin de atakları tetikleyebileceği bildirilmiş olmakla birlikte literatürde yayınlanan olgu sayısı azdır (2,3).

Burada deksametazon enjeksiyonu sonrasında sol taraflı hemiparezi ile başvuran ve hipoPP saptanan bir hasta sunulacaktır.

Yirmi altı yaşında erkek hasta acil servise, sol kol ve bacağında güçsüzlük yakınması ile başvurdu. Acile başvurusundan yaklaşık 6 saat önce, dermatit nedeniyle 8 mg intramüsküler deksametazon enjeksiyonu uygulanmıştı ve bu kullandığı ilk dozdu. Bilinen ek hastalık öyküsü ve kronik ilaç kullanımı yoktu. Aile öyküsünde özellik yoktu. Daha önce benzer bir atak tarif etmiyordu.

Nörolojik muayenesinde bilinç açık, koopere, oryante, kranyal sinir muayenesi normal, fasiyal asimetrisi yoktu. Kas gücü sol üst ekstremite distal ve proksimal kaslarında 3/5, sol alt ekstremite distal ve proksimal kaslarında 2/5 düzeyinde, sağ tarafta ise tamdı.

Duyu defisiti yoktu. Taban derisi refleksi bilateral fleksördü.

Kranyal görüntülemelerinde özellik saptanmayan hastada potasyum düzeyi 2,1 mmol/L idi. Serbest T3, serbest T4 ve tiroid

stimüle edici hormon düzeyleri normal sınırlar içerisindeydi.

Elektrokardiyografi değişikliği izlenmedi. İntravenöz potasyum replasmanı sonrasında potasyum değerlerinin normale (3,9 mmol/L) dönmesiyle birlikte kas güçsüzlüğü tamamen düzeldi.

Hastanın 6 aylık takibinde, kortikosteroid kullanımına devam edilmedi, potasyum düşüklüğü izlenmedi ve ataklarında da tekrarlama olmadı.

HipoPP’de ataklar spontan oluşabileceği gibi tetikleyici veya sekonder bir nedene bağlı da olabilir. İlaçlar nadir de olsa hipoPP’yi tetikleyebilecek nedenler arasındadır (1,3,4,5).

Olgumuzda, hipoPP atağını kortikosteroid kullanımının tetiklediği düşünülmüştür. HipoPP’yi tetikleyen ilaçlar arasında beta-mimetikler, insülin, kortikosteroidler ve diüretikler yer alır (3,4). Kortikosteroidlerin tetiklediği hipoPP atakları literatürde olgu bildirimleri şeklindedir. Arzel-Hezode ve ark.’nın (3) 12 olguyu kapsayan çalışmalarında hastalar metilprednizolon (16 mg-120 mg arasında dozlarda) veya prednizolon (60-80 mg arasında dozlarda) intravenöz veya oral yolla kullanmışlardır.

Düşük dozlarda dahi atak tetiklenmiştir ve atakların ağırlığı doz ve uygulama yolu ile ilişkili bulunmamıştır. Hastamızda da uygulanan deksametazon tek ve düşük bir doz olmakla birlikte hipoPP atağı ortaya çıkarmıştır. Kortikosteroidlerin hipoPP yapma mekanizması halen tam anlaşılmamış, ancak iskelet kasındaki sodyum-potasyum pompası üzerinden veya insülini

Ya z›fl ma Ad re si/Ad dress for Cor res pon den ce: Dr. Özdem Ertürk, Denizli Devlet Hastanesi, Nöroloji Kliniği, Denizli, Türkiye Tel.: +90 506 912 47 06 E-posta: ozdemerturk@yahoo.com

Ge lifl Ta ri hi/Re cei ved: 09.03.2016 Ka bul Ta ri hi/Ac cep ted: 23.04.2016

©Türk Nöroloji Dergisi, Galenos Yayınevi tarafından basılmıştır.

Bu makale “Creative Commons Alıntı-Gayriticari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY-NC 4.0)” ile lisanslanmıştır.

Anahtar Kelimeler: Hipokalemik periyodik paralizi, kortikosteroid, hemiparezi Keywords: Hypokalemic periodic paralysis, corticosteroid, hemiparesis

Turk J Neurol 2016;22:141-142 Ertürk ve Özlü; Hemiparezi ile Başvuran Hipokalemik Periyodik Paralizi

ve dolayısıyla glukozu artırıcı etkisi üzerinden olabileceği tartışılmıştır (3).

HipoPP’de kas güçsüzlüğü sıklıkla jeneralize olmakla birlikte, fokal de olabilir (4); fokal olduğunda sıklıkla son egzersiz yapılan kas grubundadır (4). Ya da tablo tam yerleşmediğinde parapleji ön planda olabilir (2). Ancak hemiparezi nadirdir. Kortikosteroid kullanımına bağlı oluşan hipoPP olgularında da atakların çoğu kuadripleji şeklindedir, sınırlı sayıda parapleji olgusu vardır (3).

Bir olgu serisinde yine tüm hastalarda kuadripleji bildirilmekle birlikte başlangıcı atipik olan formlar (boyun kaslarında güçsüzlük, parmakta düşüklük ve düşük ayak) da izlenmiştir (5).

Olgumuzdaki hemiparezi sık karşılaşılmayan bir başvuru şeklidir ve acil başvurusunda serebrovasküler hastalıklarla karışması açısından önem taşır. Ancak yüz kaslarının tutulmaması ve fleksör taban derisi yanıtları santral bir patolojiden ayırıcı tanı yapmada kolaylık sağlamaktadır.

HipoPP nadir de olsa acil servislerde akut başlangıçlı kas güçsüzlüğü değerlendirmesinde karşılaşılabilecek bir tablodur;

bu nedenle ayırıcı tanıda dikkate alınmalıdır. Akut hemiparezi ön planda serebrovasküler hastalık düşündürse de periyodik paralizilerin de nadiren bu şekilde karşımıza çıkabileceği dikkate alınmalıdır.

Etik

Hasta Onayı: Çalışmamıza dahil edilen hastalardan onam formu alınmıştır.

Hakem Değerlendirmesi: Editörler kurulu tarafından değerlendirilmiştir.

Yazarlık Katkıları

Cerrahi ve Medikal Uygulama: Özdem Ertürk, Can Özlü, Konsept:

Özdem Ertürk, Dizayn: Özdem Ertürk, Can Özlü, Veri Toplama veya İşleme: Özdem Ertürk, Analiz veya Yorumlama: Özdem Ertürk, Can Özlü, Literatür Arama: Özdem Ertürk, Caz Özlü, Yazan: Özdem Ertürk.

Çıkar Çatışması: Yazarlar bu makale ile ilgili olarak herhangi bir çıkar çatışması bildirmemiştir.

Finansal Destek: Çalışmamız için hiçbir kurum ya da kişiden finansal destek alınmamıştır.

Kaynaklar

1. Finsterer J. Primary periodic paralyses. Acta Neurol Scand 2008;117:145- 158.

2. Fontaine B, Fournier E, Sternberg D, Vicart S, Tabti N. Hypokalemic periodic paralysis: a model for a clinical and research approach to a rare disorder. Neurotherapeutics 2007;4:225-232.

3. Arzel-Hezode M, McGoey S, Sternberg D, Vicart S, Eymard B, Fontaine B.

Glucocorticoids may trigger attacks in several types of periodic paralysis.

Neuromuscul Disord 2009;19:217-219.

4. Venance SL, Cannon SC, Fialho D, Fontaine B, Hanna MG, Ptacek LJ, Tristani- Firouzi M, Tawil R, Griggs RC, investigators C. The primary periodic paralyses: diagnosis, pathogenesis and treatment. Brain 2006;129:8-17.

5. Kayal AK, Goswami M, Das M, Jain R. Clinical and biochemical spectrum of hypokalemic paralysis in North: East India. Ann Indian Acad Neurol 2013;16:211-217.

142