Poligonal karst ve kalık tepeler
12. Hafta
• Kokpitler tipik olarak kalın kireçtaşlarının bulunduğu tropikal iklim şartları altındaki alanlarda oluşan büyük dolinlerdir. Fincan şekilli olan bu dolinler çoğunlukla km veya daha fazla çapa sahiptir.
Kokpitler dairesel veya eliptik olmaktan çok yıldız şekillidir. Kokpitler çoğunlukla oldukça keskin sırtlar boyunca birleşir ve üç veya dört kokpit arasında kalan erime artığı tepeler premidal tepeler halinde olabilir.
Büyük kokpitler içerisinde yüzey kanalları bulunur.
• Kokpitler ılıman bölgelerdeki dolinlerden daha büyük depresyonlardır ve gelişimin başlangıç noktaları dolinlerden daha geniş olmalıdır. Tektip dairesel veya yıldız şeklini korurlar. En iyi gelişmiş kokpit karstı çok yaygın değildir. En iyi örneği Jamaicadadır. Burada yüzey akışı görülmez. Eğer depresyononun ortalama ebatı az veya çok aynı olursa dolinin alan oranı da depresyon yoğunluğu da artar fakat kokpit karstında dolinin alana oranı yüksek olmasına karşın depresyon yoğunluğu düşüktür.
• Çatlak boyunca olan erime litoloji, kaide seviyesi veya kalıntı klastik materyal
birikimine bağlı olarak sonlanır. Yeterince
genişleyen bu koridorlar birbirinden izole
olarak yükselen koni ve kulelerin üzerinde
dağılmış olduğu alüvyal ovalara dönüşür.
• Koni veya kule karstı
• Koni veya kule karstı kalın masif kireçtaşı ve iyi gelişmiş çatlak sistemi ister. Yukarı kesimlerde çatlak boyunca oluşan çözünme blokları birbirinden ayırır.
Ayrılan blokların derinleşmesi ve genişlemesiyle erime
koridorları oluşur ve blokların üst kesimleri yuvarlaklaşır
ve çeşitli lapya ve kuyu gibi karst şekilleri ile parçalanır.
• Koni, kule kokpit karstı kalın masif kireçtaşları üzerinde tropikal bölgelerde bulunur. Çatlaklar boyunca derin çözünme boğaz şekilli depresyonlar ve koni ve kule karstının kalık tepeleri üzerinde konveks yamaçlar üretir. Yoğun erime ve suyun taşıması sonucunda üretilen kalıntı toprak kokpit çukurunun genişlemesine ve ortadaki kalık tepe üzerinde konkav bir yamaç oluşturur.
Kokpitler çatlakların kesişme noktalarında gelişen yıldız şekilli depresyonlardır.
Koni ve kule kartsında çözünme çatlaklar boyunca aynı oranda etkili olmuştur.
Geometrik olarak koni-kule ve kokpit karstı birbirinin tersidir. Koni ve kule karstı başlıca Güney Pasifik ve Orta Amerika da bulunur. Meksika, Belize, Porto Rico, Dominik Cumhuriyeti, ve Küba bulundukları yerlerden bazılarıdır.
