İLHAM VERENLER: BİLİM
Lisans eğitimini Orta DoğuTeknik Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü’nde tamamlayan Gözde Durmuş, 2019 yılında Stanford Üniversitesi’nde erken teşhis teknolojisi üzerine çalışmalar yürütmüştür. 2020 yılında aynı üniversitede kendi laboratuvarını kurup genetik ve kanser çalışmalarını sürdüren genç bilim insanı, Uluslararası Genç Liderler ve Girişimciler Derneği (JCI) tarafından Dünyanın En Başarılı 10 Genci listesine seçilmiştir.
Boğaziçi Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü’nden lisans ve yüksek lisans mezunu olan, Pittsburgh Üniversitesi Tıp Fakültesi Bilgisayar ve Sistem Biyolojisi Bölümü’nde Kurucu Başkan olarak çalışmalarını sürdüren Prof. Dr. İvet Bahar, 2020 yılında, Amerikan Ulusal Bilimler Akademisi üyeliğine seçildi. Kendisi, Akademi’ye seçilen ilk Türk bilim kadını olarak tarihe geçti.
Yozgat’ın bir köyünde dünyaya gelen ve 15 yaşında yazılıma merak salarak kendi imkanlarıyla kodlamayı öğrenen Elif Eda Güneş, 2020 yılında, hazırladığı proje ile Mars'a gönderilen keşif aracını tasarlayan şirketin yarışmasına katılmış ve Ancha Space Uzay Teknolojileri ekibine dahil olmaya hak kazanmıştır.
İstanbul Üniversitesi’nde biyoloji eğitimi alan ve Fransa’da kanser araştırmaları üzerine master ve doktora yapan Duygu Özmadenci çalışmalarına ABD’de San Diego Üniversitesi’nde devam etmiş ve üniversitenin Kanser Araştırma Merkezi’nde yumurtalık kanser hücrelerini çoğaltan Fokal Adezyon Kinaz (FAK) adlı protein ile ilaçlı mücadele yöntemini keşfetmiştir. Çalışmaları neticesinde Duygu Özmadenci, ABD’de 1994’ten beri yumurtalık kanseri araştırmalarına destek veren Ovarian Cancer Research Alliance’ın (OCRA) her yıl bu konuda araştırma yapan 10 kişiye verdiği ‘Ann and Sol Schreiber Mentored Investigator Award’ ödülünün 2020 yılındaki sahiplerinden biri olmaya hak kazanmıştır.
Lisans eğitimini Atatürk Üniversitesi, yüksek lisans ve doktora eğitimini ise Orta Doğu Teknik Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü’nde tamamlayan Prof. Dr. Ayşe Bayrakçeken Yurtcan, 5 dakikalık dolumla şarj olup yaklaşık 480 kilometre yol gitmeyi sağlayan yakıt pili üretmiştir.
Amerikalı mühendis ve NASA astronotu Christina Koch, Uluslararası Uzay İstasyonunda 328 gün kalarak tek bir seferde uzayda en fazla kalan kadın astronot unvanını kazandı.
Lisans eğitimini İstanbul Teknik Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik bölümünde tamamlayan Bilgenur Baloğlu, TEV-Singa bursu ile Singapur Ulusal Üniversitesi Biyolojik Bilimler dalında doktora yapmaya hak kazandı ve Singapur’a taşındı.
Bilgenur Baloğlu’nun Singapur’da çalıştığı konulardan birisi sulak alanların biyolojik olarak izlenmesi. Bunun için sucul böcekleri kullanmakta. Sayıları fazla ve zengin türleri bulunan bu böcekler çevresel strese de dayanıklı olmaları sebebiyle çevre kalitesini anlamak için bir gösterge niteliği taşıyor. Bilgenur Baloğlu bu kapsamda yaptığı çalışmalar neticesinde titrek sinek böcek ailesini kullanarak sucul ekosistemlerdeki su kalitesini kontrol etmeyi başardı.
Yeni nesil DNA dizileme yöntemlerini kullandığı bir diğer çalışması da bir bataklık ormanında 350 yeni böcek türünün keşfedilmesine olanak tanıdı. Söz konusu gelişmeyle bu bataklık ormanının koruma altına alınmasının önemini göstermiş oldular.
Bilgenur Baloğlu kendisini araştırmacı olmaya çeken temel nedeni, dünyanın farklı yerlerine gitme ve keşfetme isteği olarak ifade ediyor. Çalışmalarıyla tropiklerden yarı-kutuplara birçok farklı yerlerde arazi çalışması yapma imkanı bulan Bilgenur Baloğlu’nun genç bilim kadınlarına mesajıysa şöyle:
“Pes etmeyin. Bir sürü farklı hocaya attığım onlarca e-postaya belki bir kişi dönüş yapıyor ama farklı yerlerde staj, burs, doktora, işbirliği imkanı o şekilde mümkün.”
(Kaynak: https://twitter.com/Bilimkadinlari/status/1219530380849680384)
Biyokimyacı Jennifer A. Doudna ve mikrobiyolog Emmanuelle Charpentier genom kurgulamasına olanak sağlayan yöntemin geliştirilmesine katkıları sebebiyle ‘2020 Nobel Kimya Ödülü’ne layık görüldüler.
