Eğitim sürecinde kütüphaneler ve gençlik

l\j

I

ozdemirci, F., _{"Egitim srjrecinde Krituphanerer ve}

Gengr ik,, prof.Dr. Q.erin

u.

vurda!2_d'a:

Armafian

iginde

_tio-asl.

yay.

_hazt.

_Fahrettin

ozdemirci- yusuf Kayan. Rnkira: Ttlrk xuiupninecirer

_Derneli,

_Lgg4.

p6iriu

_{stinpciwop rihirpnanrplpR}

_{vE GENgilKr)}

Arag.Giir.

_Fahrettin

_dzdemlrci

'

Kutfiphang

ve

_{gengltk konusu ele arrn'ken yalnrzca, genqu$rn}

kfitfiphaneyle

iligkisi

frzerinde 'durmak

yeterli

a"$air.

'f6fl.

btr

yaklagrmla yaprlacak de$erlendirme _blzi yanhg sonug-lara g6tfirecektir.

Qunkfi

kfitfiphaneyle

iligki

insan yagammm geng

olarik

nitelenen

dewesinde ortaya qrkmaz, _{insan da yagam* g.ng oiarak baglayamaz.}

Genqili[e kadar gegirdifi

bir

srireg

vardrr.

bu

sirreci kfrtripiraneyle,

kitapla

iligkisi. aqrsrndan de$erlendirmek,

_daha

_sonra

_g."stik

_ve kutuphane iliqkisine bakmak gerekmektedir.

E$itim

surec-inde, 6$renciler

okumaya

y6nlendirilmemekte,

Ozendirilmemekte, _{kutfiphane kullanmaya}

_iegviri

_{edilmemektedir.} okumak,6rgirn

:gitg og{.

algrranmalrta, diptoma ile noktalanmasryra

sgrl- erdi[l

dfigrhnrilmektedir. _Bizde

_go.,rli

_{genel olarak okumaya,}

okulla birlikte _{baglarken okumayr da zomnlu}

j.r"

_{olarak algrlamakta,}

onu'n iqin okumak.brr-gfr9v,

_as'btr

_{ig, srkrcr}

_btr

_{u$rag otfiatrtaa*.}

okul

ile,

meslek

ile

ilgili

kitaplar drgrnda pek

kitaf

ot,rrr*"*akta,

okumalan

iqin

de y6ntendirilmemektedir.

_sonra

_da

_{genqllk, kitap}

okumuyor, kutfiphaneye gitmiyor diye suqlanmaya uagt-anmaktadrr.

Acaba suqlanmasr gereken genglik rni? yoksa efilime bakrg

"qr.rro

r

ona

- verilen e$itimde

ki

eksiklik

midif

Bence fizertnde durulmasr

gereken _{konu budur.}

o$renme

kaynaklanna

-ulagrldr$rnda,

lnsanrann

baqkalan tarafindan kendilertne 6lretildi$r

_,"*1i

oldu[undan

_aaha

_cot

gey

!-E1ene-cegi dfigfincesine

bir

}lsrm

6sretmenier lnanmamaktad'.

Kfitfiphanelerin

_daha

_az

_kullamldr[i

_gerge$lnt

_{de srk srk}

bu

dugfincelerine

{.T-

olarak

goster.iettlaiit.i.

oysa

6grencilertn

kutfiphanelerl

-kunanmaya

ie

okumaya kendlrert

tarafindan

y6nlendirilmediklerini

_{g6iden kagrrmakti,}

_sonugta

kfrtfiphaneler kullarulmamaktadrr. qtntcrr onlar insanlan, kendilerine,,6$retiimesinl,,

talebetmek

_{fizere yetigtamektedirrer.}

_Bdytece

_de

_kendi

varhk nedenlerini koruduklannr sanmaktadrrlar.

77

Hepimiz az okuyan bir toplum _{ordu$umuzu gegitti sebeplerle dile} getlriyoruz da, _{bu gibi nedenlerin fizerinde"rui}

irr.*uyor,

kendimizi hig

sorgulamryonrz. _{Gergekten ben bu}

toprumuri bir pargasr olarak neden

oln:muyorum, neden okuyan

bir

birey

_d.gil;

_{ya da gerqekten okuyan} bir birey miyim?

K.geyi d6nmek ya da bir koyup yirmi almak glbi genglik arasrnda

yaygmlagtrnlan grkarcr _{bir felsefe}

""iair.

B"];,

bir bakrg aQrsl egemen

oldu$unda _{elbette okumaya 6zendirme s6zkon'su}

olamayacak, gengrere sorumluluk agrlanamayacaktrr. .

oysa,

insanrara,

_dzeilikle

_sorumsuz

_oldukla'ndan

gikayet

etti$miz genglere, _{e[itimreri strresince, ister garrqrrken,}

ister sever, tster

nefret

_-bunlar

ederken olsun

ya da

isterse dedikodu

dahi

_{yaparken oldun}

hayatrn aynlmaz

_birer

_pargalandrr-

_belli

_bir

sorumluluk

tagrmala'

_{gerektisi verilmeri,}

_b;

"o**irtusun ne

ordu$u

ona

o[retilmelidir' _{Aksi takdirde onlar gegitli}

_t"ra."

kotu

niyeli

insanlann

magasr

_oracaktrr.

_B6yle

_olunca

-da

toplumsal bunarrmlar ba$

gdsterecektir'

_Nitekim

_{bunlar y^qr;*rg,}

sonugta

gengrik

sommsuzlukra suqranmrg, ama suQtayaniann _{sommsuzlufu gozardr}

edilmigtir.

insanrann

_kendi

_baglanna

_uirg.yt.,

dfrenemeyecegi,

6frenmek lgin _{hep btrirerine gereksirrimreJ ora""g,}

"rrtut lmrgtrr.

Kitapla, kfitfiphaneyle bir_gerrcin _{iligki kurmasrmn alulla, blgiyle,}

drlgrinceyle gafidag- _{dunya ite ruIgki}

_t"rr"ar.

J.mek

oldu[u,

gengrerin

kitap

ve

kutfiphane

-gibi

_araglan

_{tuuanarak kendi}

kendilerini yetiqtaebilecekreri:

f:,"dl;.ni

getigtireuir.".tr.ri hep unutulmug ya da

gozardr _{edilerek, bu y6nde bir}

_{qiba's.rf.JU*.Jqur.}

Kugkusur

.g.la{gin

sorunla,n oldukqa fazradrr.

Bunra'n

iqinde

esitim ise aSrn bir dzefik tagrmakt"dT-

_ie*;eki

_{sorunrar, genqligtn}

drEer sonrnlanru da beraberina.

_{g.tir*.*Tt.iii.}

_{Genglistn okumayla"}

I."19-

yetlgtrrm"4", _- ktrltrphanelrle

"1."-;;kilerindelit

sorunlann temelinde e$ittm yatmaktadrr. _{egrca esltimi etkileyen}

fiziksel ortamlar,

Smtft*l:*,

ivr

bir

alle

ortamr

ve

vasarrun guglrikleri

de

bagta

Elitimdekl

Sorunlar

Bagta _{gelen.k3nu. ggncrisin egitim-kfrltrfr}

sorunudur. _{Burada, bu}

sorunun _{nedenleri fizerinde aurutaiat<trr.}

_n"

uugrumda;

Tfirk _{6srencisinin genelde; tartrgan, fikrinr}

serbestqe sdyleyebrren,

bir

konuyu _{sau-rnabitei, uirgey}

_bulup

9*"/"

koyabilen

bir

-6grenci

olmadr$ _{s6ylenmekte, nedenreri frzertnde}

durulmamaktadrr.

' Genglik Haftasr'nda 20 Mayrs r99l tarthlnde Miltt Kritriphane.de ve 2g.

Ktttopha-ne Haftasr'nda _{0l'o4.1992 tarihinde Niksar Halk E[itim salonu'nda}

verilen konferans

,;

.\ 19 h 1 I 6 t { I 78

Bu durum, 6frencilerln kendJsinden de$il, alle ve okul e$l6mlnin niteli$inden kaynaklanmaktadrr ve _{bunun nedinleri de gunlardi:}

I.

Genelde aile yaprmrzrn. _{tartrgmaya aqrk olmamasr sebebiyle}

d[retmenin ve 6$rencrnrn bu zihniyette yeugmig

_Ll*""r,

2'

Okullarda yaratrcrh$r _{tegvlk edecek ders araq-gereglertnin}

bu-lunmamast, bulunanlarda da _{bunlann kullanrmrna zamin a5rnlmamasr,}

-3. Ders proSramlanmn diyalog deSil, monolog bigtmde

drlzenlen-mig olmasr, bu geleneSin finiversitelelde de sfirdfirulmejt,

4. Disiplin kawamrnrn yanle anra$rlmasmdan dola5n, luraz ve

tar-trgmanrn 6$rencinln aleyhine puan tegkil etmesi ve sessiz sakln

6$renci-nin "iyl" ofrenci olarak gdrfilmesi,

5' O$retmenin kendi bilgisini yetersiz _{g6rop, otoritesinln} sarsrlma-srndan korkarak srnrfta tartrgma aqmaktan

_["q-*"sr,

6. Srmflann kalabahk olmasr,

gibl nedenlerln sonunda

"efitlmde

nltcllt"

_{ekslkli$r dedftmrz olgu da}

yaratrlmrg olmaktadrr.

sorekli

tartrgrlan

ev

6devi konusu

da

gondemden _t rc

inmemekte.

bu

_{qt{iet9 de gfrndemden hiq inece$e beizememektedtr.}

Qfinkfr ev 6devi bilrnqli verilmemekte ve

iv

odevi-kawamr btzde yanhg

anlagrlmaktadrr.

=oEr..q:nin

verdr$i

konu"""

uoyi",

_"**i",

rrrc

belli

depildir.

ogrenci 6devi nasrl

-haz'tayacakt'.

_Bu

_{konua. uri}

eEitim

almamtEtrr.

B6yle olunca

_{da 6dlv}

_hazrlamak

_btr

_kfrlfet olmaktan 6teye gidememektedtr. _{O$renct odevtnl ancak allesinin}

gabalan sonucu hazrrlayabirmektedlr.

_oys_a dlrencl salt 6dev yapmaya

deftl, lltabrn

dfinyasm-a,

ydnrendrrflmehdli.

gunku

krtaptann

lllnrasmdakt

ya{am, drkkatu yaprlmasr lstenen

blr

ev 6devtnden daha iinemltdtr.

- Qocuf,un srnavlardan qok baganh

notlar

alarak,

blr

talnm

ev

ddevlertni kopya- ederek

ya

da

- ailesir:in yardrmryra haz'layarak,

okumaktan

_ve

_{drigrinmeklen}

_elde

_edilen

₆

_u,iyni

_nsanca

z.anld

tatmadan

okulu

bitirmesi

momkfindrrr.

oysaki,

trittaplann onlara sundu- $uzel fiklrlerden uzak, kfrltfrrel mtaJrmrzrn zenglnllklerlnden

Sevk duymadan ve kigili$ini kazanmadan bitirilen

btr

okul

o

lnsana kuru bir diplomadan _{bagkl hiq birgey sagramayacakt'.}

79

okula

_{gitmelerine kargrn,}

_{goiuklar kitap}

_{ormadan, kirtfiphane}

hizmetlne ulagmadan yanhzca deis krtabr okuyarak okuma ahgkanrr$

edinemezler.

Edlrrlmediklerr

_rqh

--0"

'yetigkinrerrn _onrardan

"okumuyorlar",

_"r4

_terbiye

,almryorrar", 'bagrbog geziyorlar" gibi cfimlelerle ya}unmalan,

"-*

iqledilderi zaman da onlan cezalandrrma

haklannrn do$mas' blraz tritsufrfr deSll

_r"iairt

Ilftabr

yagarmmrzrn

"*IT

bir

pargasr yapmadrkga, bir

toplumun geligmest _mfimkun

_de$ldir.

_org,ri"

_*

_yaygm

e$ittm yoluyla

okuma ahqkanllslru _{kazandurn.i. ne v"vEi"i"gtrrmak,}

bireyleri btrer

kriltfrr

insam

ve

uygar yagamn

_uiri"ifi

_riyesi

_{orarak yebgtirmek} kagrnrlmazdrr.

okumak y.alnz

ogtrl

_{egitimdekt bireyler igin degil, toplumun etkin}

ve yaratrcr birer bireyi olarak e$tilmesi

g.t.t

_{r. herkes'iqin glrekltdir.}

Gergekten_ _{sorun, toplumun}

_trimfinfi

ilgilendiren topyekun bir kfiltur _{seferberli[i sorunudur. Bu sadec.}

_g."shE*

sorunu

iigriiir.

Bu

sorunun

rrstesinden

ancak,

gergek

okuma

ahgkanh[rnr

toplumun yagama bigimi durumuna geurmekle ve

bu

tfir

eildnlikteri

desteklemeye yonelik iararh bir eEitim-ir,rt

_ii

polittkasryla gelinebilir. Qasdaq dfigfincelerle donatrrmrg

_tesan

_yeugtirmek

_igin,

_bilgi kaynaklan ile beslemek gerekir liir, bu

Lyr."kr"r"

ortak dili atfabe, bu dllin yaratrcrlan da _{yazarlar, bilim adamlan; rlrfinleri ise gegitli}

tfirden bilgt

kaynakland';

hiernete sunan yerler tse kritfiphanelerdir.

okuma-yazrna _{bilmek, llkokul diplomasr}

bulunmak bir zamanla'n Tfirldye'slnde ba agama orarak k"b_"I

_iaruyia".

_{n,rg,.r, bu.akn}

_irkok'l

diplomasrnr, frnrversne dtplomasr-

_da

tet

Laqn;

bir

tg gdrmemektddtr. Kendlni yeflqtirebilen, _{araghran, dtrgonen rn"-a' g.retmektedir.}

oyleyse

cluklara- e$itim sureclndi, belli dawamgl*t-r.*""arrmak _{ve klglliklerlnt}

geltgtirrrek tein

. gerek{ e$itlm ortamlan

haeglanmahd'.

Aksf halde

sonrald yrllarda

_by..q4

_{kapaturak mfimlcon}

_or.*"*"r.t

ve bireyler bu

olumsuz tzleri 6mrlrlert boy,rtr". tagrmaya _{matrkum edilmektedi:r.}

I(anrmca Tfirk- eSiflm sisteminde

_{eksik olan can}

_{ahcr nokta,}

yarabcilr$a pirtm verflmemesidir.

Okumaya Kanramsal yaklagrrn

Esitm

sfireci:rde, okuma arrgkanhsuern, _{okur-yazar ormaktan}

fTkl

. gldlEu gergepi btreylere verilememis,=

o["r-y"rar

olmanrn hergeyi

q6zebllece$ drlqfincest

_{ha}lm olmugtur.}

_g;"",

_sunucu

80

arada

bir

kitap oku5rup,

krk

yrlhk kdtap okuru gibi Osfrnenler de eksft

olmamrgtrr.

Bu

da

bize _{"okuma" kawamrnrn toplumda yanhg anlaqil&$ru}

gosterrnektedir. Aynr

zamanda eSittm srireclnde

de

bu

kawam insanlann kafasrnda tam olugtunrlamamrghr.

PiAR Araghrma Ltd.

_$ti.

_{tar'afrndan f99O yrhnda kfit0phaneler}

Genel

Mfidfrrlu$ii

tgttt

yaprlan"

"Nlqln

Az

okuyoruz"

Iiamuo5ru

aragtrrmasr sonu glan da bu g6ru gfimfizfi desteklemektedir:

1. Okumak iqin,gtrnde yanm saatten az zamarL aylran deneklerin o/o67'si _{hiq kitap okumamakta, bu zamaru gazete, dergi vs. okuyarak}

de-$erlendirmektedir. Yani okuma ahgkanhfrru gazete, dergi vs. okumak-tan ibaret saymaktadrr.

2. Hi9 lcfitfiphaneye gitmemtg olan deneklertn o/045'inln datra fazla kutuphane agilmsr gerektigini tfade etmesi dikkau geken di[er

bir

hu-sustur.

3. Burada gallrtrcr di$er blr nokta da, okuma ahgkanhSr oldu$u-nu sOyleyenlerin o/o32'sinin hig kitapgr dfikkamna gitmemtg olmasrdrr.

Yeterince kitap okudu$unu lddia eden klgilerin, son

bir

ay iginde

hig

ldtap

okumadrf,rru s6ylemesr, kitapqr dfrkkanura

hq

upramamrg olmasr, kitap okumaktan ne anladr$rru g6stermektedir.

o

halde sorun,

olguya

yaklagrmda

ortaya

qilsnal$adu. okumanrn, okuma ahgkanhErmn ne demek olduSu bu krqrye 6$retilmrq

olsaydr

ya

da

bu

olgunun

boyuilanm

kawiyabllseydi,

b6yle

bi

yanhgl{a dfrgmezdi. O zaman sorun liigilere e$itim sirrect lglndi bu

tfir

olgulann kazandrnlmasrna, kawatrlmasrna dayanmaktadrr.

Yani sonugta okur-yazar var ama, okuma ahgkanhSr var mrdrr?

Qftnkfr okuma ahqkanttr olmasr,

okur

olmaktan ayn

6ir

olgudur., Qkuma-yazma seferberlikleri yeterince bilgl kayna$ ve krltfiphinelerle desteklenmedi$ sftrece, okur-yazar lstafl sut<terfnf t<aUartmatctan baqka

bir

ige

_{yaramayacaktrr. sonugta parmak basan}

_lnsanlar

_lmza

karalayan insanlara d6nfrgtfrrfrlmfig olacaktrr.

Okuma

Ahgkantrlr

Kazandrrma

okuma

ef,itimden gegmemig, _{yeterri okuma hrzrna} erigememtg

kigler' ellerine aldrklan blr kltabr, srhrimadan, yonrbnadan blttrimezler. Kitaplar onlar iqin

br

haplshane, okumak go-k yorucu ve sr}untl vericl

8r

bir

iq olmaktadrr. _{Sayfalann ardrndan}

_bir

_{an 6nce s{rnhp kurtulmak}

lsterler.

_{Buna kargrn okuma hrzr}

_iyi

_{olan, koray ve}

gfizer okuyacak, gtizel v-e kolay yapllan- _{igler kigiye}

_,.nk

_{,rer."ek, zevkle yaprlan igrer}

de yagam _{boyu srirecek ahgkanhklara d6nfiqecekUr.}

okuma

_*qlyttgt

gfinfT

_{tginde yagarrun dosal}

_bir

_{6gesi glbl}

olc'ma gereksintmi _{dun'l'';aHa bagiam.rri*.} -egrr _bir-r$i

_y"p*l

iskence geker, _{rziyete katlamr gibi okumah okuma *rgtanfrg,}

"fJ*l;;hr

igin

s6ylenebilir.

okuma _{ahqkanhsuil gocuk, ailesi iqinde, yalnn gewesinde ve}

okqlda edlnecek, okumak _{]ratnlz bir zevk de$il,'uir je?eLrnmeye}

aonr:qecektir. Her an obnasa bire, boq her anrnda orciyacak 6i,

_t.yr.r

rr.yu.ut t r.

okuma

{g$"lt-gt

edirnmede allenin gocu$a etlcisi ne olabilir bvaz

da onun _{fizerinde durahm:}

Hergeyden 6.19e, qo_cuk yaqadrtr evde okuyan insanrar gdrmelidrr.

H,9"

_ulxemiz

Fttp

_agrsrndan

gdrmelidir.

Kendlsira.

iit"p

rreaiy! edtlmeli, verilmelidir.

bu

duruma

da

agrkhk geurmek

igin

piAR,rn

araghrma sonuglanna bir kez daha bakmak

y"r"it

olacalctrr:

--I.

Deneklerln 0/o8.9'inln _{evlnde hig kitabr olmadr[r, o/o3l.6,srnrn}

evlnde 10 tla 5o adet, o/olO'unun _l0'dan

_e,

_yoklagrk

yansrnrn so,den

fazla lcltabr oldu$u, deneklerrn o/os2'slnln."hip otarrn"r, kitaplarrn

yan-srru veya daha

a^il

_{okuduklan g6rrllmfrgtrir.}

2' Qocuk satribi deneklerln _{oh47.s'lnln qocugunu bog vakilerinde}

f9p

gkumaya

t"qyt

etfig,

o/03g.3'finfi*i*"g"

_{iqin kttap satrn aldrsr}

r{4.! Ft

p

satrn atmaktan ne anladrgr sorutriamrg,

bu

ders kitabr da

olabllir), ohst.I'inrn ise bu konuda

hiqfir

g.ttil*adrgr

gOrfilmfrgtfir.

-- 3.-Qocugtr

!.

knapgr dfrkkamru gezen denek sa]nsrnrn da oldukga

dfrqfik oldugu ifade edilmlktedir.

4' Yetertnce kdtap _{okuduSuna trananlann} o/o26.8!inin _{bu konuda}

her hangt bir qey yapmadrkl"r,

_6rt

_y.

_grkmrgtrr

5. Aynca bu aragtrrma _{sonuqla'nda, okumaya daha fazla zaman}

ayran _{deneklerln gocuklannr okumaya daha fazlateqvik etfikleri}

ortaya gtkmrqtu.

Bu

dunrm

g6stermektedir

_ki,

_aile

_{ortamrnda gocufun okuma} ahgkanhgr kazanabilmesl

tgin

toplumun

_uriyrt

_uir

_iosuilugu

qaba

sarfetmemekte, bu konuda biltnqsiz dawanmaktadrr.

Oysa kttap tfiketillrken (okunurken)

_yok

_{olmayan, akstne onu} tuketenin belle$inde biriken btr

maldrr.

,

Qocuk denlnce

akla hep orun ve

oyuncaklar gelmektedtr.

Kitaplar gocu$a

_bir

_{oy:ncak, sayfaletr arasrnda dolagmasi oyun olarak}

verilmelidir.

_{Qocuklara verilen -oyuncak arasrnda}

_ne

_dilersentz

bulunmakta, maket bir _{kitaphk, maket btr k0tfiphane bulunmaktadrr.}

Qocuk maket evle, maket arabayli o5mamakta UOytece lnsana daha qocuk yagta hayatrnda nelere sahip olmasr, neleri elde etmesi gerelrti$

adeta

agrlanmakta,

evinin

bir

k6gesinde

krtaph$

olmisr

rqin

yonlendirilmemektedir.

Bunlann yamnda gocuk yayrnlan ve yaylncrh$r

_da

filkemtzde

yeterince geligmemigtir. Qocuk dergictli$ lse adeta Lankalann eltne

geqmigtir.

Ayhk sayrlar halinde yayrnlanan banka qocuk dergllerl,

mfigterilerin bir lirsmrna hemen _{da$trhp trikenmektedtr. Banka hisabr}

olmayan ailelerin qocuklannrn eline geqmest _{tesadfife kalmaktadrr.}

Habuki' qocuk dergileri 'gocuklann okuma ahgkanh$r edlnmelertnde

Onemli bir aragtrr

-Bu _{konuda Kulttrr}

Bakanh$r ile MilU Egitfm Bakanhsr'mn "eocnk Derglsi" grkarmasr z€unaru qoktan gelmig de gigmigttr.

Qocuk

kitaplan

konusunda

Kriltfir

Bakanhs'mn qahgmalal gergekten tahdire, deSer

bir

kultfir

_{hDmetiydi. 6mer}

S"yf"tttm'tro

hikiyeleri,

gllilli

destanlanmrz

vb.

qahgmalan (son

_bakan;

g6reve

gelmesiyle _{qocuk kttaplarumn ntteligt de deEigikltge uEramrqtu). Ancak}

q-ocuk _{yayrnlanndakt reslmlerln}

_dil*aill

_{ve guzel-yaplmasr' gocuklasn}

llgtsini gekmesi ve estetlk arrlayrglannrn gelifmesl

igLndan

6neo[dtr.

Bakanhklar qocuk kttaplaruun restmlenmeit tgrn yangmalar aqaralc,

boylece de hem qocuk kitaplanndaki kallteyi _- artrrmrg, hem de yeni yetkeleri ortaya grkarmrg olacaktrr

Yine

fizerinde

durr.lmasr gereken

btr

konu

da

yazarlanrr desteklenmesi, toplumda taruhlmair, _{daha doEnrsu qocuklara 6rnek}

kigiler olarak tamtrlmasr _{sorunudur. Bir sporctla} gOsierilen _ilginin

_bir

yazaxa gosterildi[i s6ylenebilir

_mi?

Bunun sonucu olarak

di

qocuk

kendisine sporcuyu

6rnek

almaktadr.

Bunlar

yaprlmasrn demek

istemiyorum ama, hayat sadece spordan ve sporcudan tbaret de$lldtr.

Bu

toplumun gok tanrnmr$ ve _{insanh$a katlolan, olmug gok nitelttgt}

yazartart

vardrr.

Bunlar qocuSa neden 6rnek olaralc tr"rlittt"*ekte, bu

insanlar okuma ahgkanh$rnrn _{kazandrnlmasmda neden reklam aract}

olarak

kullanrlmamaktadrr?

Dunrm

b6yle olunca

da,

2L.

ytirula

83

yaklagb$rmo _d? bile- _{Tfirkdye'de kfittrphanelerin durumu uygarhk} ve

e$tim-tniltfir adrna dti gfindrlrficfi durumun"

_fo**aktadrr.

- _bonuqta,

fcutrlphaneye trrg grtmemis 6grencilerlmiz a"rr""i

ogr;;;;;*Li"

r*9'

kargrya kalmaktayz

Her baganhjtk gltt arkasrnda _{mutlaka bir kadn vardg s6zfr ya da tam} tersi meghurdnr. Bunlann ne kadar.9o$., _)ira da yanhg oldu$u tarngrrabilirse

de,

Ba€anh

_{btr glf}

_v9

_dsetimin

-"rt"Jroa"

-od"k" tt*p

,,e

klittiphane vardrr s6zri de o derece tarbsma g6trirmez bir gerqetrtir.

Genqleri sadece sporla, telpler, radyolar, televizyon kanallan ile

deEtl,

aym

zamanda akrltr ve - grrzel

_kiiaplarla

_{meggul etmek igin}

gahgmalar yaprlmahdr.

Bilgf

_{Kaynakla', Bilgi galr}

_ve

_{Kiitiiphaneler}

Pilgi

depolan olugturmak,

bir

bilgi stoku

kurmak.

mevcut

sorunlan daha

qok bilim

fireterek

ostJsi:rden getmeye qarrqmak,

bunahmr g6zme _{yolundaki son giriglmler orarak g6-ze garpm'aktadrr.}

Ancak _{yetertnce fizerlnde durulmayan,}

_bu

_bll$

-stokunq

tt

t.urt

'

treten _{bir toplum olugturma konusudur.}

Bilgr

uvnatln,-

birgr

galrnrn

nedeni

de!il

iiriiniidiir.

rs.

ntzdda

baglayan

Endfrstri

Deitmi'nde

insanlann

araglara karqr

FtuTr,

ygnl gfic kaynaklannrn icadrru gerekli krldrysa, uuir

_lag

aa;

tnsanlann _{btlgiye kargr olan}

_tuhrgu,

_{ulslve her zamankinaen}

dana gok

gerekslnlm duymalan,

yenl

bilgi

tiy""u.tr-o

ica.rrry

gu"u'ku

krtnrrglrr.

_{Yanl bilgr}

_{kayna&Ian,-bilgl}

!"gtn-

nedeni

delil

iiriinii

olnrrytur. _{Gfinfimriz genqli[i bu oronlJrain-trer zamankinden daha}

gok

yararlanmalc d urumu ndadrr-.

'

_{Bllgt' insan tgln hayati bir gerekstnimdir, gfinlrfi insarrl[rn gere$}

ve

tlrftnfldrir-

_{onun igin}

_ae

_{igium [rsadara,}

_{kendllerinl sfirekll}

geuqurmelertnl saSlayacak,

bir

taktm de$erlerl vermek, ahqkanSklan

kazandrmak arnacr gfitmelldir.

Konumuz okuma, ldtap ve lrfitfiptrane oldu$una g6re e$tim strrecinde,

bu _{aElardan neleryapilabirir ontrn fizertnde dunr;k gerelonektedir:}

I-' Egiflmdg dsrencilere oluma ahgkanh$ _{kazandrrmak, dfigfinsel}

geligmelertni _{saslamak ancah}

_ikr

_ders

_p-gfr--rr.

kaynaghnlmasrna

baphdu.

Resmi ders progr_amrnda _{yer alan bitgileri veren her 6$retmen ayru} zamanda

ttlncl

brr

ders prograru

_tzlJmetdir.

_Bu

_{z-orunlu olan}

84

programa

ek

olarak konurmug

_blr

_'b[gt

_programr,,,

,tllglye

_erlgtm

programl" glpnlrds.

itinci

programr

- uygulamak 6srencirertn_ dfrqrinsel olgunru$a

ulagabllmelerinin,

toplumun

gok

yd"ru

augt

ns.r

_{yagamrnda yer}

armarannrn.

_kendi

_kendilerine

_birgt

_{edtnmelerinin}

temerinl

olugturmaktadrr.

e

rktncl

program,

_lyl

_dlretrnenln

_ve

_uygularnarun

en

6nemli

amacl' yant kendi

kendine

okumak,

_utaiian

_ve

_{kiitiiphaned,cn}

yararlannraktrr.

o[retmenfur nasrr

btr

karakter orugtunrcu, _{sonrmluluk sahtbi}

krhcr

brr

rol

orySqabugcest

_konusu

_fizerrndekr

_tfim

_konugma

ve

tartrgmalar, kendini

_e$itme,

kendt uirgGini

gerigtirme fizerinde

yof,unlagmaktad'.

_Bu

_{konu gengtenn"-v.i.r}

tarzma

yetertnce yerlegtlrllmedikqe _{blr anlam fade etmeyecetUr.}

Kendi

kefini

_.EiFg,

_{lirgisini geriqtirme, kendl kendine}

keqfetme

olmaksran 6[retim, t<aramean _{orl"g*"s-da, yetenekrerin ortaya}

grkmasrn_ da' sorumluluk a$lanma$nda

_{triqiir.gl oyn*"y."a1ftr.}

Bu demelrtir ld,

ins":'T

dolaondatt _{kendi kendht}

"Eid;?;;tsr,,r,.r-r-

G;k

edil-mesi son derece iinem taqrmaktadrr. -yani

_ri"*r"o

_{datra kficuk}

yagrar-dan baglayarak baSrmsz

_c"trq-

_becertsi

_ogi.ul*.u,

_{kaza'drnlmahd'.}

Bunu saElayacak kr:rumsal yapt ise basta _{orcfi rn:mphaneleri olmalc fizere,}

her trirden kfitriphanet:rd", _{6grenme agtonur var ormadr$, rrfitriphaneyre}

desteklenmedig yerde, _{bir okuhin}

_{u"q"J-;i;r;ekrenemez.}

2. Kfitfiphaneler igtn, _{devlet ve 6zel kurumlarca 6denek}

sa$anma-h, tegviklerden, vergl tr:d-irtmtertnden

_{y"r*r*orrrrmahdrr.}

3. oku[arda _{6$rencllere, haftada}

lirkaq

saat krrtriphanede, ,,krtap tanrtma ve okuma" _{dersl lqtn zaman aynlmahirr.}

4. okullarda _{ve ;ruvalarda meslek,O[renimi gOrmtg}

O[retmenler

galqtrnldrgr halde.qo:ui krltfiphanererrnde

_i''""t"t

_{6senimi gOrmug}

rco-tfiphanecilerin qahgtrnlm.*"'rr,

_{kfitrlphan. r."u"rr*aya}

ahgtrnlan go_

cukla'n

okur olarak pek Onemsenmedi$i:ni _{g6stermektedir. Bu konu_}

nun ciddryetle ele aLnmasr

gereklldlr.

e

5' Her

tfirlfi

iletigim kanah _{aracrh$ lle qocuk ve ldtap lligldsl}

olabl-di$ince erken baqlatrlmah ve _{sfirekli desleklerim.li,,r. y6nlendir{lmeudtr.}

6. Her driaeydeki _{esum ve dfretlm rru^rmunda}

qocuklar ve onlan ye_

tigtirenler amaqh _{okumali y6nerik}

f attgmatara

"r*f

rr" za;mar.aprmarrdrr.

85

7' Osrenciler{n _okul gazetesi _{qrkarma eylemleri desteklenmeltdir.}

8' Lrselerde _{ve trnrversitelerde "kiitiiphane}

kutan,na,' ya da

,b'-gtye eriglm" dersi okutulmahdrr.

9' of,retmenler _{.$rencirere kitap tavsiye}

etmelidir 10. Her drlzeyderrd _{okul kritriphanest, her_}

okulda e$itim_6gretim_

bog zamanlan deseilendirme

"-..iit.

kullamlabilecek, etkin bir kriltor

ortamr haline getirilmelidir.

Kitapla, krltfiphaneyle, okumayla bunca sorunla'mrz arasrnda,

ylne de hitap basan,

_{Ft"p r"t"n}

I:

tct"p

or."yan varsa ki var, gerecege y6nelik umutlanmrz da var demekUr.

Kaynakga

Halk Kiitiiphanesi Hizmetlerlnln _{Yurt-sathrnda yaggrnlcatrnlmasrnd}

a M..h,,lll

lxf"i'ffia.fnfff:'"f

gff

_{^t:-6"k;;Tc.ii,rrio;E;ilr,F'ii;tipr,"'.,.r.,}

ozdemirct' Fatrretttn' 'Beg-Yrlbk _{lGlkrnma^ P-lanlannda}

Hark Kritrlphanelertrniz., _Tfirk KiitiiphaneitiiiL r: e _{tigsb, 196_208.}

ozaemirct' Fatrret!1,, "Genqlt-$n

!o9 _-zamanlannrn Def,erleldrrtlmeslnde _{Krtap ve} Kfrttlphanelerin Roro-", rririi

ruiiii,'si.iig#il

_{68_zl.}

(Kortfir ve Turulzm

Bd<anh$

_{Birinctuk$d,iiut}

trvo"' oo-/l' (Kultur ve

ozaemirci':'atrttr _{"HaIk Kfitophanelertmtztn}

.Mali Kayn-aklanru _Geltgurme yollan,,,

l eeo),, or-

rff

*

Ehs6v'a arrr'"a _"n

di;k#'r,i;k

?iiii p-r,"iiiiri'Ji D.emeg.

OzaemirCf _{. Fafiret0n. "Krf trlnhanr-rrirllr,}

r,r*-r-#

$:S[?ff-?slfffi:Bl-T

luetrisr" Arastrrmc

:

Asttk Binm ue

ozdemtrct' _{Fat[ettrn. 'NlgF-}

4z okuyonrz.

-Kamuo5ru Ara$trrmasr sonugtandr... ?tirtc

Kiitiiphaneciiq;ii, _{v: s il3gol, rs+rsBI,} e .ue

Ozdemlrcl, FahretUn