Kas Doku
Dr.Ayla ÖBER
3.KAS DOKU
(İskelet Kası)
(Kalp Kası)
(Düz Kas)
Sitoplazma = Sarkoplazma Plazma zarı = Sarkolemma
Endoplazmik retikulum = Sarkoplazmik retikulum
Kas hücreleri ve onların hücresel yapıları kendilerine özgü isimler almaktadır.
KAS DOKU
Miyofibriller 3 tip filamentten oluşurlar:
-ince aktin (actin) filamentler (3-8nm çap); aktin ve tropomiyosin proteinlerini birlikte içeren filamentler
-intermedier filamentler (10nm çap)
-kalın kısa miyosin (myosin) filamentler (15nm çap), miyosin proteinini içeren filamentler
Miyofibril
Hareketi sağlayan, sitoplazmada yer alan kasılabilme yeteneğindeki
fibrilsi yapılardır.
Muscle Tissue
Skeletal muscle
Nuclei
Muscle fiber
Sarcomere 100 m
Smooth muscle Cardiac muscle
Nucleus Muscle fibers 25 m Nucleus Intercalated disk 50 m
(İskelet Kası)
(Kalp Kası) (Düz Kas)
Yapısal ve fonksiyonel özelliklerine göre kas doku tipleri
-İğ şekilli hücreler -Tek nukleuslu
-İstemsiz çalışır
-Miyofibril demetleri sitoplazma içinde bir uçtan bir uca dağınık şekilde uzanırlar
-Hareket genelde yavaş, fakat uzun sürelidir
-Sindirim borusuna ait içerikleri karıştırır - ileri doğru iter
-Kanın akışını düzenler ( kan damarlarında lümen çapını ayarlayarak )
-Mesane, safra kesesi ve dalakta; üre, safra ve kanın iletilmesine yardımcı olur.
Düz Kas
Kurbağa mesanesi - Düz Kas
Kurbağa mesanesi - Düz Kas
Kurbağa mesanesi - Düz Kas
- Çizgili görüntülüdür - İstemli çalışır
- Çok nukleuslu (multinuklear) görünüme sahiptir (Sinsisyum olayı)
Çok sayıda hücrenin arka arkaya gelerek birbirleriyle kaynaşmaları durumuna sinsisyum adı verilir.
- Hareket hızlı, fakat düz kasa göre çabuk yorulur - Uzun ince demetler halindedir
İzotrop : Işığı bir kez kıran açık bölgeler – I bandı Anizotrop : Işığı iki kez kıran koyu bölgeler – A bandı
İskelet Kası (Çizgili kas)
İskelet Kası (Çizgili kas)
SİNSİSYUM
İskelet Kası (Çizgili kas)
İskelet Kası (Çizgili kas)
Muscle
Bundle of muscle fibers
Nuclei Single muscle fiber (cell)
Plasma membrane Myofibril
Z lines
Sarcomere
TEM 0.5 m
Z line M line
Sarcomere Z line
Thick filaments (myosin) Thin filaments (actin)
İskelet Kası (Çizgili kas)
Miyofibril ve sarkomer
İskelet Kası (Çizgili kas)
İskelet Kası (Çizgili kas)
Dr.Ayla ÖBER
3.KAS DOKU
Kalp Kası
Kalp Kası
Kalp Kası
Sinir Doku ve Sistemi
SİNİR DOKU
Merkezi sinir sistemi
Periferal sinir sistemi SİNİR SİSTEMİ
Beyin Omurilik
-Omuriliğe giren-çıkan sinirler -Bu sinirlerin iç organlardaki uçları
-Ganglionlar (küçük sinir hücre yığınları)
Sinir sisteminin 2 temel fonksiyonu vardır:
- Isı ve ışık gibi duyusal uyaranlarca, iç ve dış çevrede yer alan kimyasal ve mekanik değişimlerle üretilen tüm bilgileri algılamak, analiz etmek, birleştirmek ve iletmek
- Vücudun birçok fonksiyonunu, özellikle motor, visseral, endokrin ve mental
aktivitelerini direkt ve indirekt olarak organize ve koordine etmek
SİNİR SİSTEMİ-EMBRİYOLOJİK KÖKEN
• Nöral ektoderm kökenlidir.
– Nöral ektodermden önce nöral plak sonra da nöral oluk meydana gelir.
– Nöral oluğun kenarları birleşerek nöral tüpü oluşturur:
• Nöral tüp başlıca MSS elemanlarına farklılaşır.
– Nöral kıvrımlardan nöral krista oluşur:
• Nöral krista PSS’nin birçok
elemanının kökenidir.
İŞLEVSEL BİRİM: NÖRON =
PERİKARYON (HÜCREGÖVDESİ) + AKSON + DENDRİTLER
• Uyarıyı almak, iletip yayarak tepkileri düzenlemek için özelleşmiş, karmaşık yapılı işlevsel birimler.
• Aksiyon potansiyelinin oluşmasıyla belli hücresel etkinlikleri başlatan veya bitiren bilgi-mesaj moleküllerini salgılarlar.
• Bölünemezler, ama hücresel elemanları
sürekli yenilenir ve aksonal taşınımla
nöron boyunca uzak mesafelere
taşınır.
MORFOLOJİLERİNE GÖRE NÖRON TİPLERİ
• Tek Kutuplu (Unipolar) Nöronlar: Aslında yalancı tek kutupludurlar (psödounipolar).
• İki Kutuplu (Bipolar) Nöronlar: Bir akson + bir dendrit.
• Çok Kutuplu (Multipolar) Nöronlar: Bir akson + iki veya daha fazla dendrit.
İŞLEVLERİNE GÖRE NÖRON TİPLERİ
• Duyu Nöronları (Afferent N.) İç ve dış çevreden gelen uyarıları alırlar.
• Motor Nöronlar (Efferent N.) Efektör organların çalışma ve tepkilerini
düzenlerler.
• Bağlantı Nöronları (Entegratif N.) Diğer
nöronlarla karmaşık ve işlevsel zincirler
oluştururlar.
Nervous Tissue
Neurons
Neuron:
Dendrites Cell body Axon
(Fluorescent LM)
40 m
Glia
GliaAxons of neurons
Blood vessel
(Confocal LM)
15 m
Sinir Hücresi = Nöron
Sinir hücresi gövdesi = Perikaryon
Nöronlar birbirleriyle ve uyartıyı iletecekleri hücrelerle
eletriksel olarak doğrudan veya biyokimyasal olarak
dolaylı yolla bağlantılar kurarlar. Böylece uyarı bir
hücreden diğerine geçer.
Nerve net
(a) Hydra (cnidarian)
Radial nerve Nerve ring
(b) Sea star (echinoderm)
Eyespot Brain Nerve cords Transverse nerve
Brain
Ventral nerve cord
Segmental ganglia (c) Planarian
(flatworm)
(d) Leech (annelid)
(h) Salamander (vertebrate) (e) Insect (arthropod) (f) Chiton (mollusc) (g) Squid (mollusc)
Brain
Brain
Brain
Ventral nerve cord
Segmental ganglia
Anterior nerve ring Longitudinal nerve cords
Ganglia
Ganglia
Spinal cord (dorsal nerve cord)
Sensory ganglia
İlkelden gelişmişe sinir sistemleri
Central nervous system (CNS)
Brain
Spinal cord
Peripheral nervous system (PNS)
Cranial nerves
Ganglia outside CNS
Spinal nerves
Dr.Ayla ÖBER
Omurgasızlarda sinir sistemi tipleri
Ganglia
Brain Arm
Nerve
Eye Mantle
Nerves
with giant axons
Dr.Ayla ÖBER
Omurgalıda sinir sistemi
Dr.Ayla ÖBER
Kıkırdaklı balık Kemikli balık Kurbağa Sürüngen
Kuş Memeli
Omurgalılarda beyin yapıları
Embryonic brain regions Brain structures in child and adult
Forebrain
Midbrain
Hindbrain
Telencephalon Diencephalon Mesencephalon
Metencephalon Myelencephalon
Cerebrum (includes cerebral cortex, white matter, basal nuclei)
Diencephalon (thalamus, hypothalamus, epithalamus)
Midbrain (part of brainstem)
Pons (part of brainstem), cerebellum Medulla oblongata (part of brainstem)
Midbrain
Forebrain
Hindbrain
Telencephalon Diencephalon
Mesencephalon
Metencephalon
Myelencephalon
Spinal cord
Cerebrum Diencephalon
Midbrain
Pons Medulla oblongata Cerebellum Spinal cord Child
Embryo at 5 weeks Embryo at 1 month
Figure 49.9b
Spinal cord Cerebral cortex
Cerebellum Medulla oblongata
Pons Hindbrain
Midbrain Forebrain
Cerebrum Thalamus
Hypothalamus
Pituitary gland
Human brain
Avian brain Thalamus Midbrain
Hindbrain Cerebellum
Avian brain to scale
Thalamus
Midbrain
Hindbrain Cerebellum Cerebrum (including cerebral cortex)
Cerebrum
(including pallium)
Figure 49.18
Gray matter
White matter
Ventricles
Nukleolus
Nukleus Nissl cisimcikleri
Sitoplazma
Dr.Ayla ÖBER
Sinir dokuda (omurilik) nöronlar
4.SİNİR DOKU
Dr.Ayla ÖBER
