Görüntü Kompozisyonu

Görüntü Kompozisyonu

Çerçeve içindeki tüm parçaların uyumlu, dengeli, düzenli ve estetik bir bütün

oluşturmasıdır.

Filmde kompozisyonu oluşturmak adına çeşitli kodlar bulunmaktadır. Bu kodlar resim, heykel, mimari, fotoğraf vb. sanatlarla ortaktır çoğu

zaman. Ancak, bu kodlar düşünülürken filmde

görüntünün hareketli olduğu unutulmamalıdır.

Çerçevelemede Kodlar

Kompozisyon kuralları

 görüntüde vurgulamak istediğimiz öğeyi ön plana çıkarmaya,

 izleyicide bir duygu uyandırmaya yarar.

Elbette yönetmen (bir hata gibi görünmeden,

belirli bir anlam yaratmak koşuluyla) bu kodları

ihlâl edebilir.

Baş Boşluğu

Yüz ve ayrıntı çekim ölçeği dışındaki tüm çekim ölçeklerinde konunun başı ile çerçevenin üst tarafı arasında küçük bir boşluk bırakılır.

Böylece konu çerçeveye sıkışmış gibi durmaz.

Elbette yönetmen (bir hata gibi görünmeden,

belirli bir anlam yaratmak koşuluyla) bu kodu

ihlâl edebilir.

Baş Boşluğu

Bazı kameralarda vizörden ya da LCD ekrandan görülen ile perdede ya da tv ekranında görülen çerçeve sınırları biraz farklı olabilir. Bu nedenle filmin yayınlanacağı mecra belliyse çekim ona göre yapılmalıdır.

Eğer çektiğiniz kişinin saçı çok kabarıksa, bu

durumda saçı değil, kafatasının bittiği yeri ya da ikisinin ortasını hesaba katmanız daha

doğru olur.

Kameraların bakacından ya da LCD ekranından baktığınızda aşağıdaki gibi içiçe iki dikdörtgen ya da tek bir dikdörtgen görürsünüz.

Çektiğiniz görüntüler seyredilirken izlediğiniz mecraya göre

kenarlardan kayıplar olabilir. Sözgelimi projeksiyon makinelerinin objektifi çektiğinizle uyumlu değilse çerçevenin kenarları

görülmeyebilir.

Bu içiçe geçmiş iki dikdörtgen size çektiğiniz çerçevelerin her

projeksiyonda mutlaka görüleceği güvenli alanı verir. Baş boşluğunu ve kompozisyonun diğer öğelerini ayarlarken buna dikkat etmenizde yarar vardır.

Dıştaki çerçeve baş boşluğu, hareket vb. için güvenlidir.

İçteki çerçeve ise yazı

yazacağınız alanın sınırlarını belirler. Dolayısıyla jenerikte kullanacağınız görüntüleri çekerken bunu göz önüne alabilirsiniz.

Bakış Boşluğu

Kişinin yüzü bir tarafa hafif dönük bile olsa, o kişi çerçevenin tam ortasına yerleştirilmez.

Yüzünün dönük olduğu tarafta daha fazla

boşluk bırakılır. Bu boşluk genellikle (altın oran da hesaba katılarak) çerçevenin 2/3’ü

oranındadır.

Eğer bakış boşluğu bırakılmazsa hem kişi sıkışmış

görünür hem de hareket ederse kişiyi kamera

hareketiyle takip etmek zor olur.

1/3 Kuralı (Altın Oran)

Eski Mısırlılar ve Yunanlılarca bulunmuş;

matematik, sanat ve mimaride kullanılan bir oran. Doğada da sıklıkla görülmekte

(çiçeklerde, kristal geometrilerinde,

mankenlerin yüz ve vücut hatlarında vb.).

Altın orana uygun her şey bilinçaltında insana

daha çekici, daha güzel geliyor.

1/3 Kuralı (Altın Oran)

Bir doğru parçasının |AB| Altın Oran'a uygun biçimde iki parçaya bölünmesi gerektiğinde,

bu doğru öyle bir noktadan (C) bölünmelidir ki;

küçük parçanın |AC| büyük parçaya |CB|

oranı, büyük parçanın |CB| bütün doğruya | AB| oranına eşit olsun.

CB/AC = AB/CB = 1,618

1/3 Kuralı (Altın Oran)

Filmde de görüntüler ekranda buna uygun olarak

yerleştirilmeye çalışılıyor. Ekranın enden ve boydan eşit

oranda üçe bölündüğü hayal ediliyor ve asıl gösterilmek

istenen konu bu çizgilerin kesişim noktalarına yerleştiriliyor.

Sadelik

Çerçeve içinde gereksiz malzeme bulunmamasına özen göstermelidir.

Bir çerçevede anlatılmak istenen için olabildiğince az unsur kullanılmalıdır.

Fon karmaşık olmamalıdır. Böylece seyircinin ilgisi dağılmadan istenen yere odaklanabilir.

Ayrıca seyircinin konuyla ilgisini kuramayacağı nesne ve kişileri de çerçeve içine almaktan kaçınılmalıdır. Böylece seyirci “bunun filmle ne ilgisi var”

diye düşünürken filmin geri kalanını kaçırmamış olur.

Çizgiler

Seyircinin dikkatinin istenen yere çekmenin bir yolu da çerçeve içindeki çizgilerin

düzenlenmesidir.

Çerçeve içindeki çizgiler seyircinin gözünü ana

konuya yönlendirmelidir.

Çizgiler

Düz çizgiler:

Göz kırılma, iniş-çıkış yaşamaz. Bu nedenle çerçeveye hareket kazandırmayan, aksine durgunluk duygusu veren çizgilerdir.

Dikey ve yatay düz çizgiler, bir de 90 derecelik

açı ile birleşiyorsa, durgunluk duygusu daha da

yoğun hissedilir.

Yukarıya yönelen düz çizgiler mutluluk, canlılık, hayat duygusu uyandırır. Tıpkı mutlu olan

insanın kollarını yukarı kaldırması gibi.

Aşağıya yönelen düz çizgiler ise hüzün,

bitkinlik duyguları uyandırır.

Eğri Çizgiler:

Dinamizm ve hareket duygusu uyandırır.

Çizgi ne kadar iniş-çıkış taşırsa o kadar canlılık duygusu kazanır, tıpkı deniz dalgaları gibi.

Soldan sağa doğru yazı yazılan kültürlerde, soldan sağa doğru

yükselen çizgiler umudu, iyiye yükselişi çağrıştırırken; tam tersi

yöndeki çizgiler düşüşü, umutsuzluğu hatırlatır.

Denge

Çerçevede birbirini tamamlayan şekillerin,

renklerin ya da aydınlık/karanlık alanların göze hoş görünecek biçimde ayarlanmasıdır.

Denge simetrik ya da asimetrik olabilir.

Simetrinin sadece yatay ya da dikey bir çizgiyle ayrılmış olması gerekmez.

Diyagonal da ayrılabilir.

Perspektif ve Derinlik

Perspektif çerçeveye üçüncü boyut katar.

İki tür perspektif vardır:

Doğrusal perspektif: Giderek birbirine yaklaşan çizgiler.

Hacimsel perspektif: Giderek küçülen cisimler.

Ön plandaki nesneler abartılı biçimde büyük olup arka planın önünü kapatırsa, bu da

çerçeveye derinlik duygusu verir.

Ritm

Arka arkaya gelen benzer nesneler çerçevede

ritm duygusunu arttırır.

İki nesneyi birleştirmemek

Nesnelerin arkasında ne olduğuna dikkat

etmek gerekir. Özellikle oyuncunun başının

arkasında, sanki başından bir şey çıkıyormuş

gibi bir nesne bulunmamalıdır.

Renk, Hareket, Işık

Doğrudan kompozisyonla ilgili değildir; ancak çerçevede bir konuyu öne çıkarmak

istediğimizde renk ve ışık düzenlemesine de özen göstermeliyiz.

 Kırmızı, sarı gibi renkler daha çok dikkat çeker.

 Seyirci hareket eden konuyu, hareketsiz konudan önce görür.

Seyirciye doğru ilerleyen bir hareket, başka yönde ilerleyen bir hareketten daha önce dikkati çeker.

 Aydınlık yerler, karanlık yerlerden daha önce dikkat çeker.