Omurgalılarda Dişin Yapısı Omurgalılarda Dişin Yapısı
1- Balıklar: Balıklar: Bazı türler hariç tüm balıklar dişlere sahiptir ve dişler genellikle Bazı türler hariç tüm balıklar dişlere sahiptir ve dişler genellikle avlanmada kullanılırlar. Kıkırdaklı balıklarda dişler placoidlerden avlanmada kullanılırlar. Kıkırdaklı balıklarda dişler placoidlerden türemişlerdir. Kemikli balıklarda ise dişler geniş varyasyona sahiptir. Bazıları türemişlerdir. Kemikli balıklarda ise dişler geniş varyasyona sahiptir. Bazıları dil üzerinde yer alırken palatın ekstrem durumlarında gırtlakta yer almaktadır.
dil üzerinde yer alırken palatın ekstrem durumlarında gırtlakta yer almaktadır.
Balıklarda dişler genellikle polyphyodonty özellik gösterir. Bazı durumlarda Balıklarda dişler genellikle polyphyodonty özellik gösterir. Bazı durumlarda ise bölgesel olarak sınıflara ayrılır.
ise bölgesel olarak sınıflara ayrılır.
Köpekbalığında dişlerin yapısı
2- Amphibianlar: Amphibianlar: Bulunduğu türlerde dişler küçük-konik bir yapı sergiler ve Bulunduğu türlerde dişler küçük-konik bir yapı sergiler ve balıklarda olduğu gibi polyphyodonty özelliği gösterir. Kara kurbağaları dişe balıklarda olduğu gibi polyphyodonty özelliği gösterir. Kara kurbağaları dişe sahip değillerdir. Bazı amphibianlar ise sadece bir çenede dişe sahiptirler.
sahip değillerdir. Bazı amphibianlar ise sadece bir çenede dişe sahiptirler.
Erken Amfibiyanlarda dişin yapısı
3- Reptiller:Reptiller: Tipik reptil dişlenmesi, boyut varyasyonu gösteren bir dizi konik Tipik reptil dişlenmesi, boyut varyasyonu gösteren bir dizi konik diş ve bu dişlerin sürekli değişimi ile karakterizedir. Bazı durumlarda kesme ve diş ve bu dişlerin sürekli değişimi ile karakterizedir. Bazı durumlarda kesme ve ezme için özelleşmişlerdir. Tümü tek köklüdür. Kaplumbağalarda diş ezme için özelleşmişlerdir. Tümü tek köklüdür. Kaplumbağalarda diş bulunmazken, bazı yılanlarda zehir için özelleşmiş uzun dişler mevcuttur.
bulunmazken, bazı yılanlarda zehir için özelleşmiş uzun dişler mevcuttur.
Dinozorlarda dişin yapısı
4- Kuşlar: Genel olarak kuşlarda diş görülmezken, evrimsel süreçte, ilkel Kuşlar: Genel olarak kuşlarda diş görülmezken, evrimsel süreçte, ilkel türlerin bazılarında çene üzerinde dişler bulunmaktadır.
türlerin bazılarında çene üzerinde dişler bulunmaktadır.
Archaeopteryx te dişin yapısı
5- Memeliler:Memeliler: İlkel plesentalı memeli modeli geniş bir varyasyon İlkel plesentalı memeli modeli geniş bir varyasyon göstermektedir. Birkaç deniz memelisinin diş sayıları artarken, çoğu memelide göstermektedir. Birkaç deniz memelisinin diş sayıları artarken, çoğu memelide ise diş sayılarında azalma görülmektedir. Ekstrem olarak karınca yiyenlerde ise diş sayılarında azalma görülmektedir. Ekstrem olarak karınca yiyenlerde fonksiyonel diş bulunmamaktadır. Memelilerde genellikle iki tip diş fonksiyonel diş bulunmamaktadır. Memelilerde genellikle iki tip diş bulunmaktadır; diphyodonty ve heterodonty. Çoğu türde diş büyümesi erken bulunmaktadır; diphyodonty ve heterodonty. Çoğu türde diş büyümesi erken dönemlerde tamamlanmakta ancak bazen, rodentlerde olduğu gibi dişler dönemlerde tamamlanmakta ancak bazen, rodentlerde olduğu gibi dişler büyümelerini yaşam boyunca sürdürmektedirler. Memelilerde, molarlar kesme büyümelerini yaşam boyunca sürdürmektedirler. Memelilerde, molarlar kesme ve ezme işlemleri için düzleşmiştir. Bu, homeotermik hayvanlarda büyük ve ezme işlemleri için düzleşmiştir. Bu, homeotermik hayvanlarda büyük sindirim kolaylığı sağlamaktadır. Temporomandibular artikülasyonun sindirim kolaylığı sağlamaktadır. Temporomandibular artikülasyonun gelişmesiyle, çiğneme kasları bu tip hareketi arttırmıştır. Tükürük ve enzim gelişmesiyle, çiğneme kasları bu tip hareketi arttırmıştır. Tükürük ve enzim faaliyetleri çiğnemeyi kolaylaştırmış ve sindirim sürecini ağızda faaliyetleri çiğnemeyi kolaylaştırmış ve sindirim sürecini ağızda başlatmaktadır. Prizmatik enamel büyük mastikator yüke izin vermekte, ikincil başlatmaktadır. Prizmatik enamel büyük mastikator yüke izin vermekte, ikincil
palatın gelişimi ise çiğneme periyodunda solunuma olanak vermektedir.
palatın gelişimi ise çiğneme periyodunda solunuma olanak vermektedir.
Memelilerde dişin yapısı