DENETİM MESLEK MENSUBUNUN İŞİ MİDİR? MESLEK MENSUBU DENETİM İŞİNE HAZIR MIDIR?

DENETİM MESLEK MENSUBUNUN İŞİ MİDİR? MESLEK MENSUBU DENETİM İŞİNE HAZIR MIDIR?

Yahya ARIKAN*

3568 Sayılı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebecilik Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu’nun “Amaç” başlığını taşıyan 1’inci maddesinde, “Bu Kanunun amacı, işletmelerde faaliyetlerin ve işlemle- rin sağlıklı ve güvenilir bir şekilde işleyişini sağlamak, faaliyet sonuçlarını ilgili mevzuat çerçevesinde denetlemeye, değerlendirmeye tabi tutarak gerçek durumu ilgililerin ve resmi mercilerin istifadesine tarafsız bir şekilde sunmak ve yüksek mesleki standartları gerçekleştirmek üzere, “Serbest Muhasebecilik”,

“Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik” ve “Yeminli Mali Müşavirlik” meslek- leri ve hizmetleri ile Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliğinin kurulmasına, teşkilat, faaliyet ve denetimlerine, organlarının seçimlerine dair esasları düzenlemektir.”hükmü yer almaktadır.

“Mesleğin Konusu” başlıklı 2’nci maddesi A fıkrasında “Muhasebecilik ve Mali Müşavirlik Mesleğinin Konusu” aşağıdaki gibi düzenlenmiştir:

“Gerçek ve tüzelkişilere ait teşebbüs ve işletmelerin;

a) Genel kabul görmüş muhasebe prensipleri ve ilgili mevzuat hükümle- ri gereğince, defterlerini tutmak, bilanço, kâr-zarar tablosu ve beyannameleri ile diğer belgelerini düzenlemek ve benzeri işleri yapmak.

b) Muhasebe sistemlerini kurmak, geliştirmek, işletmecilik, muhasebe, finans, malî mevzuat ve bunların uygulamaları ile ilgili işlerini düzenlemek veya bu konularda müşavirlik yapmak.

*

c) Yukarıdaki bentte yazılı konularda, belgelerine dayanılarak, inceleme, tahlil, denetim yapmak, malî tablo ve beyannamelerle ilgili konularda yazılı görüş vermek, rapor ve benzerlerini düzenlemek, tahkim, bilirkişilik ve benze- ri işleri yapmak.

Yukarıda sayılan işleri; bir işyerine bağlı olmaksızın yapanlara serbest muhasebeci malî müşavir denir.”

Yine 2’nci maddenin B fıkrasında ise “Yeminli Mali Müşavirlik Mesleğinin Konusu” aşağıdaki gibi düzenlenmiştir:

“A Fıkrasının (b) ve (c) bentlerinde yazılı işleri yapmanın yanında Kanunun 12 nci maddesine göre çıkartılacak yönetmelik çerçevesinde tasdik işlerini yapmaktır.

Yeminli malî müşavirler muhasebe ile ilgili defter tutamazlar, muhasebe bürosu açamazlar ve muhasebe bürolarına ortak olamazlar.” hükmü yer almaktadır.

Yukarıda verilen 3568 sayılı Kanunun 1’nci maddesinde, Kanunun amacı açıklanırken “denetim”e değinilmiş olup; Kanunun 2’nci maddesinde mesleğin konusu belirtilirken “denetim” meslek mensuplarının yapacağı işler arasında sayılmıştır.

Diğer taraftan, 3568 sayılı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebecilik Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu’nun hükümleri gereğince 16 Ocak 2005 gün ve 25702 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Yeminli Mali Müşavirlik ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Sınav Yönetmeliği’nin 14’üncü maddesi “Sınav Konuları”nı aşağıdaki gibi düzenlenmiştir:

“Sınavlar, meslek mensubunun teorik ve uygulama bilgisini ölçmek üzere meslek unvanları itibariyle, aşağıda belirtilen konulardan ayrı ayrı yapılır.

a) Yeminli Mali Müşavirlik sınav konuları:

1) İleri Düzeyde Finansal Muhasebe, 2) Finansal Yönetim,

3) Yönetim Muhasebesi,

4) Denetim, Raporlama ve Meslek Hukuku,

8

Ç Ö Z Ü M

MALi

5) Revizyon, 6) Vergi Tekniği,

7) Gelir Üzerinden Alınan Vergiler,

8) Harcama ve Servet Üzerinden Alınan Vergiler, 9) Dış Ticaret ve Kambiyo Mevzuatı,

10) Sermaye Piyasası Mevzuatı.

b) Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik sınav konuları:

1) Finansal Muhasebe,

2) Finansal Tablolar ve Analizi, 3) Maliyet Muhasebesi,

4) Muhasebe Denetimi,

5) Vergi Mevzuatı ve Uygulaması,

6) Hukuk; Ticaret Hukuku, Borçlar Hukuku, İş Hukuku, SSK ve Bağ-Kur Mevzuatı, İdari Yargılama Hukuku,

7) Muhasebecilik ve Mali Müşavirlik Meslek Hukuku.”

“Yeminli Mali Müşavirlik ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Sınav Yönetmeliği’nin 14’üncü maddesi “Sınav Konuları”nı sayarken, “Serbest Muhasebeci Mali Müşavir” ve “Yeminli Mali Müşavir” olabilmek için

“Denetim“ konusunda da hem teorik hem de uygulama bilgisinin ölçüldüğü sınavda başarılı olmayı şart koşmuştur.

Yukarıda tüm yapılan açıklamalardan da anlaşılacağı gibi, 3568 sayılı Kanun, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik ruh- satı sahibi meslek mensubunun bir çok konuda iş yapmasına imkan tanırken

“denetim” konusunda da iş yapmasına imkan tanımaktadır. Yani, 3568 sayılı Kanuna göre “denetim yapmak” meslek mensuplarının yapacakları işlerden biridir ve kendilerine verilmiş yasal bir haktır.

Mesleğimizde önümüzdeki süreçte, Türk Ticaret Kanunu Tasarısının kanunlaşması beklenmektedir. Söz konusu Tasarıya göre, sermaye şirketleri- nin denetimi zorunludur. Hiç şüphesiz ki, sermaye şirketlerinin denetim işinin, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler tarafından

yapılması yasal bir zorunluluktur. Bu aşamada, meslek mensuplarımızın ken- dilerini bekleyen bu denetim çalışmalarına hazırlanabilmeleri, varsa teorik ve uygulama eksikliklerini tamamlayabilmeleri için kendi kendilerini yetiştirme- lerinin yanında, meslek örgütümüzün ve üniversitelerimizin de meslek men- suplarına denetim konusunda gerekli teorik ve uygulamalı eğitimleri vermeli- dirler.

Diğer taraftan denetim yapacak meslek mensubunun izlenebilmesi, kali- tesinin artırılabilmesi ve kamu güveninin sağlanabilmesi amaçlarıyla, TÜRMOB bünyesinde denetim konusunda “SÜREKLİ EĞİTİM MERKEZİ”

açılabilir, “DENETİM KÜTÜĞÜ” ve “KALİTE GÜVENCE MERKEZİ”

oluşturulabilir.

10

Ç Ö Z Ü M

MALi

YA ZI LA R RE FE RE ED PA PE HA KE M L‹

HAKEML‹ YAZILAR

REFEREED PAPERS



12