UZAKTAN YÜKSEKÖÐRETÝM KAPSAMINDA AÇILACAK DERSLER/PROGRAMLARA iLÝÞKÝN GENEL ÝLKELER
Bu doküman 14 Aralýk 1999 tarih ve 23906 sayýlý Resmi Gazetede yayýnlanarak yürürlüðe giren "Ãœniversitelerarasý iletiþim ve Bilgi Teknolojilerine Dayalý Uzaktan Yükseköðretim Yönetmeliði", kapsamýndaki ders ve programlarda uyulmasý gereken ilkeleri belirlemek amacýyla, ilgili yönetmeliðin 5. maddesi gereðince Enformatik Milli Komitesi tarafýndan
hazýrlanmýþtýr. Birinci bölüm uzaktan eðitim kapsamýndaki çalýþmalarda kavram terminoloji birliði saðlamak amacýna yöneliktir.
Ýkinci bölümde, uzaktan eðitim ders ve programlarýnýn geliþtirilmesinde ve deðerlendirilmesinde uyulmasý gereken ilkeler Ders/program organizasyonunun yeterliliði Ders/program sunumunun teknolojik uygunluðu Eðitsel sonuçlar(öðrenme etkinliði) baþlýklarý altýnda ele alýnmaktadýr..
Üçüncü ve dördüncü bölümlerde ise etkileþimli ve etkileþimsiz olarak sunulan uzaktan eðitim derslerinde bulunmasý önerilen özellikler ele alýnmýþtýr.
Uygulamalar doðrultusunda gereksinim duyulduðu ya da talep edildiði takdirde gerekli eklentiler yapýlacaktýr.
1 TANIM VE AÇIKLAMALAR 1.1 Tanýmlar
1.1.1 Uzaktan Eðitim / Uzaktan Yükseköðretim
Öðrenci ve öðretim elemanlarýnýn farklý coðrafi mekanlarda olduðu, ders malzemesi aktarýmý ve etkileþimin teknolojiden yararlanýlarak gerçekleþtirildiði eðitim biçimidir
1.1.2 Uzaktan Eðitim Dersi
Belirli bir dersin içeriðinin uzaktan eðitim teknolojileri kullanýlarak aktarýlmasýna yönelik organizasyondur.
1.1.3 Uzaktan Eðitim Programý
Tümü uzaktan eðitim yöntemlerine dayalý olarak verilen önlisans, lisans ya da yüksek lisans programlarýna yönelik organizasyondur.
1.1.4 Sunucu Ãœniversite
Uzaktan eðitim amaçlý, olarak ilgili yönetmelik kapsamýnda ders ya da program açmak isteyen üniversite sunucu olarak adlandýrýlýr. Sunucu üniversite uzaktan eðitim kapsamýnda açýlan derslerin ve programlarýn akademik standartlarý saðlayacak þekilde tasarlanmasýný ve sunulmasýný saðlamalýdýr.
1.1.5 istemci Ãœniversite
Uzaktan eðitim amaçlý olarak ilgili yönetmelik kapsamýnda ders ya da program talep eden/alan üniversite istemci (alýcý) olarak adlandýrýlýr. istemci üniversiteler uzaktan eðitim kapsamýnda açýlan dersleri ve programlarý alabilmek için sunucunun öngördüðü teknik altyapýyý ve idari organizasyonu kurmuþ olmalýdýr.
1.1.6 Kredilendirme
Sunucu üniversite tarafýndan hazýrlanan ders projesinin, EMK tarafýndan bu dokümandaki ilkelere göre
deðerlendirilmesi saðlanýr. Bu deðerlendirme sonunda Komite, kendi hazýrladýðý deðerlendirme yönergesine uygun olarak baþarýlý bulunan her projeye Aý B veya C notlarýndan birini verir. Notlama, dersin içeriðini oluþturan konunun uzmanlarýný da içine
alan alt komiteler tarafýndan takdir olunarak EMK'ya bildirilir. Bu notlarýn ilaný zorunlu deðildir.
1.1.7 Not Bildirim Formu
Dersin sonunda, yönetmelikte belirtilen nitelikte yapýlan sýnavlarýn sunucu üniversite tarafýndan düzenlenen sonuç
listesidir. Bu liste, istemci üniversite rektörlüðüne gönderilir.
1.1.8 Özel Öðrenci
Bir yükseköðretim kurumu öðrencisi olup, baðlý olduðu programdan baðýmsýz olarak belli bir konuda kendi isteði ile bilgi edinmek veya bilgisini artýrmak isteyen kiþidir. Bu kiþiler, sunucu üniversitenin belirleyeceði koþullarla dersi alabilirler.
1.1.9 Ders izleme ve Deðerlendirmesi
Öðrencilerin uzaktan eðitim kapsamýndaki derslere eriþimlerinin deðerlendirilmesi sunucu üniversitenin sorumlu öðretim üyesi tarafýndan yapýlýr. Bu deðerlendirmenin nasýl yapýlacaðý, ders baþlamadan önce istemci üniversiteye ve derse kayýt yaptýran öðrencilere bildirilir.
1.2 Uzaktan Eðitim Teknolojileri
Uzaktan eðitimde yararlanýlan teknolojiler geleneksel olarak aþaðýda belirtilen dört kategoride ele alýnýr ve kendi içinde çeþitli alt gruplara ayrýlýr. Söz konusu teknolojilerden yararlanarak derslerin senkron (eþzamanlý) ya da asenkron (eþzamansýz)
sunumuna dayalý eðitim modelleri oluþturulabilir.
1.2.1 Basým
Uzaktan eðitim uygulamalarýnýn temel eðitim malzemesi olup, ders kitabý, yardýmcý kitap, alýþtýrmalar, ders sunum çizelgesi (syllabus), örnek olaylar ve haber bültenleri posta yoluyla öðrencilere ulaþtýrýlýr.
1.2.2 Ses (Audio)
Sese dayalý kaydedilmiþ derslerin yayýn yoluyla öðrencilere ulaþtýrýlmasýný ve tam etkileþimli ses konferans tekniklerinin tümünü kapsar.
1.2.3 Görüntü (Video)
Görüntüye dayalý kaydedilmiþ derslerin, bantlan TV yayýný þeklinde veya canlý yayýn yoluyla ve öðrencilerin yayýn sýrasýnda soru sormalarýný saðlayacak þekilde tam etkileþimli olarak sunumuna dayalý tekniklerin tümünü kapsar.
1.2.4 Bilgisayar (Elektronik Ortam)
Derslerin iletiþim aðýna baðlý bilgisayarlar üzerinden tam veya sýnýrlý etkileþimli ya da etkileþimsiz (baðýmsýz/stand alone) olarak sunumunu saðlayan ve aþaðýda açýklanan tekniklerin tümünü kapsar.
http://www.eogrenme.net Joomla! ve MJ Turkiye ile Güçlendirilmiþtir Oluþturan: 18 June, 2016, 21:41
1.2.4.1 Bilgisayar Destekli Eðitim
Bilgisayarýn tek baþýna öðretici makine olarak kullanýldýðý ders malzemeleri sunum biçimidir. Baþka bir ders malzemesi olmaksýzýn ders öðretmeye yönelik çoklu-ortam (multi-medya) yazýlýmlarý bu kategoride ele alýnýr.
1.2.4.2 Bilgisayar Yönetiminde Eðitim
Bilgisayar destekli ders yazýlýmlarýnýn öðrenci kayýtlarý ve ders yönetim yazýlýmlarý ile desteklendiði uygulamadýr.
1.2.4.3 Bilgisayar Ortamýnda Eðitim
Dersle ilgili malzemelerin aktarýmý için bilgisayarýn etkileþimli kullanýldýðý sistemdir. E-posta, faks, gerçek zamanlý bilgisayar konferanslarý (computer conferencing) bu tür uygulamalardýr.
1.3 Sunum Teknikleri
Uzaktan eðitim teknolojileri ses veya görüntüye dayalý manyetik ve optik ve basýlý malzemesinin öðrencilere ulaþtýrýlmasý ya da etkileþimsiz olarak sunulmasýný saðlayacak þekilde seçilebilir. Ancak günümüz uzaktan yüksek öðretiminde
etkileþimi saðlamanýn giderek önem kazandýðý düþünüldüðünde, sýnýrlý ya da tam etkileþimli uzaktan ders sunum teknikleri kullanýlmasýna aðýrlýk verilmesi önerilir. Aþaðýda çeþitli uzaktan eðitim ders sunum tiplerine iliþkin hazýrlama ilkelerine yer verilmiþtir.
Belli baþlý ders sunum kategorileri þunlardýr: Etkileþimli sunum Senkron Asenkron Etkileþimsiz sunum1.3.1 Senkron Sunum Senkron sunumlu uzaktan eðitim, sunucu taraftaki öðretim üyesi ile istemci taraftaki öðrencilerin eþzamanlý olarak (canlý baðlantý yoluyla) ders etkileþimi içinde olduklarý uygulamalar bütünü olarak tanýmlanýr. Bunun da en yaygýn uygulamasý videokonferans yöntemidir.
1.3.2 Asenkron Sunum
En güncel asenkron sunum yöntemi web tabanlý alanýdýr. Web tabanlý asenkron derslerde ders malzemesi büyük ölçüde web üzerinden sunulur. Ders, öðrenci destek hizmetleri, iletiþim i etkileþim, ve ölçme-deðerlendirme aktivitelerini de genellikle web üzerinden gerçekleþtirir. Video kaset gibi yardýmcý malzeme de kullanýlabilir. Öðrenci ile öðretim üyesinin fiziksel olarak yüz yüze gelmemesi nedeniyle ders malzemesi, iletiþim ve diðer destek sayfalarýnýn eðitsel açýdan öðrencinin ilgisini ekranda tutacak þekilde tasarlanmasý gerekir.
1.3.3 Etkileþimsiz Sunum
Burada ders içeriði tek yönlü olarak öðrenciye sunulmaktadýr ve etkileþim son derece sýnýrlýdýr. CD-ROM, video kaset gibi malzemeler ya da TV yayýný gibi sistemler bu kategoriye girer.
2. DERS / PROGRAM TASARIMI VE ORGANÝZASYONUNDA UYULMASI GEREKEN iLKELER 2.1 Ders/Program Organizasyonun Yeterliliði
Ders içeriðinin (müfredat) tam ve etkin bir þekilde aktarýlmasýný saðlayacak organizasyonun sunucu ve istemci tarafýndan saðlanmýþ olmasýyla ilgilidir. Bu doðrultuda, istemci ve sunucu üniversitelerin; q Sunucu /istemci altyapý organizasyonu q
iletiþim/etkileþim q Öðrenci destek hizmetleri q Ölçme Deðerlendirme konularýndaki düzenlemeleri yapmalarý ve uzaktan eðitim teknolojisinden yararlanmada gerekli teknik standartlara uymalarý beklenir.
2.1.1 Sunucu / istemci Altyapý Organizasyonu
Ders sunumu için, öngörülen ortamlarda, ders malzemesi hazýrlayacak ve sunacak teknik altyapý bulunmalý; ders malzemelerinin öngörüldüðü biçimde iletilmesini saðlayacak organizasyon kurulmuþ olmalýdýr.
Ýstemci üniversite, sunucu üniversitenin öngördüðü teknik altyapý ve organizasyonu saðlamakla yükümlüdür.
Sunucu, ders sunumunda yararlanýlacak donanýmýn ve yazýlýmýn etkin kullanýmý konusunda eðitimli olmalýdýr.
Derse kayýt ve not bildirim iþlemleri, ilgili yönetmeliðe uygun olarak yapýlabilmelidir.
Dersi alacak öðrencilere, ders sunum teknolojisi konusunda yeterli bilgilendirme yapýlmalý ve gerekiyorsa ön eðitim verilmelidir.
2.1.2 iletiþim/Etkileþim Ders/Program
Ders sunumu için çeþitli uzaktan eðitim teknolojilerinden yararlanýlabilir. Ancak, açýlan tüm ders ya da programlar için sunucu üniversitede web sayfalarý bulunmalý, öðrenci-öðretici iletiþimi aðýrlýklý olarak bu yolla saðlanmalýdýr
Ýstemcinin dersi alan öðrencilere yeterli kapasitede ve eðitim süresince internet eriþimine olanak saðlayacak altyapýsý olmalýdýr.
Sunucu üniversite ve istemci üniversite her ders için birer öðretim elemanýný ders koordinatörü olarak atayacaktýr.
Sunucu üniversitede, koordinatör, dersi veren öðretim üyesi olabilir.
Uzaktan eðitim uygulamalarýnda etkileþimin (öðrenci-öðretim elemaný, öðrenci-ders malzemesi, öðrenci-öðrenci) nasýl saðlanacaðý planlanmalý ve uygulanmalýdýr.
2.1.3 Öðrenci Destek Hizmetleri
Ders baþlangýcýnda, uygulanacak kurallar, ölçme deðerlendirme biçimi, ders sunum çizelgesi (Syllabus) vb. gerekli açýklamalar yapýlmalý ve bu bilgiler web ortamýnda da bulunmalýdýr.
Öðrencilere sunulacak veya gönderilecek her türlü ders malzemesi, ders planýnda öngörülen sürelerde ulaþtýrýlmalýdýr.
2.1.4 Ölçme - Deðerlendirme
Ölçme-deðerlendirme, her tür eðitsel uygulamanýn temel öðelerinden birisi olup, öðrencilerin ders baþarýsý (notu) yanýnda, bu dersin eðitsel baþarýsýyla ilgili geri-beslemeyi de içermelidir.
Ölçme-deðerlendirme biçimleri dersin/programlarýn amaçlarý ve içeriðiyle uyumlu olmalýdýr.
Ölçme-deðerlendirme, öðrencilere kendi öðrenme hýzlarýný ve düzeylerini deðerlendirebilme ve yetersiz olduklarý alanlarý belirleyebilme olanaðý saðlamalýdýr
2.2 Ders/Program Sunumunun Teknolojik Uygunluðu
Sunum ortamýnýn ve ders malzemelerinin dersin kapsamýný tam ve etkin bir þekilde öðrencilere aktarmasýnýn saðlanmýþ olmasýyla ilgilidir.
2.2.1 içerik ve Sunum Teknolojisi
Ders sunumunda, teknolojinin rolü çok önemli olmakla birlikte, ders tasarýmýnda sunum teknolojisinden daha çok, eðitsel sonuçlar göz önüne alýnmalýdýr. Bu nedenle sunum teknolojisinin belirlenmesinde; dersin içeriði, öðrencilerin gereksinmeleri ve ders sunumunda öðretim üyesini kýsýtlayan faktörler esas alýnarak bir seçim yapýlmýþ olmalýdýr.
http://www.eogrenme.net Joomla! ve MJ Turkiye ile Güçlendirilmiþtir Oluþturan: 18 June, 2016, 21:41
Derse kayýtlý öðrenci sayýsý öngörülen teknoloji açýsýndan yönetilebilir büyüklüklerin üzerinde olmamalýdýr.
2.2.2 Eðitsel Tasarým
Ders içeriðinin öngördüðü eðitimin, en etkili ve verimli þekilde sürdürülüp sonuçlandýrýlmasý için eðitim kuramlarý ve eðitim teknolojisi olanaklarý çerçevesinde sistematik bir planlama, geliþtirme, uygulama ve deðerlendirme süreci olan
eðitsel tasarým gerçekleþtirilmiþ olmalýdýr.
2.3 Ders/Program Etkinliðinin Deðerlendirilmesi
Dersle ilgili problemlerin belirlenmesi ve giderilmesine yönelik olup, ders sunumu sonunda öðrenme hedeflerine ulaþma, ders sunum teknolojilerinin etkin kullanýmý ve sunum biçimiyle ilgili öðrencilerin görüþlerini kapsar.
Ders sunum süreci sýrasýnda yapýlan gözlemler ve öðretim elemanlarý ile öðrencilerin deðerlendirmelerine dayanýr.
3. ETKÝLEÞÝMLÝ UZAKTAN EÐÝTÝM DERSLERÝNDE BULUNMASI ÖNERÝLEN ÖZELLÝKLER 3.1 Senkron Sunum - Video konferans
Bir dersin eþzamanlý sunumu, sunucu ve istemci arasýnda kurulacak yer uydu radyolinki, kiralýk özel hat, ýSDN ya da internet/intranet üzerinden iki yönlü tam etkileþimli canlý yayýn yoluyla gerçekleþtirilebilir. Hangi tip videokonferans
uygulamasýna yönelineceði, sunucu ve istemcinin sahip ya da kurmaya hazýr olduklarý altyapý donanýmýna baðlýdýr. Radyolink baðlantýlý yayýnlarda, sunucu ve istemci taraflarda, birbiriyle uyumlu verici istemci terminaller ve bunlar üzerinden karþýlýklý baðlý stüdyo-sýnýflar bulunmalýdýr. Bu stüdyo-sýnýflardaki yayýn donanýmý endüstriyel kalitede seçilmeli, ileri ders sunum gereçleri (bilgisayar, doküman kamerasý, whiteboard) bulundurulmalý ve yetkin bir ses ve ýþýk düzeni saðlanmýþ olmalýdýr.
istemci taraftaki stüdyo-sýnýflarda canlý yayýnýn video kasetlere kaydedilmiþ versiyonlarý ve manyetik ya da optik her türlü kayýt malzemesinin sunumunu saðlayacak gösterim gereçleri (video, CD/DVD oynatýcý, bilgisayar) bulundurulmasý önerilir.
Sunucu ve istemci üniversiteler, canlý ders yayýnýný radyolink yerine að-tabanlý olarak iletmeyi ve almayý da yeðleyebilir. Bu durumda sunucu ve istemci üniversiteler arasýnda uçtan uca kiralýk özel hat ya da ýSON baðlantýsý kurulabilir veya internet/intranet baðlantýsý tercih edilebilir. Bu türden baðlantýlarda tatminkar bir görüntü kalitesinin saðlanabilmesi için en az 128 kb/sn, tercihen 256 kb/sn ve daha yüksek hýzlardaki baðlantý seçeneklerine yönelinmesi gerektiði göz
önünde bulundurulmalýdýr.
Að tabanlý video konferans uygulamalarýnda da radyolink baðlantýlý sistemlere benzer þekilde, akustik ve ýþýk düzeni iyi tasarlanmýþ ve en az endüstriyel yayýn kalitesinde stüdyo-sýnýflarýn sunucu ve istemci taraflarda kurulmasý gerekecektir.
Buna ek olarak, ýSON ya da kiralýk hat baðlantýlarýna uygun videokonferans cihazlarý bulunmalýdýr. Ancak, bunun bir istisnasý PC-tabanlý video konferans uygulamasý olup, bu uygulamada istemci tarafta stüdyo sýnýf yerine, çoklu-ortam destekli bir bilgisayar laboratuarý bulunmasý yeterli olacaktýr. Bir kiþisel bilgisayar baþýna, en çok iki öðrenci olarak gruplanabilecek öðrenciler monitörlerinde canlý olarak dersi izleyebileceklerdir.
Senkron sunum uygulamalarýnýn tümünde dersin sunucu üniversite tarafýnda dersin bir web yöresi yaratýlmalý ve bu yörede bulunacak ders planý, özet içerik sunumu (isteðe baðlý), elektronik posta, sohbet, ödev verme/toplama, duyuru
panosu ve öðrenci not listesi sayfalarýyla öðrenci-öðretim elemaný etkileþimleri saðlanmalýdýr. Bu web sayfalarýnýn grafik tasarýmý ve stil açýsýndan, Bölüm 3.2.1'de anlatýlan özellikleri taþýmasý önerilir.
Senkron sunum uygulamalarýnda alýcý tarafta görüntü kalitesinin yeterli olabilmesi için altyapý özelliklerinin yeterli olmasýnýn yaný sýra, sunucu üniversitede, öðretim elemanýnýn ders anlatma sýrasýnda kullanacaðý basýlý malzemenin (ders notlarý) hazýrlanmasýnda ve ders anlatma sýrasýnda belli ilkelere uymasý önerilir. Bu ilkeler aþaðýda sýralanmýþtýr:
3.1.1 Senkron Ders Sunum Malzemesi Hazýrlama Önerileri
Senkron ders sunumuna dönük hazýrlanacak derslerin, sunum ortamýnýn teknik olanak kýsýtlarý göz önüne alýnarak önceden planlanmasý, yazýlý ve görsel malzemenin tutarlý bir format dahilinde önceden hazýrlanmasý/tasarlanmasý ve öðrenci ilgisini artýracak teknik ve malzemeler içermesi istenir. Senkron ders sunumlarýnda öðretim elemanlarýnýn karatahta yerine doküman kamerasý kullanmalarý hemen hemen kaçýnýlmaz bir zorunluluk olduðundan kullanacaklarý basýlý ve her türlü görsel malzemenin belli teknik ilkelere uyularak hazýrlanmasý gerekir: Ders notlarý A4 formatýnda açýk mavi/gri kaðýda kolay okunabilir ve en az 30 punto bold fontlar seçilerek yatay (ýandscape)
basýlmalýdýr. Olabildiðince kýsa ve net ifadeler kullanýlmalý ve satýrlar arasýnda en az çift boþluk býrakýlmýþ olmalýdýr. Yazýlý malzeme bol grafik, þema ve resimle desteklenmelidir. Yaygýn olarak kullanýlan sunum yazýlýmlarýndan yararlanýlmasý önerilir. Elle grafik
çizilecekse koyu renkli ve en az 1mm uçlu marker
kalemleri kullanýlmalýdýr. Her sayfanýn köþesinde boþ bir pencere býrakýlýrsa, yayýn masasý
bu pencereye öðretim elemanýnýn görüntüsünü oturtabilecek ve böylece öðrencilerin öðretim elemaný ve ders malzemesini ayný
anda görmeleri mümkün olacaktýr. Görüntüsünün iletilmeye uygun olmamasý nedeniyle ders sunumu tepegöz ile yapýlmamalýdýr.3.1.2 Ders Anlatýmý Sýrasýnda izlenecek Yaklaþýmlar
Senkron uzaktan eðitim uygulamalarýnda öðretim elemaný bu yeni tarzda ders vermeye ve altyapýsýný kullanmaya kendisini hazýrlamalý ve ders öncesinde kendisine yeterli bir alýþma dönemi ayýrmalýdýr. Bu tür uygulamada öðrenci ve öðretim
elemanýnýn yüz yüze bir konumda bulunmamalarý nedeniyle doðabilecek etkileþim eksikliði öðretim elemanýnýn izleyeceði doðru yaklaþýmlarla aþýlabilir.
Bunun yaný sýra kamera önünde uyulmasý gereken bazý kurallarda mevcuttur: Öðretim elemanlarý istemci sýnýftaki öðrencileri teker teker ve adlarýyla tanýmaya çalýþmalý, anlatým sýrasýnda doðrudan kameraya bakarak göz kontaðý saðlamaya çalýþmalý ve öðrencileriyle teknoloji destekli etkileþimlere açýk olmalýdýr. Öðretim elemaný kamera karþýsýnda, bir örgün öðretim sýnýfýnda olduðu ölçüde hareket edemeyeceðini ve hatta sýnýfta
http://www.eogrenme.net Joomla! ve MJ Turkiye ile Güçlendirilmiþtir Oluþturan: 18 June, 2016, 21:41
dolaþamayacaðýný kabullenmelidir; zira bu, kameranýn izlemesini zorlaþtýrýr. Siyah-beyaz desenli, ya da parlak ve çarpýcý kumaþlardan yapýlmýþ giysiler kamera çekimlerine uygun olmayýp alýcý tarafta rahatsýz edici görsel etkileri olur. Kullanýlacak metal takýlar, ceplerdeki bozuk para, anahtar türü metal aksamdan kaynaklanan gürültüler mikrofon sesine
karýþarak ses kalitesini bozar.3.2 Web Tabaný. Asenkron Sunum
Bu tür derslerin hazýrlayýcýlarýnýn, bir ders geliþtirme/verme aracý kullansýnlar ya da kullanmasýnýar, web sayfalarýnda bulundurmalarý gerekenler iki yönden ele alýnabilir. Grafik Tasarýmý ve Stil Genel Yapý ve Format
3.2.1 Graifik Tasarýmý ve Stil
Derslerin içerik kýsmýnýn kullanýcýnýn dersi akýlda kalýcý bir þekilde izleyebilmesi açýsýndan iyi bir grafik tasarýmýna ihtiyacý vardýr.
Buna göre aþaðýdaki kýstaslara uyulmasý önerilmektedir: Dersi oluþturan web sayfalarý rahat gezinmeyi saðlayacak bir yapý izlemeli ve bunu oluþturacak grafik araçlarla desteklenmelidir.( Örneðin ileri, geri düðmeleri) Ders metninin satýrlarý ekran boyutunun %70 - %75'ni kaplayacak þekilde düzenlenmeli, sayfalarýn konu bütünlüðünü bozmamak
kaydýyla çok uzun olmamasýna özen gösterilmeli, ekran
çözünürlüðünün 600'800 olmasýna dikkat edilmelidir. Çok fazla renk kullanýlmamalý ve belli renk
kombinasyonlarýndan kaçýnýlmalýdýr. (Örneðin sarý+beyaz, kýrmýzý+siyah, mavi+yeþil. Ders genelinde mümkün olduðunca
"serifsizll font kullanýlmalý, ana baþlýklar ve alt baþlýklardaki font büyüklüðü ve bütünlüðüne dikkat edilmeli ve bu bütünlük ders genelinde korunmalýdýr. Çok küçük ya da çok büyük fontlardan kaçýnýýmalý, uzun bir metnin
tamamý büyük harfle yazýlmamalýdýr. Ders notlarý içerisinde akýlda kalýcýlýðý artýrmak açýsýndan resimlerle ya da diðer çoklu- ortam araçlarýyla kolayca anlatýlabilecek bir nesneyi metinlerle açýklamaktan kaçýnýlmalýdýr. Ancak gereksiz ve konuyla
ilgisiz süslemeler kullanýlmamalýdýr. Resimler için uygun çözünürlük ve boyut kullanýlmalýdýr. Grafik tasarýmý yapýlýrken eriþim hýzý önemle göz önünde bulundurulmalýdýr. Birden fazla ders içeren paketlerde ekran tasarýmý açýsýndan
bütünlük ve tutarlýlýk saðlanmasý gerekmektedir.3.2.2 Genel Yapý ve Format
Bir web tabanlý derste tarayýcý(browser) ile ulaþýlabilen aþaðýdaki sayfalar bulunmalýdýr. Dersin izlenmesini kolaylaþtýrmak açýsýndan bu sayfalar arasýnda düzgün bir yapý kurulmasý önemlidir. Kapak sayfasý Ders içeriði sayfasý Ders
sayfalarýTartýþma grubu sayfalarý Öðrenci listelerini atlama sayfalarý Ödevli alýþtýrma sayfalarý (Ders malzemesi içerisinde de yer alabilir) Sýkça sorulan sorular (Dersin birden fazla kere verilmesi durumunda) Ek baðlantý sayfalarý Web tabanlý derslerin
izlenmesi ile ilgili bilgi sayfasý3.2.2.1 Kapak Sayfasý
Bu sayfada bulunmasý öngörülenler þunlardýr: Dersin tam adý, bölümü, kodu, kredisi Öðretim elemanlarý web sayfalarýna baðlantýlar (link) Ders planý sayfasýna baðlantýlar q Tartýþma grubu sayfasýna baðlantýlar Duyurular/ödevler sayfalarýna baðlantýlar Ders malzemesine baðlantýlar Baðlantý kurulabilecek kiþi/kiþilerin telefon/adres/faks/e-posta bilgileri3.2.2.2 Ders Planý Sayfasý
(Syllabus)
Bu sayfada; Dersin amacý / hedefi, önkoþullar, katalog bilgileri Dersin yürütülüþ þekli (varsa kaç saat yüz yüze vs.) Ders kitabý ve yardýmcý kaynaklar Notlama bilgileri Haftalýk program bulunmalýdýr. Haftalýk program tercihen tüm ödev ve sýnav tarihlerini içermelidir. Haftalýk programdan ders sayfalarýna baðlantýlar bulunmalýdýr.3.2.2.3 Ders Sayfalarý
Bu sayfalarda ders notlarý, etkileþimli örnek ve alýþtýrmalar v.b. bulunacaktýr. Ders notlarýnýn hazýrlanmasýnda ve sunuluþunda aþaðýdaki eðitsel ilkelerin izlenmesi yararlý olacaktýr: Her konunun baþýnda konunun öðrenme hedefleri bulunmalýdýr, Ders notlarý
ders kitabI gibi yazýlmamalýdýr. Öðrencilerin, ayrýca ders kitabI olduðu unutulmamalýdýr. Ders notlarý sýnýflarýmýzda anlattýðýmýz kapsam ve uzunlukta olmalý; ancak, hatasýz ve düzgün bir dille yazýlmasýna özen gösterilmelidir. Daha fazla ayrýntý için baðlantý
ya da okuma ödevi verilebilir. Ders notlarý, konu bütünlüðü olan paketler halinde hiyerarþik bir yapý izlemelidir. Öðrenci motivasyonu ve aktif öðrenmeyi destekleme açýsýndan en fazla birkaç web sayfasý sonunda okuma dýþýnda yapýlmasý gereken bir aktivite eklenmelidir. Bunlar, etkileþimli (interaktif) alýþtýrma (kýsa cevabI olan ve sistemde hemen deðerlendirilip sonuçlandýrýlabilecek türde sorular) ve konuya baðlý olarak animasyon-simülasyon -film-ses vb. gibi çoklu-ortam araçlarý olabilir.3.2.2.4 Tartýþma (Forum,Chat) Grubu Sayfalarý
Bu sayfada tercihen konulara ayrýlmýþ ve tarih sýrasýna dizilmiþ mesajlar görünmelidir. Mesajlar öðretim elemanlarý ve öðrenciler arasýnda asenkron olarak yollanýr. Bu amaçla, öðrencileri gruplara bölerek kendi aralarýnda ve gruplar arasýnda tartýþmalar yapmaya olanak saðlayan yazýlýmlarýn kullanýlmasý (forum) yararlý olacaktýr. Web tabanlý derslerin bu özelliðinin iletiþimi artýrýcý rol oynamasý beklenmektedir. Ayrýca, senkron tartýþmalara olanak saðlayacak bir ortamýn (chat) yaratýlmasý da
mümkündür.
3.2.3.5 Ödev/Sýnav/Duyuru Sayfalarý
Burada ödev/proje/sýnav vb. sorularý ve duyurular bulunur. Ödevlere ders notlarýndan baðlantýlarla da ulaþýlabilir. Ödevlerin hazýrlanmasý ve internet aracýlýðýyla yollanabilmesi için öðrencinin yapmasý gerekenler açýkça yazýlmalýdýr.
3.3.2.6 Sýkça Sorulan Sorular Sayfalarý
Burada dersin bir kereden fazla verilmesi durumunda konu bazýnda gruplanmýþ olarak öðrenciler tarafýndan en çok sorulan sorular ve cevaplarý bulunur.
3.2.3.7 Ek Adres Sayfalarý
Ders ile ilgili ek internet adresleri buraya konulmalýdýr. Bu adreslerin hangi konuyla ilgili olduðu adresin altýnda bir iki cümleyle belirtilmelidir. Ek adreslerin konular bazýnda gruplandýrýlmasý yararlýdýr.
3.2.3.8 Asenkron Derslerin Ýzlenmesi Ýle Ýlgili Bilgi Sayfasý
Bu sayfada aþaðýdaki bilgiler bulunmalýdýr: Kullanýlacak bilgisayarlarýn özellikleri Kullanýlacak tarayýcýnýn özellikleri, sürüm, v.b Derse özel konular (özel yazýlým kullanýlacaksa ona iliþkin bilgiler) Ders malzemesinde gezinme ile ilgili genel bilgiler
4 ETKÝLEÞÝMSÝZ SUNUMLU DERS VE MALZEMELER 4.1 Etkileþimsiz Sunum Amaçlý Ders Malzemeleri 4.1.1 Basýlý Malzemeler
http://www.eogrenme.net Joomla! ve MJ Turkiye ile Güçlendirilmiþtir Oluþturan: 18 June, 2016, 21:41
Tüm eðitim süreçlerinin temel öðesi olup, ders ve yardýmcý kitaplarý, çalýþma kýlavuzlarý, bültenler vb. þeklindeki basýlý malzemelerdir. Aþaðýda belirtilen özellikler göz önüne alýnarak, grafik, þekil ve örneklerle desteklenerek kolay anlaþýlýr bir biçimde uzman ekiplerce hazýrlanýrlar: Açýk bir þekilde belirtilmiþ amaçlar Basýlý malzemenin etkin kullanýmý konusunda yönlendirici açýklamalar Kullanýcýya kolay gelen stilde yazým Kýsa, yönetimi kolay öðretici bölümler Çok sayýda örnek Sözel anlatým yerine mümkünse þekillere dayalý anlatým Baþka medyalara baðlantý kurucu açýklamalar Farklý öðrenme
ihtiyaçlarýnýn göz önüne alýnmýþ olmasý Öðrencileri basýlý malzemeyi kullanmaya teþvik edecek alýþtýrmalar Öðrencilerin kendi öðrenme etkinliklerini ölçebilecekleri geri besleme mekanizmalarý Baþkalarýndan yardým alma konusunda tavsiyeler. Net ve
kolay anlaþýlýr bir dil Ucuz, eriþimi ve kullanýmý kolay, taþýnabilir, kullaným esnekliði olan bir eðitim malzemesi olup gözden geçirilerek yenilenmesi kolaydýr. Okuma becerilerine dayanmasý, etkileþim ve geri bildirime olanak saðlamamasý, sunum biçiminin büyük ölçüde yazý olmak üzere ile þekil ve fotoðraftarla sýnýrlý olmasý önemli
eksiklikleridir. 4.1.2 Ses Kaseti
Bu ortamda hazýrlanan ders malzemelerinin öncelikle teknik kalitesinin yüksek olmasý gerekmektedir. Bunun için ses
kayýtlarýnýn yapýldýðý stüdyolarýn, ses yalýtýmý yapýlmýþ olmasý, kaliteli mikrofonlar ve mikserler kullanýlmasý önerilmektedir. Master ders programýnýn kaydý ve kurgusu Mini-Disk (MD) ya da DAT gibi formatlarda yapýlmalýdýr. Master programlarýn öðrencilere
ulaþtýrýlmak için yapýlacak kopyasý, krom (chrome) alaþýmý taþýyan kasetlere yapýlmalýdýr.
Programlarda seslerinden yararlanýlacak, özellikle sunucu, spiker, anlalýcý gibi ana öðe olan kiþilerin "diksiyon" dersi almýþ alanlardan ve bu iþi profesyonelce yapanlardan seçilmelidir.
Öðrencilerin ellinde var olan kitabý aynen okumadan kaçýnýlmalýdýr. Bunun yerine öðrencilerin ders kitaplarýnda yer alan grafik, tablo vb. gibi görsel anlatým araçlarýnýn daha iyi anlaþýlmasýný saðlayacak yöntemler kullanýlmalýdýr. Ayrýca, kitap içinde yer alan konular üzerine örnek olaylar, dramalar, söyleþiler yapýlmalýdýr.
4.1.3 Video Kaset
Bu ortamda hazýrlanan ders malzemelerinin öncelikle görüntü ve ses açýsýndan teknik kalitelerinin yüksek olmasý gerekmektedir. Bunun için video programlarýn üretiminde kullanýlan araç ve gerecin profesyonel düzeyde olmasý ve
master programlarýn en az Betacam formatta hazýrlanmasý önerilmektedir. Öðrencilere daðýtýlacak kaset formatlarýnýn ne olacaðý önceden duyurulmalý ve yüksek kaliteli kasetlere kopyalama yapýlmalýdýr.
Bilindiði gibi video, görüntüleri hareketli olarak izleyicisine sunar. Bu ortamýn en önemli avantajlarýndan biri budur. Bu nedenle video kaset olarak öðrencilere hazýrlanacak programlarda hareketli grafik, animasyon gibi görsel malzemenin kullanýlmasý gerekir. Böylece öðrenci, ders kitabýnda hareketsiz olarak gördüðü bir tabloyu, aþama aþama deðiþimini görerek daha rahat anlar. Öðrenci, video kasetteki programlarý istediði zaman geriye alýp, yeniden izleyebilir ya da
görüntüyü dondurabilir. Bu ortamýn saðladýðý böylesi avantajlardan ders programlarý hazýrlanýrken yararlanýlmalýdýr. Sýnýf ortamýnda yapýlan derslerin ses ve görüntü kalitesi saðlanarak çekilmesi ve video kaset olarak öðrenciye posta veya
'videostreaming' yoluyla aktarýlmasý da özellikle asenkron sunum uygulamalarýnda izlenen bir yoldur.
4.1.4 Kompakt Disk (CD) ve DVD
Etkileþimsiz sunum amaçlý ders malzemeleri arasýnda en güncel olanlarý, ses (audio) CD, video CD ya da DVD gibi optik kayýt ortamlarýna aktarýlanlar oluþturmaktadýr. Bu türden malzeme için de, Bölüm 4.1.2 ve 4.1.3'de belirtilen pedagojik yaklaþýmlar ve kayýt koþullarý tümüyle geçerlidir. Bunun yaný sýra sözü edilen optik kayýt formatlarýnýn aþýnmazlýk, eskimezlik, yüksek ses ve görüntü kalitesine sahip olma gibi özelliklerinin yaný sýra çalýnabilmeleri ya da
gösterilebilmeleri için yalnýzca çoklu-ortam destekli bir bilgisayar gerektirmeleri gibi diðer baský malzemesine göre avantajlarý mevcuttur.
4.2 Etkileþimsiz Sunum Amaçlý Sistemler 4.2.1 Televizyon Yayýný
Televizyon kanallarýndan yayýnlanmak için hazýrlanan eðitim programlarýnýn üretiminde öncelikle teknik yayýn standartlarýna uygun araç ve gereç kullanýlmalý ve profesyonel kalitede yayýn standardýnda çalýþýlmalýdýr. Televizyon programý hazýrlamak farklý uzmanlýk alanlarýndan gelen bir çok kiþinin çalýþtýðý, bir ekip iþidir. Eðitim programlarý söz konusu olduðunda yönetmen, yapýmcý, senaryo yazarý, sanat yönetmeni, görüntü yönetmeni, sesçi, kurgucu, ýþýkçý, sunucu, oyuncu vb. gibi
çalýþanlarýn yaný sýra, ele alýnacak dersin uzmaný, yazarý ve editörü de ekip içinde gcýrev alýr. Dersin uzmaný, yazarý ya da editörü alanýnda yaptýðý çalýþmalarla kendini kanýtlamýþ ve televizyon yapým sürecinden bilgisi olan kiþilerden seçilmelidir.
Hangi dersin, hangi konularýnýn televizyon programý olarak üretileceðine önceden karar verilir ve buna baðlý olarak senaryo yazýmý çalýþmasý yapýlýr. Burada kullanýlan en önemli kriterlerden biri program süresidir. Yapýlan araþtýrmalar, bir eðitim programýnýn süresinin 15 ile 20 dakika arasýnda olmasý gerektiðini ortaya çýkarmýþtýr. Bir diðer kriter de programýn "kimin için"
veya "kime yönelik" hazýrlandýðýdýr. Baþka bir deyiþle, programýn hedef kitlesinin kim olduðu saptanmalýdýr. Bu iki kritere baðlý olarak programýn öðretime yönelik ana ve alt amaçlarý saptanýr.
Programýn içinde tekrar ve özet verilmeye dikkat edilir. Kullanýlan konuþma ve yazý dili anlaþýlýr olmalý ve kýsa cümleler kurulmalýdýr. Görselleþtirmeye uygun program tasarýmý yapýlmalýdýr. Programda anlatým türü olarak; sohbet, tartýþma, doðrudan anlatým, drama, belgesel, örnek olay gibi yöntemler kullanýlabilir. Anlatým türünün saptanmasý doðrudan anlatýlacak konuya baðlýdýr. Ancak, hangi tür kullanýlýrsa kullanýlsýn, konunun günlük yaþam içindeki örnekleri titizlikle saptanmalý ve programa konulmalýdýr.
Programda hareketli grafik, animasyon vb. gibi hareketli görsel malzemeler kullanýlmalýdýr.
http://www.eogrenme.net Joomla! ve MJ Turkiye ile Güçlendirilmiþtir Oluþturan: 18 June, 2016, 21:41
Programýn yapým süreci tamamlandýðýnda, hedef kitle arasýndan seçilecek küçük bir gruba program izletilmeli ve onlardan gelen tepki göz önüne alýnarak , gerekirse programda deðiþiklik yapýlabilmelidir.
Program yayýna hazýr olduðunda, bunun ne zaman ve kaç kere yayýnlanacaðý konusunda yayýn planý çalýþmasý yapýlmalýdýr.
Ayrýca televizyon yayýnýnýn öncesinde yayýn kitapçýðý hazýrlanarak, yayýnlanan programýn ne zaman izlenebileceði bilgisi ve bunun yaný sýra, yayýn anýnda, hangi programýn yayýnda olduðu bilgisi öðrenciye ulaþtýrýlmalýdýr.
Â
http://www.eogrenme.net Joomla! ve MJ Turkiye ile Güçlendirilmiþtir Oluþturan: 18 June, 2016, 21:41
