TÜRKİYE DE MADEN MÜHENDİSLİĞİ ÖĞRENCİ PROFİLİ ARAŞTIRMASI

(1)

TÜRKİYE’DE MADEN MÜHENDİSLİĞİ ÖĞRENCİ PROFİLİ ARAŞTIRMASI

Meslek örgütleri, yönelimlerini ve programlarını, üyelerinin beklenti, ihtiyaç ve taleplerine daha uygun bir biçimde tasarlayabilmeleri için, meslek alanını ve meslektaşlarını yakından tanımak, onlardaki gelişme ve değişim hakkında sürekli bilgilenmek durumundadırlar.

Bu anlamda TMMOB Maden Mühendisleri Odası’nın, geleceğin meslektaşı olarak baktığı öğrencilerin durumlarını tespit etmek, mesleğini uygulama sürecine ve örgütüne ilişkin düşünce ve yaklaşımı anlamak, öğrencilerin Odadan ve meslekten beklentilerini almak, öğrencilerin sosyo-ekonomik konumu, sosyo-politik ve kültürel değerlendirmeleri vb hakkında bilgiler toplamak üzere aşağıdaki anket hazırlanmıştır.

Bu anket ülkemizdeki tüm maden mühendisliği bölümü olan üniversitelerde gerçekleştirilmiş ve sonuçlar TMMOB Maden Mühendisleri Odası II. Öğrenci Kurultayı’nda değerlendirilmiştir.

Anket; TMMOB Maden Mühendisleri Odası Öğrenci Komisyonunun 2007 yılında amatörce çalışmaları sonucunda oluşturulmuştur. Anket soruları hazırlanırken konunun uzmanlarından yardım alınmış ayrıca kıyaslama yapma imkânı sağlayacağı düşünülerek TMMOB bünyesinde daha önce gerek öğrencilerle gerekse de mühendislerle yapılmış anketlerden sorular ve sonuçlar da bu ankette değerlendirilmiştir.

Aşağıdaki çalışma tüm bu hazırlıklarla beraber anket formlarına düşülen dipnotlar, son sayfada yer alan düşünceler ve kişisel değerlendirmelerimle birlikte yoğrularak hazırlanmıştır.

Nadir AVŞAROĞLU Maden Mühendisi

Eylül 2007

(2)

TÜRKİYE’DE MADEN MÜHENDİSLİĞİ ÖĞRENCİ PROFİLİ ARAŞTIRMASI

TMMOB Maden Mühendisleri Odası, 40. çalışma dönemi içerisinde; üniversitelerinin Maden Mühendisliği bölümlerinde okuyan öğrenci üyeleri ile üniversitelere, eğitime, mesleğimize, ülkemize ve geleceğimize sahip çıkabilmek için sorunlara ve çözümlerine dair düşünceleri, önerileri ortaya koyarak, tartışma ortamı yaratmak amacıyla Nisan 2007 tarihinde I. Maden Mühendisliği Öğrenci Kurultayı (MAMÖK I) düzenlenmesine karar vermiştir.

1980 sonrasında uygulanan depolitizasyon ve örgütsüzleştirme politikaları, TMMOB ve bağlı odalarda, niteliksel ve niceliksel açıdan örgütsel bir daralma yaşanmasına neden olmuştur. Bu durum; TMMOB Maden Mühendisleri Odası’nın kendi geleceğini tartışmaya ve meslek örgütlümüzü gelecekte emanet edeceğimiz maden mühendisi adaylarıyla, daha öğrencilik döneminde tanıştırmayı amaçlanmıştır. Bu kurultay aracılığı ile TMMOB Maden Mühendisleri Odası’nı gelecek dönemlere taşıyacak yeni bir mühendis kuşağı ile daha öğrencilik yıllarında bağ kurulması tasarlanmıştır.

Bu Kurultaya ışık tutabilmesi amacıyla ülkemizdeki 16 üniversitede bulunan maden mühendisliği bölümlerinde gerçekleştirilen ve aşağıda sonuçları irdelenen anket gerçekleştirilmiştir. Anketlerin hazırlanması ve dağıtılmasına Aralık 2006 tarihinde karar verilmiştir. İlk sonuçlarının Nisan 2007 tarihindeki Öğrenci Kurultayı’nda değerlendirilen bu anket, zaman darlığı nedeni ile birçok üniversitelerimizde birinci yarıyıl bitmeden final sınavları sırasında cevaplandırılabilmiştir. Anket tekniği açısından ortalama bir kitleye ulaşabilmek amacıyla üniversitelerde görev yapan hocalarımız tarafından bir çoğu tüm bir sınıfa dağıtılmış ve homojen bir kitleye ulaşılabilmiştir. Ancak bazı üniversitelerimizde zaman darlığı nedeni ile Oda Öğrenci Temsilcileri aracılığı ile yapılan bu ankette daha dar bir çevreye ulaşılabilmiştir.

Bu nedenle bölümlerde okuyan birçok öğrenciye ve öğrenci grubuna tam olarak ulaşılamamış, finalleri tamamlanmış ya da bölümle bir irtibatı olmayan hazırlık sınıfı, birinci ve ikinci sınıflara anketimiz ulaşamamıştır. Anketin hazırlanması Öğrenci Anketlerin cevaplanması konusunda tüm üniversitelerimizden ve özellikle bölüm başkanlıklarından yakın bir ilgi gördüğümüzü belirtmek isterim.

Bu anketin sağlıklı bir şekilde yorumlanabilmesi için üniversitelerimizin maden mühendisliği bölümleri hakkında bazı bilgilerin bilinmesinde faydalar vardır.

Ülkemizdeki modern maden mühendisliği eğitimi Cumhuriyet’in kurulması ile birlikte 1924 yılında ülke madenciliğinin gereksindiği elemanları yetiştirmek üzere Zonguldak’ta Yüksek Maden ve Sanayi Mühendisi Mektebi açılması ile başlamıştır.

1949 yılında Zonguldak Maden Teknik Okulu açılmış, bu okul 1961 yılında İstanbul’a nakledilerek İTÜ Teknik Okulu’nun maden bölümünü oluşturmuştur.

(3)

1953 yılında 5 yılık eğitim sonucu yüksek maden mühendisi unvanını veren İTÜ Maden Fakültesi açılmıştır. 1961 yılında Zonguldak Maden Teknik okulunun İTÜ Teknik Okulu bünyesine alınmasından sonra İTÜ'de hem yüksek maden mühendisliği hem de maden mühendisliği eğitimi başlamıştır. 1960 yılında ODTÜ, 1968'de Hacettepe, 1972 yılında şimdiki Dokuz Eylül Üniversitesi, 1975 yılında da şimdiki Zonguldak Karaelmas Üniversitesi ve Eskişehir Osman Gazi Üniversiteleri maden mühendisliği öğrenimi vermeye başlamışlardır.

1983 yılından sonra YÖK’un kurulması ile sayıları artan Üniversitelerimizde açılan maden mühendisliği bölümlerimiz de; 1987 yılında kurulan Sıvas Cumhuriyet Üniversitesi, 1987 yılında kurulan Isparta Süleyman Demirel Üniversitesi, 1988 yılında kurulan Malatya İnönü Üniversitesi, 1990 yılında kurulan Adana Çukurova Üniversitesi, 1991 yılında kurulan İstanbul Üniversitesi, 1991 yılında kurulan Trabzon Karadeniz Teknik Üniversitesi, 1992 yılında kurulan Diyarbakır Dicle Üniversitesi, 1991 yılında kurulan Konya Selçuk Üniversitesi, 1991 yılında kurulan Kütahya Dumlupınar Üniversitesi ve son olarak da 2002 yılında kurulan Afyon Kocatepe Üniversiteleridir.

Halen ülkemizde 16 üniversitede, maden mühendisliği eğitimi yapılmaktadır Bu üniversitelerden altı adetinde ise ikinci öğretim adı ile ikili öğretim yapılmaktadır. Bu bölümlerin toplam kontenjanları 2006-2007 öğrenim yılında 1.258’e ulaşmıştır.

Odamızca yapılan çeşitli çalışmalarda son beş yıl içinde yıllık ortalama 550 maden mühendisliği öğrencisi mezun olmaktadır. Bu yıl yapılan üniversite sınavı sonrasında 1.258 kontenjanın 668 adedi (% 53) dolmuştur. Yapılan ek yerleştirme sonucunda 228 kontenjan ise boş kalmıştır.

Hazırlanan bu ankete bünyesinde maden mühendisliği bölümü bulunan toplam 16 üniversiteden çeşitli sınıf ve çeşitli öğrenim dilimlerinden çok sayıda cevap alınmıştır.

Bu sonuçların değerlendirilmesi ve genelin ne kadarlık bir bölümünü yansıttığının belirlenmesi amacıyla bölümlerimiz ile iletişime geçilmiş, ancak çok sayıda değişik cevap ve bilgiler alınmıştır. Bazı bölümlerimiz yazımıza 11. sınıfa kadar uzanan bir periyotta öğrenci sayısı bildirmiş, bazı bölümlerde öğrenci sayılarını dönemlere ayırarak göndermiştir. Bu rakamlara göre 16 üniversitemizde 2006-2007 öğrenim yılında öğrenim gören maden mühendisliği öğrencilerinin sınıflara göre dağılımı aşağıdaki şekildedir.

Üniversitelerin Maden Müh. Bölümlerinde Öğrenin Gören Öğrenci Adetleri

SINIF AÇÜ AKÜ HÜ ODTÜ DİCLE OGÜ SDÜ İÜ İTÜ DEÜ KSÜ KDPÜ İNÖNÜ SCÜ KTÜ ZKÜ TOPLAM YÜZDE

H 61 52 41 70 57 281 6,4

1 133 14 46 86 10 176 112 101 91 95 75 106 11 101 40 13 1210 28

2 93 41 41 41 27 122 78 32 59 47 52 104 35 14 35 50 871 20

3 98 42 38 45 129 82 23 33 50 56 78 37 101 33 45 890 20

4 130 38 51 46 72 171 109 72 42 55 73 74 48 98 28 41 1148 26

TOP 454 135 237 270 150 598 381 228 295 247 256 362 131 314 136 206 4400 100

(%) 10 3,1 5,4 6,1 3,4 14 8,7 5,2 6,7 5,6 5,8 8,2 3 7,1 3,1 4,7 100

(4)

Üniversitelerin maden mühendisliği bölümlerinde öğrenim gören bu öğrencilerden aşağıda belirtilen sayı ve oranlarda ulaşılarak bilgi toplanmış ve değerlendirilmiştir.

Anketi Cevaplayan Öğrencilerin Genele Göre Oranı

AÇÜ AKÜ HÜ ODTÜ DİCLE OGÜ SDÜ İÜ İTÜ DEÜ KSÜ KDPÜ İNÖNÜ SCÜ KTÜ ZKÜ TOPLAM

A* 32 50 93 48 37 126 42 52 37 126 31 34 55 63 32 133 991

TOP 454 135 237 270 150 598 381 228 295 247 256 362 131 314 136 206 4400

(%) 7,0 37,0 39,2 17,8 24,7 21,1 11,0 22,8 12,5 51,0 12,1 9,4 42,0 20,1 23,5 64,6 22,5

* Anketi cevaplayan öğrenci sayısı

Bu tablodan da anlaşılacağı gibi üniversitelerimizin maden mühendisliği bölümlerinde öğrenim gören toplam 4400 öğrenciden 991’ine ulaşılarak % 22,5 oranında bir kitleye hitap eden bir anket gerçekleştirilmiştir. Bu rakam ve oran sağlıklı bir anket için oldukça iyi bir konumdur. Oran açısından en yüksek durumda bulunan Zonguldak Karaelmas Üniversitesi’nde öğrencilerin % 64,6’sına ulaşılmıştır. Bu üniversitemizi % 51,0 oranı ile İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi ve % 42,0’lık bir oranla Malatya İnönü Üniversitesi izlemiştir. Yaptığımız bu ankette en düşük oran ise % 7 ile Adana Çukurova Üniversitesi’ndedir.

Bu anket hazırlanırken öğrenci komisyonu tarafından üç ana bölümde ele alarak değerlendirilmiştir. İlk bölümde ankete katılan öğrencilerin ailelerinin yaşadığı yer, eğitim durumları, meslekleri ve öğrencilerin mezun oldukları lise ve dengi okullar ile öğrenimleri sırasında kaldıkları yerleri sorgulanmıştır. İkinci bölümde ise neden maden mühendisliği bölümünün tercih edildiği, öğrenim gördükleri üniversitede ve bölümdeki eğitimin niteliği, eksikler, sorunlar ve bu sorunların nasıl giderilebileceği konularına dair öğrencilerin görüşleri araştırılmıştır. Üçüncü ve son bölümde ise öğrenciler ile Maden Mühendisleri Odası arasındaki ilişki ve mühendislerin gündemine ilişkin değerlendirmeleri alınmıştır.

Ayrıca bu anketten çıkan sonuçların daha sağlıklı irdelenebilmesi ve kıyaslanması açısından TMMOB tarafından 1978 yılında toplam 1.120 mühendis ve mimarla yapılan bir ankette toplam 152 Odamız üyesine sorulan sorular ve alınan yanıtlar, TMMOB Makine Mühendisleri Odası İzmir Şubesi tarafından 1993 yılında İzmir’de yapılan ve 570 mühendisin iştirak ettiği anket ile TMMOB Makine Mühendisleri Odası tarafından 2000 yılında, Eskişehir’de bulunan Osman Gazi Üniversite ve Anadolu Üniversitelerindeki, Odalarına kayıtlı bulunan Makine, Endüstri ve İşletme Mühendisliği bölümlerinde okuyan öğrencilerle yapılan anketler hakkında bilgilerde ilgili sorularda verilmiştir.

Bu çalışmada bünyesinde maden mühendisliği bölümleri bulunan üniversitelerimiz alfabetik olarak; Adana Çukurova Üniversitesi AÇÜ, Afyon Kocatepe Üniversitesi AKÜ, Ankara Hacettepe Üniversitesi HÜ, Ankara Orta Doğu Teknik Üniversitesi ODTÜ, Diyarbakır Dicle Üniversitesi DİCLE, Eskişehir Osman Gazi Üniversitesi OGÜ, Isparta Süleyman Demirel Üniversitesi SDÜ, İstanbul Üniversitesi İÜ, İstanbul Teknik Üniversitesi İTÜ, İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi DEÜ, Konya Selçuk Üniversitesi KSÜ, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi KDPÜ, Malatya İnönü

(5)

Üniversitesi İNÖNÜ, Sıvas Cumhuriyet Üniversitesi SCÜ, Trabzon Karadeniz Teknik Üniversitesi KTÜ ve Zonguldak Karaelmas Üniversitesi ZKÜ olarak anılacaktır.

Anketin yorumlanmasının da sosyolojik ve ekonomik bazı kolaylıklar sağlaması amacıyla, sorulara verilen bazı yanıtlarda ülkemizdeki üç büyük kentte bulunan Ankara Hacettepe Üniversitesi, Ankara Orta Doğu Teknik Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi ve İzmir Dokuz Eylül Üniversiteleri birlikte

“Üç Büyük Kentteki Üniversiteler” tanımlamasıyla değerlendirilmiştir. Ayrıca yüksek öğrenim için bir kırılma noktası olarak kabul edilen YÖK’un kurulmasından önce (1983) var olan 6 üniversitemiz de; Ankara Hacettepe Üniversitesi, Ankara Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Eskişehir Osman Gazi Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi ve Zonguldak Karaelmas Üniversiteleri de “YÖK Öncesi Üniversiteler” tanımlaması ile bazı soruların ardından yapılan yorumlarda anılmıştır.

Hazırladığımız anketin giriş bölümünde öğrencilere yaşları, cinsiyetleri ve okudukları sınıflar sorulmuştur. Bu duruma göre üniversitelerin maden mühendisliği bölümünde okuyan ve anketimizi yanıtlayan öğrencilerin sınıflara göre dağılımı aşağıdaki şekildedir.

Anketi Cevaplayan Öğrencilerin Sınıflara Göre Dağılımı

Boş Haz. 1. Sın. 2. Sın. 3. Sın. 4. Sın. TOPLAM

AÇÜ 3 0 0 0 17 12 32

AKÜ 0 0 0 31 9 10 50

HÜ 11 0 0 30 27 25 93

ODTÜ 0 4 1 11 12 20 48

DİCLE 0 0 17 0 11 9 37

OGÜ 12 0 16 21 35 42 126

SDÜ 0 0 0 11 20 11 42

İÜ 1 0 16 5 13 17 52

İTÜ 0 0 2 2 25 8 37

DEÜ 13 0 29 23 36 25 126

KSÜ 0 0 0 18 13 0 31

KDPÜ 2 0 0 0 20 12 34

İNÖNÜ 12 0 0 22 0 21 55

SCÜ 3 0 6 19 12 23 63

KTÜ 0 0 5 6 13 8 32

ZKÜ 3 7 41 26 24 32 133

TOPLAM 60 11 133 225 287 275 991

YÜZDE 6,0 1,1 13,4 22,7 28,9 27,7 100

Tablodan da görüleceği gibi anketteki soruları yanıtlayan öğrencilerden 60’ı (% 6) hangi sınıfta olduğunu belirtmemiştir. Ayrıca ODTÜ’de okuyan 4, Karaelmas Üniversitesinde okuyan 7 öğrenci toplam 11 (% 1) hazırlık öğrencisi de anketi yanıtlamıştır.

Anketimizi en fazla yanıtlayan öğrenci toplam 287 (% 28,9) öğrenci ile 3. sınıfta okumaktadır. Bu durumu 275 (% 27,7) öğrenci ile 4. sınıf, 225 (% 22,7) öğrenci ile 2.

sınıf ve 133 (% 13,4) öğrenci ile 1. sınıf izlemiştir.

(6)

Üniversitelerin maden mühendisliği bölümlerinde okuyan öğrencileri yaşları incelendiğinde ise, büyük bir oranın 20-23 yaş diliminde olduğu görülmektedir. Bu ankette yaşlarını belirten 844 öğrencinin yaş ortalaması 21,82 olup, ankete katılan öğrencileri ağırlıklı (% 77,7) olarak 1985-1987 doğumlu oldukları görülmektedir.

Öğrencilerin Yaşları

Boş 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32

Kişi

141 1 0 15 52 137 178 189 152 54 35 15 7 4 0 3 1 1

Ankete katılan öğrencilerin yaklaşık % 17’si (160 kişi) kız, yaklaşık % 77’si erkektir.

Kız öğrencilerin yaş ortalaması 21,57, erkek öğrencilerin yaş ortalaması ise 21,96’dır.

Anketin ilk bölümünde üniversitelerin maden mühendisliği bölümlerinde okuyan öğrencilerin aileleri ve aile yaşantısı ile ilgilidir.

Soru 1 – Aileniz Hangi Coğrafi Bölgede Yaşamaktadır ? A İç Anadolu Bölgesi

B Ege Bölgesi

C Doğu Anadolu Bölgesi D G. Doğu Anadolu Bölgesi E Karadeniz Bölgesi

F Marmara Bölgesi G Akdeniz Bölgesi

Soru 1 – Aileniz Hangi Coğrafi Bölgede Yaşamaktadır ?

AÇÜ AKÜ HÜ ODTÜ DİCLE OGÜ SDÜ İÜ İTÜ DEÜ KSÜ KDPÜ İNÖNÜ SCÜ KTÜ ZKÜ TOPLAM YÜZDE

32 50 93 48 37 126 42 52 37 126 31 34 55 63 32 133 991 100

A 6 16 59 39 3 57 7 5 5 13 16 7 9 24 7 23 296 30

B 3 20 10 2 0 21 18 5 2 48 6 13 4 6 6 12 176 18

C 2 0 2 0 9 2 0 2 0 4 0 1 27 2 2 3 56 5,7

D 2 0 0 1 19 15 0 1 0 4 0 0 6 0 1 1 50 5

E 2 2 7 2 1 7 3 3 1 10 2 5 2 14 7 43 111 11

F 2 9 11 3 3 22 9 36 28 37 7 8 5 10 7 46 243 25

G 15 3 4 1 2 2 5 0 1 10 0 0 2 7 2 5 59 6

Üniversitelerin maden mühendisliği bölümünde okuyan öğrenci ailelerin büyük bölümü İç Anadolu bölgesinde ikamet etmektedir. İç Anadolu bölgesini Marmara, Ege ve Karadeniz bölgeleri izlemektedir.

Anketin ilk sorusunda en dikkati çeken nokta 16 üniversitede de en fazla üniversitenin de içinde bulunduğu coğrafi bölgeden öğrencinin bulunduğudur. Artık öğrenciler yüksek öğrenim görmek amacı ile ikametlerinin bulunduğu bölgeleri terk etmemekte daha iyi olanakları olan üniversiteler yerine yaşadıkları ilde ya da ikametgah adreslerine yakın olan üniversiteleri tercih etmektedirler.

(7)

Anketteki bu soruya paralel olarak öğrencilerin kaldıkları mekanlar sorulmuştur.

1000’e yakın öğrenciden % 31’i bu soruya ailemle birlikte kalıyorum yanıtını vermiştir.

TMMOB Makine Mühendisleri Odası tarafından 2000 yılında, Eskişehir’de bulunan Osman Gazi Üniversite ve Anadolu Üniversitelerindeki, Odalarına kayıtlı bulunan Makine, Endüstri ve İşletme Mühendisliği bölümlerinde okuyan öğrencilerle benzer anket yapılmıştır. Bu ankette ailelerinin yaşadığı bölge ile ilgili soruya verilen yanıtlar arasında birinci sırayı yaklaşık % 56 ile İç Anadolu, ikinci sırayı yaklaşık % 10 ile Ege, üçüncü sırayı yaklaşık % 10 ile Marmara almıştır. Toplam 570 öğrenciden % 8’i Akdeniz, % 4’ü Karadeniz yanıtını vermiştir. Ankete katılanlar arasında Doğu Anadolu ve Güney Doğu Anadolu bölgesinden katılan çıkmamıştır.

Öğrencilerin aile profilini belirlemek amacıyla sorulan diğer iki soru, öğrencilerin babaları ile ilgilidir.

Soru 2 – Babanızın Öğrenim Durumu Nedir ? A İlkokul

B Lise

C Yüksek Okul D Üniversite E Lisansüstü F Okula Gitmemiş

Soru 2 – Babanızın Öğrenim Durumu Nedir ?

32 50 92 48 37 127 40 52 37 125 31 34 53 63 32 133 986 100

A 10 19 9 6 18 29 19 11 3 31 13 16 20 28 11 46 289 29

B 9 15 20 8 11 43 15 17 12 29 9 9 20 26 13 42 298 30

C 3 3 8 4 0 14 2 10 2 21 2 2 2 0 2 10 85 8,6

D 9 13 46 23 2 33 4 12 17 41 6 6 9 7 6 31 265 27

E 0 0 9 6 0 4 0 2 3 1 1 0 1 1 0 3 31 3,1

F 1 0 0 1 6 4 0 0 0 2 0 1 1 1 0 1 18 1,8

İkinci soruda maden mühendisliği bölümü öğrencilerinin babalarının eğitim düzeylerine ilişkin bilgiler sorulmuştur. Baba eğitim düzeyinde birinci sırayı yaklaşık

% 30 ile lise, ikinci sırayı yaklaşık % 29 ile ilkokul, üçüncü sırayı yaklaşık % 27 ile üniversite almıştır. Toplam 986 öğrenciden 18’inin (%1,8) babası okula gitmemiştir.

Bu duruma karşılık öğrencilerin babalarının toplam % 38’lik bir bölümü yüksek öğretim kurumlarına devam etmişlerdir.

Bu soru TMMOB Makine Mühendisleri Odası tarafından 2000 yılında, Eskişehir’de bulunan Osman Gazi Üniversite ve Anadolu Üniversitelerindeki öğrencilere de yöneltilmiştir. Verilen yanıtlar arasında birinci sırayı yaklaşık % 31 (176 kişi) ile ilkokul, ikinci sırayı yaklaşık % 24 (136 kişi) ile lise, üçüncü sırayı yaklaşık % 19 (109

(8)

kişi) ile üniversite almıştır. Toplam 570 öğrenciden 20’sinin (%3,5) babası okula gitmemiştir.

Öğrencilerin babaları ile ilgili diğer soruda meslekleri sorulmuştur.

Soru 3 – Babanızın Mesleği Nedir ? A Memur

B Kamu İşçisi C Özel Sektör D Serbest E Emekli F Diğer

Soru 3 – Babanızın Mesleği Nedir ?

32 50 94 48 37 127 42 52 37 126 31 34 53 48 32 133 850 100

A 3 7 24 12 5 31 5 9 2 23 5 6 14 9 3 26 161 19

B 0 4 1 0 3 5 0 1 5 4 1 4 3 5 0 2 34 4

C 3 6 7 1 0 10 7 4 1 10 5 1 3 0 0 13 61 7,2

D 5 7 23 16 9 20 11 11 12 30 8 5 13 13 9 27 189 22

E 17 23 34 16 11 57 16 23 15 47 11 12 13 18 14 51 331 39

F 4 3 5 3 9 4 3 4 2 12 1 6 7 3 6 14 74 8,7

Maden mühendisliği bölümü öğrencilerinin babalarının meslekleri ile ilgili soruya verilen yanıtlarda ağırlıklı olarak görülen sonuç babalarının emekli (% 38,9) olduğu yönündedir. İnönü Üniversitesi haricinde her bölümde babaları emekli olan öğrenciler ilk sıradadır. Emeklilerden sonra ikinci sırayı yaklaşık % 22 ile serbest meslek mensupları, üçüncü sırayı yaklaşık % 19 ile memur almıştır. Bu sıralamayı % 8,7 ile diğer, % 7,2 ile özel sektör çalışanı ve % 4 ile işçi seçenekleri takip etmiştir.

Bu anketle kıyaslanması açısından TMMOB Makine Mühendisleri Odası tarafından 2000 yılında, Eskişehir Osman Gazi Üniversitesi Makine ve Endüstri mühendisliğinde okuyan öğrencilerle yapılan ankette de; ilk sırayı yaklaşık % 33 (185 kişi) ile memur, ikinci sırayı yaklaşık % 21 ile (120 kişi) diğerleri, üçüncü sırayı yaklaşık % 15 ile (86 kişi) emekliler almıştır. Bu sıralamayı % 14 ile (83 kişi) işçi, % 12 ile (65 kişi) özel sektör çalışanı ve % 5 ile (31 kişi) serbest meslek mensupları takip etmiştir.

TMMOB tarafından 1978 yılında toplam 1120 mühendis ve mimarla yapılan bir ankette toplam 152 Odamız üyesine sorular sorulmuş ve cevapları alınmıştır. O yıllarda Odamıza kayıtlı 1272 üye bulunmakta ve bu sayının 856’sı maden mühendisidir. Dolayısıyla yapılan bu anket Oda üye sayımızın % 12’sine karşılık gelmektedir. Bu ankette de Odamız üyelerine babalarının çalışma biçimi sorulmuştur.

Bu soruya 53 üyemiz (% 34,8) memur, 41 üyemiz (% 26,9) esnaf ve zanaatkar, 19 üyemiz (% 12,5) özel sektör, 12 üyemiz (% 7,8) çiftçi-köylü, 8 üyemiz (% 5,2) işçi ve

(9)

geri kalan 19 üyemizin (% 12,5) babaları da serbest, emekli, işsiz vb. gibi diğer alanlarda çalışmaktadır.

Öğrencilerin aile profilini belirlemek amacıyla sorulan diğer iki soru, öğrencilerin anneleri ile ilgilidir.

Soru 4 – Annenizin Öğrenim Durumu Nedir ? A İlkokul

B Lise

C Yüksek Okul D Üniversite E Lisansüstü F Okula Gitmemiş

Soru 4 – Annenizin Öğrenim Durumu Nedir ?

_AÇ^Ü _AK^Ü _HÜ _ODT

Ü DİCLE OGÜ SDÜ İÜ İTÜ DEÜ KSÜ KDPÜ İNÖNÜ SCÜ KTÜ ZKÜ TOPLAM YÜZDE

31 50 93 47 39 127 42 52 37 126 31 33 54 62 31 133 988 100

A 15 24 18 7 12 51 32 20 8 50 18 18 24 29 19 73 418 42

B 5 18 31 10 6 45 6 21 14 35 9 9 13 19 6 37 284 29

C 4 1 5 8 1 3 1 4 3 7 0 2 0 2 2 3 46 4,7

D 5 5 35 18 0 20 2 6 11 24 3 3 4 6 1 9 152 15

E 0 0 3 2 0 2 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0 9 0,9

F 2 2 1 2 20 6 1 1 0 9 1 1 13 6 3 11 79 8

Bu soruda maden mühendisliği bölümü öğrencilerinin annelerinin eğitim düzeylerine ilişkin bilgiler sorulmuştur. Anne eğitim düzeyinde birinci sırayı yaklaşık % 42 ile ilkokul, ikinci sırayı yaklaşık % 29 ile lise, üçüncü sırayı yaklaşık % 15 ile üniversite almıştır. Toplam 988 öğrenciden 79’unun (% 8,0) annesi okula gitmemiştir. Bu duruma karşılık öğrencilerin annelerinin toplam % 21’lik bir bölümü yüksek öğretim kurumlarına devam etmişlerdir.

Ailenin öğrenim durumları irdelendiğinde de üç büyük kentteki üniversiteler ile diğerleri arasında belirgin farklar bulunmaktadır. Üç büyük kentte ankete katılan öğrencilerin ailelerinde, lise sonrası eğitim alanlar (yüksek okul, lisans ve yüksek lisans) babalarda % 53,1, annelerde % 36,1 olurken, diğer üniversitelerde bu oran babalarda % 27,8, annelerde ise % 12,5 olmaktadır.

Bu soru TMMOB Makine Mühendisleri Odası tarafından 2000 yılında, Eskişehir’de bulunan Osman Gazi Üniversite ve Anadolu Üniversitelerindeki öğrencilere de yöneltilmiştir. Verilen yanıtlar arasında birinci sırayı yaklaşık % 39 (220 kişi) ile ilkokul, ikinci sırayı yaklaşık % 15 (87 kişi) ile okula gitmemiş, üçüncü sırayı yaklaşık

% 13 (74 kişi) ile lise almıştır. Toplam 570 öğrenciden 35’inin (% 6,1) annesi yüksek öğrenim görmüştür.

Soru 5 – Annenizin Mesleği Nedir ? A Memur

(10)

B Kamu İşçisi C Özel Sektör İşçisi D Serbest

E Emekli F Diğer G Boş

Soru 5 – Annenizin Mesleği Nedir ?

32 50 95 48 39 126 42 51 37 125 31 34 52 63 32 132 989 100

A 2 5 12 9 0 14 2 4 3 8 2 4 2 1 1 8 77 7,7

B 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 1 0 0 0 0 0 2 0,2

C 0 0 2 0 1 2 1 2 1 3 1 0 0 1 0 3 17 1,7

D 3 1 8 3 4 10 1 2 1 5 1 2 0 1 2 8 52 5,2

E 8 7 31 19 3 23 4 12 11 31 5 4 3 8 1 25 195 20

F 19 36 41 17 31 77 34 31 20 78 21 24 47 51 28 87 642 65

G 0 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 1 4 0,4

Maden mühendisliği bölümü öğrencilerinin annelerinin meslekleri ile ilgili soruya verilen yanıtlarda ağırlıklı olarak görülen sonuç diğer (% 65) şıkkının işaretlenmesidir.

Ankette yapılan teknik bir hata sonucu anne mesleği kısmına “ev hanımı” seçeneği konulmamıştır. Diğer yanıtına verilen cevapların çoğunun ev hanımı olarak değerlendirilmesi gerektiğini düşünüyorum. Diğer seçeneğinin işaretlenme oranı İnönü Üniversitesi’nde % 90, Karadeniz Teknik Üniversitesi’nde % 88’e ulaşmaktadır.

Buna karşılık Ankara Üniversiteleri olan ODTÜ ve Hacettepe’de bu oranlar % 50’nin altında kalmıştır.

Bu soru ile ilgili diğer seçeneklerde; ikinci sırayı yaklaşık % 20 ile (195 kişi) emekli olanlar, üçüncü sırayı yaklaşık % 8 ile (77 kişi) memurlar almıştır. Bu sıralamayı % 5 ile (52 kişi) serbest meslek çalışanları, % 2 ile (17 kişi) özel sektör çalışanı ve işçi olanlar takip etmiştir.

Bu anketle kıyaslanması açısından TMMOB Makine Mühendisleri Odası tarafından 2000 yılında, Eskişehir Osman Gazi Üniversitesi Makine ve Endüstri mühendisliğinde okuyan öğrencilerle yapılan ankette de; ilk sırayı yaklaşık % 92 (523 kişi) ile ev hanımının da yer aldığı diğer seçeneği, ikinci sırayı yaklaşık % 3 ile (17 kişi) özel sektör çalışanları, üçüncü sırayı yaklaşık % 2,6 ile (15 kişi) memurlar almıştır. Bu sıralamayı % 1,8 ile (11 kişi) emekliler takip etmiştir.

Anketin bundan sonraki iki sorusu öğrencilerin ve ailelerinin aylık harcamaları ile ilgilidir.

Soru 6 – Ailenizin Aylık Ortalama Kazancı Nedir ? A < 1.000 YTL

B 1.000-2.000 YTL

(11)

C 2.000-3.000 YTL D 3.000-5.000 YTL E > 5.000 YTL F Boş

Soru 6 – Ailenizin Aylık Ortalama Kazancı Nedir ?

32 50 89 47 39 126 41 48 37 118 31 34 52 61 32 133 970 100

A 12 19 10 8 25 33 18 14 2 42 7 14 28 31 16 56 335 35

B 12 25 39 8 9 57 16 20 16 41 15 15 19 19 14 60 385 40

C 5 1 19 9 4 15 4 5 8 20 2 4 1 7 2 12 118 12

D 2 4 10 6 1 14 1 4 6 10 5 1 3 2 0 2 71 7,3

E 1 0 9 8 0 5 1 5 5 5 1 0 1 2 0 1 44 4,5

F 0 1 2 8 0 2 1 0 0 0 1 0 0 0 0 2 17 1,8

Bu soruya verilen yanıtlar arasında en yüksek oran % 40’a yaklaşan bir rakamla 1.000-2.000 YTL aralığına verilmiştir. İkinci sırada yaklaşık % 35’lik bir oranla 1.000 YTL’nin altı, üçüncü sırada % 12’lik oranla 2.000-3.000 YTL almıştır. Bu sıralamayı yaklaşık % 7,3’lük oranla 3.000-5.000 YTL, % 4,5’lik oranla 5.000 YTL’nin üzeri yer almıştır. Bu soruya 17 öğrenci yanıt vermemiştir.

Ankette sorulan gelir dilimleri ve bunların ortalaması dikkate alındığında üniversitelerin maden mühendisliği bölümünde okuyan ve ankete yanıt veren 970 öğrencinin aileleri ortalama olarak aylık 1.043 YTL kazanmaktadırlar. Bu rakam tahmin edilebileceği gibi çok düşük bir orandır. Üstelik bu ortalamanın üzerinde sadece Ankara ve İstanbul’da bulunan dört üniversitelerin öğrencileri yer almakta, geriye kalan 12 üniversitenin öğrencilerin aileleri bu rakamın da altında bir gelirler yaşamlarını sürdürmektedirler.

Bu rakamın ne kadar gerçeği yansıttığı son derece şüphelidir. Ortalama 1.043 YTL ülkemizde açlık sınırının da altında bir rakamdır. 9. ve 11. sorularda da görüleceği gibi % 67’sinin ailesinden ayrı öğrenci evi ya da yurtta kaldığı, % 61’nin dershaneye gittiği bir ortamın aylık 1.043 YTL’ye sağlanıyor olması zor bir olasılık olarak karşımıza çıkmaktadır.

Soru 7 – Aylık Harcamanız/Gideriniz Ortalama Ne Kadar ? A < 100 YTL

B 100-300 YTL C 300-500 YTL D 500-750 YTL E 750-1.000 YTL F >1.000 YTL G Boş

Soru 7 – Aylık Harcamanız/Gideriniz Ortalama Ne Kadar ?

(12)

32 51 93 47 37 126 42 51 37 124 31 34 52 63 31 133 984 100

A 1 2 2 0 2 1 0 3 0 2 0 0 2 10 1 2 28 2,8

B 10 11 21 17 18 36 15 16 7 31 8 11 31 15 14 58 319 32

C 12 20 22 14 8 52 19 16 14 54 15 14 12 25 12 45 354 36

D 5 11 22 8 5 23 4 10 3 25 6 7 3 6 4 21 163 17

E 3 4 13 3 3 8 4 3 8 9 0 1 3 3 0 7 72 7,3

F 1 2 11 5 1 3 0 3 5 3 2 1 1 4 0 0 42 4,3

G 0 1 2 0 0 3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 6 0,6

Bu soruya da verilen yanıtlar arasında en yüksek oran % 36’ya yaklaşan bir rakamla 300-500 YTL aralığına verilmiştir. İkinci sırada yaklaşık % 32,4’lük bir oranla 100-300 YTL, üçüncü sırada % 16,6’lık oranla 500-750 YTL almıştır. Bu sıralamayı yaklaşık % 7,3’lük oranla 750-1.000 YTL, % 4,3’lük oranla 1.000 YTL nin üzeri ve % 2,8’lik oranla 100 YTL’nin altı yer almıştır. Bu soruya 6 öğrenci yanıt vermemiştir.

Ankette sorulan gelir dilimleri ve bunların ortalaması dikkate alındığında üniversitelerin maden mühendisliği bölümünde okuyan ve ankete yanıt veren 984 öğrencinin ortalama aylık harcamaları 433 YTL’dir. Ayda ortalama 1.043 YTL kazanan bu öğrenci ailelerinin, aylık gelirlerinin yarısına yakın bir bölümünü öğrencilerin eğitimi için harcadıkları anlaşılmaktadır.

Soru 8 – Mezun Olduğunuz Lise Türü Nedir ? A Anadolu Lisesi

B Normal Lise C İmam Hatip Lisesi D Özel Lise

E Meslek Lisesi F Fen Lisesi G Diğer

Soru 8 – Mezun Olduğunuz Lise Türü Nedir ?

32 51 93 51 39 127 41 52 37 125 30 34 52 63 31 132 990 100

A 6 9 51 28 3 20 8 21 24 51 9 7 7 12 6 15 277 28

B 22 32 21 9 34 82 26 17 4 53 17 21 40 44 16 95 533 54

C 0 0 0 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 2 0,2

D 0 3 10 6 1 5 2 8 6 11 1 1 3 2 3 1 63 6,4

E 1 1 0 0 0 2 0 0 0 1 0 1 1 0 0 2 9 0,9

F 0 1 6 4 0 2 0 2 3 0 0 0 0 0 1 1 20 2

(13)

G 3 5 5 4 1 15 5 4 0 9 3 4 1 5 5 18 87 8,8

Maden mühendisliği bölümü öğrencilerinin orta öğrenimi ile ilgili soruya verilen cevaplar arasında ilk sırada öğrencilerin yaklaşık % 54 (533 kişi) oranında normal lise mezunu olduğunu gözlüyoruz. Bu durumu yaklaşık % 28 ile (277 kişi) anadolu lisesi mezunları, yaklaşık % 9 ile (87 kişi) aralarında süper lise mezunlarının da içinde bulunduğu diğer lise mezunları, yaklaşık % 6 ile (63 kişi) özel lise mezunları, yaklaşık % 2 ile (20 kişi) fen lisesi mezunları almaktadır. Bu soruya cevap veren 990 öğrenci arasında sadece 9 meslek lisesi mezunu ve 2 imam hatip lisesi mezunu bulunmaktadır.

Günümüzde üniversite eğitimi almak için olmazsa olmaz bir durum olarak gösterilen fen lisesi ve anadolu lisesi eğitimi bu tabloda da kendini göstermektedir. 990 maden mühendisliği bölümü öğrenci arasında % 28 olan anadolu lisesi öğrenimi, İstanbul Teknik Üniversitesi’nde % 65’e, ODTÜ ve Hacettepe’de % 55’lere, Dokuz Eylül Üniversitesi’nde % 41’e ve İstanbul Üniversitesi’nde % 40’a ulaşmaktadır. En düşük oransa % 8 ile Dicle Üniversitesi’nde gözlenmektedir.

Bu tabloya karşın normal lise mezunlarında ise % 87’lik oranla Dicle Üniversitesi ilk sırayı almaktadır. Dicle Üniversitesi’ni, İnönü Üniversitesi % 77 ile, Karaelmas Üniversitesi % 72 ile, Sıvas Cumhuriyet Üniversitesi % 70 ile takip etmektedir. Bu kategoride ise son sırada anadolu lisesi tablosunun tam tersine % 11’lik oranla İstanbul Teknik Üniversitesi almaktadır.

Ankete katılan öğrencilerin, mezun olduğu lise ve dengi okullara bakıldığında, üç büyük kent ve diğer kentlerdeki üniversiteler açısından irdelediğimizde farklı sonuçlarla karşılaşmaktayız. Üç büyük kentte anadolu lisesi mezunları oranı % 48,8 olurken diğer kentlerdeki üniversitelerde ise anadolu liseliler oranı %16,1’e gerilemektedir. Normal lise çıkışlılar ise büyük kentlerde % 29,1 olurken diğer tarafta bu oran % 67,9’a yükselmektedir.

Bu soruya, TMMOB Makine Mühendisleri Odası tarafından 2000 yılında, Eskişehir Osman Gazi Üniversitesi Makine ve Endüstri mühendisliğinde okuyan öğrencilerle yapılan ankette de; ilk sırayı yaklaşık % 60 ile normal lise mezunları, ikinci sırayı yaklaşık % 20 ile Anadolu lisesi mezunları, üçüncü sırayı yaklaşık % 10 ile aralarında süper liselerin de bulunduğu diğer seçeneği almıştır. Bu sıralamayı % 8 ile meslek lisesi mezunları ve % 2 ile özel lise mezunları takip etmiştir.

Soru 9 – Öğrenciliğiniz Sırasında Hangi Mekânda Kalıyorsunuz ? A Devlet Yurdu

B Özel Yurt C Öğrenci Evinde D Ailemle Birlikte E Akraba Yanında

Soru 9 – Öğrenciliğiniz Sırasında Hangi Mekânda Kalıyorsunuz ?

(14)

32 50 92 48 39 117 42 52 36 124 31 34 22 63 31 133 946 100

A 8 12 4 7 7 17 13 9 5 21 4 10 7 8 8 15 155 16

B 1 6 7 2 0 8 1 1 4 7 6 4 1 5 5 13 71 7,5

C 13 27 18 9 15 55 27 10 5 62 17 14 5 36 14 79 406 43

D 6 5 61 30 15 33 1 29 22 31 4 6 9 13 3 26 294 31

E 4 0 2 0 2 4 0 3 0 3 0 0 0 1 1 0 20 2,1

Bu soruda maden mühendisliği bölümü öğrencilerinin öğretim yaşantıları boyunca hangi mekanı kullandıkları sorgulanmıştır. Kalınan mekan sorusunda birinci sırayı yaklaşık % 43 ile öğrenci evi, ikinci sırayı yaklaşık % 31 ile ailelerinin yanı, üçüncü sırayı yaklaşık % 16 ile devlet yurdu almıştır. Toplam 946 öğrencinin cevapladığı bu soruda; % 8 özel yurtta kaldığını, % 2 de akrabalarının yanında kaldığını belirtmiştir.

Gerek yurt olanakları gerekse de öğrenci evi kavramının ve kolaylıklarının daha yerleşik olduğu üç büyük kentimizi kategorize ederek bu soru değerlendirildiğinde;

verilen yanıtlardan üç büyük kentte bulunan üniversitelerden ankete katılan öğrencilerin % 49’u ailemle birlikte kalıyorum yanıtını verirken diğer üniversitelerde bu oran %20,3 olmaktadır. Buna karşın öğrenci evinde kalma oranları üç büyük kentte % 31,5, diğer üniversitelerde % 49,2 olmaktadır.

Bu soru TMMOB Makine Mühendisleri Odası tarafından 2000 yılında, Eskişehir’de bulunan Osman Gazi Üniversite ve Anadolu Üniversitelerindeki öğrencilere de yöneltilmiştir. Verilen yanıtlar arasında birinci sırayı yaklaşık % 50 ile öğrenci evi, ikinci sırayı yaklaşık % 36 ile aileleri ile birlikte kalanlar, üçüncü sırayı yaklaşık % 10 ile devlet yurdunda kalanlar ve % 4 ile özel yurtta kalanlar izlemiştir.

TMMOB Makine Mühendisleri Odası Eskişehir Şubesi tarafından yapılan anket gerek Odanın yaptığı bu ankete ve gerekse de Osman Gazi Üniversitesi maden mühendisliği bölümünde okuyan öğrencilerin verdiği yanıtlar birbirlerine çok yakındır.

Anketin ilk sorusunda da sorulan ve öğrencilerin ailelerinin ikametgah adreslerini sorgulayan tabloda da öğrencilerin özellikle ailelerinin ikametgah adreslerinde bulunan üniversiteleri tercih ettikleri bilinmektedir.

Soru 10 – Kaldığınız Mekandaki Ders Çalışma Ortamından Memnun musunuz ? A Evet

B Hayır

Soru 10 – Kaldığınız Mekandaki Ders Çalışma Ortamından Memnun musunuz ?

32 50 93 48 38 117 42 50 36 118 30 34 54 63 30 132 967 100

A 21 40 81 45 32 102 32 46 32 103 26 28 42 55 27 117 829 86

B 11 10 12 3 6 21 10 4 4 15 4 6 12 8 3 15 144 15

Öğrencilerin öğrenim hayatı boyunca kullandıkları mekandan memnuniyetleri ile ilgili soruda; öğrencilerin % 86’sı memnun olduklarını, % 15’i memnun olmadıklarını

(15)

belirtmişlerdir. Memnun olmadıklarını belirten % 15’lik (144 kişi) kısım ağırlıklı olarak akrabalarının yanında kalanlar ve özel yurtta kalanlardır.

Soru 11 – Üniversiteye Hazırlanırken Ne Tür Olanaklardan Yararlandınız ? A Dershane

B Özel Ders

C Hazırlık Kitapları D Dergiler

E Diğer

Soru 11 – Üniversiteye Hazırlanırken Ne Tür Olanaklardan Yararlandınız ?

44 67 155 81 47 179 65 86 64 204 42 41 68 78 39 168 1428 100

A 28 45 86 44 33 111 35 48 35 109 26 28 49 53 30 114 874 61

B 3 4 17 6 1 13 3 9 10 20 7 3 3 2 1 9 111 7,8

C 7 12 35 24 8 35 17 16 14 45 4 6 12 13 6 28 282 20

D 4 5 14 7 4 18 8 10 5 26 3 3 3 7 1 16 134 9,4

E 2 1 3 0 1 2 2 3 0 4 2 1 1 3 1 1 27 1,9

Bu soruda maden mühendisliği bölümü öğrencilerinin üniversite sınavına hazırlanırken hangi olanaklardan yararlandıkları sorgulanmıştır. Bu soruya verilen yanıtlar arasında birinci sırayı yaklaşık % 61 ile dershane, ikinci sırayı yaklaşık % 20 ile hazırlık kitapları, üçüncü sırayı yaklaşık % 9 ile dergiler almıştır. Toplam 1428 şıkkın işaretlendiği bu soruda öğrencilerin % 8’i özel ders almış, % 2’si diğer bazı olanaklardan yararlanmıştır.

Makine Mühendisleri Odası tarafından 2000 yılında, Eskişehir’de okuyan öğrencilerle yapılan ankette de; ilk sırayı yaklaşık % 45 ile dershane, ikinci sırayı yaklaşık % 20 ile hazırlık kitapları, üçüncü sırayı yaklaşık % 19 ile özel ders ve % 16 ile dergi seçenekleri almıştır.

Soru 12 – Sizce Üniversite Öncesi Aldığınız Eğitim Üniversite Eğitiminiz İçin Yeterli miydi ?

A Evet B Hayır

Soru 12 – Sizce Üniversite Öncesi Aldığınız Eğitim Üniversite Eğitiminiz İçin Yeterli miydi ?

32 51 91 48 37 120 40 49 36 112 30 33 54 62 31 128 954 100

A 8 8 25 20 8 26 10 16 11 24 7 17 13 17 5 30 245 25,7

B 24 43 66 28 29 94 30 33 25 88 23 16 41 45 26 98 709 74,3

(16)

Gerek orta öğrenim hayatlarında gerekse de üniversiteye hazırlanırken, üniversite öncesi alınan eğitimin üniversite eğitimi için yeterli olup olmadığı sorgulandığında;

öğrencilerin % 74’ü yeterli bulduklarını, % 26’sı yeterli bulmadıklarını belirtmişlerdir.

Bu soruyu cevaplayan 954 öğrenciden fen lisesi okuduklarını belirten 20 öğrencinin 15’i (% 75), özel lisede okuyan 63 öğrencinin 30’u (% 47) ve anadolu lisesinde okuyan 277 öğrenciden 98’i (%35) üniversite öncesi eğitimlerinin yeterli olduğunu düşünmektedir.

Soru 13 – Hangi Bursları Alıyorsunuz ? A Katkı Kredisi

B Başbakanlık Kredisi C KYK Kredisi

D Şahıstan

E Okul Fonundan F Diğer

G Almıyorum

Soru 13 – Hangi Bursları Alıyorsunuz ?

26 52 94 43 48 130 46 40 33 109 33 28 54 56 36 119 947 100

A 12 22 42 20 25 54 25 22 15 62 16 16 38 22 15 75 481 51

B 5 3 3 2 10 11 2 2 1 9 2 4 2 6 6 10 78 8,2

C 1 8 6 6 4 23 5 1 7 14 9 5 8 6 5 8 116 12

D 0 0 1 1 1 2 3 4 1 2 0 0 0 1 1 4 21 2,2

E 0 2 0 1 2 1 0 1 0 3 0 0 0 3 0 0 13 1,4

F 7 3 5 3 2 3 8 10 1 19 1 3 6 6 3 5 85 9

G 1 14 37 10 4 36 3 0 8 0 5 0 0 12 6 17 153 16

Üniversitelerin maden mühendisliği bölümünde okuyan öğrencilerin, öğrenim hayatı boyunca hangi bursları aldıkları ile ilgili soruya verilen yanıtlardan nerede ise tüm öğrencilerin (% 84) burs aldıkları gözlemlenmektedir. Bu kategoride en yüksek oran yaklaşık % 51 ile (481 kişi) katkı kredisi alanlardadır. Bu oranı yaklaşık % 12 ile (116 kişi) Kredi ve Yurtlar Kurumu kredisi alanlar, yaklaşık % 9 ile (85 kişi) diğer burslardan yararlananlar olarak gözlemlenmektedir. Burs alma ile ilgili soruda diğer şıkkını işaretleyen öğrencilerden (toplam 85 kişi) 27 adedi Dokuz Eylül Üniversitesinden olup aldıkları bursun İzmir Büyükşehir Belediyesine ait Ahmet Priştina bursu olduğunu belirtmişlerdir.

Bunlardan başka, yaklaşık % 8 oranında (78 kişi) başbakanlık bursu aldığını, yaklaşık % 2 (21 kişi) şahıslardan burs aldıklarını ve yaklaşık % 1,4 (13 kişi) okudukları üniversite tarafından sağlanan çeşitli burslardan (genellikle mezunlar derneği ve yurt dışı kaynaklı) yararlandıklarını belirtmişlerdir.

(17)

Soru 14 – Üniversite Size Yeterince ……… İmkanı Sunuyor mu ? A Barınma

B Kütüphane C Spor

D Kültür/Sanat E Yemekhane F Kantin G Bilgi/İşlem

Anketimizin bu sorusunda üniversitelerimizin maden mühendisliği bölümünde okuyan öğrencilere üniversitelerin sunduğu öğretim dışı olanaklar ve fırsatlar sorularak, öğrencilerin üniversitelerden yararlanma olanakları ve bu koşullardan memnuniyetleri araştırılmıştır. Soruda üniversitelerin öğrencilere barınma, kütüphane, spor, kültür/sanat, yemekhane, kantin ve bilgi/işlem konularında ne tür olanaklar sunduğu araştırılmıştır.

Soruda yukarıda belirtilen seçeneklerde evet ve hayır kutucukları konulmuş ve ankete yanıt veren 991 öğrenci, toplam 6.398 kez bu kutucukları işaretleyerek tercihlerini belirtmişlerdir.

Aşağıdaki bölümde bu sorulara evet yanıtını veren öğrencilerin tercihleri incelenmiştir.

Soru 14 – Üniversite Size Yeterince ……… İmkanı Sunuyor mu ?

32 50 93 48 37 126 42 52 37 126 31 34 55 63 32 133 991 100

A 14 38 53 38 4 47 23 29 17 44 16 7 24 28 17 47 446 13

B 28 44 64 44 5 90 37 21 31 95 26 18 42 41 22 86 694 20

C 23 26 52 48 1 75 31 14 22 30 15 13 33 18 19 51 471 13

D 16 22 38 41 0 22 21 4 21 42 15 7 31 15 12 44 351 10

E 18 41 60 24 11 64 37 44 29 64 15 25 43 33 16 74 598 17

F 19 32 38 37 14 59 30 28 26 47 17 22 34 27 20 68 518 15

G 9 34 48 35 3 70 12 10 24 42 18 13 29 18 8 52 425 12

Maden mühendisliği öğrencilerinin, üniversitelerin kendilerine sunduğu olanaklar bakımından en büyük memnuniyeti % 70’lik bir oranla kütüphane aittir. Kütüphane seçeneğini, % 60’lık bir oranla yemekhane, % 52’lik bir oranla kantin seçenekleri izlemiştir. Ortalamanın (% 50) altında kalan diğer seçeneklerde sırayla, spor, barınma, bilgi/işlem ve son olarak kültür/sanat seçenekleridir. Üniversitelerimizin sunduğu olanaklar açısından sadece bir noktada (ODTÜ-Kütüphane) % 90’ı aşan memnuniyet söz konusu iken, Dicle Üniversitesi’nin sunduğu kültür/sanat olanaklarından hiçbir öğrenci memnun değildir.

(18)

Üniversitelerimizin maden mühendisliği bölümlerinde okuyan 991 öğrenci toplam 3503 kere evet şıkkını işaretlemişlerdir. Öğrencilerin öğretim hayatı dışındaki eğitim, sosyal ve kültürel hayatını irdeleyen bu soruda evet yanıtı ortalama 3,5 kere verilmiştir. Üniversitelerinin sunduğu olanaklar açısından en yüksek öğrenci memnuniyeti Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde gözlemlenmektedir. ODTÜ’ni, Afyon Kocatepe Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Isparta Süleyman Demirel Üniversitesi, Malatya İnönü Üniversitesi, Adana Çukurova Üniversitesi, Konya Selçuk Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi ve Trabzon Karadeniz Teknik Üniversitesi izlemektedir. Diğer üniversitelerimizde ortalamanın altında bir memnuniyet söz konusu olurken, en düşük oran açık ara Diyarbakır Dicle Üniversitesi’nde gözlemlenmektedir.

Bu konuda bir açıklık kazandırması bakımından bu soruya hayır yanıtını veren öğrencilerin de dağılımı aşağıda verilmiştir.

Soru 14 – Üniversite Size Yeterince ……… İmkanı Sunuyor mu ?

32 50 93 48 37 126 42 52 37 126 31 34 55 63 32 133 991 100

A 10 10 24 2 29 61 14 12 18 55 12 26 13 31 9 75 401 41

B 3 6 26 4 32 31 4 24 6 27 4 15 10 20 6 40 258 26

C 7 24 35 0 36 45 9 29 15 89 12 19 11 40 7 76 454 46

D 13 28 46 5 38 90 18 40 19 78 15 26 15 44 16 76 567 57

E 9 8 27 19 23 54 3 6 7 49 12 8 7 27 11 49 319 32

F 8 18 47 8 20 61 10 20 10 68 10 11 13 34 7 58 403 41

G 18 16 37 10 33 52 28 35 12 71 10 21 19 45 19 67 493 50

Soru 15 – Üniversite Ders Düzeltme Sisteminiz Nedir ?

Anketin 15. ve 16. sorusunda üniversitelerimizin maden mühendisliği bölümlerinde okuyan öğrencilerin öğretim sistemleri ve öğrencilerin bu sisteme bakış açıları sorgulanmıştır.

Üniversitelerde sık sık yaşanan sistem değişikliklerinden kaynaklanan bazı üniversitelerimizin farklı sınıflarında değişik öğrenim sistemleri uygulanmaktadır. Aynı üniversitede değişen öğretim sisteminden dolayı 1. sınıflar ayrı, 4. sınıflar ayrı bir öğrenim görmektedirler.

Anketten alınan cevaplardan yola çıkarak üniversitelerimizde uygulanan öğrenim sistemleri; Yaz Okulu Uygulaması (Adana Çukurova Üniversitesi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Ankara Hacettepe Üniversitesi, Ankara Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Eskişehir Osman Gazi Üniversitesi, Isparta Süleyman Demirel Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi ve Kütahya Dumlupınar Üniversiteleridir. Bütünleme uygulayan üniversiteler, İstanbul Üniversitesi, Konya Selçuk Üniversitesi, Malatya İnönü Üniversitesi, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Trabzon Karadeniz Teknik Üniversitesi ve Zonguldak Karaelmas Üniversiteleridir. Ayrıca İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi’nde

(19)

aktif eğitim (dual eğitim), Diyarbakır Dicle Üniversitesi’nde ise bütünleme ve yaz okulu uygulaması birlikte yürütülmektedir.

Soru 16 – Bu Sistem Hakkında Fikirleriniz Nelerdir ? A Olumlu (nedenini belirtiniz)

B Nötr

C Olumsuz (nedenini belirtiniz)

Soru 16 – Bu Sistem Hakkında Fikirleriniz Nelerdir ?

30 50 93 48 38 126 39 51 38 113 30 34 54 61 31 131 967 100

A 2 4 26 16 15 23 8 23 5 18 23 5 30 39 10 84 331 34,2

B 4 21 33 20 19 62 15 23 12 42 3 12 21 18 5 36 346 35,8

C 24 25 34 12 4 41 16 5 21 53 4 17 3 4 16 11 290 30,0

Üniversitelerimizin maden mühendisliği bölümlerinde okuyan 967 öğrencinin yaklaşık

% 34’ü üniversitelerinden uygulanan sistemden memnun olduklarını belirtmişlerdir.

Üniversitede verilen öğretim sistemini olumlu bulanlar arasında en yüksek oran yaklaşık % 77 ile Konya Selçuk Üniversitesi’ndedir. Bu üniversiteyi yaklaşık % 64 ile Zonguldak Karaelmas Üniversitesi ve Konya Selçuk Üniversitesi, yaklaşık % 55 ile Malatya İnönü Üniversitesi ve yaklaşık %45 ile İstanbul Üniversitesi takip etmektedir.

Diğer üniversitelerde öğretim sistemini olumlu bulma oranı genel ortalamanın altındadır. Okudukları sistemi en olumsuz bulanlar ise İstanbul Teknik Üniversitesi öğrencileridir.

Anketin bu bölümü ülkemizde maden mühendisliği mesleğine karşı genel tutumu belirlemek ve ölçmek için hazırlanmıştır.

Soru 17 – Maden Mühendisliği Bölümünü Neden Seçtiniz ? A Maden Mühendisi Olmak İstiyorum

B Geleceğimi Bu Meslekte Görüyorum

C Bağlı Olduğu Üniversitede Okumak İstedim D Lisede Rehberlik Hizmetinden Etkilendim.

E Çevremden Etkilendim F Ailemden Etkilendim G Bilinçli Bir Seçim Değildi.

H Diğer

Soru 17 – Maden Mühendisliği Bölümünü Neden Seçtiniz ?

35 55 104 46 43 131 45 59 41 145 38 38 58 67 36 148 1089 100

A 6 14 31 7 12 35 14 11 3 32 9 8 13 16 6 38 255 23

B 4 9 5 7 0 9 8 8 3 13 7 5 1 5 6 16 106 9,7

(20)

C 4 1 35 17 2 6 0 7 23 15 1 2 3 2 1 5 124 11

D 0 1 0 0 1 3 0 1 0 1 1 0 1 0 0 8 17 1,6

E 3 6 3 1 3 8 2 2 2 13 4 4 7 2 1 7 68 6,2

F 2 7 13 6 5 8 5 6 2 11 3 3 10 8 5 12 106 9,7

G 12 13 13 7 18 46 13 19 3 45 7 13 19 30 14 46 318 29

H 4 4 4 1 2 16 3 5 5 15 6 3 4 4 3 16 95 8,7

Maden mühendisliği bölümü öğrencilerinin bu bölümü neden seçtikleri ile ilgili soruya verilen cevaplar arasında ilk sırada öğrencilerin yaklaşık % 29 (318 kişi) oranında bilinçli bir seçim yapmayanlar oluşturmuştur. Bu durumu yaklaşık % 23 ile (255 kişi) maden mühendisi olmak isteyenler, yaklaşık % 10 ile (106’şar kişi) ile ailesinden etkileneler ve geleceğini bu meslekte görenler, yaklaşık % 6 ile (68 kişi) çevreden etkilenenler ve yaklaşık % 2 ile (17 kişi) lisede rehberli hizmeti alanlar oluşturmuştur.

En çok maden mühendisi olmak isteyen öğrenciler Hacettepe Üniversitesi ve Konya Selçuk Üniversitesi’nde bulunurken, maden mühendisliğinden en muzdarip grup İstanbul Teknik Üniversitesi’nde bulunmaktadır. Bu duruma karşılık bulundukları üniversiteden en memnun olan grup açık ara İstanbul Teknik Üniversitesinde okumakta ve bu sonuç bu soruya verilen en yüksek oran olarak bulunmaktadır.

Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Dicle Üniversitesi ve Karadeniz Teknik Üniversitesinde maden mühendisliğinde okuyor olmanın “bilinçli bir seçim olmadığı”nı işaretleyen öğrenci sayıyı % 50’lere varan bir orandadır. Ayrıca liselerde verilen rehberlik hizmetinin sorgulanması da bu anketten çıkan diğer bir sonuçtur.

Daha kurumsal bir yapıda olduklarını düşündüğüm, ve büyük kentlerde bulunan YÖK öncesi kurulan üniversiteler açısından durum incelendiğinde öğrencilerin % 16,4’ü bölümün bağlı olduğu üniversiteyi öncelikli olarak seçtiklerini belirtmişlerdir. Bu oran geri kalan üniversiteler dikkate alındığında % 3,6’dır

Bu soruya, TMMOB Makine Mühendisleri Odası tarafından 2000 yılında, Eskişehir Osman Gazi Üniversitesi Makine ve Endüstri mühendisliğinde okuyan öğrencilerle yapılan ankette de; ilk sırayı yaklaşık % 40 ile makine/endüstri mühendisi olmak isteyenler oluşturmuştur. İkinci sırayı yaklaşık % 20 ile çevresinden etkilenenler ve bilinçli bir seçim yapmayanlar, üçüncü sırayı yaklaşık % 10 ile diğer seçeneğini işaretleyenler almıştır. Bu sıralamayı % 6 ile lisedeki rehberlik hizmetinden yararlananlar ve % 4 ile ailesinden etkilenenler almıştır.

Soru 18 – Meslek Hakkında Ne Zaman Bilgi Sahibi Oldunuz ? A Üniversiteye Girmeden Önce

B Ailemde/Çevremde Maden Mühendisi Vardı.

C Üniversiteye Girdikten Sonra

Soru 18 – Meslek Hakkında Ne Zaman Bilgi Sahibi Oldunuz ?