T. Oft. Gaz. 36,463-469,2006
Dii§iik Miyopi Grubunda LASIK ve LASEK Sonu~larmm
Kar§Ila§tlnlrnast
Zeynep T. Alkzn (* ), Eylem Y. Pznam (* ), Aslz j,wl (* ), Hakan Sivrikaya (* ), Vedat Kaya (** ), Omer F aruk Yzlmaz (***)
OZET
Ama~: Laser in situ keratomileusis (LASIK) ve laser epitelyal keratomileusis (LASEK) yontemlerini dti§tik miyopi grubunda gorse! sonuc;lar, kontrast duyarhhk ve goz ya§t stabilitesi ac;zsmdan kar§tla§ttrmak.
Yontem: Beyoglu Goz Egitim ve Ara§trrma Hastanesi Goz Klinigi Refraksiyon Birimi'nde dti§iik miyopi tamsz konmu§ 16 kadm, 19 erkek 35 hastanm 70 gozti c;alz§ma kapsamma ahndz.
<;:ah§maya dahil edilen hastalann her iki gozdeki refraksiyon degerleri arasmda en fazla I diopt- ri fark mevcuttu ve rastgele bir goztine LASEK, diger goziine LASIK tedavisi uygulandz. Has- talann ya§ ortalamalan 25.71±6.02 (19-36) ve takip stiresi 9-15 ay (12 ay) idi. Cerrahi sonrasz dtizeltilmemi§, dtizeltilmi§ en iyi gorme keskinligi, Schirmer testi sonu9lan, gozya§z kmlma za- mam, kornea asferisitesi, kornea diizenlilik indeksi, ongoriilen kornea gorme keskinligi degerle- ri ve kontrast duyarhhk degerleri preoperatif degerler ile kar§tla§tmldz. istatistiksel kar§tla§tzr- malarda wilcoxon testi kullamldz ve p<0.05 degeri istatistiksel olarak anlamh kabul edildi.
Bulgular: Operasyon sonrasz 6. ayda diizeltilmemi§ gorme keskinligi LASEK grubunda 0.94±0.17, LASIK grubunda ise 0.90±0.18 olarak bulunurken (p=0.53), dtizeltilmi§ en iyi gor- me keskinligi szraszyla 1.01±0.06 ve 1.0±0.06 olarak tespit edildi (p=0.73). Sferik kzrma kusuru LASEK grubunda -0.23 ± 0.3 dioptri, LASIK grubunda -0.36±0.42 dioptri (p=0.48), silendirik kzrma kusuru ise LASEK grubunda 0.00 ± 0.0 dioptri, LASI!( grubunda -0.3±0.6 dioptri olarak bulundu (p=0.31). Schirmer testi sonuc;lan LASEK grubunda 14.2±1.9 mm iken, LASIK gru- bunda 14.7±2.2 mm idi (p=0.35). Gozya§! kzr!lma zamam ise szraszyla 12.5±1.5 mm ve
12.7±1.9 mm olarak tespit edildi (p=0.39). Kontrast duyarhhk degerleri LASIK grubunda ope- rasyon oncesine gore dti§iik bulunurken, LASEK grubunda kontrast duyarhhkta degi§iklik ol- madz.
Sonn~: <;:ah§mamzzzn 6 ayhk sonu('lanna gore LASEK ve LASIK yontemleri arasmda kzr- ma kusurlan, gorme kalitesi ve gozya§t degi§iklikleri a('zsmdan istatistiksel yontemlerle gosteri- lebilen bir fark saptanmamz§tzr. LASEK daha yeni ve ic;inde flep komplikasyonlan banndmna- yan bir ceiTahi teknik olmasz ac;zsmdan dti§iik miyopi grubunda LASIK'e alternatif bir yontem olarak degerlendirilebilir.
Anahtar Kelimeler: Dii§iik miyopi, lasik, Iasek
(*) Uzm. Dr., Beyo£lu G6z E£itim ve Ara~t1rma Hastanesi, G6z Klinigi (**) Do9. Dr., ~ef Yrd., Beyo£lu GOz E£itim ve Ara§tlrma Hastanesi, GOz Klini£i (***) Prof. Dr., GOz Klinigi ~efi, Beyoglu G6z E£itim ve Ara§tlmla Hastanesi,
G6zKlini£i
Yaz1~ma ~dresi:'Dr. Zeynep T. Alkm, Ba§ak§ehir4. Etap l. K1S1m K-5 Blok D:5 Esenler- Istanbul Tel: (0212) 487 90 77 Fax: (0212) 293 42 92
Mecmuaya Ge!i:; Tarihi: 16.04.2004 Diize!tmeden Geli§ Tarihi: 18.03.2005 Kabul Tarihi: 02.08.2006
464 Zeynep T. Alkm, Eylem Y. Pmarc1, Ash inal, Hakan Sivrikaya, Vedat Kaya, Orner Faruk Yllmaz
SUMMARY
The Comparison of Our LASIK and LASEK Results in Low Myopia
Purpose: To compare the visual and refractive results, contrast sensitivity and tear stability after LASIK and LASEK in low myopia.
Methods: In Beyoglu Eye Education and Research Hospital, patients diagnosed with low myopia and with a maximum difference of 1 diopter between the refraction values of the two eyes received LASEK treatment on one of their eyes and LASIK on the other eye, randomly.
Total of 70 eyes from 35 patients were included in the study. The follow-up period was 9-15 months and the mean age was 25.71±6.02 (19-36). Uncorrected (UCVA) and best-corrected vi- sual acuity (BCV A), Schirmer test results, tear break-up time (BUT), corneal asphericity (Q), corneal uniformity index (CU), predicted corneal acuity (PCA) and contrast sensitivity values were compared with those of the preoperative period. Wilcoxon test has been used in statistical comparisons and a value of p<0.05 was accepted for statistical significance.
Results: At 6 months after surgery, there was no statistically significant difference in un- corrected visual acuity, best corrected visual acuity, spherical and cylindrical refractive error, the Schirmer test result and break up time between both groups. Contrast sensitivity values of the LASIK group were found to be lower in comparison to the preoperative values. But there was no change in the LASEK group.
Conclusion: Based on the 6 months results of our study, no statistical difference was noted between the LASEK and LASIK methods in terms of refractive errors, visual quality and tear film stability. LASEK, for being a never and flap complication free technique, can be conside- red as an alternative method for LASII( in patients with low myopia.
Key Words: Low myopia, LASII(, LASEK
GiRiS
Refraktif cerrahi teknikleri son yirmi yllda btiytik bir hiZla geli§mi§tir. Trokel ve arkada§lan 1983 y!lmda 193 nm argon fluorid laser kullanarak fotorefraktif kera- tektomiyi (PRK) uygulamr§lardrr (1). PRK, dti§tik ve or- ta dereceli miyopinin di.izeltilmesinde glivenli, etkili ve sonuylan 6ng6rtilebilir bir y6ntem olarak ortaya yrkmr§- tlr. Fakat PRK'mn postoperatif agn, korneal bulamklrk, miyopik regresyon gibi dezavantajlanmn mevcut olmas1 yeni tekniklerin geli§tirilmesini zorunlu krlmr§tlr (2,3).
1990'da uygulanmaya giren LASIK, postoperatif agnmn ve regresyonun daha az olmas1, gOrme rehabilitasyonu- nun daha h1zh olmas1 ve refraktif sonuc;larm erken stabi- lizasyonu gibi tisttinltikleri nedeniyle PRK'ya tercih edil- meye ba§lanrm§tlr. Ancak zaman iyinde LASIK y6nte- miyle de flep komplikasyonlan (serbest flep, inkomplet flep, irregtiler flep, vb.) gibi 6nemli komplikasyonlar ge- li§tigi gOrlilmti§ti.ir. Jacobs ve arkada§lannm yaymlad1g1 retrospektif vaka serisinde 84711 primer LASIK olgusu- nun 256'smda (%0.302) intraoperatif flep komplikasyo- nu bildirilmi§tir (4). Diger komplikasyonlar arasmda di- fi.iz lameller keratit, kuru gOz, epitelyal i9e ytiriime, ke- ratektazi, sinir lifi hasan, optik nOropati, periferik retina yrrtrklan sayrlabilir (5-9).
LASEK 1999 yrlmda Massimo Camellin tarafmdan m1aya atrlmr§trr. Camellin LASEK'in PRK ve LASIK'in
avantajlanm kendinde topladigmi ve dezavantajlanm or- tadan kaldrrdrgmr ifade etmi§tir (10). LASEK uyguladr- gr hastalarda hafif bir rahatsrzhk hissi dr§mda bir §ikayet olmadrgrm, erken postoperatif d6nemde g6rme keskinli- ginin daha iyi oldugunu bildirmi§tir.
Bu yah§madaki amacrmrz LASIK ve LASEK yon- temlerini dti§tik miyopi grubunda gorse! sonuylar, kont- rast duyarhhk ve g6z ya§l stabilitesi ayrsmdan kar§rla§- tlrmakttr.
MATERYALveMETOD
Beyoglu Goz Egitim ve Ara§trrma Hastanesi Goz Klinigi Refraksiyon Birimi'nde her iki gOztin refrak-.
siyon degerleri arasmda en fazla 1 dioptri fark olan ve dti§tik miyopi tams1 konmu§ hastalann rastgele bir gOzli- ne LASEK, diger goztine LASIK tedavisi uygulanacak
§ekilde prospektif bir yah§ma planlandr. <;:ah§maya 16 kadm, 19 erkek 35 hastamn 70 g6zti dahil edildi. Hasta- lann takip stiresi 9-15 (ortalama 12 ay) aydr. <;:ah§ma kapsarmna alman ttim hastalar 19 ya§mdan btiytik olup ya§ ortalamalan 25.71±6.02 (19-36) olarak bulun- mu§tur.
Son bir yrl iyinde refraksiyon degerleri degi§kenlik gOsteren, daha evvel okuler cerrahi ge9iren, keratoko- nus, kuru gOz, gec;irilmi§ veya ge9irilmekte olan okuler
Dii§iik Miyopi Grubunda LASIK ve LASEK Sonw;lannm Kar§Ila§tmlmasi 465
hastahg1 bulunan veya yara yeri iyile§mesini geciktire- cek sistemik hastahg1 olan hastalar <;ah!ma kapsamma almmad1. LASEK operasyonunda epitel flebinin kaldt- nlmast esnasmda epitel biitiinliigiiniin bozuldugu 4 goz
<;ah§ma kapsammdan <;tkanldt.
Her hastaya operasyon oncesi detayh oftalmolojik muayene uyguland1. Hasta kontakt lens kullamc1S1 ise operasyon sert lens kullananlarda 3 hafta, yumu§ak lens kullananlarda 2 hafta ertelendi. Dtizeltilmemi§ (UCV A) ve en iyi dtizeltilmi§ gorme keskinligi (BCV A) Snellen e!elinde ol<;tildii. Biomikroskopik muayene yaptldt ve g6z i~i basmc;lan Haag-Streit aplanasyon tonometresi ile, keratometrik Dl<;timler Java! keratometresi ile, kor- nea kalmhklan Axis II cihaz1 ile Dl<;tildti; fundus muaye- nesi yaplld1. Hastalara Schirmer testi standart Schirmer kagtdt 5 mm klvnlarak alt temporal fomikse yerle§tirile- rek uyguland1. Hastalann gozya§I kmlma zamanlan (BUT) kaydedildi.
Her hastamn kontrast duyarhhk testi postoperatif 1.
ayda F.A.C.T. 101 testi kullamlarak yapt1dt. Kornea to- pografileri EyeSys kornea topografisi a1etiyle (Eyesys Technologies Inc. Houston-Texas) <;ekildi ve Holladay Diagnostic Summary 2000 kullamlarak kornea asferitesi (Q), komea unifonnite indeksi (CU), ongortilen korneal gtinne keskinligi (PCA) degerleri kaydedildi.
Operasyon teknigi:
LASEK:
% 0,5 proparakain ile topikal anesteziyi takiben goz betadin ile silinerek steril cerrahi 6rtti ve blefarosta yerle§tirildi. Epitelyal insizyon i<;in bt<;ak derinligi 80 mikron olan 8.0-9.0 mm LASEK kameal trepan (Janach J2900-2901) kullamld1. Trepan 270 derece epitelyal insizyon yapacak §ekilde dizayn edildi. Kalan 90 dere- celik k1sm1 klint olup saat 12 hizasmda epitelyal mente-
!e olU§turmak i<;in kullamld1. Trepan pupiller eksen tize- rine santralize edildi ve komeaya baskl uyguland1. Her iki yone dogru 5'er derece <;evrilerek epitelyal insizyon yaplld1. 8.0-9.0 mm'lik alkol tutucu hazne epitelyal insizyon stmrlanm i<;ine alacak §ekilde yerle§tirildi.
Hazne %20 etil alkol ile dolduruldu ve 30-45 sn tutuldu.
Stire sonunda alkol seliiloz sponja emdirildi ve kornea BSS ile bolca y1kand1. Epitelyal balta bt<;ak (Janach J2915A) ile epitel insizyon kenarlanndan kaldmld1.
Daha sonra epitel aytrma spattilii (Y Ilmaz epipeeler G- S) ile epitel klvnlarak mente§eye dogru kaldmld1.
Stroma kurulandtktan sonra laser uyguland1 ve epitel ye- rine kapatlldi. Tobramisin %0.3 damla damlattldtktan sonra yumu§ak -kontakt lens konuldu ve operas yon son- landmldi.
LASIK:
Top~kal anestezi, operasyon yeri hazulanmas1 ve blefarosta yerle§tirilmesinden soma, goz sponj yard1m1 ile iyice kurulandt; vakum ringi korneay1 ortalayacak §e- kilde yerle§tirildi ve vakum aktive edildi. Barraquer to- nometre yard1m1 ile yeterli goz i<;i basmcma ula§tldtgt gtirtildiikten sonra mikrokeratom yuvasma yerle§tirildi.
Kornea Islatlldiktan sonra mikrokeratom aktive edildi.
Kontrollti bir §ekilde ileri ve geri hareket tamamlandtk- tan 'sonra vakum sonlandtnldi ve keratom vakum ringi ile beraber kaldmld1. Spattil yard1m1 ile flep mente!eye dogru yatmld1 ve stromal yatak kuruland1. )--aser uygu- landtktan sonra stroma hafif<;e y1kandt ve flep yerine oturtuldu. Flep kenarlarmm yapt§masi i<;in bir dakika kadar beklendi, daha sonra tobrarnisin %0.3 damla dam- latllarak operasyon sonlandmld1.
<;ah§mamtzda LASIK'te Carriazo-Barraquer mikro- keratomu kullamldt; laser uygulamalan her iki yontem- de de Laser Sight LSX aleti ile yaptldt.
P ostoperatif takip:
Hastalar 1, 3, ve 7. gtin, 1, 3, ve 6.ay muayene edil- di. Her geli!le detayh oftalmolojik muayene yaptldt.
UCVA, BCVA, Schirmer testi sonu<;lan, BUT, Q, CU ve PCA degerleri preoperatif degerler ile kar§Ila§tmldt.
LASEK operasyonu ge<;iren gtizlerde bulamkhk deger- lendirmesi Braunstein ve arkada§lanmn yaymladtgl de- recelendirmeye gore yaptldt (11).
jstatistiksel analiz:
istatistiksel analizde veriler "SPSS 10.0 for win- dows" istatistik paket programmda degerlendirildi. Kar-
§Ila§tlnnalarda wilcoxon testi kullamld1 ve p<0.05 dege- ri istatistiksel olarak anlamh kabul edildi.
SONU<;:LAR
Olgulann operasyon oncesi degerleri Tablo I 'de ve- rilmi§tir. Postoperatif 6. ayda LASEK grubunda sferik deger ortalama -0.23±0.3 dioptri (D), LASIK grubunda - 0.36±42 D idi ve iki grup arasmda istatistiksel olarak anlamh bir fark yoktu (p=0.48). LASEK olgularmda 6.
aydaki silendirik deger ortalama 0.00±0.0 D iken, LA- SIK yaptlanlarda -0.3±0.6 D olarak bulundu. Ancak ara- daki fark istatistiksel olarak anlamh degi1di (p=0.31).
UCV Ave BCV A Dl<;timlerinde LASEK uygulananlarda biraz daha yiiksek degerler elde edilmi§ olsa da bu fark istatistikselolarak anlamh bulunmad1 (strasiyla p=0.53, p=0.73).
466 Zeynep T. Alkm, Eylem Y. Pmarcr, Ash inal, Hakan Sivrikaya, Vedat Kaya, Orner Faruk Yllmaz
Tablo I. Preoperatif hast a ozellikleri
LASEK LASIK p degeri Sferik krrma kusuru -2.29±1.27 -2.46±1.68 0.670 Silendirik krrma kusuru -0.80±0.9 -1.36±1.3 0.521 UCVA 0.18±2.5 0.14±1.6 0.836 BCVA 1.0±0.07 0.97±0.13 0.580 SCHIRMER (mm) 14±2.5 14.5±3.2 0.475 BUT (sn) 12.4±1.2 12.83±2.0 0.562 Q -0.25±0.16 -0.21±0.21 0.678
cu
99.05±3.45 99.08±3.23 1.07 PCA 3.76±3.9 1.78±2.1 0.357I. ay sonu\(lannda her iki grupta da Schirmer testin- de operasyon oncesi degerlere gore azalma saptandt. 3.
ayda LASEK grubunda bu azalma siirerken, 6. ayda her iki grupta da operasyon oncesindekine yakm degerler ol-
\;tildii. Schirmer testinde 6. ayda iki grup arasmda ista- tistiksel olarak anlamh bir fark yoktu (p=0.35). BUT de- gerlerinde ilk kontrolde saptanan dii§ii§iin sonraki kont- rollerde diizeldigi ve 6. ayda iki grup arasmda istatistik- sel olarak anlarnh fark olmad•g• goriildii (p=0.39).
Hastalann postoperatif I, 3 ve 6. aylardaki sferik ve silendirik kmna kusurlan, UCV A ve BCV A ol\;iimleri, Schirmer testi sonu\;lan, BUT, Q, CU ve PCA degerleri tabla 2'de verilmi§tir.
Kontrast duyarhhk degerleri LASEK uygulanan gozlerde bir degi§iklige ugramazken, LASIK grubunda operasyon oncesine gore biittin frekanslarda dii§ii§ tespit edilmi§tir (Grafik 1).
I. ay muayenesinde LASEK uygulanan 3 gozde (%8.5) 0.5 derece subepitelyal bulamkhk tespit edildi.
Bu bulamkhk 6. ay muayenesinde iyile§mi§ti. LASIK grubunda hi\; bir gozde subepitelyal bulamkhk tespit edilmedi.
TARTI~MA
Stephen Trokel excimer laser ile korneal ablasyo- nun hassas bir §ekilde yapllabildigini a\;Iklad1ktan sonra geni§ poptilarite kazanan PRK sonu\;lan ile ilgili \;Ok sa- y•da literatiir yaymland1. PRK sonrasmda stromal bula- mkhk, regresyon ve BCV A azalma riskinin ozellikle yiiksek dioptrilerde art1yor olmas1 yeni arayi§lara yo! a\;- 11 ve LASIK yonteminin h1zla kabul gormesini sagladt.
Bu teknikte otomatik lameller keratoplastinin (ALK) h1zh diizelme zamam, PRK'nm hassasiyeti ile birle§ti ve refraktif sonu\;lann PRK'ya gore daha erken zamanda stabil oldugu goriildii. LASEK ise, LASIK ve PRK'mn avantajlanm toplad1g1 one siirtilen yeni bir teknik olarak kar§Imiza \;lkml§llr (10). Refraktif ve gorse! sonu,lann LASIK'te goriildiigii gibi erken stabilize olup olmadigi, PRK'daki regresyon ve subepitelyal bulamkhk sorunla- nnm LASEK'te ne kadar goriilecegi merak edilen konu- lar arasmdad1r.
Claringbold ve arkada§lanmn \;ah§masmda refraktif kusurlari-1.25 ile -11.50 D arasmdaki +2.50 D'ye kadar astigmatizmas1 bulunan 222 goze LASEK uygulami§,
Tablo 2. Postoperatif I, 3 ve 6. ay sonuqlan
l.AY 3.AY 6.AY
LASEK LASIK p LASEK LASIK p LASEK LASIK p
SFERiK -0.21±0.409 -0.46±0.69 0.397 0.00±0.2 -0.50±0.7 0.021 -0.23±0.3 -0.36±42 0.480 SiLENDiRiK -0.04±0.25 -0.38±0.45 0.165 0.00±0.0 -0.2±0.6 0.110 0.00±0.0 -0.3±0.6 0.314 UCVA ·s.85f0:31 0.78±0.65 0.381 0.95±0.37 0.81±0,31- 0.116 0.94±0.17 0.90±0.18 0.530 BCVA 0.92±0.34 0.95±0.21 0.827 1.04±0.06 1.03±0.07 1.120 1.01±0.06 1.0±0.06 0.730 SCHiRMER 13.4±2.1 11.89±3.7 0.951 13.1±2.5 12.01±4.6 0.145 14.2±1.9 14.7±2.2 0.350 BUT 9.69±3.2 9.74±2.6 0.485 11.89±1.9 12.1±1.2 0.278 12.5±1.5 12.7±1.9 0.390 Q -0.05±0.63 -0.27±0.78 0.190 -0.27±14 -0.61±1.9 1.560 -0.25±0.3 -0.47±0.5 0.791
cu
87.2±8.9 86.1±13.7 0.656 97±3.04 91±5.67 0.774 90±8.7 82.3±11.6 0.856 PCA 0.89±0.3 1.1±0.58 0.589 1.5±0.18 0.95±0.2 0.093 0.8±0.6 1.06±0.8 0.491DU§Uk Miyopi Grubunda LASIK ve LASEK Sonuylanmn Kar§da§tinlmasi 467
Grafik 1. LASEK ve LASIK uygulanan gozlerde cerrahi oncesi ve sonrasz olqillen kontrast duyarhhk degerleri
10
~ 8 .;:
~ 6
"
c
- "' --en 4
"
~ 0 2
0 1.5 3 6
Uzaysal Frekans
12 18
0 Preop LASEK Iii Preop LASiK
olgular 12 ay izlenmistir. Takip stiresi sonunda gozlerin
%63'tinde gorme keskinligi 10/10, %18'inde ise 8/10 olarak bildirilmistir (12). Lee ve arkada§lan ise bir go- zOne PRK diger goztine LASEK uyguladtklart refraktif kusurlart -3.00 ile -6.00 arasmdaki 27 hastanm LASEK uygulanan gozlerinde J.haftada %59, 3.ayda ise %63 oramnda 8/10 veya daha iyi gorme bildirmi§lerdir (13).
Bizim (Oah§mamtzda LASEK uygulanan gozlerde I. ay- da %65, 3. ayda %75 ve 6.ayda %78 gozde 8/10 veya daha iyi gorme tespit edilmi§tir. Bu degerler LASIK grubuna gore daha iyi olsa da iki grup arasmda istatistik- sel anlamh bir fark bulunmamz§ltr.
Literattirde LASIK operasyonunun erken stabil ref- raksiyon sagladtgt bildirilmektedir (14-18). LASEK yOnteminde ise Claringbold ve arkada§lanmn yapt1g1 s:a- h§mada 6. ay kontroliinde %98.7 olguda, 12. ayda ise
%96.4 olguda sferik degerin ±0.50 D i9inde oldugu bil- dirilmektedir (12). Bizim (Oah§mamzzda gerek LASEK, gerekse LASIK uygulanan gozlerin sferik ve silendirik degerleri operasyon sonrast 1, 3 ve 6.ayda kendi i9inde anlamh bir fark gostermemi§tir. Her iki grup arasmda yapzlan kar§tla§ltrmalarda anlamh bir fark gorlilmemesi- ne ragmen LASEK uygulanan gozlerde degerler emetro- piye daha yakmdu.
PRK ve LASIK yonteminin giivenilirligi ile ilgili (Oah§malar yaymlanmt§ltr (19 ,20). Loewenstein ve ar- kada§lan PRK sonrasz %2.7 olguda BCV A'da bir veda- ha fazla sua kaybt bildirirken (19), Pesando ve arkada§- lannm (Oah§masmda LASIK olgulannda BCV A degerle- ri 6. ay kontroliinde %4.34 olguda azalmt§ bulunmu§tur (20). Rouweyha ve arkada§lan 58 goze LASEK uygula- mt§ ve 6 ay boyunca BCV A'da 2 ve daha fazla ma kay-
E!.1 Postop LASEK
II Postop LASiK
btyla kar§tla§mamt§lardtr (21). Bizim olgulartmtzm hi(O- birinde BCV A degerlerinde kaytp olmamt§ltr. Takip sii- resi boyunca LASEK ve LASIK uygulanan gozlerin BCV A degerleri arasmda anlamh bir fark tesbit edil- memi§tir.
PRK sonrast korneada subepiteliyal bulamkhk ge- li§mektedir (22-26). Bu bulamkhk ozellikle yiiksek di- optrilerde daha fazla olmakta ve gorse! sonu(Olan etkile- yebilmektedir (27). Lee ve arkada§lanmn (Oah§masmda LASEK sonrasmda da subepiteliyal bulamkhk ile kar§t·
la§tlmz§, ama PRK sonrasmdakinden daha az oldugu go- rlilmii§llir (13). Lee ve arkada§lan bir ba§ka (Oah§mada dli§lik ve orta dereceli miyopide LASEK sonrast I. ayda 0.56±0.34, 6. ayda 0.16±0.25 derece bulamkhk tespit et- mi§lerdir (28). Bizim (Oah§mamtzda da LASEK grubun- da 3 gozde (%8.5) 0.5 derece bulamkhk gorlilmii§ ve bu da 6. ay kontrollerinde diizelmi§tir. Ancak (Oah§mamzzm dii§lik dioptri arahgmda olmast bulamkhk derecesinin dii§lik olmast tizerinde etkili olabilir.
Wang ve arkada§lan PRK ve LASIK sonrast ozel- likle orta uzaysal frekanslarda ve kontrast duyarhhkta azalma tesbit etmi§lerdir. PRK sonrast 6.ayda, LASIK sonrast 3. ayda degerler preoperatif degerlere yakla§mt§·
tzr (3). Scerrati'nin 15 hastanm bir goziine LASIK diger goziine LASEK uyguladtgt vaka serisinde ise LASEK uygulanan gozlerde daha iyi kontrast duyarhhk degerleri tespit edilmi§tir (29). Bizim olgulanmtzda postoperatif I. ayda uygulanan testte kontrast duyarhhk degerleri LASIK olgulannda biitlin frekanslarda azalmt§Ur. Bu azalmamn frekans artt1k~a daha belirgin oldugu gO- rlilmli§ttir. LASEK uygulanan gozlerin kontrast duyarh- hk degerleri operasyon Oncesine gOre his: bir frekansta
468 Zeynep T. Alkm, Eylem Y. Pmarc1, Ash inal, Hakan Sivrikaya, Vedat Kaya, Orner Faruk Yilmaz
degi§memi§tir. Bu fark LASEK sonras1 daha iyi gorme kalitesine ula§llabilecegini dti§tindtirmektedir.
LASIK sonras1 baz1 hastalar kuru gOz semptomlan vermi§, bu hastalarda Schirmer degerlerinin azaldtgl ve LASIK i§leminin daha evvel kuru gozti alan hastalar iyin kuru gOzii artrran bir risk fakt6rti oldugu gDrlilmti§- tiir (30). Nitekim, Santonja ve arkada§lan PRK ve LA- SIK sonras1 kornea duyarhhgmda azalma tesbit etmi§tir.
Bu azalma LASIK olgulannda daha fazla bulunmu§tur (31). Horwath-Winter ve arkada§lanmn ~;ah§masmda
LASEK sonras1 komea duyarhhg1 ve BUT'daki azalma- nm ktsa stireli oldugu g6rtilmii§; Schirmer testinde ise belirgin bir bozulma olmad1g1 saptanml§llr. Oktiler yti- zey faktOrleri ve g6zya§I filmi tizerindeki bu olumlu et- kinin LASEK'te epitelyal flebin korunmasmm bir sonu- cu oldugu dti§tintilmti§ttir (32). Bizim ~;ah§mam1zda her iki grubun postoperatif Schirmer degerlerinde azalma saptanmi§ ancak ortalamalar I 0 mm altma inmerni§ ve iki grup arasmda anlamh bir fark bulunmamt§tlr. BUT degerleri 1. ay sonunda operasyon 6ncesine gOre anlamh olarak azalml§ ancak 6. ayda ilk degerlere yakla§ffil§llr.
Kornea indekslerine baklld1gmda her iki grupta da operasyon Oncesine gOre anlamh derecede degi§me g6- riilmesine ragmen gruplar arasmda anlamh bir fark sap- tanmami§tlr. Kornea asferisite degerleri operasyon 6nce- sinde normal deger olarak kabul edilen -0.25 civannda iken, postoperatif 1. ayda LASEK o1gulannda ytiksel- mi§, fakat pozitif degerlere ula§madan 3. ve 6. ayda tek- rar preoperatif degerleri bulmu§tur. Kornea uniformite indeksinde operasyon 6ncesine gOre azalma izlenmesine ragmen takip stiresi boyunca iki grupta da %80'in altma dti§memi§tir. Ongortilen korneal gorme keskinligi de- gerleri her iki grupta da takip stiresi boyunca ytiksek seyretmi§tir. Kornea indekslerinin her iki grupta da 1, 3 ve 6. ayhk sonu~;lan arasmda anlamh bir fark yoktur ve stabildir.
<;ah§mamlZ, LASEK ile LASIK yonteminin kar§l- la§tirmasmm 6 ayhk sonU<;lanm ic;ermektedir. Grubu- muzun dti§tik dioptri1i miyopik hastalardan olu§mas1 regresyon, subepite1yal bu1amkhk ve refraktif stabilite a91Smdan baz1 komplikasyonlann daha az gortilmti§ ol- masma neden olmu§ olabilir. Bu nedenle daha ytiksek dereceli miyopide ve daha uzun stireli yap11acak klinik
~;ah§malara gerek duyulmaktad1r. Dti§tik miyopi i~;in
LASEK y6ntemi glivenilir, sonuc;lart 6ng6rlilebilir, er- ken refraktif stabilite saglayan, efektif ve LASIK yonte- mine alternatif bir yOn tern olarak deger1endirilebilir.
KAYNAKLAR
I. Trokel SL, Srinivasan R, Braren B: Excimer laser surgery of the cornea. Am J Ophthalmol1983;96:710-715
2. Alio JL, Artola A, Claramonte PJ, Ayala MJ, Sanchez SP:
Complications of photorefractive keratectomy for myo- pia: two year follow-up of 3000 cases. J Cataract Refract Surg 1998;24:619-626
3. Wang Z, Chen J, Yang B: Comparison of laser in situ ke- ratomileusis and photorefractive keratectomy to correct myopia from -1.25 to -6.00 diopters. J Refract Surg 1997;13:528-534
4. Jacobs JM, Taravella MJ: Incidence of intraoperative flap complications in laser in situ keratomileusis. J Cataract Refract Surg. 2002;28(1 ):23-8
5. Walker MB,Wilson SE: Incidence and prevention of epit- helial growth within the interface after laser in situ kera- tomileusis. Cornea 2000;19:170-173
6. Melki SA,Talamo JH, Demetriades AM, Jabbur NS, Es- sepian JP, O'Brien TP, Azar DT: Late traumatic dislocati- on of laser in situ keratomileusis corneal flaps. Ophthal- mology 2000;107:2136-2139
7. Smith RJ, Maloney RK: Diffuse lameller keratitis;a new syndrome in lameller refractive surgery. Ophthalmology 1998; 105:1721-1726
8. Wang Z, Chen J, Yang B: Posterior corneal surface to- pographic changes after laser in situ keratomileusis are related to residual corneal bed thickness. Ophthalmolgy 1999;106:406-409
9. Arevalo JF, Ramirez E, Suarez E, Antzoulatos G, Mora- les-Stopello J, Ramirez G, Torres F, Gonzales-Vivas R:
Rhegmatogenous retinal detachment in myopic eyes after laser in situ keratomileusis. J Cataract Refract Surg 2001 :27:674-680
I 0. Camellin M: LASEK may offer the advantages of both LASIK and PRK. Ocular Surgery News. Internatinal Edi- tion, March 1999
11. Braunstein RE, Jain S, McCally RL, Stark WJ, Connely PJ, Azar DT: Objective measurement of corneal light scattering after excimer laser keratectomy. Ophthalmo- logy 1996;103:439-43)
12. Claringbold TV 2nd. Laser-assisted subepithelial keratec- tomy for the correction of myopia. J Cataract Refract Surg 2002;28:18-22
13. Lee JB, Seong GJ, Lee JH, Seo KY, Lee YG, Kim EK:
Comparison of laser epithelial keratomileusis and photo- refractive keratectomy for low to moderate myopia. J Ca- taract Refract Surg. 2001 Apr;27(4):565-70)
14. El Danasoury MA, El Maghraby A, Klyce SD, Mehrez K:
Comparison of photorefractive keratectomy with eximer laser in situ keratomileusis in correcting low myopia (frorri -2.00 to -5.50 diopters); a randomized study. Oph- thalmolgy. 1999; 106:411-420;
15. Sugar A, Rapuano CJ, Culbertson WW, Huang D, Varley GA, Agapitos PJ, de Luise VP, Koch DD: Laser in situ keratomileusis for myopia and astigmatism: safety and ef- ficacy: a report by the American Academy of Ophthalmo- logy. Ophthalmology 2002 Jan;109(1):175-87
16. Yang CN, Shen EP, Hu FR: Laser in situ keratomileusis for the correction of myopia and myopic astigmatism. J Cataract Refract Surg 2001 Dec;27(12):1952-60
Dti§iik Miyopi Grubunda LASIK ve LASEK Sonur;lanmn Kar§tla§tmlmast 469
17. Balazsi G, Mullie M, Lasswell L, Lee PA, Duh YJ: Laser in situ keratomileusis with a scanning excimer laser for the correction of low to moderate myopia with and witho- , ut astigmatism. J Cataract Refract Surg 2001 Dec;
27(12): 1942-51
18. Montes M, Chayet A, Gomez L, Magallanes R, Robledo N: Laser in situ keratomileusis for myopia of -1.50 to- 6.00 diopters. J Refract Surg 1999 Mar-Apr;15(2):106-
JO .
19. Loewenstein A, Lipshitz I, Varssano D, Lazar M: Comp- lications of laser photorefractive keratectomy for myopia.
J Cataract Refract Surg 1997; 1174-1176
20. Pesando PM, Ghiringhello MP, Tagliavacche P: Excimer laser in situ keratomileusis for myopia. J Refract Surg 1997;13:521-527
21. Rouweyha RM, Chuang AZ, Mitra S, Phillips CB, Yee RW: Laser epithelial keratomileusis for myopia with the autonomous laser. J Refract Surg 2002 May-Jun;
18(3):217-24
22. Ozdamar A, Aras C, Sener B, Bahcecioglu H: Two-year results of photorefractive keratectomy with scanning spot ablation for myopia of less than -6.0 diopters. Ophthal- mic Surg Lasers 1998 Nov;29(11):904-8
23. Tengroth B, Epstein D, Fagerholm P et al: Excimer laser photorefractive keratectomy for myopia: clinical results in sighted eyes. Ophthalmology 1993; I 00:739
24. Salz IT, Maguen E, Nesburn AB et al: A two-year experi- ence with excimer laser photorefractive keratectomy for myopia. Ophthalmology 1993; 100:873
25. Gartry DS, Ker Muir MG, Marshall J: Photorefractive ke- ratectomy with an argon fluoride excimer laser: A clinical study. Refract Corneal Surg 1991; 7:420
26. Caubet E: Cause of subepithelial corneal haze over 18 months after photorefractive keratectomy for myopia.
Refract Corneal Surg 1993; 9:S65
27. Carson CA, Taylor HR: Excimer laser treatment for high and extreme myopia. The Melbourne Excimer Laser and Research Group. Arch Ophthalmoll995 Apr;II3(4):431- 6
28. Lee JB, Choe CM, Seong GJ, Gong HY, Kim EK: Laser Subepithelial Keratomileusis for Low to Moderate Myo- pia. 6-Month Follow-up. Jpn J Ophthalmol 2002 May- Jun;46(3):299-304
29. Scerrati E: Laser in situ keratomileusis vs. laser epithelial keratomileusis (LASIK vs. LASEK). J Refract Surg.
2001 Mar-Apr;l7(2 Suppl):S219-21
30. Yu EYW, Leung A, Rao S , Lam DSC: Effect of laser in situ keratomileusis on tear film stability. Ophthalmology 2000; 107:2140-2143
31. Santonja JP, Sakla HF, Cardona C: Corneal sensitivity after photorefractive keratectomy and laser in situ kerato- mileusis for low myopia. Am J Ophthalmol 1999;
127:497-504
32. Horwath-Winter J, Vidic B, Schwantzer G, Schmut 0:
Early changes in corneal sensation, ocular surface integ- rity, and tear-film function after laser-assisted subepitheli- al keratectomy. J Cataract Refract Surg. 2004 Nov;
30(1 1):2316-21.
