VIral Hepatit Derg 2002 (1) 485-487
AKUT HEPATIT E'LIIKI OLGU
CAFER EROGLU*, EMEL DUYAR*, MUSTAFA SONBOL*, SABAN ESEN*, MURAT G0NAYDIN**, HAKAN LEBLEBICIOGLU*
OZET
Hepatit etkenleri ic;inde yer alan hepatit E virus (HEV)'u fekal-oral yoldan yay1l1r. Bu bildiride btilgemizde nadir gtirOien akut vi- ral hepatit E 'li iki olgu sunuldu. Yirmi ya§mda anikterik erkek hasta akut hepatiti semptomlan ile hastanemize ba§vurdu. Hasta- nm biyokimyasal testlerinde ALT:240 0/L, AST:50 0/Lve ALP:305 0/L olarak saptand1. Hepatit testlerinden hepatit A, B ve C ye ait testier negatif, Anti-HEV lgM ve Anti-HEV lgG pozitif olarak saptand1. Diger olgu 30 ya~1nda bayan hasta, 2 ay tincesinde akut hepatit semptomlan ile diger bir sagl1k kurulu§unda izlenmi~ fakt bir tam kunulamam1~. Size ba§vurdugunda §ikayeti yok- tu, fizik muayene bulgulan normaldi. Kan biyokimyasmda ALT:54 0/L, GGT:166 0/L d1~mdaki degerleri normaldi. Anti-HAV lgG, Anti-HEV JgM, Anti-HEV lgG pozitif hepatit B ve C ye ait serolojik testier negatif olarak saptand1. Bu klinik ve laboratuvar bulgulan ile hastalara akut viral hepatit E tams1 kondu. Sonuc; olarak sebebi belirlenemeyen akut hepatit ve ikter etyolojilerinde hepatit E'nin de akla getirilmesi dogru bir yakla~1m olacaktlr.
Anahtar Kelimeler: Hepatitis E virUs, tan1, anikterik
SUMMARY
TWO CASE OF ACUTE HEPATITIS E
Hepatitis E virus (HEV) is a cause of acute hepatitis, transmitted through a fecal-oral route. In this report, two cases with acute viral hepatitis E, which it is very rare in our region, were presented. Anicteric 25 year's old male admitted to our hospital with acute hepatitis symptoms. His ALT: 240 U/L, AST: SOU/Land ALP: 305 U/L, other biochemical tests were normal. Serologic tests for hepatitis virus A, B, and C were negative, hepatitis E Jg M and lg G were positive. Other patient is 30 years old female ad- mitted to another hospital with acute hepatitis symptoms 2 months ago, any differential diagnosis could not been made. After than he accepted to our hospital without any symptom and sign. His ALT: 54 U/L and GGT: 166 U/L, other biochemical tests were normal. Serologic tests for hepatitis virus B and C were negative, hepatitis E lg M and lg G were positive. Both patient we- re diagnosed acute hepatitis E infection with cliniCal and laboratory tests. In conclusion, acute hepatitis E should be considered in patient who has acute hepatitis symptoms or undiagnosed jaundice etiology.
Key Words: Hepatitis E virus, diagnosis, anicteric
Giri~ Olgu 1
Hepatit etkenleri ic;inde yer alan hepatit A ( HAV) ve hepatit E vi- rus ( HEV )'u fekal-oral yoldan yayll1r. Geli~mekte olan Olkelerde c;o- cuklann c;ogu ya§amlannm ilk 10 y1hnda ikterik veya anikterik HAV infeksiyonu gec;irmektedirler. HEV infeksiyonlan ise daha c;ok gene; ve orta ya§ta gec;irilmekte, c;ocuk ve ya§hlarda seyrek gtirOimektedir. Ha- milelerde ise hepatit E'nin mortalitesi% 30'Iara varabilmektedir (1).
HEY infeksiyonu ilk kez 1955-1956 'da Hindistan'da salgm §eklin- de gOrOimO§tOr. Salgm gtirOien bOigelerin alt yap1 sorunu oldugu ve bu btilgelerde akut viral hepatitlerin c;ogunun sebebinin HEY oldugu gO- rOimektedir. Geli~mi§ Olkelerde ise d1~andan gelen sporadik hepatit E olgulan ~eklinde bildirilmektedir (2). Olkemizde anti-HEY seropozitif- ligi% 3-29 arasmda bildirilirken en yOksek oran% 29 ile GOneydogu Anadolu bOigesinde saptanml~tlr (2). Btilgemizden daha Once hepatit E olgusu bildirilmemi~tir. Bu bildiride Olkemizin kuzeyinde kalan Sam- sun y6resinde akut viral hepatit E 'li iki olgu sunu ldu.
Yirmi ya~mda erkek hasta, bulant1, halsizlik, i§tahs1zhk, idrar ren- ginde koyula§ma ~ikayetleri ile po[iklinigimize ba~vurdu. iki haftad1r
~ikayetleri olan hastanm fizik muayenesinde sag hipokondrium'da hassasiyet d1~mda bulgusu yoktu. Tam kan say1m1 normaldi. Kan biyo- kimyasmda ALT: 240 0/L (7-46), AST: 50 0/L (8-461, GGT: 84 0/L (7- 491, ALP: 305 0/L (95-280), T.bil: 0.6 mg/dl (0.1-1.5), D.bil: 0.12 mg/dl (0-0.4) idi ve diger degerleri normaldi. Viral hepatit testlerine ELISA ile baklld1. HBsAg, anti-HBc lgM, anti-HCY, anti-HAY JgM ve anti-HAV JgG negatif; anti-HEV lgM ve anti-HEY lgG pozitif olarak saptand1. Hastaya bu bulgu ve testleri ile akut viral hepatit E tanrs1 kon- du. Gene! durumunun iyi olmas1 nedeniyle hasta yatmlmad1, evinde istirahat Onerilerek ayaktan izlendi. Sir ay sonraki kontroiOnde hasta-
• Klinik Mikrobiyoloji ve infeksiyon Hastaliklan Anabilim Dali, ** Mikrobiyoloji ve Kli- nik Mikrobiyoloji Anabilim Dali, Ondokuz May1s Oniversitesi T1p Faki.iltesi, 55139, Samsun.
Not: Bu makale V. U!usal Viral Hepatit Simpozyumu'nda (9-11.11.2000) sunulmu~tur.
485
n1n ~ikayeti yoktu, klinik ve laboratuvar degerleri ALT: 90 U/L yOksek- ligi d1~mda normaldi. Hasta daha sonraki kontrollerine gelmedigi ic;;in anti HEV lgM ve JgG tetkikleri tekrarlanamad1.
Olgu 2
Otuz ya~mda bayan hasta, bir saglik merkezinde ikter etyolojisi ara~t1nhrken kontrol amaCJyla bize ba~vurdu. Hastan1n 2 ay Oncesin- de halsizlik ve bulantl ~ikayetleri olmu~, 10 gUn kadar sOren sanhk ve idrar renginde koyula~ma nedeniyle hastaneye yatmlm1~. Bize ba~vur
dugunda ~ikayeti yoktu, fizik muayene bulgulan normaldi. Tam kan say1m1 normal, kan biyokimyasmda ALT: 54 0/L, GGT: 166 0/L dJ~m
daki degerleri normaldi. Biray Onceki biyokimyas1nda AST: 328 0/L, T.bil: 8.2 mgldl, D.bil: 6.8 mgldl olarak saptanm1~t1. ELISA ile bakllan viral hepatit testleri HBsAg, anti-HBs, anti-HBc JgM, anti HBc lgG, an- ti-HAY lgM, anti-HCV negatif anti-HAY lgG, anti-HEV JgM, anti-HEV lgG pozitif olarak saptand1. Bu klinik ve laboratuvar bulgulan ile has- taya akut viral hepatit E tams1 konuldu. Hastanm genel durumu iyi ol- masl nedeniyle kontrole c;;a8:1nlarak ayaktan izlendi. Hasta bir ay son- raki kontroiOne gelmedi. Sekiz ay sonra yap1lan kontrolde biyokimya- sal degerleri normal, anti-HEV JgM ve anti-HEV lgG negatif olarak sap- tandl.
Tarh~ma
GOnOmUzde epidemik non-A non-B (NANB) hepatitlerine yol ac;;an etken HEV olarak isimlendirilmekte olup bu epidemilerin OykO- sO 1955'1i yillara dayanmaktad1r. Sorumlu etkenin HEV oldugu anla~l
lan bu Ozellikteki ilk salgm yine bu tarihte Hindistan'da meydana gel- mi~tir. Daha sonraki yillarda bu salgmm benzerleri Nepal, Burma, En- donezya, Tayland, Cezayir, Etiyopya, Sudan ve Meksika gibi Olkeler- den de bildirilmi~tir (3).
ilk kez 1983 yilmda Balayan ve ark. (4) tarafmdan enterik yolla bu- la~an NANB hepatitli olgulann d1~k1 Orneginde viral partikUJler saptan- ml~ ve d1~k1 filtratlan deneysel olarak damar yolu ile maymunlara ve- rilerek infeksiyon olu~turduklan tammlanm1~t1r. Aym yd Balayan ve ark. viral partikOilerin verildigi gOnOIIOierde 28-45 gUn sonra, immOn elektron mikroskopisi ile 27-30 nm'lik viral partikOllere kar~1 antikor- lann olu~tugunu belirlemi~lerdir. infeksiyonun inkObasyon sOresinin 15-40 gUn arasmda degi~tigi, kronikle~menin olmad1g1 ve Ozellikle gebelerde fulminan hepatite yol ac;;t1g1 saptanm1~t1r.
HEV morfolojik ve biyofizikseiOzellikleri ile Caliciviridae ic;;erisin- de heparnavirus cinsinin tek Oyesi olarak dO~UnUimektedir. Tek sarmal- h, pozitif polariteli ve yakla~1k 7.5 kb'l1k genomu alan bir RNA virusudur (5).
TUrkiye'de HEV epidemiyolojisine bakt1g1m1zda 1986 y1l1nda CUl- hane Askeri T1p Akademisi'nden 29 NANB hepatitli olgu bildirilmi~tir.
~1rnak ve Eruh askeri yerle~im birimlerinden 1988-1989 y11lan arasm- da bildirilen 130 akut hepatitli hastan1n 75'inin HEV infeksiyonu ol- dugu saptanm1~t1r. Thomas ve ark. (6) 1990'11 yillarda GUneydogu
486
Anadolu (GAl bOigesi haric;; TUrkiye'nin be~ bOigesinden toplad1klan serumlarda % 5.9 oran1nda anti-HEV pozitifligi bildirmi~lerdir. Badur ve ark. (7) taraf1ndan yap1lan bir c;;al1~mada normal popOiasyonda an- ti-HEY seropozitifligi % 5.3 olarak saptanm1~Ur. Olkemizde yap1lan diger c;;al1~malarda anti-HEV seropozitifligi % 3-29 arasmda saptamr- ken en yOksek oran% 29 ile GA bOigesinden bildirilmi~tir (2).
Samsun yOresinde yapilm1~ epidemiyolojik bir c;;ah~ma olmamak- la birlikte Trabzon'da yap1lan 100 olguluk bir c;;ali~mada anti-HEV pozitifligi% 3 olarak bulunmu~tur {8). Trabzon'dan bildirilen bu oran ve iki olgu Karadeniz bOigesinde de hepatit E'nin endemik oldugunu dO~UndOrmO~tOr.
Gec;;irilmi~ HEV infeksiyonunda lgM ve JgG antikorlanmn kahe~hgmm sOresi farkl1d1r. Goldsmith ve ark. {9) hastalann bir bOIUmOnde ba~lang1<;ta saptanan JgG antikorlannm ortalama alt1 ay sonunda kayboldugunu gOzleyerek antikorlann uzun sOre kal1cJ ol- madiklan sonucuna varm1~lard1r. Zaijer ve ark. (1 0) baz1 hastalarda an- tikor titresinin alt1 ay yOksek kalmasma ragmen, bazdannda ikinci ay sonunda seronegatifligin ortaya <;1kt18:1n1 belirlemi~lerdir. 01- gulanmlzm birinde sekiz ay sonunda seronegatiflik saptand1.
iki akut viral hepatit E olgusunun saptanmas1 bOigemizde bu has- tahgm endemik olarak bulundugunu ve daha ileri epidemiyolojik c;;al1~malann yap1lmas1 gerektigini dU~UndOrmO~tUr. Sonuc;; olarak bOI- gemizde de hepatit E olgulannm gOrUiebilecegini ve sebebi belir- lenemeyen akut hepatit ve ikter etyolojilerinde hepatit E'nin de akla getirilmesinin dogru bir yakla~1m olacag1 kanaatine vardm1~t1r.
KAYNAKLAR
1. Ta~yaran MA, Akdag R, AkyOz M, Parlak M, Ceviz N, Y1lmaz ~·
Erzurum bOigesi c;;ocuklarmda fekal oral yolla bula~an hepatit virus- lannm seroprevalans1. Klimik dergisi1994;2:74-75.
2. Ayd1n K. HEV infeksiyonu Epidemiyolojisi. Kd1<;turgay K, ed.
Viral Hepatit 98. Viral Hepatitle Sava~1m Dernegi, 1998:1 93-200.
3. Ramalingaswami V, Purcell RH. Waterborne non-A, non-B hep- atitis. Lancet 1988;1 :571-573.
4. Balayan MS, Andjaparidze AG, Savinskaya 55 et al. Evidence for a virus in non-A, non-B hepatitis transmitted via fecal-oral route. Jn- tervirology 1983;20:23-31.
5. Reyes GR, Purdy MA, Kim JP, et al. Isolation of a eDNA from the virus responsible for enterically transmitted non-A, non-B hepatitis.
Science 1990;247:1335-1339.
6. Thomas DL, Mahley RW, Badur S, Palaoglu KE, Quinn TC.
Epidemiology of hepatitis E virus infection in Turkey. Lancet 1993;341 :1561-1562.
7. Badur S,Yenen 0~, YOksel D, l~1k NH. <;e~itli gruplarda ve nor- mal populasyonda E hepatiti seroprevalans1. Klimik dergisi 1995;8(1 ):1 0-12.
8. Aydm K, KOksal
i,
<;aylan R, Ayaz C, Usta T, CUnei A. Hepatit E seropozitifliginin iki bOigede kar~1la~tmlmas1. II. Ulusal Viral Hepatit Sempozyumu. 3-4 kas1m 1994. Ankara, P-151.9. Goldsmith R, Yarbough PO, Fry KE eta!. Acute sporadic hepa- 10. Zaaijer HL, Yin MF, lellie PN. Seroprevalance of hepatitis E in titis E infections in Egyptian children diagnosted by lgM and JgG sero- the Netherlands. Lancet 1992; 340:681.
logic tests. lancet 1992;339:328-331.
