Artvin Damar beldesinde, Karadeniz Bakır İşletmeleri Fabrikası'nın özelleştirilmesi ile başlayan çevre sorunları halkın yaşamını olumsuz etkiliyor. Belde halkı seslerini duyurabilmek için “Damar’ı Koruma ve Yaşatma Derneği” adlı dernek kurdu.
Artvin’in Murgul ilçesi Damar beldesi son yıllarda hiç yaşamadığı kadar sorunları yaşıyor. Damar beldesi, Karadeniz Bakır İşletmeleri Fabrikası’nın özelleştirilmesi ile başlayan sorunlarını çözme noktasında bugüne kadar bir arpa boyu yol kat edemedi.
Bireysel çabalarla bu sorunlarını duyuramayacaklarını anlayan Damar halkı dernek kurma kararı alarak 2 ay kadar önce “Damar’ı Koruma ve Yaşatma Derneği”ni kurarak hayata geçirdiler.
BİREYSEL ŞİKAYETLER DEĞERLENDİRİLMİYOR
“Damar’ı Koruma ve Yaşatma Derneği” Başkanı Servet Karakolcu Damar’ın sorunlarının artık çekilemeyecek boyutlara ulaştığını belirterek şunları söyledi:
“2005 yılından bu yana beldemizde sorunlar her geçen gün arttı. çoğaldı. Artık burası yaşanmaz hale geldi. Biz sorunlarımızı zaman zaman şahsi olarak aktarmaya çalışıyorduk. Baktık bireysel şikâyetler çok değerlendirilmiyor ve etkisiz kalıyor. Dernek kurmaya karar verdik. Tabii ilk işimiz beldemizi yaşanmaz hale getiren sorunların medyaya yansıtılmasına yetkililere ulaştırılmasına, sorunların rapor halinde kamuoyuna sunulmasına karar vererek hemen çalışma başlattık. Buradaki firma yetkilileri maalesef bizi ciddiye almıyorlar. Bu bizim için onur kırıcı. Burada iş yapıp burada para kazananlar yöre halkına saygı göstermek, onları dinlemek zorundadırlar. Damar maden sahası özel firmaya devredildikten sonra maalesef burada yaşam kalitesi her gün düştü. Evlerimiz çatladı, çimenlerimiz zehirlendi, hayvanlarımız otlamaz oldu. Biliyor musunuz burada kuşlar uçmuyor. Meyveler çiçek açamıyor. Birileri kazanıp, toplum kaybedecekse” bu maden çıkmasın daha iyi.”
Damar’da kan kalmadı
Evinin duvarları çatlayan Damar’da yaşayan Yusuf Eraydın ise şunları söyledi:
“56 yıl burada maden çıkarıldı. Benim evim maden sahasına da yakın. Bu evin duvar kalınlığı tam bir metre. Maalesef özelleştikten sonra evimin bir metrelik duvarları çatladı. Evimi çok özenle yaptırdım, döşettim. Ama artık enkaz oldu. Bu zararı kim karşılayacak? Devlet vatandaşına böyle mi sahip çıkar? Birileri zengin olacak, para kazanacak diye burada yaşayanlar yok sayılıyor. Toprakları yok pahasına terk etmemiz mi gerekiyor. Ben yaşanacak yer Damar’dır diyerek geldim. Lakin damarlarda kan kalmamış. Hayat komaya girmiş durumda.
Biz ‘Damar’ı kesenlere karşıyız
Damar’ı Koruma ve Yaşatma Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Edip Turhan ise şöyle konuştu:
“Siz madene karşısınız, insanların ekmeği ile oynuyorsunuz” diyebilirler. Biz, dernek olarak; doğanın acımasızca kirletilmesine karşıyız! Biz, asfalt yollarımızı perişan edenlere karşıyız! Okulun 30 metre yanında o patlatma
yapanlara, beldemizi cehenneme çevirenlere, sadece hep kârını düşenlere karşıyız! Biz Damar’ı öldürmek isteyenlere karşıyız! Biz madenin kalbimizde çıkmasına karşın Maden’in Damar’ı yoksul kasaba olarak bırakmasına, virane
olarak kalmasına karşıyız! Bunun için ne gerekiyorsa onu yapacağız. Tüm hukuki yollarımızı kullanacağız. Çünkü göz göre göre bir yer haritadan siliniyor! Buna göz yumamayız. Damar yok oluyor! Biz acil çözüm arıyoruz.
Yaşam sahamız daraldı
Damar, İskep Köyü Muhtarı Kemal Altunel Damar da yaşanan sorunları anlatırken şu ifadelere yer verdi: “Bulunduğumuz bölge yüksek bir gölge. Maden şu anda 950 rakımda çıkarılıyor. Burası bizim hemen yerleşim yerimizin yanı başı. Bakın maden sahası Eski çarşı dediğimiz, Belediye Hizmet Binası’na kadar geldi. Bu ne demektir? Sahamız daraldı. Maden bu tarafa doğru geliyor. Bundan sonra nereye gidecek? Bilmiyoruz. İleri de
gördünüz, orada bir okulumuz var. Bu okulun 20-30 metre yanında atım yapılıyor. Burada firmanın gürültü, toz, hava kirliliğini ölçen cihazlarının bulunması gerekiyor. Ne yazık ki yok. Tespit yaptırdım, jandarmaya tutanak tutturdum. Yöre halkı hiçe sayılıyor. Diyorsun ki; bari bir adamımız çalışsın, bir mağdur hiç olmasa böyle teselli bulsun kırk yalvarma ile alıyorlar. Şu anda bu firmada çalışanların sadece yüzde 3 bilemedin 5 buralıdır. çayeli bakırlarında hep o yöre halkı çalışıyor. Biz bunu da başaramadık! Burada eğitim gören çocukların psikolojik halini siz düşünün. Eski ilkokul binamız var, firma oraya okul yapsın. O okulu onarsınlar, okulu buraya taşısınlar. Anneler, babalar tedirgin.” diyerek korkularını dile getirdi.
Çözülmesi gereken dört ana sorun
Damar’ı Koruma ve Yaşatma Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Mühendis Suat Osmançavuşoğlu da Muhtar Kemal Altunel’e destek vererek şunları söyledi:
»Damar’ın birinci sorunu yol sorunu. Asfalt sadece yollarda değil, nerdeyse herkesin kapısına kadar vardı. Maden’in zenginliği halka bir şekilde yansıyordu. Şimdi? Bakın 4 yıldır yollar köstebek yuvasına döndü. Böyle yol olur mu? Eğer bir yerin ulaşımı sorunlu ise o yerleşim yeri ölmüş demektir.
»İkinci sorun ise Atım sorunudur. Atımda çok fazla dinamit kullanılmakta. Mühendis olarak söylüyorum atım esnasında 4–5 şiddetinde deprem oluşuyor. Her bina hasarlı. Bu gidişle de bir tek bina sağlam kalmayacak! Burada savaş mı yapılıyor? Yoksa maden mi çıkarılıyor? Burada gürültü ölçen cihazların olması gerekiyor. Gürültüyü sarsıntıyı ölçecek teknik eleman olmalı. Maalesef yok.
»Üçüncü Sorun ise çevre kirliliği. Atımdan sonra maden sahasında sarı bir bulut oluşuyor. Bu duman sağlığı tehdit ediyor. çok kötü bir koku ve ağır metaller bırakıyor. Bu ileride kansere davet çıkarıyor.
»Dördüncü sorun ise doğanın katli. Şu dağın arkasında bulunan o güzelim Damar Karagölü’nü mahvettiler, etrafını kazdılar. Doğayı tahrip ettiler. Kimsenin sesi çıkmadı. Buraya ‘Açılış Ruhsatını’ verenler firmadan gürültü, toz ve hava kirliliği ölçümlerini istemelidirler. Birçok ihmal var.
