-6-
Meta-Etik Teorilerin Özellikleri
“Bilim ve etik konusunda realizm” yaklaşımının Temel Unsurları:
(1) Ahlaki realizm (Ahlaki Gerçekcilik, Noncognitivism ve Yapılandırmacılık ) (2) Dışsal Bir Ahlak Psikolojisi [Externalist Moral Psychology]
(3) Bağdaşırcı Epistemoloji (4) Ahlaki Tabiatçılık
(1) Ahlaki realizm:
Gerçekçilik, zihinden bağımsız (mind-independent) gerçeklerin var olduğu iddiasıdır. Ancak bu iddiada ne türden bir bağımsızlık söz konusudur? Bu, nedensel (causal) bağımsızlık olamaz; çünkü insan yapımı ürünler gibi şeyler hakkında gerçekçi olanlar, masa ve sandalyeler gibi şeylerin varlığının, onları yapan insanların inançları ve arzuları gibi zihinsel durumlarına nedensel olarak bağımlı olduğunu itiraf edecektir.
Gerçekçi, kavramsal veya metafizik bağımsızlık gibi farklı bir bağımsızlık türü iddia eder: Dünya hakkındaki gerçekler zihinsel olarak inşa edilmemiştir (not constituted). Gerçekçiler şu metafizik iddia üzerinde mutabıktırlar: Var olduklarına dair kanıtlarımız olan inanç ve önermelerden, metafizik veya kavramsal olarak bağımsız olan belirli türden gerçekler vardır.
Ahlaki Gerçekcilik, Noncognitivism ve Yapılandırmacılık
Ahlaki gerçekçiliği, metafizik gerçekciliğin bu formülasyonunun özel bir durumu olarak şu şekilde formüle edebiliriz:
• AG (Ahlaki Gerçekçilik): (1) ahlaki gerçekler veya doğrular vardır
(2) Bu gerçek ve doğrular, onlar hakkındaki delilden bağımsız olarak vardır.
• AY: (1) Ahlaki gerçekler veya doğrular vardır ve
(2) bu gerçekler veya doğrular onlar için var olan deliller tarafından oluşturulmuştur.
Yapısalcılığın göreceli (relativist) ve göreceli olmayan (nonrelativist) biçimleri arasında bir ayırım yapabiliriz.
Ahlaki gerçekçilik, değer sübjektivizmi (Subjectivism about value) ve değer objektivizmi arasında tarafsız bir konumdadır.
Değer sübjektivizmi’ne göre değer, bireyin kontenjan psikolojik durumlarından oluşur veya önemli oranda onlara dayanır. Aksine değer objektivizmi (objectivism about value), belirli etkinlik ve ilişkiler gibi şeylerin, ürettikleri hazdan veya arzu objesi olmalarından bağımsız olarak değerli olduğunu özellikle savunur.
(2) Dışsal Bir Ahlak Psikolojisi [Externalist Moral Psychology]
Dışsal bir ahlak psikolojisi/externalist moral psychology, ahlaki düşüncelerin davranışa motive edip etmediğinin veya davranış için gerekçe temin edip etmediğinin ahlak kavramının dışındaki faktörlere bağlı olduğunu iddia eder;
söz konusu bu faktörler, ahlakın muhtevası, davranış için gerekçeler teorisi (a
substantive theory of reasons for action) ve bir failin menfaatleri veya
arzuları gibi dünyayla ilgili olgulardır.
3) Bağdaşırcı Epistemoloji
Bağdaşırcı bir ahlaki epistemoloji ahlaki bir inancın, kabul ettiğimiz veya edebileceğimiz ahlaki ve ahlaki-olmayan diğer inançlarla uygun bir şekilde bağdaşır olduğu sürece, haklı çıkarılabileceğini/
doğrulanabileceğini iddia etmektedir.
(4) Ahlaki Tabiatçılık
• Ahlaki tabiatçıya göre, ahlaki gerçekler ve nitelikler tabiî (yani, tabiî ve sosyal bilimsel) gerçekler ve niteliklerdir. Bu, tabiî iddialardan ahlaki iddiaları çıkarabileceğimiz veya ahlak terimlerini tabiî terimlerle
tanımlayabileceğimiz anlamına gelir mi? Eğer gelirse ahlakî tabiatçılık, hiçbir “değer” (ought) “olgu” (is) dan çıkarılamaz şeklinde ifade edilen
“Hume'un yasası" nı ihlal eder görünmektedir.
•
• Ahlakî tabiatçılığın indirgeyici olmayan biçimi, ahlâki terimler tabiî terimlerle tanımlanmasa bile, ahlaki gerçekler ve niteliklerin, tabiî ve sosyal bilimsel gerçekler ve nitelikler tarafından inşa edildiğini ve
dolayısıyla onların ardından geldiğini iddia etmektedir.
